Toetsen

Toetsen zijn middelen om de vorderingen van het kind te onderzoeken. Het doel van toetsen is het antwoord op de vraag: hoe staat deze leerling er op dit moment voor en hoe kan hij verder ontwikkelen?

Een goede toets is valide, betrouwbaar en geijkt. Valide wil zeggen dat de toets meet wat hij zegt te meten. Geijkt betekent dat de toets enkele malen is uitgeprobeerd op een representatieve groep.

Een nadeel van toetsen is dat het een momentopname is. 

Summatieve toetsen en formatieve toetsen

Er zijn twee soorten toetsen: summatieve toetsen en formatieve toetsen.

Een summatieve toets is een toets die helpt om beslissingen te nemen over zakken of slagen. De toets is dan een selectiemiddel. Een summatieve toets is bijvoorbeeld een tentamen waarvan het resultaat meetelt voor een eindcijfer of een toets waarmee iemand wordt toegelaten tot een bepaald soort vervolgonderwijs. Een summatieve toets is vaak aan een norm gebonden. Het is een momentopname of een voortgangstoetsing. 

Summatieve toetsen worden ingezet om te bepalen of leerlingen een specifiek onderdeel, leerjaar of onderwijssoort kunnen afsluiten.

Een formatieve toets is een toets die gebruikt wordt als leer- of instructiemiddel. Door de afname van de formatieve toets krijgt de leerkracht helder zicht op de mate van beheersing van de toetsonderdelen. Hierop kan de instructie of de leerstof dan worden afgestemd. Formatieve toetsing is een doorlopend proces van informatie verzamelen over de leerresultaten. Deze informatie kunnen de docenten of leerkrachten gebruiken voor feedback bij hun lesvoorbereiding.

Formatieve toetsen worden dus tijdens het onderwijsleerproces ingezet om te meten hoe ver leerlingen gevorderd zijn in het behalen van bepaalde doelen. Deze toetsen geven tevens inzicht in de vervolgstappen die ondernomen kunnen worden om alsnog de gestelde doelen te behalen of nieuwe doelen te formuleren.

Toetsen - Summatief - Formatief

Prikkelende poster  - te downloaden of te bestellen bij Onderwijs Maak Je Samen.

Methodegebonden toetsen en methodeonafhankelijke toetsen

Naast het onderscheid tussen formatieve en summatieve toetsen1 is er ook verschil tussen methodegebonden toetsen en methode-onafhankelijke toetsen, ook wel tussentoetsen genoemd.

Methodegebonden toetsen meten vaak in welke mate de leerlingen de recent aangeboden leerstof hebben begrepen en kunnen toepassen.

De inhoud van de toets is gekoppeld aan de specifieke leerstof of methode die de school voor dat vak gebruikt.

Het resultaat op een methodegebonden toets wordt vaak uitgedrukt in het percentage goed beantwoorde opgaven.

Methodeonafhankelijke toetsen meten een specifieke vaardigheid, bijvoorbeeld rekenen of begrijpend lezen.

Het resultaat op een dergelijke toets wordt uitgedrukt in een zogeheten vaardigheidsscore of een criteriumgerichte score zoals het referentieniveau 1F, 2F of 1S.
Bij methodeonafhankelijke toetsen spelen validiteit en betrouwbaarheid van de toets een belangrijke rol. 

Deze toetsen zijn niet gebonden aan een bepaalde methode en zijn doorgaans landelijk genormeerd. Het gaat dan bijvoorbeeld om toetsen van het CITO of van BOOM test uitgevers.

1Sanders, P. (2011). Het doel van toetsen. In: P. Sanders (Ed.), Toetsen op school. Arnhem: Cito.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Laatst geactualiseerd op 13 december 2022

Gerelateerd

Congres
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Begeleiden van kiene kleuters in de klas
Medilex Onderwijs 
E-learning module
Wat is formatieve evaluatie?
Wat is formatieve evaluatie?
Online module over formatieve evaluatie
Wij-leren.nl Academie 
10 problemen Eindtoets
10 pittige problemen met de Eindtoets Basisonderwijs.
Machiel Karels
Tegenvallende toetsresultaten
De resultaten vallen tegen. Wat nu?.
Jos Cöp
Voorbereiden op toetsen
Toetstekst als leesgenre Voorbereiding lees- en woordenschattoetsen.
Karin van de Mortel
Leesrijpheid toetsen
Leesrijpheid moet je toetsen! Maar op welke manier?.
Ewald Vervaet
Opbrengst toetsen en doel van onderwijs
Toetsen maken: Dat is niet het doel van ons onderwijs!.
Dolf Janson
Centrale eindtoets
Eindtoets basisonderwijs kiezen
Machiel Karels
Volgen van de ontwikkeling
Volgen van ontwikkeling: evalueren - normeren - LVS - rapportage
Arja Kerpel
wat is de doorstroomtoets
Wat is de doorstroomtoets?
Machiel Karels
Veelgestelde vragen over de vertaalcirkel
De vertaalcirkel
Ceciel Borghouts
Een klas van denkers
Een klas van denkers
Dick van der Wateren
Groepsplanloos
Planmatig en groepsplanloos - Groepsplannen zijn niet verplicht
Wendy Brasz en Myra den Haan
Leren van toetsen
Effectief formatief toetsen - vijf strategiën met voorbeelden
Gerdineke van Silfhout
Formatief evalueren
Formatief evalueren, hoe pak ik dat aan in mijn les? Tien voorbeelden
Gerdineke van Silfhout
Cesuur
Waar ligt de cesuur? Vier experts over grens tussen voldoende/onvoldoende
Karen Heij
Digitale toetsen
Digitale toetsen: waar moet je op letten?
redactie
Vertaalcirkel 3
De Vertaalcirkel 3 Werken aan begrip en inzicht bij zwakke rekenaars
Ceciel Borghouts
Vertaalcirkel 1
De Vertaalcirkel 1 werken aan begrip en inzicht bij zwakke rekenaars
Ceciel Borghouts
Vertaalcirkel 2
De Vertaalcirkel 2 Werken aan begrip en inzicht bij zwakke rekenaars
Ceciel Borghouts
De vertaalcirkel hulpmiddel
De Vertaalcirkel als diagnostisch hulpmiddel
Ceciel Borghouts
Vertaalcirkel kleuters
De Vertaalcirkel bij kleuters
Ceciel Borghouts
Leerwinst formatief toetsen
Grotere leerwinst door begeleiding leerkrachten bij gebruik formatieve toetsen
Annemieke Top
Leerstofjaarklassensysteem
Jij maakt het verschil voor je leerlingen
Dolf Janson
Toetsuitslag interpreteren
Leren van de toetsuitslag
Eveline van Baalen
Woordenschattoets
Onduidelijk wat de Cito-woordenschattoets meet
Paul Filipiak
Regeldruk en administratie
Regeldruk en administratie: 5 vragen
Machiel Karels
Gevolgen verplichte eindtoets
Veel gestelde vragen over verplichte eindtoets, gevolgen po/vo
Gerdineke van Silfhout
Grip op leesbegrip
Beter toetsen en evalueren van lezen met begrip
Karin van de Mortel
Objectief beoordelen
Objectief beoordelen van taalproducten: een (on)mogelijke opgave
Gerdineke van Silfhout
Ontspannen lesgeven tips
Werken in het onderwijs? Ja, graag!
Paul Filipiak
Naar een goede toets
Toetsen die recht doen aan de leerling: 5 stappen naar een goede toets
Eveline van Baalen
Cito spelling toets 2
Meerkeuzeopgaven van de Cito-spellingtoets zijn echt niet valide
Anna Bosman
Onderwijstijdschrift JSW
100 jaar onderwijstijdschrift JSW
Machiel Karels
Competenties
Competenties verwerven met en zonder instructie
Robert-jan Simons
Blended learning
Blended learning effectiever met regelmatig online toetsen
redactie
Schoolvaardigheidstoets spelling
Spellingfouten categoriseren
Teije de Vos
Citoscore hanteren
Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis
Leerlingvolgsysteem
Leerlingvolgsysteem: dat wordt een stuk makkelijker!
Teije de Vos
Citoscore misverstanden
Meten is niet alles weten
Teije de Vos
Testen voor het LVS
Testen voor het leerlingvolgsysteem
Teije de Vos
Toetsen en hulp(middelen)
Toetsen met of zonder hulp(middelen)?
Teije de Vos
DLE geschiedenis
Geschiedenis van het DLE
Teije de Vos
Route 8 en IEP eindtoets
Wat valt er te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs?
Gerdineke van Silfhout
Leuke schoolteksten
Hoe leuk moeten we schoolteksten maken? Opleuken helpt niet!
Gerdineke van Silfhout
Werkdruk werkplezier
Van werkdruk naar werkplezier: versterk brede professionele basis
Angela Kouwenhoven-de Waardt
toetsen in het leesonderwijs -pirls, pisa
Gedachteloze leesvaardigheden 1- De PIRLS en PISA - paniek
Paul Filipiak
Gedachteloze leesvaardigheden-2
Gedachteloze leesvaardigheden 2 - De verwaarloosde kant van leesbegrip
Paul Filipiak
Aanbevelingen uit leesonderzoek voor leesonderwijs
Het achteloze leesbeleid - Tien aanbevelingen voor leesonderzoek en onderwijs
Paul Filipiak
Leesmotivatie en samenhangend beleid
Wie goed leest, leest graag - en andersom
René Leverink
Leesproblemen-dyslexie deel zeven, preventie
Leesproblemen en dyslexie: Preventie -7-
Paul Filipiak
Leesproblemen-dyslexie, deel acht, goed leesonderwijs
Hulp bij leesproblemen en dyslexie -8-
Paul Filipiak
formatief toetsen didactisch handelen
Formatief toetsen in relatie tot didactisch handelen
Dominique Sluijsmans
toetsing als motor voor leren en succeservaringen
Toetsing als motor voor leren: naar succeservaringen voor alle leerlingen
Dominique Sluijsmans
Aan de slag: formatief evalueren met je team
Formatief evalueren: Aan de slag met je collega`s
Gerdineke van Silfhout
Toetsing als kans voor leren - Intro
Toetsing als kans voor leren - Intro
Dominique Sluijsmans
Formatief evalueren organiseren effecten
Hoe organiseer je formatief evalueren en wat is het effect? (2)
Dominique Sluijsmans
Formatief leren en de implementatie daarvan
Wat vraagt formatief van (teams van) leraren? (3)
Dominique Sluijsmans
Vijf voorbeelden van formatief evalueren
De cyclus van formatief evalueren in 5 voorbeelden
Gerdineke van Silfhout
De invloed van classificatie op het onderwijs
Wat zegt classificatie?
Mathilde Tempelman-Lam
toetsing kans om te leren
Toetsing als kans om te leren - interview
Dominique Sluijsmans
Minimale toetsing in schema gezet
Minimale Toetsing LVS
Teije de Vos
pratend en lezend woorden leren intro en overzicht
Pratend en lezend woorden leren; Intro en overzicht -0-
Paul Filipiak
Woordenschat toetsing
Toetsing -10-
Paul Filipiak
pratend en lezend woorden leren intro en overzicht
Pratend en lezend woorden leren; Intro en overzicht -0-
Paul Filipiak
Summatieve toetsing op weg naar zelfstandigheid
De plek van summatieve toetsing op de weg naar zelfstandigheid
Dominique Sluijsmans
Referentieniveaus basisonderwijs
De referentieniveaus voor het basisonderwijs
Maarten van der Steeg
Hoe de eindtoets het curriculum en het onderwijsmodel bepaalt
Toetsing in het basisonderwijs: nuttig of belemmerend?
Karen Heij
Belemmeringen prettig leerklimaat hoger onderwijs
Belemmeringen voor effectief en plezierig leerklimaat in het hoger onderwijs
Joost van der Horst
Toetsing inzetten voor kansengelijkheid
Selecteren: we willen het niet, maar we doen het voortdurend
Karen Heij
Beroepsauthentiek toetsen vermindert toetsdruk
Beroepsauthentiek toetsen vermindert toetsdruk en conditionering op cijfers
Joost van der Horst
Beroepsauthentiek toetsen vermindert toetsdruk
Beroepsauthentiek toetsen vermindert toetsdruk en conditionering op cijfers
Joost van der Horst
Integraal toetsen maakt hoger onderwijs waardevoller
Integraal toetsen maakt hoger onderwijs waardevoller
Joost van der Horst
Beoordeling LVS-toetsen woordenschat (1)
Toelichting beoordelingscriteria en beoordeling LVS-toetsen Woordenschat (1)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend luisteren technisch lezen (2)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Luisteren en Technisch Lezen (2)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend lezen (3)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Lezen (3)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen spelling taalverzorging (4)
Beoordeling LVS-toetsen Spelling en Taalverzorging (4)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen schrijfvaardigheid Engels (5)
Beoordeling LVS-toetsen Schrijfvaardigheid en Engels (5)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen rekenen-wiskunde (6)
Beoordeling LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde (6)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen hoofdrekenen en overig (7)
Beoordeling LVS-toetsen Hoofdrekenen en overige specifieke vaardigheden (7)
Corine Treffers
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Corine Treffers
Beoordeling LVS toetsen
Welk LVS past bij jouw school? - Keuzehulp bij het kiezen van een LVS
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen woordenschat (1)
Toelichting beoordelingscriteria en beoordeling LVS-toetsen Woordenschat (1)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend luisteren technisch lezen (2)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Luisteren en Technisch Lezen (2)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend lezen (3)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Lezen (3)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen spelling taalverzorging (4)
Beoordeling LVS-toetsen Spelling en Taalverzorging (4)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen schrijfvaardigheid Engels (5)
Beoordeling LVS-toetsen Schrijfvaardigheid en Engels (5)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen rekenen-wiskunde (6)
Beoordeling LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde (6)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen hoofdrekenen en overig (7)
Beoordeling LVS-toetsen Hoofdrekenen en overige specifieke vaardigheden (7)
Corine Treffers
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Corine Treffers
Adaptief toetsen: een droombeeld?
Soms nuttig, soms niet: Adaptief toetsen genuanceerd
Karen Heij
Feedback je wijzer
Feedback je wijzer!
Karen Heij
Formatief evalueren, leerproces van individuele leerling
Formatief evalueren
Dolf Janson
Belang van een goed beoordelingsmodel
Het belang van een goed beoordelingsmodel
Karen Heij
Leerlingen helpen zich te richten op leren ipv op cijfers
Hoe help je leerlingen zich te richten op leren in plaats van op cijfers?
Sarah Schroeder
Succesvol beginnend lezen
Succesvol beginnend lezen
Paul Filipiak
Succesvol beginnend lezen
Succesvol beginnend lezen
Paul Filipiak
Prestatiepijn door toetsen
Prestatiepijn: toetsen als boosdoeners?
Gerdineke van Silfhout
Leraren zijn net echte mensen
Leraren zijn net echte mensen -
Arja Kerpel
Toetsrevolutie
Toetsrevolutie - Naar een feedbackcultuur in het voortgezet onderwijs
Helèn de Jong
Leraren hebben meer vakantie
Leraren hebben meer vakantie dan mensen die werken
Arja Kerpel
Basisonderwijs met/zonder basis
Basisonderwijs zonder basis / Basisonderwijs met basis
Helèn de Jong
Formatief evalueren schoolbreed implementeren
Formatief evalueren schoolbreed implementeren
Bertine van den Oever
Formatief evalueren schoolbreed implementeren
Formatief evalueren schoolbreed implementeren
Bertine van den Oever
DTT niet formatief
Wat kunnen we met de Diagnostische Tussentijdse Toets?
Karen Heij
Brede vorming
Brede vorming maakt onderwijs mooier en completer
Alex de Bruijn
Stop de kleutertest
Stop het testen van peuters en kleuters. Ervaren leerkrachten zijn deskundig.
Dick van der Wateren
Toegevoegde waarde
De verleidingen van toegevoegde waarde
Dick van der Wateren
Wegcijferen door toetsen
Laat je niet wegcijferen
Paul Filipiak
Data analyse
Big Data en leesplezier
Dick van der Wateren
Kleuters toetsen
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
Verplichting Eindtoets ongewenst
Verplichting Centrale Eindtoets onnodig en onwenselijk
Teije de Vos
Groep 1 en 2 niet toetsen
In groep 1 en 2 niet toetsen, maar observeren!
Teije de Vos
Een sober leerlingvolgsysteem
Een sober leerling- en onderwijsvolgsysteem, dat kan en mag!
Teije de Vos
10 vragen bij OGW
10 vragen bij opbrengstgericht werken
Machiel Karels
Update Citonormen
Update van de Cito-normen: inflatie en desastreuze gevolgen
Marjolein Zwik
Wat van waarde is in onderwijs op afstand
Over wat van waarde is in onderwijs op afstand
Rijk van Ommeren
Wat zijn metingen in het onderwijs waard?
Wat zijn metingen in het onderwijs waard?
Ewald Vervaet


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Referentieniveaus in een video van één minuut uitgelegd
Referentieniveaus in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
cito-score
digitaal toetsen
dl
dle
doorstroomtoets
eindtoets basisonderwijs
formatief toetsen
kleutertoetsen
leerlingvolgsysteem
leerrendement
niveauwaarde
percentielscores
referentieniveau
rtti
teaching to the test
toetsen
toetskalender

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest