Taaltips voor thuis

Paul Filipiak Taal is bijzonder belangrijk voor de cognitieve en sociale ontwikkeling van kinderen. In dit artikel tientallen laagdrempelige tips om thuis de taalontwikkeling van kinderen te stimuleren.

Van methodeslaaf naar didactisch expert

Machiel Karels Soepel hanteren van de methode sluit beter aan bij de ontwikkeling van kinderen en versterkt de autonomie van leraren. Pedagogisch en didactisch vakmanschap komen zo samen!

Examenprogramma CKV: SLO-handreiking helpt docenten op weg

René Leverink Met ingang van schooljaar 2017-2018 is er een nieuw examenprogramma CKV. SLO helpt scholen en docenten op weg met een digitale handreiking.

Coöperatief leren: samenwerkend leren - principes - voordelen

Arja Kerpel Coöperatief leren heet ook wel samenwerkend leren. Bij coöperatief leren gaat het om de samenwerking tussen sterkere en zwakkere leerlingen.

Coöperatieve leerstrategieën - Uitleg en praktische voorbeelden

Arja Kerpel Coöperatieve Leerstrategieën van Spencer Kagan is het meest complete en populaire boek over coöperatief leren. Door de praktische uitwerking kun je er gelijk mee aan de slag.

Coöperatieve werkvormen: 17 werkvormen voor groepen

Arja Kerpel Bij coöperatief leren zijn er 17 werkvormen die de leerkracht kan inzetten. In dit artikel worden 17 coöperatieve werkvormen behandeld. Het zijn werkvormen met actieve deelname.

Hoe toets je met de portfoliomethodiek bij volwassenen?

redactie De portfoliomethodiek kan een sterke vorm zijn om een leertraject voor het aanleren van de Nederlands taal, rekenen en digitale vaardigheden te evalueren

Deep Learning - betekenisvol onderwijs in een lerende cultuur

Machiel Karels Deep Learning is een beweging naar betekenisvol en kindgericht onderwijs waarbij de brede ontwikkeling van leerlingen centraal staat. Deep Learning transformeert het onderwijs.

Hardop denken: goede strategie voor volwassen leerders?

redactie Reciprocal teaching heeft een positief effect op het leesbegrip van verschillende groepen volwassen leerders

Wat draagt bij aan de integratie van taalonderwijs in alle vakken?

redactie

Feedback om leren zichtbaar te maken

Arja Kerpel Hoe krijg je een effectieve feedbackcultuur in je klas? Dat lees je in het boek Feedback om leren zichtbaar te maken van John Hattie en Shirley Clarke.

Is gepersonaliseerd onderwijs een tegenhanger van effectieve instructie?

Machiel Karels Gepersonaliseerd onderwijs wordt nogal eens uitgespeeld tegen directe instructie. Dat is niet terecht. Maar hoe hangt effectieve instructie dan samen met gepersonaliseerd onderwijs?

Leidt IQ als richtinggever bij het opstellen van een OPP tot lagere didactische verwachtingen?

Gerard Melis Leidt IQ als richtinggever bij het opstellen van een OPP tot lagere didactische verwachtingen? De praktijk leert dat dit niet het geval is.

Denken, dromen, kijken en doen

Bas ter Avest Laten we niet vergeten om te dromen, denken, kijken en doen! Er wordt in de basisschool te sterk gefocust op het aanleren van onderzoeksvaardigheden.

TASC-model - uitleg

redactie Het TASC-model is een raamwerk voor denkvaardigheden en onderzoekend leergedrag. Het kan gebruikt worden om op een planmatige manier aan een onderzoeksopdracht te werken.

Uitdagend rekenmateriaal voor goede rekenaars

Machiel Karels Als je de lesstof steeds beter afstemt op het leertempo van de leerlingen, gaan ze hoe dan ook versnellen in de rekenstof. Wat doe je dan aan het einde van de schoolloopbaan?

Werkvormen groepsgewijze feedback

Machiel Karels

Zo ontdek ik het lezen!

Machiel Karels Deze leesmethode is opgezet op een manier die past bij de psychologische ontwikkeling van jonge kinderen. De leraar heeft hierbij een meer begeleidende dan sturende rol.

Leeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie

Arja Kerpel Om goed te kunnen leren, heeft een leerling een rijke, krachtige en betekenisvolle leeromgeving nodig waardoor het leren optimaal vorm krijgt.

Creativiteit - wat is creativiteit en hoe ontwikkel je het?

Machiel Karels Creativiteit is het vermogen om nieuwe dingen te bedenken of te creëren. Door creatief bezig te zijn, kun je vernieuwende oplossingen en nieuwe werkwijzen uitdenken.

Tips voor thuis rekenen

Dolf Janson Als je met kinderen wilt rekenen, is het goed om te weten wat belangrijk is bij rekenonderwijs. In dit artikel inzichten en tips om de rekenvaardigheid van kinderen te stimuleren.

Activerende didactiek en coachend leraargedrag

Machiel Karels Activeren van leerlingen is erg belangrijk voor hun leerproces. Het is nog beter als je middels je pedagogische interactie het zelfinzicht en zelfstandig leergedrag bevordert.

Adaptief onderwijs: de actieve en gemotiveerde leerhouding centraal

Jos Cöp Letterlijk vertaald betekent het woord adapteren aanpassen. Adaptief onderwijs is dus aanpassend onderwijs. Aanpassend aan verschillen tussen leerlingen. Geen twee kinderen zijn hetzelfde.

Basisonderwijs zonder basis / Basisonderwijs met basis

Helèn de Jong Wilt u weten waarom het huidige basisonderwijs geen basis bezit? Lees het nieuwe boek van ontwikkelingspsycholoog dr. Ewald Vervaet: Basisonderwijs met/zonder Basis!

Betrokkenheid! - De sleutel tot beter leren - Marzano

Arja Kerpel Hoe krijg je leerlingen écht betrokken bij de les? Als leraar heb je daar zeker invloed op! Lees het in Betrokkenheid! van Robert Marzano

Breinhelden - Doordacht werken aan executieve functies

Marleen Legemaat Breinhelden is een programma voor groep 1 en 2 waarmee je doordacht werkt aan het ontwikkelen van de executieve functies bij jonge kinderen.

Breinvriendelijk onderwijs - Feiten en praktische tips

Arja Kerpel Hoe werkt het brein precies en hoe passen we dat toe in de klas? Door hierop aan te sluiten, leren leerlingen sneller, meer en vinden ze leren leuker!

Constructivisme - leren als actief proces van kennisconstructie

Machiel Karels Constructivisme ziet leren als een actief proces van kennisverwerving. Constructivisme is een stroming die voortkomt uit de cognitieve psychologie en is ontstaan rond 1980.

De leeruitdaging - James Nottingham

Machiel Karels Om te leren is het nodig dat je op de grens staat tussen weten en niet weten. De Leeruitdaging gaat helemaal over dit terrein en hoe je dit als leraar kunt stimuleren en begeleiden.

Systeemdenken in de klas - Systeemdenken en denkgewoonten

Jan Jutten De combinatie van de denkgewoonten van Arthur Costa, het syteemdenken en Gardners Meervoudige Intelligentie creëert een zeer krachtig model voor goed onderwijs in onze tijd.

Systeemdenken in de school van de 21e eeuw

Jan Jutten Vijf disciplines voor werken aan een lerende school. Tevens een bruikbaar kader voor onderwijs en opvoeding in onze tijd. Dit artikel richt zich op systeemdenken.

De negen schakels van effectief onderwijs

Jos Cöp Iedere leerkracht wil goed onderwijs geven. Maar wat is onderwijskwaliteit nu eigenlijk precies? In dit artikel worden negen aspecten van effectief onderwijs beschreven.

Vervangt digitale feedback instructies van de leerkracht?

redactie Kan feedback op digitale oefeningen die automatisch nagekeken worden, de instructies van een leerkracht vervangen?

Filosoferen doe je zo - Leidraad voor de basisschool

Arja Kerpel Het is belangrijk dat een leerkracht helder heeft wat filosoferen nu precies is. Het lijkt namelijk een containerbegrip te worden, dat iedereen op zijn eigen manier invult.

Flipping The Classroom: populair, maar wat gebeurt er in de les?

Sylvia Peters Flipping the Classroom lijkt veelbelovend. Belangrijk hierin is dat de invulling van de klassikale les meer waarde krijgt voor de student. Let hierop als docent!

De cyclus van formatief evalueren in 5 voorbeelden

Gerdineke van Silfhout Hoe ziet formatief evalueren eruit in de klas? Een voorbeeld zegt meer dan duizend woorden: zo ziet het eruit bij aardrijkskunde, geschiedenis, tekenen en rekenen.

Het Grote Vindingrijkboek - Creativiteit ontwikkelen in het onderwijs

Arja Kerpel Creativiteit is een belangrijke vaardigheid. Maar...wat is creativiteit precies en hoe stimuleer je dat? Lees hier informatie, misverstanden rond creativiteit en leuke lessen.

Effect van onderwijs op basis van Human Dynamics-theorie

redactie Human Dynamics als theorie is niet onomstreden. Critici wijzen op het niet-wetenschappelijke karakter. Effecten zijn moeilijk meetbaar.

Hybride leeromgeving (1): over de grens tussen werk en school

Rens Gresnigt School en werk lopen in elkaar over in een hybride leeromgeving. Wie heeft in zo'n situatie dan de rol van lerende? Ontdek hoe een hybride leeromgeving ruimte schept voor levenslang leren en ontwikkelen.

Hybride leeromgeving (2): de onderwijsvisie

Rens Gresnigt Please, mind the gap! Hybride leeromgevingen zijn een prachtig instrument om leren te combineren met authentieke vraagstukken en zo de kloof tussen onderwijs en beroepspraktijk te dichten.

Jongens zijn slimmer dan meisjes - 35 mythes over leren en onderwijs

Arja Kerpel Indianenverhalen in het onderwijs? Die zijn er genoeg. In het boek Jongens zijn slimmer dan meisjes nemen de auteurs hardnekkige clichés onder de loep.

Leerdoeldenken (1): wat is het en wat levert het op?

Anne-Wil Abrahamse Is de leidraad voor de lesinhoud de lesmethode, of zijn dat de leerdoelen/kerndoelen? Neem de leerdoelen als vertrekpunt. Dat levert voor alle betrokkenen winst op!

Leerdoeldenken (2): In drie stappen naar een leerlijn

Anne-Wil Abrahamse In dit artikel leggen we uit hoe je in je eigen klas kan werken vanuit leerdoelen, aan de hand van drie vragen: Wat, hoe en waarmee wil ik dat leerlingen leren.

Onderwijs moet niets, behalve boeien

Jan Jutten Dit artikel gaat in op de vraag wat goed onderwijs is, vanuit een benadering die gericht is op de toekomst. Het onderwijs moet aansluiten bij de behoeften van deze tijd.

Het onderwijs slaat door

Steven Pont Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er steeds accentverschillen te zien geweest in de relatie tussen het onderwijs en het kind. Steven Pont onderscheidt daarin drie fasen en stelt een voorzichtige vraag bij de laatste ontwikkelingen.

Welke factoren geven inzicht in de ontwikkeling van het creatief denken van leerlingen?

redactie Welke factoren geven inzicht in de ontwikkeling van het creatief denken van leerlingen in de leeftijdscategorie 4 tot en met 12 jaar?

Hybride leeromgeving (4): Een Raamwerk voor ontwikkeling

Rens Gresnigt Het Raamwerk Hybride Leeromgevingen helpt bij het (door)ontwikkelen van een hybride leeromgeving. Het geeft richting aan de dialoog tussen onderwijs en werkveld.

10 mindframes om leren zichtbaar te maken

Elly Bonestroo Wat maakt een leraar succesvol? In dit boek ten mindframes om leren zichtbaar te maken staan 10 denkkaders om het maximale uit een leerling te halen

Wat doen we met talenten in kunst en cultuur?

René Leverink Wat doe je met de leerlingen in je klas die veel talent hebben? Laat hen ontwikkelen! De vraag is alleen: hoe doe je dat als je een klas vol hebt met verschillende talenten?

Teach like a Champion - 62 technieken om leerlingen te laten excelleren

Arja Kerpel Lesgeven als een kampioen, hoe doe je dat? In het populaire boek Teach like a Champion 2.0 beschrijft Doug Lemov 62 concrete technieken.

Tiener College - school voor onderwijs aan 10 - 14 jarigen

Pieter Snel Het Tiener college is een innovatieve programmalijn voor onderwijs aan 10-14-jarigen. Een doorgaande leerlijn voor leerlingen van 10 tot 14 jaar.

Leerlijnen van verschillende leergebieden op de basisschool vergeleken

redactie Zijn de leerlijnen van de verschillende leergebieden op de basisschool ooit met elkaar vergeleken?

Wijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek

Machiel Karels Een goede leraar is allereerst een goede pedagoog. Maar zonder goede didactische vaardigheden hangt alles natuurlijk in het luchtledige. Daarom zijn deze 12 didactische aanbevelingen erg nuttig.

Hoe zijn leeropbrengsten zichtbaar te maken?

redactie Het zichtbaar maken van leeropbrengsten uit non- en informele leeractiviteiten kan leiden tot meer perspectieven op de arbeidsmarkt en betere toegang tot of verkorting van formele opleidingstrajecten.

Goed zo! is onvoldoende - over didactisch coachen - deel 1

Lia Voerman en Frans Faber Feedback, die meer oplevert dan alleen goedgemutste leerlingen, heeft een aantal kenmerken. Met behulp daarvan leert een leerling echt iets en blijft, of wordt, gemotiveerd.

Goed zo! is onvoldoende...Wat wel? Over didactisch coachen - deel 2

Lia Voerman en Frans Faber Didactisch Coachen heeft een groot leereffect voor leerlingen en kost niet eens meer tijd dan andere vormen van coachen!

Meerwaarde van Didactisch Coachen - deel 3

Lia Voerman en Frans Faber Scholen staan voor de opdracht hun onderwijs zo in te richten dat leerlingen hun talenten maximaal kunnen ontplooien. Dat vraagt nogal wat van de bekwaamheden van docenten.

Dubbel coderen, de kracht van woord + beeld in je les

Marleen Legemaat Hoe breng je het dubbel coderen - het combineren van woorden en beelden in de praktijk in je lessen?

Gebruik van animaties in basisonderwijs

redactie Yes Wii Can. Hoewel animaties vandaag de dag veel gebruikt worden in het onderwijs, zijn ze vaak niet erg effectief in termen van leerresultaten.

Gebruik van animaties bij natuuronderwijs in het basisonderwijs

redactie Yes Wii Can. Dit onderzoek is onderdeel van het onderzoeksproject Yes Wii Can naar de zintuiglijk-motorische aspecten van leren met behulp van animaties.

Gebruik van animaties bij rekenen in het basisonderwijs

redactie Yes Wii Can. Dit onderzoek is onderdeel van het onderzoeksproject Yes Wii Can naar de zintuiglijk-motorische aspecten van leren met behulp van animaties.

Gebruik van animaties bij taal in basisonderwijs

redactie Yes Wii Can. Dit onderzoek is onderdeel van het onderzoeksproject Yes Wii Can naar de zintuiglijk-motorische aspecten van leren met behulp van animaties.

Ondersteunend tekenen (bij TOS)

Marleen Legemaat Ondersteunend tekenen (bij TOS): door de kern van een talige boodschap mee te tekenen bij leerlingen met TOS kunnen zij horen, zien en begrijpen.

Gamen onder schooltijd: hoe voorkom je het?

redactie Afleiding is een groot vraagstuk in onderwijs dat steeds meer gebruik maakt van mobiele apparaten zoals iPads. Doelgericht en gestructureerd gebruik kan afleiding enigszins voorkomen.

Minimale Toetsing LVS

Teije de Vos Met dit toetsschema kunt u de toetslast tot een minimum beperken. Het biedt voldoende mogelijkheden om zicht te houden op de ontwikkeling van leerlingen.

Schriftelijke toetsen: helpend voor een goed examenresultaat havo/vwo?

redactie Als leerlingen ook met schriftelijke toetsvormen oefenen, worden ze beter voorbereid op schriftelijke toetsen en examens.

Toetsing in het basisonderwijs: nuttig of belemmerend?

Karen Heij De Centrale Eindtoets draagt bij aan zicht op de onderwijskwaliteit. Of juist niet?... Lees hier hoe de huidige toetsing en goed, inclusief onderwijs zich tot elkaar verhouden.

Een groepsplan maken: zet eens een andere bril op

Nico van der Meer Een groepsplan is bedoeld als handig hulpmiddel voor jezelf. Hoe kan het dan dat leraren groepsplannen vaak niet als functioneel ervaren?

Hoe neem je een betrouwbare intelligentietest af bij vluchtelingenkinderen?

redactie Non-verbale intelligentietests zijn de geschiktste intelligentietests voor vluchtelingenkinderen. Maar ook hebben ze hun beperkingen.

Wat is de toegevoegde waarde van intelligentietests?

redactie Dynamische tests geven betere inzichten in het leerpotentieel van leerlingen dan alleen intelligentietests.

Hoe krijg je aandacht terug na intermezzo?

redactie Hoe krijg je als docent de aandacht van 9- tot en met 12-jarigen terug na een intermezzo tijdens een plenaire instructie?

Het didactische werkvormen boek

Arja Kerpel Het didactische werkvormenboek biedt een schat aan mogelijkheden om goed en afwisselend les te geven. In het boek staan 250 werkvormen uitgewerkt.

Hoe neem je effectief een vragenlijst af?

redactie Het kan behulpzaam zijn, als docenten vragen verhelderen bij klassikale afname van een vragenlijst. Leerlingen vullen betrouwbaarder in als er iemand meekijkt.

Welke effecten heeft het combineren van klassen?

redactie Leerprestaties van leerlingen in combinatieklassen wijken nauwelijks af van die van leerlingen uit jaargroep-klassen.

Wat is het effect van de inrichting van schoolgebouwen?

redactie Kwaliteitskenmerken van schoolgebouwen, zoals de beheersing van luchtkwaliteit, (dag)licht, temperatuur en akoestiek hangen positief samen met leerprestaties van leerlingen.

Heeft het groeperen van de klas, homogeen of heterogeen, effect op de leerprestaties?

redactie Groeperen op leerprestaties heeft positieve effecten, vergeleken met instructie geven aan de hele klas. Homogeen groeperen heeft gemiddeld positievere effecten dan heterogeen groeperen.

Vier instrumenten om van flippen een succes te maken

Jaap Versfelt Hoe begin je aan het project om werk te maken van 'flipping the classroom'? Vier instrumenten kunnen hulp geven bij het starten en de uitdaging aan te gaan.

Formatieve assessment integreren in de praktijk

Helèn de Jong Aan de slag met formatieve assessment in de klas? Bazalt vertaalde het boek van Wiliam en Leahy met 24 praktische technieken die je meteen kunt toepassen.

Het werken met een grote en een kleine groep

Jos Cöp Het is van belang om te zoeken naar effectieve manieren om met verschillen tussen leerlingen om te gaan. Dit artikel bespreekt de kleine en grote groep als organisatievorm.

Welk effect heeft de samenstelling van de basisschoolklas?

redactie Wat is bekend over wisselende samenstelling van klassen in de basisschool? Heeft de samenstelling van de groep -wat betreft etniciteit, prestatieniveau, sekse en sociaal milieu - invloed?

Klassenmanagement - welke leerkrachtvaardigheden zijn belangrijk?

Arja Kerpel assenmanagement is de manier waarop een leerkracht het onderwijs organiseert. Het omvat alle maatregelen die een leerkracht neemt om een ideaal leer- en werkklimaat te creëren.

Zonder stress van les naar les

Jelte van der Kooi Hoe creëer je soepele een lesovergang? Door rekening te houden met de psychologische behoefte van elk kind. Door vaker een “doorkijkmoment” in te lassen ga je verschil merken.

Onderwijs in tijden van corona

Myriam Lieskamp De sluiting van de scholen in maart 2020 betekende een mega-klus voor de hele onderwijssector. Wat hebben we ervan geleerd en hoe moet het verder?

Zal de tijd het leren? Tijd besparen in de klas.

Dolf Janson Kom je in de klas ook regelmatig tijd tekort? Misschien een goed moment om eens kritisch te kijken waaraan jij en je leerlingen al die tijd besteden.

Hoe effectief is projectmatig werken in de bovenbouw?

redactie We weten niet welk effect projectmatig werken heeft op 21ste-eeuwse vaardigheden. Wel heeft het een positief efect op vakspecifieke leerprestaties.

Hoe deel je het klaslokaal in bij vmbo basis/kader leerlingen?

redactie Is een rijenopstelling beter voor leerlingen in het vmbo basis/kader dan een groepsopstelling?

Hoe zet je samenwerkend leren goed in?

redactie Om samenwerkend leren effectief te laten zijn, is een goede interactie tussen groepsleden en een juiste didactische vormgeving essentieel.

Welk verschil in leeropbrengst is er tussen unit- en klassikaal onderwijs?

redactie Het weinige onderzoek naar de effecten van unitonderwijs op taal- en rekenprestaties van leerlingen in de leeftijd van vier tot twaalf jaar is niet eensluidend.

Vinger opsteken in de klas is niet verkeerd!

Michel Verdoorn In alle media in Nederland werd het laatst groots aangekondigd: ‘De opgestoken vinger verdwijnt uit de klas’. Een typisch voorbeeld van uit hun verband gerukte onderzoeksresultaten.

Vloeiend van groep 2 naar 3

Marleen Legemaat Hoe organiseer je een groep 2-3? In dit boek vind je een praktische leidraad voor effectief onderwijs in de onderbouw.

Vijf punten bij het zelfstandig werken

Jos Cöp Zelfstandig leren is in. Bij heel veel leeractiviteiten is er volop aandacht om kinderen zelfstandig te laten werken of zelfs geheel zonder leerkracht tot leren te laten komen. Een prachtige uitdaging.

Wat kan een ambulant begeleider betekenen voor een leerkracht?

redactie Hoe kunnen ambulante begeleiders vanuit het speciaal onderwijs co-teaching inzetten om het handelingsrepertoire van leerkrachten basisonderwijs te versterken?

Leerwensen formuleren en reflectie

Peter Ruit Hoe kunnen leraren-in-opleiding hun leerdoelen formuleren en daarop reflecteren en daarbij persoon en professie met elkaar verbinden?

Rekenen met een efficiënte strategie

Ceciel Borghouts Rekenen moet gebeuren met een efficiënte strategie. Leer basisstrategiën grondig aan en voorkom dat kinderen blijven tellen.

Hulp bij klokkijken voor kinderen met taaldenk problemen (1)

Jeanne Buijks Klokkijken is een complexe kluwen van visueel-ruimtelijke, rekenkundige, talige en abstract-symbolische acties. In dit artikel vind je orthodidactische voorstellen om handig klokkijken aan te leren.

Welke (didactische) aanpak gebruik je voor het oplossen van evenredigheidsvergelijkingen?

redactie Om evenredigheidsvergelijkingen op te lossen zijn diverse vaardigheden nodig, ook wiskundige. Een werkzame aanpak is dat leerlingen deze vaardigheden in samenhang verwerven.

Wat zijn adviezen voor rekentaal bij kinderen met een taalontwikkelingsstoornis?

redactie Wat zijn adviezen en aandachtspunten voor rekentaal bij jonge kinderen met een taalontwikkelingsstoornis?

Anders beginnen met vermenigvuldigen en delen

Dolf Janson Het wordt hoog tijd om het aanleren van vermenigvuldigen en delen anders aan te pakken. Alles begint met ervaren en de kinderen handelend bezig te laten zijn.

Criteria keuzeproces methode rekenen

Korstiaan Karels Hoe kies je een methode die aansluit bij jullie visie op leren en ontwikkelen? Dit artikel geeft de criteria om een keuze te maken uit het aanbod van rekenmethodes en oefensoftware.

Niet alleen voor kleuters

Aafke Bouwman De auteurs van dit artikel laten u zien hoe goed overdachte rekenhoeken zowel voor groep 2 als voor groep 3 voldoende uitdaging kunnen bieden.

Zijn ondersteuningskaarten helpend bij dyslexie en rekenproblemen?

redactie Sommige leerlingen hebben dyslexie en problemen bij het rekenen. Over effect van ondersteuningskaarten bij hen is niets bekend.

Helpen concrete materialen bij rekenonderwijs?

redactie Vooral op de basisvaardigheden voor rekenen hebben concrete materialen een positieve invloed.

Digitale versus papieren methode: waneer leer je beter rekenen?

redactie Er is weinig bekend over het effect van de keuze voor een digitale of een papieren rekenmethode. Vergelijkend onderzoek is schaars.

Welke didactische strategieën helpen je bij rekenen en wiskunde?

redactie Didactische strategieën waarbij de docent het schoolvak verbindt met de buitenwereld verhogen het begrip van concepten in de bètavakken het meest.

Een passend rekenaanbod voor rekenaars: helpt formatieve assessment?

redactie Draagt formatieve assessment bij aan een passend rekenaanbod voor sterke rekenaars in groep 4?

Leerlingen met een onvoldoende taalbasis: hoe toets je rekenvaardigheden?

redactie Door formatieve toetsing krijgt de leerkracht zicht op waar NT2-leerlingen staan en wat zij nodig hebben in hun leerproces.

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 5 - Stress en faalangst

Jeanne Buijks Faalangst, onzekerheid en een laag zelfbeeld hebben een negatieve impact op de taal-rekenvaardigheden, ook de motivatie en de concentratie worden aangetast.

Instructie voor kleuters - Tips en voorbeelden

Aafke Bouwman Hoe geef je een goede rekeninstructie bij kleuters? In dit artikel tips en concrete voorbeelden!

Helpt overleg met klasgenoten bij het oplossen van rekenproblemen?

redactie Of samenwerken tijdens het zelfstandig verwerken van rekeninstructie leerlingen gemakzuchtig maakt, valt niet met zekerheid te zeggen, het kan ook betrokkenheid vergroten.

Kleuters in de hoek - haal meer uit je rekenhoek

Aafke Bouwman Hoe laat je kleuters echt leren en ontdekken in een rekenhoek? In dit artikel wordt duidelijk hoe je hen kunt begeleiden en stimuleren. Een tipje van de sluier: er is taal voor nodig...

Het nut van kolomsgewijs rekenen

Ceciel Borghouts Wat is de plaats en het doel van het kolomsgewijs rekenen in groep zes tot en met acht?

Hoe leer je kinderen klokkijken?

redactie Klokkijken is een complexe vaardigheid. Een kind moet verschillende deelvaardigheden beheersen om het goed te kunnen. Het moet beschikken over rekenvaardigheid, de juiste taal om tijd uit te drukken en een goed werkgeheugen.

Hoe stimuleer je het dagelijks gebruik van rekenen bij zeer moeilijk lerende kinderen?

redactie

Hoe leer je kinderen splitsen?

Ceciel Borghouts Leerlingen in groep 3 moeten het splitsen goed onder de knie hebben, willen ze aan de sommen tot 100 beginnen in groep 4. Hoe zorg je ervoor dat ze dit goed kunnen?

Natuurlijk, buiten rekenen!

Bertine van den Oever Er zijn veel kansen om rekentaal te gebruiken tijdens het buitenspelen en dit te verbinden aan de begripsvorming. Dit boek geeft hier vele voorbeelden van!

Hoe geef je sterke rekenaars wat ze nodig hebben aan uitdaging?

redactie Sterke rekenaars hebben behoefte aan begeleiding op het leerproces en aan uitdagende leeractiviteiten. Activiteiten die een beroep doen op hun probleemoplossend vermogen.

Wat moet een docent kennen van de rekendidactiek wil hij effectief lesgeven?

redactie Het maakt uit of een docent beschikt over kennis over rekenen en over pedagogische vakkennis om op verschillende manieren rekenen aan te leren

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 2 - Materiële leerfase

Jeanne Buijks Taalzwakke kinderen die niet vanzelf de taaldenkstap maken van concreet naar formeel rekenen, profiteren onvoldoende van de klassikale instructie. Hoe geef je hulp?

Koppeling tussen verhaal en som

Ceciel Borghouts Hoe leer je kinderen zelfstandig de juiste som te bedenken bij een verhaal? Met behulp van het drieslagmodel kun je kinderen goed observeren tijdens de rekenles.

Hoe leer je effectief automatiseren en memoriseren bij rekenen?

redactie Veel oefenen helpt bij het leren automatiseren en memoriseren van basisbewerkingen voor rekenen en wiskunde.

Rekenonderwijs in groep 1-2

Ceciel Borghouts De afgelopen jaren zijn de doelen voor rekenen eind groep 2 behoorlijk aangescherpt. Wat is nodig voor een goede start in groep 3?

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 3 - Speciale taalhulp

Jeanne Buijks Nadat het kind voldoende op materieel niveau heeft kunnen oefenen, kan er overgegaan worden naar een meer schematische manier van rekenen.

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 4 - RT en logopedie

Jeanne Buijks In de RT les is tijd en rust om consequent denkstappenplannen op te zetten en het herhalend inoefenen ervan begeleid aan te pakken.

Sterke rekenaars in het basisonderwijs

Marianne Hogenhout Sterke rekenaars zijn in het huidige onderwijs vaak onderbelicht. Welke onderwijsbehoeften hebben deze leerlingen en hoe kan de leerkracht daarop inspelen?

Wat is subiteren en hoe kun je het stimuleren?

Aafke Bouwman Vijf aardbeien, dus sla op de bel! Spelletjes zijn een mooi hulpmiddel om subiteren te onderzoeken en te stimuleren. Lees hier waarom dat zo is en hoe je dat het beste kunt doen.

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 1 - Taalproblemen

Jeanne Buijks Rekenen is veel taliger dan we denken. Welke taalproblemen kunnen zich voordoen bij de rekenles?

De vertaalcirkel

Ceciel Borghouts Het werken met de vertaalcirkel blijkt vaak lastiger dan gedacht. Ceciel Borghouts geeft antwoord op dertien veelgestelde vragen over de vertaalcirkel.

Voorkom (ernstige) rekenproblemen, 7 aanraders

Gerard Bel Geen kale sommen, maar functionele gecijferdheid: hoe bereik je dat? Gerard Bel neemt je mee in het boek 'Voorkom ernstige rekenproblemen, 7 aanraders' van Ceciel Borghouts.

Zelfwerkzaamheid en groepswerk in het rekenonderwijs

redactie Dragen zelfwerkzaamheid en groepswerk in rekenonderwijs bij aan een abstract rekenniveau (los van materiaal) voor rekenaars in groep 3-5 (middenbouw)?

Autisme in de klas - tips voor leerkracht én leerling

Marleen Legemaat In het boekje 'Autisme in de klas' staat een duidelijk overzicht hoe autisme zich uit. En daarbij veel tips in de vorm van steekkaarten hoe leerkrachten hierop in kunnen spelen.

Hoe versterk je cognitieve flexibiliteit bij autisme?

redactie Kinderen laten na training in cognitieve flexibiliteittaken in het algemeen verbeteringen op die taken zien.

De Denkende Klas

Dick van der Wateren Niet alleen maar kennis reproduceren, maar zelf denken. Daarmee help je je leerlingen leren én leven! Lees er alles over in het boek De Denkende Klas van Dick van der Wateren.

Effectieve instructie met het Directe instructiemodel

Arja Kerpel Hoe kan je effectief instructie geven? In dit artikel behandelen we het Directe instructiemodel en het daarop gebaseerde model

Wat is het effect van het gebruik van het 4C/ID model op de kwaliteit van de les?

redactie Wat is het effect van het gebruik van het 4C/ID model op de lesuitvoering van docenten en op de kwaliteit van de les?

Expliciete Directe Instructie - Tips en technieken voor een goede les

Machiel Karels Expliciete Directe Instructie. Tips en technieken voor een goede les. Succeservaringen en betere leerprestaties bij leerlingen. De sleutel tot succes is de leerkracht.

Humor in de klas: een serieuze zaak. Geen grappen daarover.

Casper Hulshof Humor is als haarlemmerolie voor communicatie. Voer een humorcheck uit op uw eigen werk met de MRI-scanner: Motiveren, Relativeren en Instrueren. Best grappig, maar wel serieus!

Instructiestrategieën die werken - maar voor wat? (1)

Dick van der Wateren Evidence based instructie geven: dat klinkt goed, dat zal wel werken! Maar voor wát werkt dat precies? Die belangrijke vraag wordt vaak overgeslagen...

Instructiestrategieën die werken - maar voor wat? (2)

Dick van der Wateren Zet evidence based instructiestrategieën in en je onderwijs wordt beter! Dat kan tegenvallen. Stel jezelf daarom eerst de vraag: Welk doel wil ik met mijn onderwijs bereiken?

Competenties verwerven met en zonder instructie

Robert-jan Simons Een artikel over competentieverwerving. Betoogd wordt dat er nieuwe combinaties van gestuurd, zelfgestuurd en impliciet leren nodig zijn.

Van je eigen fouten leer je het meest?

Casper Hulshof Fouten maken is leerzaam en van andermans fouten kun je ook wijzer worden. Maar is het ook een noodzakelijke voorwaarde voor leren? Lees hier over het experiment van Kapur.

Loslaten: waarom is dat zo moeilijk?

Martie de Pater Ben je bang om die lesmethode los te laten? Pedagogisch-didactische kennis helpt je angst te verminderen. En gaat het toch een keer mis? Grijp de kans die die fout biedt...

Is de metafoor van de leerkuil bruikbaar?

redactie Het gebruik van metaforen zoals de leerkuil, lijkt een geschikte manier om het proces van leren aan leerlingen in het basisonderwijs uit te leggen.

Mindmap maken - systeemdenken in de klas

Jan Jutten Een van de kenmerken van systeemdenken is het gebruik maken van een gevarieerd aantal visuele hulpmiddelen. Het werken met mindmaps is er een van.

Bewust bezig zijn met taal

Dolf Janson International Primary Curriculum (IPC) is een uitstekende methode om taalonderwijs aan te laten sluiten op de voorkennis en interesses van leerlingen. Eigenaarschap van het leerproces staat hierin centraal.

De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2

Theo Wildeboer Een effectieve les, waar bestaat deze uit en wat zijn belangrijke sleutels? Een interessant artikel over actieve betrokkenheid en afstemming door de leerkracht.

De vier sleutels voor een effectieve les - deel 1

Theo Wildeboer Wat is een fijne les? Hoe beantwoorden leerlingen deze vraag en wat zeggen wetenschappers over deze kwestie? In dit deel gaat het over twee sleutels van een effectieve les.

Werkmap Gecijferd bewustzijn

Machiel Karels De Werkmap Gecijferd bewustzijn biedt leerkrachten in groep 1 en 2 naast theorie veel activiteiten en lessen om (voorbereidend) rekenen met kleuters vorm te geven.

Toetsen maken: Dat is niet het doel van ons onderwijs!

Dolf Janson Hoe kun je met elkaar het onderwijs zo inrichten dat leerlingen zich ononderbroken kunnen ontwikkelen, gemotiveerd en betrokken blijven?

Hoe stimuleer je onderzoekende competenties bij vwo-leerlingen?

redactie Vwo-leerlingen kunnen onderzoekende competenties ontwikkelen door onderzoeksopdrachten uit te voeren die een geleidelijke opbouw hebben.

Soms nuttig, soms niet: Adaptief toetsen genuanceerd

Karen Heij Adaptief toetsen: voor velen klinkt dat als een droom die maar niet uitkomt. In dit interview wordt dat droombeeld flink genuanceerd. Lees hier de voor- en nadelen!

Team-based Learning: best practice voor effectief en leuker leren!

Ilse Erich Sluit het huidige onderwijs nog aan bij de vaardigheden die leerlingen zouden moeten leren? Team-based Learning doet dat in ieder geval wel!

Design thinking als basis voor innovatief onderwijs

redactie Design thinking is een creatief proces ten behoeve van het ontwerpen van duurzame en innovatieve oplossingen voor het onderwijs. Het is een gestructureerde aanpak voor het genereren en ontwikkelen van ideeën.

Een mbo-lokaal vakinhoudelijk aankleden: wat is het effect?

redactie De vakinhoudelijke aankleding kan zorgen voor een meer authentieke leeromgeving, wat passend is bij de doelgroep van het mbo.

Wat zijn de effecten van formatief evalueren?

redactie Wat is er bekend over de effecten van formatief evalueren bij leerlingen en bij docenten?

Over zwemdiploma's, judobanden en een nieuwe versie van het ERK

René Leverink Het Europees Referentiekader (ERK) heeft een vaste plek in het talenonderwijs. Welke mogelijkheden er zijn met het ERK is in dit artikel te lezen!

Welke factoren spelen een rol bij de resultaten van de Cito-eindtoets of de centrale eindtoets PO?

redactie Welke factoren spelen een rol bij de resultaten van de Cito-eindtoets of de centrale eindtoets PO?

Leerdoeldenken (3): hoe implementeer en organiseer je het op jouw school?

Anne-Wil Abrahamse In dit artikel leggen we uit wat er komt kijken bij het implementeren en organiseren van leerdoeldenken op scholen.

Wat zijn de opbrengsten van vakintegratie?

redactie Wat zijn de opbrengsten van vakintegratie? Leren leerlingen beter als vakken worden samengevoegd?

Kenmerken van Optimaliserend Onderwijs

Ton Mooij Via Optimaliserend Onderwijs kan er gewerkt worden aan gelijke onderwijskansen voor alle leerlingen in een groep.

Ontwikkel op jouw school een project volgens de High Tech High-aanpak

Gerdineke van Silfhout High Tech High scholen werken met vaste protocollen als zij een project ingaan. Ontwikkel op jouw school een project volgens de High Tech High-aanpak.

Uitdagend leren in de 21e eeuw

Jos Cöp Kinderen die te veel bij de hand worden genomen, voelen zich onvoldoende uitgedaagd en verliezen hun leermotivatie. Wat is de juiste dosering tussen leerkracht- en zelfsturing?

Groter studiesucces met visuele opdrachten?

redactie Leervoorkeuren of leerstijlen van leerlingen en studenten die worden gerelateerd aan verbale of visuele informatieverwerking, hebben weinig tot niets te maken met hun ruimtelijke of verbale vaardigheden.

Formatief toetsen in relatie tot didactisch handelen

Dominique Sluijsmans Welk didactisch handelen past bij formatief toetsen? En hoe kan dit geïmplementeerd worden in de praktijk? De auteur beschrijft zowel een basis als acht aanbevelingen.

Welke didactische benadering zet aan tot creatief denken?

redactie Welke didactische benadering zet aan tot en draagt bij aan de ontwikkeling van creatief denken bij kinderen?

Directe instructie doorgelicht - 1: een kritische blik

Ewald Vervaet Directe instructie beschouwen als een van de belangrijkste didactieken? Daar denkt Ewald Vervaet anders over.

Elkaar verstaan

Jan Bransen Sinds het schrift is uitgevonden, kan er een virtuele gespreksruimte geschapen worden met mensen die in tijd of ruimte ver van ons verwijderd zijn. Wat betekent dit precies?

Executief functioneren kun je leren

Wendy Brasz en Myra den Haan Goed nieuws: executieve functies zijn te ontwikkelen. Geef ze de aandacht die ze nodig hebben want wat aandacht krijgt groeit!

Stimuleert onderzoekend leren bij vmbo-t-leerlingen leren samenwerken en communiceren?

redactie Een zeker vermogen tot samenwerken, communiceren en zelfregulatie is nodig om onderzoekend te kunnen leren. Of onderzoekend leren bijdraagt aan het verder ontwikkelen van die vaardigheden, is niet onderzocht.

Hoe stimuleer je kritisch denkvermogen?

redactie Welke didactische werkvormen dragen bij aan de ontwikkeling van kritisch denkvermogen bij vmbo- en mbo-leerlingen?

Praten over het leerproces bevordert metacognitieve vaardigheden

Annemieke Top De poster Denken om te leren helpt leraren om leerlingen te stimuleren hun eigen leerproces te reguleren. Leerlingen zijn zich bewuster van hun eigen leerproces.

Dieper leren. De zin en onzin van leerrijk onderwijs

Martine Blonk - Meulenkamp Om kinderen echt iets te leren, moeten we dat leren zo divers inrichten dat kinderen op allerlei manieren in hun brein geprikkeld worden.

Beurten geven in de klas: een krachtig didactisch middel

Sietske van der Wegen Beurten geven is een didactisch middel dat leerlingen kan aanzetten tot actief kritisch denken. Hoe doe je dat en hoe krijg je een interactief gesprek op gang?

Werken met een weektaak: wat levert het op voor leerlingen?

redactie Met de juiste begeleiding kan werken met een weektaak de metacognitieve vaardigheden van leerlingen versterken.

Zelfsturing stimuleren met een digitaal portfolio

Maaike van de Loo Welk doel hebben scholen voor ogen met het inzetten van een digitaal portfolio? En worden die doelen bereikt?

Effect van dramalessen op de groepsvorming van een (brug)klas

redactie Wat zijn de effecten van dramalessen op de groepsvorming van een (brug)klas?

Jong engels leren: geeft het later een voorsprong?

redactie Het aanbieden van Engelse les in de onderbouw van de basisschool leidt niet per definitie tot een betere Engelse taalvaardigheid in de bovenbouw.

Is bewegend leren effectief bij spelling?

redactie Bewegend leren kan positief uitwerken op spellingsvaardigheid, dit wijst onderzoek naar het programma Fit en Vaardig uit.

Zijn de Cito-LVS woordenschattoetsen geschikt voor taalzwakke leerlingen?

redactie De Cito-LVS woordenschattoetsen zijn beperkt bruikbaar om de ontwikkeling van taalzwakke leerlingen te volgen

Communicatief woordenschatonderwijs

Paul Filipiak Woordenschatonderwijs: het leren van woorden moet ingebed zijn in het communicatieve luisteren, lezen, praten en schrijven in de school.

De communicatieve klas - deel 1

Paul Filipiak Laat je klaslokaal zoveel mogelijk op de echte contactrijke wereld lijken om de taalontwikkeling van je leerlingen te stimuleren.

De communicatieve klas - deel 2

Paul Filipiak Verbeter het mondeling taalgebruik en de woordenschat van je leerlingen met aansprekende werkvormen.

Hoe leer je effectief de werkwoordspelling aan?

redactie Het is zinvol om grammatica- en spellingonderwijs te integreren en via een taalbeschouwelijke insteek de werkwoordspelling te behandelen.

Doe maar taal

Marleen Legemaat Een boek met speelse lesideeën om taal te bevorderen, gerubriceerd rond spreken, schrijven, luisteren en lezen.

Wat zijn goede behandelmethodes bij spraakproblemen?

redactie Is er iets bekend over de effectiviteit van de PROMPT-methode of andere methodes bij kinderen met motorische articulatieproblemen die ook stotteren?

NT2 onderwijs in s(b)o en regulier basisonderwijs

redactie Is NT2-onderwijs in het sbo of so gebaat bij een aangepaste aanpak in vergelijking met het reguliere basisonderwijs?

Hoe maak je goed lesmateriaal voor het aanleren van Nederlands aan volwassenen?

redactie Het lesmateriaal voor het aanleren van nederlands aan volwassenen moet voldoende ruimte bieden voor communicatieve vaardigheden, naast expliciete instructie voor grammatica.

Een aardig mondje Engels

René Leverink Ook benieuwd hoe het gesteld is met de huidige resultaten van Engels in het vo? In dit artikel gaat de auteur in op verschillende aspecten uit de praktijk in de klas.

Hulp bij fonologische problemen; Intro en overzicht

Jeanne Buijks In elf artikelen komt aan de orde hoe je kinderen kunt helpen met fonologische problemen. Dit artikel geeft een overzicht van alle artikelen, materialen en bronnen.

Orthodidactische uitgangspunten van de speciale hulp bij fonologische problemen -3

Jeanne Buijks Het is belangrijk dat kinderen goed spellend leren lezen als basis met gebruik van senso-motoriek. Snelheid maken moet niet de norm zijn, redzaamheidslezen wel.

Hoe functioneren kinderen met fonologische zwakte auditief en communicatief in de klas? -2-

Jeanne Buijks Voor kinderen met fonologische zwakte is een aanpak die breder gaat dan de klassikale lessen fijn. Samenwerken met een logopedist en/of fysiotherapeut is van groot belang om het kind te helpen.

Hoe pas je formatief toetsen in binnen taalonderwijs?

redactie Leerkrachten kunnen zowel in programma- als in ontwikkelingsgericht taalonderwijs formatieve toetsing inzetten. De manier waarop zal verschillen.

Taal leren door volwassen NT2 deelnemers: functionele of grammaticale aanpak?

redactie Zowel een functionele als een grammaticale onderwijsbenadering kan in het volwassenenonderwijs bijdragen aan het leren van een tweede taal.

Hoe nuttig zijn grammaticalessen?

Dolf Janson Grammatica is niet populair op veel scholen. Dit artikel laat zien hoe een andere grammatica-aanpak leidt tot activiteit, interactie en toepassing.

Het meertalige kind

Paul Filipiak Het boek Het meertalige kind van Marinella Orion kan mensen inspireren veel meer werk te maken van meertaligheid, zeker professionals die werken met meertalige kinderen.

Welke hulpstap is voor leerlingen effectief bij het leren spellen?

redactie Het letterlijk weergeven van tekens van de klankstructuur, maakt voor leerlingen de toepassing van de spellingregels inzichtelijk.

In langdurig contact met woorden - deel 1

Paul Filipiak Hoe kan je ervoor zorgen dat je leerlingen belangrijke aangeboden worden blijven tegen komen? Paul Filipiak geeft hiervoor een aantal werkvormen.

In langdurig contact met woorden - deel 2

Paul Filipiak Het gebruik van woordenboeken is een goede manier om je leerlingen in langdurig contact te laten blijven met woorden. Maar hoe moet je deze gebruiken? Paul Filipiak geeft hiervoor een aantal tips.

Hoe zorg je voor een passend taaltraject voor NT1 en NT2?

redactie De moedertaal en taalbeheersingsaspecten zijn belangrijke elementen bij het plaatsen van NT1- en NT2-deelnemers in een voor hen passend taaltraject.

Hoe bevorder je de intrinsieke motivatie van inburgeraars?

redactie Docenten kunnen deelnemers - inburgeraars helpen door te zorgen voor voldoende contactmomenten met andere NT2-deelnemers.

Hoe versterk je online het actief leren van volwassen NT2-deelnemers?

redactie Motivatie tijdens het (online) leren van volwassen tweede taalleerders kan worden bevorderd als deelnemers van en over elkaar leren en toepassing in het dagelijks leven centraal staat.

Taalonderwijs integreren in zaakvakken, hoe doe je dat?

Paul Filipiak Evenals in taalmethoden, staan wereldoriëntatiemethoden vol met teksten. Wat zou het voor je leerlingen prettig zijn als je deze methoden ook als taalmethode zou gebruiken.

Hoe gaan mbo-studenten presenteren leuk vinden?

redactie Hoe kunnen mbo-docenten studenten van een technische opleiding motiveren voor mondelinge presentaties?

Nadenken over goed woordgebruik

Paul Filipiak Woordkennis en goed woordgebruik is erg belangrijk voor onder andere het lezen. Paul Filipiak geeft in dit artikel verschillende werkvormen voor het vergroten van woordkennis en woordgebruik.

Pratend en lezend woorden leren; Intro en overzicht -0-

Paul Filipiak In twaalf artikelen wordt besproken hoe je pratend en lerend je leerlingen woorden kan aanleren. Dit artikel geeft een overzicht van alle bronnen en artikelen.

Kennisgericht woorden leren -9-

Paul Filipiak Het aanleren van zaakvakwoorden gaat op een andere manier dan woorden uit de andere woordgroepen. In dit artikel wordt besproken hoe je zaakvakwoorden aan kan leren.

Woordselectie en woordenschatdidactiek -12-

Paul Filipiak Inzichten vanuit breinonderzoek hebben mogelijke gevolgen voor je (woordenschat)didactiek. In dit artikel worden deze gevolgen en kwaliteitskenmerken van het woordenschatonderwijs besproken.

Lezend woorden leren -8-

Paul Filipiak Aan welke woordgroep-twee-woorden geef je wel expliciete aandacht bij het lezen van teksten en aan welke niet? En hoe doe je dat dan? In dit artikel worden deze vragen besproken.

Pratend woorden leren -7-

Paul Filipiak Kinderen missen soms woorden in gesprekken. Met de aanpak Pratend woorden leren kan je ze helpen om te kunnen zeggen wat ze willen zeggen. In dit artikel wordt deze aanpak besproken.

Woorden in het brein -11-

Paul Filipiak Het brein is erg belangrijk bij het leren en gebruiken van woorden. In dit artikel wordt het functioneren van woordbegrip in het brein besproken.

Woorden in de klas -1-

Paul Filipiak Woordenschatonderwijs bestaat uit impliciet- en expliciet woordenschatonderwijs. In dit artikel worden deze soorten besproken en hoe kinderen woorden leren bij deze soorten.

Toetsing -10-

Paul Filipiak In het huidige onderwijs schort er vaak nog wat aan de toetsing van de woordenschat. In dit artikel wordt besproken hoe deze toetsing kan worden verbeterd.

Woordenschatonderwijs -6-

Paul Filipiak Een goede woordenschat is erg belangrijk voor de mondelinge taalontwikkeling en de leesontwikkeling. Maar wat als dit niet goed is? In dit artikel wordt dit verder besproken.

Woordselectie (1) -2-

Paul Filipiak Het is belangrijk om binnen het expliciete woordenschatonderwijs de juiste woorden te selecteren. Hierbij spelen woordfrequentielijsten een beperkte rol. Lees het artikel voor meer uitleg hierover.

Woordselectie en didactiek -5-

Paul Filipiak Om de juiste woorden voor je instructie te kiezen, kan je gebruik maken van drie woordgroepen. In dit artikel wordt uitgelegd wat deze woordgroepen zijn en hoe je dan je woorden kan kiezen

Woordselectie (3) -4-

Paul Filipiak Naast de woordfrequentie, de leerbehoeften, de zins- en tekstbetekenis moet je bij woordselectie ook rekening houden met enkele eigenaardigheden van woorden. Welke? In dit artikel wordt dat besproken.

Woordselectie (2) -3-

Paul Filipiak Niet alleen de leerbehoeften en woordfrequentielijsten spelen een rol bij woordselectie, maar ook de zins- en tekstbetekenis van woorden. In dit artikel wordt dit besproken.

Digitaal of schriftelijk toetsen: maakt het uit?

redactie Wat is het effect van digitaal toetsen versus schriftelijk toetsen op de prestaties op taal en rekenen?

Samenwerken bij een vreemde taal: hoe stimulerend is dat?

redactie Leerlingen die samenwerken hebben directe mogelijkheden om te oefenen met communiceren en kennis uit te bereiden. Ook is er een indirect effect op vertrouwen en motivatie door het groepsgevoel.

De sjwa, onze meest frequente klinker

Dolf Janson De sjwa, wat is dat ook alweer? Deze stiekeme letter verdient veel meer aandacht bij het leren lezen en spellen dan nu vaak het geval is! Blijf hem dus vooral uitspreken.

Fonologische zwakte - Speciale hulp bij aanvankelijk schrijven/spelling/dictee -10-

Jeanne Buijks Fonologische problematiek wreekt zich dikwijls ernstiger in spelling dan in lezen. Hoe kun je daarbij helpen?

Fonologische zwakte - Speciale hulp bij het aanvankelijk lezen -9-

Jeanne Buijks Kinderen met fonologische zwakte zijn het best geholpen met het gelijk oplopen van auditieve, visuele en motorische handelingen in de lees- en spellingslessen.

Speciale hulp bij de aanpak van de auditieve voorwaarden -7-

Jeanne Buijks Als een kind in groep 1 en 2 al niet sterk is in de fonologische en auditieve voorwaarden, wacht dan niet met extra maatregelen, totdat het kind in groep 3 zit.

Fonologische zwakte - Speciale hulp na het primair onderwijs -11-

Jeanne Buijks Veel fonologisch zwakke kinderen hebben permanent onderhoud en herhaling van de auditieve voorwaarden nodig, ook in de hogere groepen van het PO en in het voortgezet onderwijs.

Speciale hulp bij de klankinslijping -4-

Jeanne Buijks Hier wordt uiteengezet, hoe de speciale hulp eruit kan zien, als de losse klanken het startpunt vormen van de aanpak van de fonologische ontwikkeling.

Speciale hulp bij de ontwikkeling van de luistervaardigheid -5-

Jeanne Buijks Kinderen met fonologische problemen hebben veelal een zwakke luistervaardigheid. In dit artikel tips om daarmee om te gaan.

Speciale hulp bij de ontwikkeling van de spreekvaardigheid -6-

Jeanne Buijks Fonologische problemen kunnen samengaan met taalproductieproblemen. Hoe moet je leren lezen en schrijven als je de klanken moeilijk kunt produceren?

Fonologische zwakte - Speciale hulp in de voorschoolse periode -8-

Jeanne Buijks Achterstanden op taalgebied kun je voor blijven door ook thuis en in de voorschoolse opvang bewust en preventief te werken. In dit artikel tips voor taalactiviteiten.

Nederlands leren: aparte klas of instromen in het reguliere onderwijs?

redactie Het is voor de taalontwikkeling beter als leerlingen met een andere eerste taal dan het Nederlands direct instromen in het reguliere onderwijs

Hoe stroom je -qua taal- goed voorbereid door in groep 3?

redactie Hoe kan taalonderwijs in groep 2 ervoor zorgen dat kinderen goed voorbereid instromen in groep 3?

In hoeverre heeft tweetalig onderwijs invloed op de vakspecifieke kennis en vaardigheden van de leerlingen?

redactie In hoeverre heeft tweetalig onderwijs invloed op de vakspecifieke kennis en vaardigheden van de leerlingen?

Uitdagend en functioneel taalonderwijs

Machiel Karels Taalonderwijs is de verbindende schakel tussen alles wat er op school aan de orde komt.​ Daarom is dit een prachtig aangrijpingspunt om kindgericht onderwijs vorm te geven.

Hoe help je mensen naar niveau 2f van de Nederlandse taal?

redactie De leeromgeving en goed gekozen lesactiviteiten kunnen leerresultaten van volwassen NT2-ers positief beïnvloeden.

Zelfstandig digitaal een tweede taal aanleren: werkt dat?

redactie Er is geen hard bewijs dat volwassenen digitaal een tweede taal kunnen leren zonder docent.

Werkmap Begrijpend luisteren en woordenschat

Machiel Karels Hoe zorg je er voor dat jonge kinderen (nog) beter worden in begrijpend luisteren? Deze werkmap toont stap voor stap hoe je activiteiten voorbereidt en uitvoert, met voorbeeldteksten.

Werkmap Fonemisch bewustzijn

Machiel Karels Met deze werkmap kunnen leerkrachten gestructureerd en didactisch verantwoord werken aan het fonemisch bewustzijn van kinderen in groep 1 en 2.

Werkwoordspelling zonder ballast

Dolf Janson Werkwoordspelling wordt onnodig moeilijk en ingewikkeld gemaakt. De klanken zouden uitgangspunt moeten zijn bij de schrijfwijze van werkwoordsvormen.

Het kiezen van woorden

Paul Filipiak Het kiezen van de juiste woorden voor je woordenschatonderwijs is erg belangrijk. In dit artikel beschrijft Paul Filipiak hoe je dat kan doen.

Woorden leren in de zaakvakken - deel 4

Paul Filipiak Kinderen moeten zaakvakwoorden niet alleen luisterend, pratend en lezend gebruiken, maar ook schrijvend. In dit artikel geeft Paul Filipiak een aantal tips voor het schrijvend woorden gebruiken.

Woorden leren in de zaakvakken - deel 2

Paul Filipiak Op welke manier(en) kan je woorden aanleren bij zaakvakken? In dit artikel beschrijft Paul Filipiak drie werkwijzen voor het aanleren van woorden.

Woorden leren in de zaakvakken - deel 3

Paul Filipiak Het is belangrijk om bij de zaakvakken met woordenboeken te werken. Hoe doe je dat? In dit artikel gaat Paul Filipiak in op deze vraag.

Woorden leren in de zaakvakken - deel 1

Paul Filipiak Wat is goed zaakvakonderwijs? Paul Filipiak geeft antwoord op deze vraag en beschrijft een werkwijze voor het aanleren van zaakvakwoorden.

Woorden en betekenissen

Dolf Janson Kennis van woorden is verbonden met taalbeschouwen, en zelfs met filosoferen. Dat klinkt heel moeilijk maar dit kan al met kleuters.

Woordenschatonderwijs - deel 2

Paul Filipiak Hoe geef je goed woordenschatonderwijs en hoe toets je de woordenschat van je leerlingen? In dit artikel gaat Paul Filipiak in op deze vraag.

Woordenschatonderwijs - deel 1

Paul Filipiak Een mooie combinatie van expliciet en impliciet woordleren is noodzakelijk in je woordenschatonderwijs. Lees in dit artikel waarom en hoe je dat kan doen.

Leidt eigenaarschap tot betere leerprestaties?

redactie Meer eigenaarschap van het eigen leerproces en/of zelfregulatie leidt bij leerlingen in het voortgezet niet automatisch tot betere leerprestaties.

Hoe bevorder je zelfsturend leren?

redactie Door studenten de praktische relevantie van het leren duidelijk te maken en door reflectie te stimuleren kunnen docenten zelfsturend leren bevorderen.

Brede talentontwikkeling: hoe pak je dat aan?

redactie Welke didactische aanpak van een programma voor brede talentontwikkeling heeft een positief effect op de motivatie van leerlingen?

Helpt theorie bij het vormen van een positief klasklimaat?

redactie Kunnen theorieën over begeleide groepsontwikkeling bijdragen aan een positief klasklimaat in het primair onderwijs?

De betekenis en de invulling van de taak binnen daltononderwijs

Dolf Janson Wat is de betekenis van de taak binnen het daltononderwijs en hoe kun je die taak invullen? Aansluiten bij de voorkennis van de kinderen is in elk geval van belang.

Helpt bewegend leren ook voor pubers en adolescenten?

redactie Bewegen in de klas heeft positieve effecten op aandacht en cognitie. Een kwartier matig tot intensief bewegen lijkt de gunstigste invloed te hebben.

Constructivisme en onderwijs - deel 1

Ewald Vervaet Er zijn drie soorten constructivisme maar ze zijn niet alle drie even bruikbaar. Welke denkwijze is het meest bruikbaar?

Wat zijn de effecten van ervaringsgericht leren?

redactie Onderwijs dat bestaat uit een combinatie van ervaringsgericht leren en regulier onderwijs heeft een licht positief effect op aspecten van cognitieve en sociale ontwikkeling.

Feedback in de praktijk, hoe doe je dat?

Lia Voerman Wat kan een docent in de klas doen om leerbevorderende feedback te geven? Gebruik de A van Aandacht. De B van Bevragen of Benoemen. De C van Checken.

Formatief evalueren

Dolf Janson Bij formatieve evaluatie gaat het om het leerproces van de individuele leerling. Als het goed is evalueert niet de leraar als ontvanger van het resultaat, maar de leerling zelf.

Wat is formatief evalueren en waarom is het belangrijk voor leren? (1)

Dominique Sluijsmans In dit hoofdstuk wordt het speelveld van FE afgebakend in relatie tot de wetenschap over leren, didactiek en toetsing, met als doel te verhelderen waar formatief precies naar verwijst.

Hoe organiseer je formatief evalueren en wat is het effect? (2)

Dominique Sluijsmans In dit artikel staan de ontwerpprincipes van formatief evalueren centraal. Met voorbeelden van hoe didactiek het proces van FE voedt en welke rol de summatieve functie speelt.

Wat vraagt formatief van (teams van) leraren? (3)

Dominique Sluijsmans In dit derde artikel komt aan bod welke kennis en vaardigheden FE vraagt van leraren en welke cultuur nodig is voor FE.

Hoe is formatieve evaluatie helpend in het vso-praktijkonderwijs?

redactie Formatieve evaluatie is een effectieve manier om goede leerresultaten te bereiken en om leerlingen te motiveren.

Aan welke criteria voldoet een goede instructievideo?

redactie De inzet van een instructievideo voorafgaand aan de les heeft voordelen voor het leerproces.

Leiden lage verwachtingen en gemakkelijk leermateriaal tot onderpresteren?

redactie Lage verwachtingen en gemakkelijk leermateriaal op het vmbo: leidt dit tot onderpresteren van deze leerlingen?

Hoe kan het onderwijs met succes formatieve toetsing inzetten?

redactie Hoe kan het onderwijs met succes formatieve toetsing inzetten?

In gesprek met ChatGPT over kindgericht onderwijs

Machiel Karels In dit artikel ga ik over kindgericht onderwijs in gesprek met ChatGPT om te zien hoe deze online dienst werkt en 'denkt', hoe leerbaar het systeem is en hoe er op feedback wordt gereageerd.

redactie

Is het uitschrijven van leerdoelen op het bord helpend?

redactie Om leerlingen bewuster te maken van wat ze leren in de les, is het goed om leerdoelen expliciet met hen te delen en ze als een rode draad in de les aan te houden.

Heeft muziekonderwijs positieve invloed op onderwijsprestaties?

redactie Muziekonderwijs bevordert de onderwijsprestaties van leerlingen voor onder meer taal, lezen en rekenen.

Heeft het nakijken van schriften zin?

redactie Heeft het nakijken van schriften zin?

Op welke manier is oefenen met toetsen in het basisonderwijs effectief voor een betere beheersing van de lesstof, in plaats van teaching to the test?

redactie Een oefentoets als formatieve toets geeft feedback aan de leerling en aan de leerkracht over het leerproces.

Wat onthouden vo-leerlingen aan kennis na verloop van tijd?

redactie Een deel van de kennis die leerlingen vergaren gaat verloren als deze niet meer gebruikt wordt. Echter, een substantieel deel van de resterende kennis beklijft.

Betekenisvolle opbrengsten voor jonge kinderen

Bea Pompert Met Basisontwikkeling kun je voor alle kinderen optimale kansen creëren. Aan welke opbrengsten denken we en hoe kan daar op een betekenisvolle manier naar worden toegewerkt?

Presteren kinderen beter door bewegend leren?

redactie Presteren kinderen beter door ‘bewegend leren’?

Welke principes van het dalton- en freinetonderwijs zijn inzetbaar bij volwasseneducatie?

redactie Hoewel de impact van het dalton- en freinetonderwijs niet is aangetoond, lijken bepaalde elementen inzetbaar in de volwasseneneducatie.

Bewegend leren: hebben jongens en meisjes er evenveel baat bij?

redactie Profiteren jongens en meisjes vergelijkbaar van bewegend leren?

Leerdoelen en succescriteria

Bertine van den Oever Dit boek legt het belang van procesgerichte succescriteria uit en laat uitgebreid zien hoe je succescriteria kunt gebruiken in de les.

De leerling eigenaar van het leerproces? Niet met digitale oefenprogramma's!

Dolf Janson Digitale leermiddelen lijken leerwerk voor leerlingen op maat te leveren. Maar vaak staan ze écht leren en het eigenaarschap van leerlingen juist in de weg.

Toetsing als kans voor leren - Intro

Dominique Sluijsmans Een thematisch overzicht naar het waarom, wat, wanneer en hoe van formatief evalueren.

Vakintegratie 2 - Zoek naar het verbindende principe

Rens Gresnigt Bij vormen van vakintegratie waar leerdoelen de vakken overstijgen, is een integrating agent (verbindend principe) nodig om de structuur te vervangen.

Vakintegratie 1 - Welke vormen van integratie zijn er?

Rens Gresnigt Vakintegratie past goed bij onderwijs dat zich richt op diepgaand begrip en het verbinden van kennis; het leggen van relaties en het kritisch omgaan met het geleerde.

Vakintegratie 3 - Welke competenties vraagt het van een leerkracht?

Rens Gresnigt Het invoeren van geïntegreerd onderwijs vraagt een aantal verschillende competenties van de leerkracht/docent.

Zonder lesdoelen geen houvast

Theo Wildeboer Het lesdoel richt de aandacht op dat wat er geleerd moet worden. Dat klinkt logisch en simpel. Toch valt dat laatste soms tegen. Hoe formuleer je een betekenisvol lesdoel?

Het ontwikkelen van autonome leesmotivatie bij vrij lezen

Anneke Bemer Leesmotivatieprogramma's helpen vaak niet voldoende om leerlingen aan het lezen te krijgen. Hoe komt dat en wat helpt dan wel?

Beter begrip door vloeiend lezen

Karin van de Mortel Leerlingen krijgen bij hardop lezen vaak feedback op snelheid en correctheid. Maar lezen is meer dan het snel en correct opzeggen van woorden.

Close Reading - Werken aan dieper tekstbegrip in het basisonderwijs

Marleen Legemaat Close Reading geeft handvatten om te werken aan dieper tekstbegrip in het basisonderwijs. Het (her)lezen en bevragen van uitdagende teksten is een belangrijk kenmerk.

Gebruik het ook in je leesonderwijs!

Paul Filipiak Optimaliseer je leesonderwijs met verschillende technieken, gebaseerd op het werk van Lamov. Pas coöperatief leren toe voor de interactie tussen leerlingen.

Wat is de beste didactische aanpak voor zwakke lezers?

redactie Bij het begrijpend leesonderwijs aan zwakbegaafde leerlingen moeten leerkrachten zorgen voor een breed aanbod en voldoende leestijd.

Directe instructie doorgelicht - 4: de kijk vanuit de psychologie

Ewald Vervaet In dit vierde deel van het zesluik over directe instructie schrijft Ewald Vervaet over het gebrek aan een psychologische grondslag van directe instructie.

Directe instructie doorgelicht - 6: bezwaren tegen EDI-kleuteronderwijs

Ewald Vervaet Hoe verhoudt directe instructie zich tot expliciete instructie in het kleuteronderwijs? Het heeft volgens Ewald Vervaet dezelfde bezwaren

Directe instructie doorgelicht - 2: leesonderwijs en directe instructie

Ewald Vervaet In dit tweede deel van een zesluik bespreekt Ewald Vervaet waarom leesonderwijs op basis van directe instructie niet dé manier is om het leesonderwijs vorm te geven.

Directe instructie doorgelicht - 5: wat zegt het onderzoek?

Ewald Vervaet Hoe zit het met onderzoek naar directe instructie? Daar gaat dit artikel op in.

Directe instructie doorgelicht - 3: is trainen van kleuters mogelijk?

Ewald Vervaet In het derde deel van dit zesluik beschrijft Vervaet middels onderzoek of het trainen van kleuters mogelijk is.

Heeft aandacht voor verschillende tekstsoorten effect op leesvaardigheid?

redactie Aandacht voor tekstsoorten en tekststructuren heeft een positief effect op het begrijpen van verschillende teksten door leerlingen in het basisonderwijs.

Welk effect hebben leesmethodes?

redactie Er lijken weinig verschillen te zitten tussen de leeropbrengsten van de verschillende methodes voor leesvaardigheid.

Wat is het effect van voorlezen in een vreemde taal?

redactie Voorlezen bij het leren van een vreemde taal heeft een positief effect bij beginnende en bij zwakke vreemde taalleerders.

Hoe bevorder je lezen?

redactie Veel tijd besteden aan lezen is belangrijk voor de ontwikkeling van leesvaardigheid. Door de leesmotivatie van leerlingen te verhogen, zullen zij frequenter gaan lezen.

Veroorzaakt fixatie disparatie leesproblemen?

redactie Afwijkende fixatie disparatie en afwijkende oogsprongen kunnen samenhangen met dyslexie, maar het is niet zeker dat deze afwijkingen dyslexie veroorzaken.

Fonologische vaardigheden -1-

Jeanne Buijks Spelen met klanken is belangrijk bij het voorbereidend en aanvankelijk lezen en schrijven. Verminderde klankvaardigheid kan het leren lezen en schrijven behoorlijk in de weg staan.

Differentiatie bij hardopdenkend lezen - Formatief evalueren en stimuleren van het denkend lezen (11)

Paul Filipiak Minder goede lezers, lezen vaak een tekst zonder het goed te begrijpen. Hardopdenkend lezen kan helpen het begrip te vergroten. Hoe dit werkt, wordt in dit artikel uitgelegd.

Differentiatie bij hardopdenkend lezen - Differentiatie-ideeën en de 1-zorgroute (12)

Paul Filipiak Zelfevaluatie geeft leerlingen de kans om zelf na te denken over een aanpak om goed te lezen. Hoe dit in de les gebruikt kan worden, wordt hier uitgelegd door Paul Filipiak.

Onderwijs in denkend lezen - Het basis-lesmodel (7)

Paul Filipiak In de klas kan aan de hand van een basis-lesmodel aandacht gegeven aan het denkend lezen. In dit artikel wordt dit basis-lesmodel besproken.

Het denkend lezen in perspectief - Begrijpend lezen is denkend lezen en leesmotivatie (3)

Paul Filipiak Leesmotivatie is van cruciaal belang voor de leesontwikkeling. Lees in dit artikel waarom. Ook wordt ingegaan op het denkend lezen.

Het denkend lezen in perspectief - Een glimp van een onzichtbare activiteit (2)

Paul Filipiak Welke hersengebieden zijn betrokken bij het (leren) lezen? En welke instructieprincipes volgen uit breinonderzoek naar lezen? In dit artikel wordt ingegaan op deze vragen.

(Hardop)denkend leren lezen - Begrijpend lezen is denkend lezen - intro en overzicht (0)

Paul Filipiak In veertien artikelen bespreekt Paul Filipiak het hardopdenkend leren lezen. Dit artikel geeft een overzicht van alle artikelen en bronnen.

Het denkend lezen in perspectief - Kenmerken leesonderwijs (1)

Paul Filipiak Wat zijn kenmerken van goed leesonderwijs en leesbeleid? In dit artikel wordt deze vraag beantwoord.

Leesstrategieën en leesdoelen - De keuze en definitie van leesstrategieën (8)

Paul Filipiak Wat zijn leesstrategieën? Leesdeskundigen en praktijkmensen zijn het hier niet over eens. In dit artikel wordt deze discussie besproken.

Tips en trucs voor het hardopdenkend lezen - Deel 1 (13)

Paul Filipiak Om hardopdenkend goed in te kunnen zetten, worden er in dit artikel een aantal tips en trucs gegeven. Dit is het eerste deel van twee artikelen vol met tips en trucs.

Tips en trucs bij het hardopdenkend lezen - Deel 2 (14)

Paul Filipiak Het is handig om een aantal tips en trucs te hebben voor het hardopdenkend lezen. In dit tweede deel van twee artikelen worden deze aangereikt.

Het denkend lezen in perspectief - Kennis, woordenschat en lezen (4)

Paul Filipiak Woordenschatkennis is sterk verbonden met leesbegrip. In dit artikel worden hypotheses voor deze relatie beschreven en wordt het lezend woorden leren besproken.

Leesstrategieën en leesdoelen - Wat werkt? (10)

Paul Filipiak Wat werkt wel en wat werkt juist niet bij het hardopdenkend lezen en onderwijzen van lees- en denkstrategieën? In dit artikel wordt dit besproken.

Het denkend lezen in perspectief - Zaakvakgericht leesonderwijs (5)

Paul Filipiak In dit artikel wordt het karakter van het lezen en de rol van het denkend lezen bij de zaakvakken besproken.

Helpt klappen in lettergrepen om foneembewustzijn bij jonge kinderen te ontwikkelen?

redactie Helpt klappen in lettergrepen om foneembewustzijn bij jonge kinderen te ontwikkelen?

Hoe effectief is het gebruik van leesstrategieën in het vmbo?

redactie Hoe effectief is het gebruik van leesstrategieën voor het verbeteren van begrijpend lezen van zwakke lezers in het vmbo?

Zingend of zoemend lezen: heeft dit impact op kleuteronderwijs?

redactie Een lesmethode met zingend of zoemend lezen lijkt een positieve impuls te geven aan het leesniveau van leerlingen in groep 3.

Heeft begrijpend luisteren invloed op begrijpend lezen?

redactie Begrijpend luisteren vertoont een duidelijke relatie met begrijpend lezen en heeft een voorspellende waarde voor het leesbegrip op latere leeftijd.

Een lessenserie geïntegreerd literatuur-, lees- en schrijfonderwijs

Gerdineke van Silfhout Leerlingen leren tekst het best begrijpen als zij zelf een eigen verhaal kunnen maken. Laat hen hun angsten benoemen, stel criteria op en zet de leerlingen aan het werk.

Welke kenmerken van blended learning zijn positief voor NT2 deelnemers?

redactie Voor volwassen tweede taalleerders lijkt blended onderwijs ten opzichte van online onderwijs meer effect te sorteren.

Welke leerprincipes zijn nodig voor lezen en spellen in groep 3?

redactie Welke leerprincipes zijn het beste voor het vloeiend leren lezen en spellen bij kinderen in groep 3?

Juf, ik was Monica - deel 1

Paul Filipiak Lezen, het is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Hoe komen de verhalen nog meer tot leven voor de kinderen? In dit artikel worden enkele manieren uitgelegd.

Juf, ik was Monica - deel 2

Paul Filipiak Wat is een 'praatstoel' en wat houdt de 'expertpet' in? In dit artikel worden enkele werkvormen uitgelegd, die kunnen helpen om het leesplezier en leesbegrip te vergroten.

De vele kanten van leesbegrip -2; instructie

Paul Filipiak Welke elementen van begrijpend-leesonderwijs stimuleren het leesbegrip en de leesmotivatie? In dit artikel ligt de focus op de instructiekant.

De vele kanten van leesbegrip-1; het aanbod

Paul Filipiak Welke elementen hangen samen met goed leesonderwijs? Het belangrijkste is misschien wel: Laat leerlingen veel zelf lezen!

Hoe krijg je mbo-studenten aan het lezen?

redactie Aandacht voor de interesse van de student en sociale interactie zijn belangrijk om het lezen te bevorderen.

Investeren in leesmotivatie bevordert motivatie en leesvaardigheid

Annemieke Top Programma's die de leesmotivatie verhogen, hebben een positief effect op leesvaardigheid. Ze kunnen worden ingezet om laaggeletterdheid terug te dringen.

Beïnvloedt leesmotivatie de prestaties voor begrijpend lezen?

redactie Leesmotivatie is een belangrijke voorspeller van leesgedrag en van leesprestaties.

Wie goed leest, leest graag - en andersom

René Leverink Uit PISA-cijfers blijkt dat de leesvaardigheid van de Nederlandse jeugd harder achteruitgaat dan in andere landen. Wat gebeurt er allemaal om lezen te promoten?

Leesonderwijs: begin pas als het kind aan lezen toe is

Ewald Vervaet Hoe zorg je ervoor dat kinderen weer plezier in het lezen krijgen? Door de ontwikkeling van het kind weer serieus te nemen en er ons (lees- en spellings)onderwijs op af te stemmen.

Leesproblemen en dyslexie -1-

Paul Filipiak In een tiental artikelen gaat de auteur in op leesproblemen en dyslexie. In dit eerste deel gaat hij in op breinlezen.

Leesproblemen en dyslexie: Comorbiditeit -3-

Paul Filipiak Sommige leesproblemen kunnen samenhangen met andere problemen die de leesvaardigheid negatief kunnen beïnvloeden. Dit gaat over comorbiditeit.

Hulp bij leesproblemen en dyslexie -8-

Paul Filipiak De beste leeshulp voor alle leerlingen is goed leesonderwijs: speels, motiverend, multi-sensorieel, herhalend, met veel voor- en nadoen.

Leesproblemen en dyslexie: Hardnekkigheid -5-

Paul Filipiak Het is pedagogisch onwenselijk om langzaam lezen te betitelen als een stoornis. Het gaat vooral om de kwaliteit van het leesonderwijs.

Leesproblemen en dyslexie: Hulpprogramma`s -9-

Paul Filipiak Een goed leesprogramma kan helpen de hersenen opnieuw te bedraden om beter te kunnen lezen.

Leesproblemen en dyslexie: Preventie -6-

Paul Filipiak Het is het belangrijk om het leesonderwijs in je school te organiseren in een breder traject van beginnend lezen van groep 1 tot en met 4 en niet alleen te focussen op groep 3.

Leesproblemen en dyslexie: Toegankelijkheid -10-

Paul Filipiak Welke hulpprogramma's zijn geschikt om kinderen met leesproblemen of dyslexie te helpen? Dit artikel geeft een overzicht.

Leesproblemen en dyslexie: Preventie -7-

Paul Filipiak Zorg dat preventieve hulp aan leerlingen met leesproblemen niet opgaat aan toetsen en administratieve rompslomp maar werkelijk hulp voor het kind is.

Leesproblemen en dyslexie -2-

Paul Filipiak Gemiddeld genomen hebben ongeveer 20% van de mensen een geschiedenis van moeizaam leren lezen.

Leesproblemen: fonologische dyslexie -4-

Paul Filipiak Bij dyslexie is niet alles fonologische dyslexie. Het is goed om duidelijk begrippen te definiëren.

Leren lezen met mentale voorstellingen

redactie Leren lezen met mentale voorstellingen

Is het leren van verschillende scripts zwaar voor laaggeletterden?

redactie Bij leren schrijven lijkt het de voorkeur te hebben leerlingen ofwel blokletterschrift, ofwel verbonden schrift aan te leren.

Lerende leeshulp

Karin van de Mortel Wat doe je als je leerling vastloopt bij het lezen? Welke aanwijzing past dan het beste bij de leesfout? In dit artikel een overzicht van echt helpende aanwijzingen.

Leesstrategieën en leesdoelen - Lezen met denkstrategieën (9)

Paul Filipiak Lezen, en met name leesbegrip is van belang. Hoe kan leesbegrip bij leerlingen vergroot worden? In dit artikel wordt ingezoomd op denkstrategieën die hierbij kunnen helpen.

Lezen, schrijven, praten, vragen stellen en nog meer vragen stellen

Gerdineke van Silfhout Hoe zorg ik voor inhoudelijke gesprekken over literatuur? Werk vanuit een duidelijke visie op literatuuronderwijs en zet de student aan het werk.

Luisterboeken voor kinderen, waar vind je die?

Marleen Legemaat Er is een grote behoefte aan luisterboeken voor kinderen. Hier vind je een aantal sites met luisterboeken. Gratis, met abonnement of prijs per boek.

Hoe bevorder je lezen effectief onder jongeren?

redactie Door verhoging van de leesmotivatie zal de leesfrequentie bij leerlingen in het voortgezet onderwijs toenemen en daarmee ook hun leesvaardigheid.

Gaan leesprestaties omhoog door modeling en leesstrategie-onderwijs?

redactie Is het waar dat modeling en leesstrategie-onderwijs de leesprestaties in de basisschoolleeftijd verhogen?

Hoe stimuleer je zwakke lezers in groep 3?

redactie Welke interventies stimuleren de technische leesontwikkeling van zwakke lezers in groep 3?

Ontdekkend leren lezen - Acht hoofdkenmerken

Ewald Vervaet Acht kenmerken van het ontdekkend leren lezen (OLL). Veel scholen houden zich bezig met het ontdekkend leren lezen. Hoe pak je dat aan?

Ontdekkend leren lezen

Ewald Vervaet Het kind dat met OLL leert lezen, als het eenmaal leesrijp is, gaat als een pijl uit een boog. En doordat het vooral succeservaringen opdoet, blijft lezen leuk!

Rijk spel stimuleren met prentenboeken over vroeger

Bertine van den Oever Vijf prentenboeken over vroeger besproken, verhalen die jonge kinderen uitnodigen tot rijk spel.

Welke relatie bestaat er tussen passieve woordenschat en technisch lezen?

redactie Technische leesvaardigheid en passieve woordenschat zijn, samen met begripsvaardigheden, essentiële onderdelen van het leren lezen. Die relatie is wederkerig.

Meer lezen betekent beter lezen?

redactie Betekent veel lezen een betere leesvaardigheid? Ja, leerlingen die gedurende hun basisschoolperiode veel tijd besteden aan het lezen, ontwikkelen zich tot goede lezers.

Wanneer kun je het beste open lettergrepen lezen in groep 3?

redactie De spellingontwikkeling van leerlingen is gebaat bij systematische en expliciete instructie in letter-klankkoppelingen en spellingregels.

Stimuleringsprogramma Lezen uitgaande van Instructie en Motivatie (SLIM) in het S(B)O - OnderwijsBewijs

redactie SLIM in het S(B)O. De leesvaardigheid van leerlingen in het S(B)O ontwikkelt zich maar langzaam. Experimenten binnen cluster 2 en cluster 4.

Ontwikkelingsgericht onderwijs: kun je leren lezen zonder lesmethode?

redactie Hoe kunnen leerlingen in groep 3/4 zonder lesmethode vlot en accuraat leren lezen met ontwikkelingsgericht onderwijs?

Technische leesvaardigheid in het Praktijkonderwijs - OnderwijsBewijs

redactie Verbetering van functionele geletterdheid bij zwakke lezers en schrijvers in het VO, met name in het praktijkonderwijs.

Welk effect heeft tutorlezen op de ontwikkeling van technische leesvaardigheid?

redactie Welk effect heeft tutorlezen op de ontwikkeling van technische leesvaardigheid?

Vergelijkend onderzoek leesprestaties groep 6 basisonderwijs - PIRLS 2016

redactie Vergelijkend onderzoek leesprestaties groep 6 basisonderwijs - PIRLS 2016

Lezende kleuters: hoe help je hen verder?

redactie Sommige kleuters kunnen al een beetje lezen. Hoe kun je als leerkracht het leren van deze kleuters verrijken?

Vijf invalshoeken van leesbevordering bij vrij lezen

Anneke Bemer In dit artikel worden handvatten gegeven om invalshoeken te herkennen en benutten die belangrijk zijn bij leesbevordering in het vrij lezen.

Woordenschat uitbreiden met prentenboeken

Paul Filipiak Prentenboeken zijn niet alleen leuk, ze zijn ook heel goed voor de ontwikkeling van woordenschat bij jonge kinderen. In dit artikel lees je diverse manieren om dat te stimuleren.

Leestoets resultaten verbeteren: met flitsen of met leesteksten?

redactie Het herhaald oefenen van woorden bevordert het leestempo en de accuratesse van de desbetreffende woorden.

Kan je dictee aanpassen voor iemand met dyslexie en hoe?

redactie Of een leerkracht de afname- en beoordelingsprocedure van een dictee mag aanpassen bij dyslectische leerlingen hangt af van het doel.

Mythbusters - Lezen met dyslexiesoftware

Anneke Wijtvliet Worden je leerlingen gematst als ze dyslexiesoftware gebruiken? Tien misvattingen over lezen met dyslexiesoftware ontkracht.

Toegankelijk lesmateriaal voor leerlingen met een leesbeperking

Anneke Wijtvliet Hoe help je kinderen met een leesbeperking in de klas? Hoe maak je lesmateriaal ook voor hen toegankelijk? Acht tips voor het opmaken van tekst.

Hoe kun je als leraar effectief van elkaar leren?

redactie Co-teaching (samen lessen voorbereiden, geven en evalueren) biedt kansen voor professionele ontwikkeling van leraren.

Didactische vormgeving van interactieprocessen voor samenwerkend leren

redactie De 'black box' van samenwerkend leren geopend: Een meta-analyse naar de invloed van interactieprocessen op leeropbrengsten van samenwerkend leren

Excellentie bij samenwerkend leren in het hoger onderwijs

redactie Excellent cooperative learning behavior in higher education

Praktische toepasbare kennis over onderwijs ontstaat in communities

redactie Naar een geïntegreerde R&D-aanpak voor kennisproductie, -disseminatie en -benutting

Samenwerken in homogene en heterogene groepen in primair onderwijs

redactie Samen in de klas met STIP: Samenwerken tijdens Taak-, Inhoud- en Procesdifferentiatie

Aan de slag met handschriftonderwijs

Marleen Legemaat Aan de slag met handschriftonderwijs is een praktisch boek over het belang van leren schrijven met de hand.

Beter schrijfonderwijs op de basisschool

redactie Beter schrijfonderwijs op de basisschool

Leren leerlingen beter schrijven door afstandsonderwijs?

Nellianne van Schaik Formatieve feedback in afstandsonderwijs: een heel krachtige manier om tot leren te komen. Gebruik goede voorbeelden om je leerlingen de goede richting op te helpen.

Spiegelend schrijven in groep 3: heeft de klasopstelling invloed?

redactie Is de klasopstelling in groep 3 van invloed op de mate waarin leerlingen spiegelend schrijven?

Is opschrijven van woorden in een digitaal woordenboek effectief?

redactie Digitale geletterdheid koppelen aan het woordenschatonderwijs ligt niet voor de hand en er zijn waarschijnlijk betere manieren om hieraan te werken.

Wat doe je in groep 1 en 2 aan voorbereidend schrijven?

redactie Ondanks de opkomst van digitale leermiddelen in de klas is met de hand schrijven een belangrijke vaardigheid voor leerlingen. Hoe stimuleer je motoriek in groep 1/2?

Fijn!

Lianne Jongsma Een goede ontwikkeling van de fijne motoriek helpt een kind bij het zelfstandig worden. Echter, hoe stimuleer je de fijne motoriek? In dit boek wordt het haarfijn uitgelegd.

De rol van de sociaal-culturele, educatieve en individuele variabelen in de ontwikkeling van geletterdheid van slecht presterende adolescenten

redactie De rol van de sociaal-culturele, educatieve en individuele variabelen in de ontwikkeling van geletterdheid van slecht presterende adolescenten.

Met welk schrijfmateriaal kunnen kinderen het beste leren schrijven?

redactie Met welk schrijfmateriaal kun je het beste leren schrijven? Dikte schrijfmateriaal en pengreep zijn soms van invloed op de schrijfsnelheid, maar niet op de kwaliteit van het handschrift.

Schrijven met pen: op papier of op beeldscherm?

redactie Schrijven op papier of op een beeldscherm leidt niet tot dezelfde schrijfresultaten, zo laat recent onderzoek zien. Op papier leren kinderen beter schrijven.

Schrijven of typen: invloed op handschrift en spelling

redactie Schrijven of typen: zijn er verschillen voor de ontwikkeling van handschrift en spelling? Dit artikel laat zien dat schrijven veel positieve neveneffecten heeft!

Leren leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs beter volgens convergente of divergente differentiatie?

redactie Leren leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs beter volgens convergente of divergente differentiatie?

Differentiatie: Wat werkt bij adaptief onderwijs?

Michel Verdoorn Wat werkt bij adaptief onderwijs? Lees hier de conclusies uit onderzoeken naar de effectiviteit van differentiatie en adaptief onderwijs.

Differentiëren volgens drie cyclische processen

Michel Verdoorn Differentiëren is de manier om het onderwijs af te stemmen op de leerbehoeften van de leerling. Om het goed te doen, kun je werken volgens een cyclisch proces.

Differentiatie in de klas middels opdrachtgestuurd leren

redactie Differentiëren in de klas middels opdrachtgestuurd leren

Werken met een kleine kring in de onderbouwklas

redactie Is werken met een kleine kring als vorm van intern differentiëren de goede aanpak voor de cognitieve ontwikkeling van alle kinderen in een onderbouwklas?

Differentiatie: Samenwerken in homogene en heterogene groepen

Annemieke Top Differentiëren is een complex proces. Stip is een methodiek om differentiatie te vergemakkelijken. Vier uitgangspunten worden toegepast in deze methodiek.

Differentiatie - omgaan met verschillen tussen leerlingen

Arja Kerpel Differentiatie is de wijze waarop een leerkracht met de verschillen tussen leerlingen omgaat. Het doel is om alle leerlingen een bepaald niveau te laten behalen door te variëren in zaken als instructiewijze en instructietijd.

Beter differentiëren dankzij zelfgereguleerd differentiëren

Michel Verdoorn Door differentiatie stem je het onderwijs af op de leerling. Differentiatie kan verder doorgevoerd worden als leerlingen daar een zelfregulerende rol in krijgen.

Wat zegt onderzoek over Zelfgereguleerd differentiëren (ZRD)?

Michel Verdoorn Als leerlingen een zelfregulerende rol krijgen bij het differentiëren, dan heeft die combinatie zoveel voordelen zou kunnen hebben. In dit artikel beschrijf ik de conclusies uit onderzoek.

Beter onderwijs door meer didactische efficiëntie

Michel Verdoorn ‘Didactische efficiëntie’ is nog een weinig gehoord begrip, maar het zal niet lang duren voordat iedere leerkracht het kent.

Feedback bij automatisch gegenereerde prestatiegegevens van leerlingen

redactie Teachers use of automatically generated information on learners performance

Individueel maatwerk in voortgezet onderwijs (MEGAband)

redactie Effectmeting MEGAband BC Broekhin: Maatwerk voedt talent op een stevig fundament.

Leerstof hoogbegaafden: moeilijk moet!

Eleonoor van Gerven Aanpassingen in de leerstof voor hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs zijn noodzakelijk. Het is belangrijk om de leerstof te compacten en te verrijken met uitdagende leerstof.

Jij maakt het verschil voor je leerlingen

Dolf Janson Waarom is het normaal leerlingen te verdelen naar geboortejaar? Het leerstofjaarklassensysteem bekeken. De groep is even oud, maar verder vooral verschillend!

Samen leren: maar hoe doe je iedere leerling recht?

Martine Blonk - Meulenkamp Hoe doe je iedere leerling in je klas recht? Het SLIM-model helpt om binnen de school Samen te Leren en Innoveren op Maat.

Werken met de vijf didactische impulsen in een groep 5-6

Bea Pompert Dit artikel laat zien hoe je gebruik kunt maken van de vijf didactische impulsen van OGO om tegemoet te komen aan individuele leerbehoeften van kinderen.

Instructie voor kleuters - de leerkracht als model

Aafke Bouwman Van de leerkracht wordt gevraagd om interventies in te zetten die aansluiten bij het leren van de kleuters. Hoe je dat het beste doet staat beschreven in dit artikel.

Interactief voorlezen voor jonge kinderen

Judith Stoep Prentenboeken bieden veel kansen voor de taalontwikkeling van het jonge kind. Bij het voorlezen van prentenboeken in je groep moet het plezier voorop staan.

Kleuters in een combinatieklas: gezamenlijke instructie of apart?

redactie Differentiatie van de instructie op basis van vaardigheidsniveau leidt doorgaans tot betere taal- en leesvaardigheid. Over kleutergroepen is weinig bekend.

Hoe stimuleer je kleuters bij stagnerend spel?

redactie Als kleuters niet vanzelfsprekend tot het te verwachten spel komen, zetten leerkrachten vaak een op interactie gerichte didactiek in.

Begeleid rollenspel versterkt rekentaal

Aafke Bouwman Rollenspel is de motor van de reken- en taalontwikkeling van kleuters. Hoe je daarin begeleidt als leerkracht, staat in dit artikel beschreven.

Spel beter begrijpen en faciliteren…

Bertine van den Oever Ken je dat? Je kijkt naar de kinderen die in de hoeken spelen en vraagt je af wat je nu kan doen als leraar. Bertine raadt aan eerst te observeren, verdere tips geeft ze hier.

Trainen van het auditief geheugen bij kleuters, waar doe je het voor?

redactie Gelijktijdig aandacht besteden aan auditieve vaardigheden en fonologisch bewustzijn en aan kritisch en begrijpend luisteren lijkt aan te raden.

Onderwijskundig leiderschap

Myriam Lieskamp In het boek Onderwijskundig Leiderschap laat Jeroen Imants zien hoe onderwijskundig leiderschap in de school van de 21e eeuw gestalte krijgt.

Herkansen: leidt dit tot betere leerresultaten en een beter leergedrag?

redactie Onderzoek in het hoger onderwijs wijst uit dat studenten toetsen minder goed voorbereiden als er veel herkansingsmogelijkheden zijn.

Hoe organiseer ik mijn unitonderwijs?

Hanneke Oosting Belangrijk bij het organiseren van unitonderwijs: bewuste keuzes maken! Ook een passende planning is nodig. In dit artikel lees je nog meer tips voor jouw eigen unitonderwijs.

Hebben klassen met meer dan dertig leerlingen een negatieve invloed op de ontwikkeling van kinderen, met name kleuters? En zijn er afspraken over het maximum aantal leerlingen?

redactie Hebben klassen met meer dan dertig leerlingen een negatieve invloed op de ontwikkeling van kinderen, met name kleuters? En zijn er afspraken over het maximum aantal leerlingen?

Onderwijs na COVID-19

Carlien Ostermeier De Taskforce Ontwikkelingsgericht Onderwijs pleit in Onderwijs na COVID-19 voor een omslag in het onderwijsstelsel. Een inspirerend boek waarin recht wordt gedaan aan de individuele leerling.

Selecteren: we willen het niet, maar we doen het voortdurend

Karen Heij Toetsen helpen bij het creëren van gelijke kansen. Karen Heij zet daar vraagtekens bij, want toetsing is nu teveel gericht op normeren en vergelijken.

De plek van summatieve toetsing op de weg naar zelfstandigheid

Dominique Sluijsmans Het is verstandig voor de beginnende student frequente toetsing te organiseren en te koppelen aan kleine leerstofeenheden.

Toetsing als motor voor leren: naar succeservaringen voor alle leerlingen

Dominique Sluijsmans In hoeverre doet de wijze van toetsing recht aan de kernopdracht van ons onderwijs, namelijk leerlingen laten leren en hen daar zo goed mogelijk bij helpen?

Tien redenen waarom unitonderwijs de moeite waard is

Hanneke Oosting Unitonderwijs: wat zijn de voordelen? In dit artikel zijn er tien helder opgesomd. Unitonderwijs is het overwegen waard, lees maar!

Gespreid leren of blokleren: wat is beter?

redactie Periodiseren is het aanbieden van bepaalde vakken in een deel van het schooljaar. Dit laatste biedt minder mogelijkheden voor gespreid leren en afwisselend leren.

Wat is eerlijk? Werken aan kansengelijkheid in het onderwijs

Myriam Lieskamp Krijgt elke leerling dezelfde eerlijke kansen? In dit artikel vind je een toelichting op het boek 'Wat is eerlijk? Werken aan kansengelijkheid in het onderwijs'. Neem en lees!

Op zoek naar letters - de andere spelling- en grammaticadidactiek

Machiel Karels Helder beschreven didactiek van spelling en grammatica. Leraren kunnen hierdoor eigentijds en kwalitatief hoogwaardig spelling- en grammatica onderwijs vormgeven.

Helpt een spellingcontrole bij het maken van toetsen voor dyslectici?

redactie Spellingchecken is een goed hulpmiddel om mbo-studenten met dyslexie bij schrijftoetsen te ondersteunen.

Hoe stimuleer je spellingvaardigheden effectief?

redactie Welke instructiemethode is effectief om spellingvaardigheden aan te leren in groep 4-8?

Didactische werkvormen - Coöperatieve werkvormen

Arja Kerpel Coöperatief leren is erg effectief, als je het goed inzet. In dit artikel staan praktische voorbeelden van didactische werkvormen rond coöperatief leren.

Didactische werkvormen - Discussievormen

Arja Kerpel Welke discussievormen kun je allemaal inzetten in je les? In het didactische werkvormenboek staan praktische voorbeelden.

Didactische werkvormen - Instructievormen

Arja Kerpel Hoe kun je afwisselen met instructievormen? In dit artikel staan praktische handvatten bij didactische werkvormen voor instructie.

Didactische werkvormen - Interactievormen

Arja Kerpel Door interactievormen kun je de betrokkenheid van de leerlingen vergroten. Welke werkvormen zijn er allemaal? Lees hier praktische voorbeelden.

Didactische werkvormen - Opdrachtvormen

Arja Kerpel Door de juiste werkvorm te kiezen, kun je met maximaal effect lesgeven. In dit artikel zoomen we in op enkele opdrachtvormen, met praktische voorbeelden.

Didactische werkvormen - Schrijfopdrachten

Arja Kerpel Door de juiste werkvorm te kiezen, kun je met maximaal effect lesgeven. In dit artikel zoomen we in op enkele schrijfopdrachten.

Didactische werkvormen - Spelvormen

Arja Kerpel Welke spelvormen zijn er? En hoe kun je ze inzetten in je les? In dit artikel komen verschillende spelvormen aan bod, met praktische uitleg.

Welke invloed heeft het hergebruiken van vragen in een toets?

redactie Als een kennistoets voor een deel bestaat uit eerder gebruikte vragen, leidt dit niet automatisch tot een daling van de betrouwbaarheid en validiteit van de toets.

Kleine onderzoekjes, grote resultaten

Bea Pompert Onderzoek doen kan altijd, in elke groep en bij elk thema! Als leerlingen met hun eigen vragen en kwesties aan de gang mogen, gaat hun betrokkenheid met sprongen vooruit.

Hoe vergroot project-based-learning vaardigheden van vo-leerlingen?

redactie Hoe kan project-based learning (PBL) de vakkennis en vaardigheden vergroten van leerlingen in het voortgezet onderwijs?

Zes stappen om geïntegreerd thematisch onderwijs te ontwerpen

Bertine van den Oever Hoe ontwerp je een thematisch lesaanbod en hoe integreer je verschillende doelen in je thematische lessen? Bertine van den Oever legt het ons uit.

Kunnen geschiedenislessen historisch tijdsbesef versterken?

redactie Geschiedenisles voor jonge leerlingen, vanaf vijf jaar, is zinvol. Vanaf die leeftijd kan de leerkracht leerlingen helpen een eenvoudig historisch tijdsbesef te ontwikkelen.

Bouwstenen voor wijsheid beter integreren in het onderwijs

Carl D'hondt Op welke manieren kunnen scholen en leraren de bouwstenen voor wijsheid beter integreren in het onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen?

Hoogbegaafden: hoe geef je hen wat ze nodig hebben?

redactie Om onderpresteren, gebrek aan motivatie of probleemgedrag te voorkomen moeten leerlingen met begaafdheidskenmerken al van jongs af aan een passend onderwijsaanbod krijgen.

Werkt Expliciete Directe Instructie (EDI) ook bij hoogbegaafden?

redactie Hoogbegaafden hebben vaak genoeg aan een zeer korte versie van de instructie en kunnen vervolgens verder werken aan extra opdrachten.

Wat is de rol van Intern begeleiders bij het bieden van extra ondersteuning?

redactie Hoe kunnen intern begeleiders leraren zo begeleiden dat zij goed passend onderwijs kunnen bieden aan (hoogbegaafde) leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften?

Wat kun je extra aanbieden aan begaafde leerlingen?

redactie Speciale voorzieningen buiten de klas voor (hoog)begaafde leerlingen hebben een positief effect op hun cognitieve prestaties

Hoe begeleid je (hoog)begaafde leerlingen?

redactie Effectief klassenmanagement met gedifferentieerde instructie en begeleiding lijkt effectief voor de ontwikkeling van (hoog)begaafde leerlingen.

De fase van het jonge schoolkind - kunnen kleuters leren lezen?

Ewald Vervaet Het vaststellen van de leesrijpheid is een belangrijk onderwerp! Pogingen tot leesonderwijs aan psychologische kleuters falen altijd! Maar hoe zit dat dan met rekenen en schrijven?

Groep 1 en 2: wijzen gestandaardiseerde toetsen de weg?

redactie Kunnen gestandaardiseerde toetsen helpen het beheersingsniveau van rekenen en beginnende geletterdheid in groep 1 en 2 vast te stellen?

De kleuter leert alleen spelend in vrij spel

Ewald Vervaet In dit artikel gaat het over het belang van vrij spel in tegenstelling tot begeleid spel. Begeleid spel dient uitdrukkelijk buiten het kleuteronderwijs te blijven.

Betekenisvolle opbrengsten voor jonge kinderen

Bea Pompert Hoe kan er in het huidige onderwijs op een betekenisvolle manier aan opbrengsten worden gewerkt rond activiteiten als lezen, schrijven en rekenen-wiskunde?

Het vrije spel

Sieneke Goorhuis Het vrije spel draagt bij aan de creativiteit en het probleemoplossend vermogen van kinderen. Ze kunnen hun fantasie uitleven en ontwikkelen daardoor.

Hoe zorg je dat een mbo-student zichzelf succesvol aanstuurt?

redactie Hoe kunnen docenten mbo-studenten niveau 1 en 2 zo goed mogelijk begeleiden naar succesvol zelfsturend leren?

Welke factoren zijn van invloed op de kwaliteit van werkplekleren in het beroepsonderwijs?

redactie Welke factoren zijn van invloed op de kwaliteit van werkplekleren in het beroepsonderwijs?

Leeruitkomsten zijn ontwikkeld. Welke stap nu?

Ingrid Roescher Door leeruitkomsten probeer je inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de student. Hoe stel je vast dat leeruitkomsten zijn bereikt?

Op onderzoek in de klas

Dolf Janson Steeds meer basisscholen krijgen interesse in onderzoekend en ontwerpend leren. In deze bijdrage aandacht voor de impulsen vanuit een van de wetenschapsknooppunten.

Hoe stimuleer je een onderzoekende houding bij studenten?

redactie Vrij snel starten met samen onderzoek doen, stimuleert de ontwikkeling van een onderzoekende houding bij studenten.

Authentieke rekencontext: spreekt dat aan?

redactie Leveren authentieke contexten bij rekenen een bijdrage aan de motivatie van studenten mbo-4?

Welke competenties zijn nodig voor begeleiders in hybride leeromgevingen?

redactie In hybride leeromgevingen vindt een wisselwerking tussen werken en leren plaats.

Participeren in een leernetwerk: goed voor ontwkkeling van praktijkbegeleiders?

redactie Draagt deelname aan een leernetwerk bij aan de stuurkracht of professional agency van praktijkbegeleiders (in de verpleegkunde)?

Wat is de effectiviteit van het directe instructiemodel in het VO?

redactie Wat is de effectiviteit van het directe instructiemodel op de leervorderingen van leerlingen, vooral in het voortgezet onderwijs?

Omgaan met geld: heeft onderwijs hierover effect?

redactie Eén op de vijf mbo-studenten komt geld tekort. Maar de invloed van onderwijs op financieel gedrag van studenten is minimaal.

Hoe houd je rekening met verschillen tussen mbo-studenten?

redactie Hoe houd je binnen een groep mbo studenten het beste rekening met verschillen?

Praktijksituaties leren op school: helpt dat bbl-studenten?

redactie Indien studenten op school ervaringen in een praktijksituatie opdoen, is het van belang dat ze die ervaringen verbinden met de nieuwe theorie, en met de ervaringen in het leerbedrijf

Wat bevordert studiesucces van mbo-studenten als zij een vervolgstudie doen?

redactie Welke kenmerken van de leeromgeving en welke aanpakken in een associate degree-opleiding bevorderen studiesucces van studenten afkomstig uit het mbo?

Wat voegt een effectief mentoruur toe?

redactie Bij het trainen van studievaardigheden is het belangrijk dat het in een context gebeurt en dat taken of opdrachten passen bij de vakinhoud.

Leren leerlingen van het vmbo anders?

redactie Er is verschil in kenmerken van het leren van vmbo-leerlingen, havisten en vwo-leerlingen. Het is belangrijk vmbo-leerlingen een realistische en afwisselende leeromgeving te bieden.

Extra instructietijd in niveaugroepen: motiverend voor VO?

redactie Studies naar de effecten van indeling in niveaugroepen op de motivatie van leerlingen, laten een wisselend beeld zien: positief, negatief of neutraal.

Hoe stimuleer je goede communicatievaardigheden in de mbo-beroepspraktijk?

redactie Het is belangrijk voor mbo-studenten om veel te kunnen oefenen met communicatie, liefst met authentieke taken met betekenisvolle teksten.

Waarin verschillen havo- en vwo-leerlingen van elkaar?

redactie De voornaamste verschillen tussen het havo- en vwo-curriculum zitten in de hoeveelheid stof en het tempo waarin de stof wordt behandeld.

Hoe ontwerp je goed educatief beeldmateriaal voor taalzwakke leerlingen?

redactie

Hoe ontwerp je effectieve praktijksimulaties voor het mbo?

redactie Leren in een leerplein, in een gesimuleerde praktijkomgeving is effectief als studenten de opdrachten als authentiek ervaren.

Hoe kan tijdens de stage zelfsturend leren bij mbo-studenten worden bevorderd, zodat het leerrendement wordt vergroot?

redactie De student maakt zich zelfsturend leren eigen door te leren om minder hulp te vragen, taakstrategieën zelfstandiger en beter uit te voeren.

Welke vakdidactiek economie draagt bij aan strategisch inzicht?

redactie Het uitvoeren van klaslokaalexperimenten en het inzetten van reflectiemethodieken kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van strategisch inzicht.

Zittenblijven op het MBO: is dat helpend?

redactie Zittenblijven draagt niet bij aan studiesucces in het voortgezet en hoger onderwijs.

Adaptief onderwijs op speciale scholen voor basisonderwijs (SBO)

redactie Adaptief onderwijs op scholen voor speciaal basisonderwijs

Hoe bevorder je eigenaarschap bij leerlingen met een licht verstandelijke beperking?

redactie Leren dat recht doet aan hun behoeften en mogelijkheden, kan leerlingen met een licht verstandelijke beperking eigenaar maken van hun leerproces

Hogere orde denkopdrachten - een must voor hoogbegaafde kinderen

Lisanne van Nijnatten Hoogbegaafde kinderen moeten voldoende uitdaging krijgen. Veel verrijkingsmaterialen zijn zoethoudertjes. Spreek het kind aan op zijn hogere orde denkvaardigheden!

Is ons onderwijs al adaptief?

Jos Cöp Adaptief onderwijs is een term die momenteel zeer in de belangstelling staat. Inmiddels is het wel duidelijk geworden dat het hierbij niet om iets totaal nieuws gaat.

Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw

Arja Kerpel Hoe geef je ontwikkelingsgericht onderwijs aan jonge kinderen? Een praktische uitwerking daarvan lees je in Basisontwikkeling van Frea Janssen-Vos.

Ervaringsgericht onderwijs: werkvormen - welbevinden - betrokkenheid

Arja Kerpel Dit onderwijsconcept (EGO) gaat uit van betrokkenheid en het welbevinden van kinderen. De grondlegger van dit concept is Ferre Laevers.

Lerend werken: tautologie of uitdaging?

Robert-jan Simons Lerend werken is een tautologie, net zo als witte sneeuw, omdat werken altijd lerend is. Mensen leren altijd van en tijdens het werk.

Ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO): principes - activiteiten

Arja Kerpel OGO legt de nadruk op de ontwikkeling van de persoonlijke identiteit van kinderen. Bij ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO) is het van belang dat kinderen uitstijgen boven hun huidige niveau, naar de zone van naaste ontwikkeling.

Ontdekkend leren: uitleg - kenmerken - stappenplan

Arja Kerpel Ontdekkend leren is een werkwijze die leerlingen uitdaagt om de wereld actief te onderzoeken. De natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen is het uitgangspunt.

Waardengedreven onderwijs: universele waarden - waardencreatie

Arja Kerpel Het creëren van waarden kan binnen diverse onderwijsconcepten. Maar het verschil zit hem in de vraag: welke waarden wil de school zijn leerlingen bijbrengen?

Hoe leer je het beste een vreemde taal aan: snel en intensief of langzaamaan?

redactie Hoe leer je het beste een vreemde taal aan: snel en intensief of langzaam en met tussenpozen? Wat geeft de beste leeropbrengsten?

Jean Piaget (1896-1980) - biografie en werk

Ewald Vervaet Levensloop en werk van Jean Piaget. Beschrijving van zijn jeugd en adolescentiejaren en zijn onderzoek naar het denken van patiënten en kinderen.

Jean Piaget: Objectpermanentie en ontwikkeling van de intelligentie

Ewald Vervaet Piaget onderzocht de ontwikkeling van intelligentie en de psychologische functies. Hij deed veel aan interdisciplinair onderzoek en schreef daar boeken over.

Jean Piaget: de genetische epistemologie na 1968

Ewald Vervaet Het genetisch strukturalisme van Jean Piaget wordt beschreven aan de hand van voorbeelden uit diverse wetenschappelijke onderzoeksgebieden.

Jean Piaget: kritiek en onbegrip - empirisme

Ewald Vervaet Jean Piaget kreeg kritiek op zijn theorieën. Zo zou de fasentheorie te willekeurig en onnauwkeurig zijn en werd de genetische epistemologie als te beperkt gezien.

Jean Piaget: leertheorie en psychoanalyse

Ewald Vervaet Dit artikel handelt over Jean Piaget en de leertheorieën en de psychoanalyse. Ook wordt aangegeven hoe toekomstvast het gedachtengoed van Piaget is.

Een effectieve voorbereiding van de rekenles (2)

Dolf Janson Aansluiten bij de onderwijsbehoeften van je leerlingen betekent: aansluiten bij hun ervaringen, hun voorkennis en hun inzichten. Aan het begin van het schooljaar kan je rustig een week uittrekken om je leerlingen zichtbaar te laten maken wat zij al weten

Een effectieve voorbereiding van de rekenles (1)

Dolf Janson Wat moet je doen om in te spelen op de onderwijsbehoeften van leerlingen? In dit artikel krijg je handvatten voor een effectieve voorbereiding.

Digitale Wiskunde Omgeving op HAVO en VWO - OnderwijsBewijs

redactie Efficiënt wiskunde oefenen

Vernieuwende aanpakken bètaonderwijs verbeteren leerprestaties en vergroten interesse

Annemieke Top Leerlingen krijgen een positiever beeld van bètavakken als zij daarin onderwijs krijgen volgens een vernieuwende onderwijsaanpak. Ook hun houding wordt hierdoor positiever.

Geeft lange toetstijd eerlijk beeld van rekenvaardigheid?

redactie Het is voor de betrouwbaarheid van een niveautoets niet noodzakelijk om de toetstijd aan te houden, tenzij je automatische rekenvaardigheden vast wil stellen.

Zijn Augmented Reality en Virtual Reality in het basisonderwijs effectief?

redactie Wat weten we over de inzet en effectiviteit van Augmented Reality en Virtual Reality in het basisonderwijs? Het enthousiasme is groot en de mogelijke toepassingen breed.

Hoe effectief zijn robots in het onderwijs?

redactie De verwachtingen van de meerwaarde van robots als partner in het leerproces zijn hoog. Kunnen deze waargemaakt worden en wat werkt wel en wat niet?

Didactiek bij sociale media

Wilfred Rubens Digitale didactiek is de kennis en kunde van ICT-gebruik om leren te faciliteren. Impact, technologie en didactiek zijn sleutelwoorden in effectieve inzet van ICT.

Wil Kim in de groepsapp?

René Leverink Advies van SLO: Verdiep je eens in de mogelijkheden die de nieuwe media voor je onderwijs te bieden hebben. En sluit daarbij niet de ogen voor de bedenkelijke kanten.

Wat is het effect van GIS in het VO op het inzicht in geografische vraagstukken?

redactie Wat is het effect van ‘leren met’ GIS in het voortgezet onderwijs op het inzicht in geografische vraagstukken? GIS kan een positief effect hebben op het inzicht in geografische vraagstukken.

Snel afgeleide kinderen: helpen quizvragen en games?

redactie Helpt afwisseling van quizvragen met games leerlingen met gedrags- en concentratieproblemen om hun leerrendement te verhogen?

Tien pijlers van digitale didactiek

Wilfred Rubens Hoe kan ICT muren tussen school en buitenwereld helpen slechten? Leren met anderen (in het buitenland). Actuele informatiebronnen aanboren. Communities of practice rond een thema.

Hoe geef je interactief (taal)onderwijs in coronatijd aan volwassenen?

redactie Ondanks beperkingen vanwege coronamaatregelen is het belangrijk dat deelnemers aan taalonderwijs elkaar blijven ontmoeten. Vier interactieve werkwijzen zijn daarbij bruikbaar.

Hoe verbeter je informatievaardigheden van vmbo-leerlingen?

redactie Enige 'knoppenkennis' hebben de meeste Nederlandse leerlingen wel. Maar hoe verbeter je deze basale kennis en informatievaardigheden van vmbo-leerlingen?

Paul Filipiak

Taalleesdeskundige bij Filipiak Educatie en Multimedia

Woorden leren in de zaakvakken - deel 4