Executieve functies
Executieve functies zijn hogere cognitieve processen die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen. Alle executieve functies hebben een controlerende en aansturende functie.
Executieve functies kunnen worden gezien als de 'dirigent' van de cognitieve vaardigheden. Ze helpen bij alle soorten taken. Executieve functies vertellen niet hoe intelligent, charmant of verbaal vaardig iemand is. Deze functies bevinden zich in de prefrontale cortex van de hersenen.
De executieve functies horen bij het denkvermogen. Feitelijk is het dus een verzamelnaam voor denkprocessen (functies) in het brein die belangrijk zijn voor het denken (cognitie) en het uitvoeren (executie) van sociaal, efficiënt en doelgericht gedrag.
Zonder deze functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk. De executieve functies regelen bijvoorbeeld het starten met een taak en het richten en vasthouden van de aandacht.
De executieve functies worden ook wel de uitvoerende aandacht genoemd. Er zijn grofweg vier soorten:
- Impulsbeheersing.
- Concentratie.
- Flexibiliteit.
- Prioriteiten stellen.
Peg Dawson en Richard Guare (2009) onderscheiden elf soorten:
- Respons-inhibitie: nadenken voordat je iets doet.
- Werkgeheugen.
- Emotieregulatie.
- Volgehouden aandacht.
- Taakinitiatie.
- Planning/prioritering.
- Organisatie.
- Timemanagement: tijd inschatten, verdelen en deadlines halen.
- Doelgericht gedrag.
- Flexibiliteit: flexibel omgaan met veranderingen en tegenslag.
- Metacognitie: een stapje terug doen om jezelf en de situatie te overzien en te evalueren
Bij diverse gedragsproblemen en/of stoornissen zijn er beperkingen op het gebied van de executieve functies.
Margriet Sitskoorn onderscheidt in 'De beste versie van jezelf' twaalf executieve vaardigheden:
Twaalf executieve vaardigheden
- Aandacht richten, vasthouden, verdelen
- Emoties reguleren (incl. omgaan met stress)
- Flexibel kunnen zijn als dingen veranderen
- Ongewenst gedrag kunnen onderdrukken
- Taken en zaken starten
- Dingen organiseren
- Dingen kunnen plannen
- Jezelf kunnen monitoren
- Je werkgeheugen gebruiken
- Een reëel zelfbeeld vormen
- Het vermogen tot theory of mind
- Prosociaal gedrag (het belang van anderen voor ogen houden)
Gerelateerd
Cursus sensorische informatieverwerking
Krijg inzicht in en grip op sensorische informatieverwerking!
Kenniscentrum SIEM
Kenniscentrum SIEM
Autisme in het mbo
Studenten met autisme begeleiden bij hun studieloopbaan
Medilex Onderwijs
Medilex Onderwijs
ADHD - symptomen - kenmerken - diagnose - behandeling
Arja Kerpel
Autisme - Een persoonlijke handleiding
Inge Verstraete
ADD - Hoe ga je er mee om in de klas
Anton Horeweg
ADHD - tips voor de leerkracht
Anton Horeweg
Cognitieve balans: wat is het en hoe kan het onderwijs erop inspelen?
redactie
Wat verdieping in de zorgleerling voor u én de zorgleerling kan betekenen
Joop Stroes
Al springend leer je beter rekenen
Annemieke Top
Wat werkt bij ADHD? Over lifestyle, voeding en vitamines.
Miriam de Heer
Hoera, vakantie! Ouders kunnen er soms tegenop zien
Miriam de Heer
ADHD behandeling: placebo-effect of bewezen werking?
Miriam de Heer
Van jaarklassensysteem naar kindgericht onderwijs
Machiel Karels
Hoe worden we eigenlijk ‘bestuurd’?
Miriam de Heer
Slim maar.. Hoe je de executieve functies kunt versterken
Arja Kerpel
Executieve functies in de klas - praktische gids voor leerkrachten
Arja Kerpel
Gedragsproblemen in de klas
Arja Kerpel
Ik snap het wel, maar niet zo snel…- Tips bij lage verwerkingssnelheid
Arja Kerpel
Coachen van kinderen met zwakke executieve functies
Arja Kerpel
Wat stuitert daar door je klas? Over kinderen met ADHD en hun leraren
Helčn de Jong
Wat is het effect van een continurooster in het basisonderwijs op de leerresultaten en schoolwelbevinden van leerlingen?
Helpt afwisseling van quizvragen met games leerlingen met gedrags- en concentratieproblemen om hun leerrendement te verhogen?
Hoe kan het V(S)O bijdragen een passend toekomstperspectief bij leerlingen met ASS?
Hyperfocus en de executieve functie ‘vastgehouden aandacht’
Wat is de invloed van het ‘kwartiertjesrooster’ op de taakgerichtheid van leerlingen?
Doen wat werkt: interventies in de klas voor kinderen met symptomen van ADHD
Taakspel in het voortgezet speciaal onderwijs cluster 4
[extra-breed-algemeen-kolom2]
-Cs.jpg)
28 add
39 adhd
32 autisme
38 concentratie
34 concentratieproblemen
23 concentratiestoornissen
23 taakgericht werken
39 adhd
32 autisme
38 concentratie
34 concentratieproblemen
23 concentratiestoornissen
23 taakgericht werken
Timmie Timecoach - De kleurrijke Timetimer
Otto Zwolsman
Trainingskaarten Effectieve Leerstrategieën - Praktisch hulpmiddel leren leren
Arja Kerpel
Wijzer in Executieve Functies - Handige kaartensets
Arja Kerpel
