Vervangt digitale feedback instructies van de leerkracht?

Samenvatting

Digitale leeromgevingen kunnen bepaalde aspecten van feedback die normaal door een leerkracht gegeven worden, overnemen. Ze kunnen bijvoorbeeld aangeven of een opdracht goed of fout is uitgevoerd en aanvullende uitleg bieden. Echter, voor optimale feedback blijft de rol van de leerkracht essentieel. Goede feedback beantwoordt drie cruciale vragen: 'Waar ga ik naartoe?', 'Wat heb ik gedaan?' en 'Wat is de volgende stap?'. Zonder de context en persoonlijke begeleiding van de leerkracht, schiet digitale feedback tekort.

Inleiding

Feedback is een cruciaal onderdeel van het leerproces en wordt al decennialang erkend als een krachtige onderwijsfactor. De effectiviteit van feedback hangt echter af van verschillende factoren, zoals het type feedback en de manier waarop deze wordt gegeven. Effectieve feedback moet antwoorden bieden op drie kernvragen: waar ga ik naar toe (feed up), wat heb ik gedaan (feed back), en wat is de volgende stap (feed forward). Dit helpt leerlingen om de kloof tussen hun huidige en gewenste prestatieniveau te overbruggen. Het niveau waarop deze vragen worden gesteld is ook van belang: taakniveau, procesniveau, zelfregulerend niveau en persoonlijk niveau.

Soorten Feedback

• Taakniveau: Feedback over hoe goed de taak is uitgevoerd.
• Procesniveau: Feedback over het verloop van het leerproces.
• Zelfregulerend niveau: Feedback over de aanpak en strategieën van de leerling.
• Persoonlijk niveau: Feedback die gericht is op de persoon, zoals complimenten.

Uit onderzoek blijkt dat feedback op proces- en zelfregulerend niveau het meest effectief is. Dit soort feedback helpt leerlingen om van hun fouten te leren en hun leerstrategieën te verbeteren. Persoonsgerichte feedback kan motiveren, maar draagt minder bij aan daadwerkelijke leerresultaten.

Digitale Programma’s voor Feedback

Het is voor leerkrachten een uitdaging om elke leerling consequent op een effectieve manier feedback te geven. Digitale leermiddelen bieden hier een uitkomst. Programma's zoals Snappet, Oefenweb en Muiswerk kunnen automatisch feedback geven over de juistheid van antwoorden en bieden soms aanvullende uitleg. Deze digitale leeromgevingen leveren direct op maat gemaakte feedback, wat vooral nuttig is bij complexere taken en voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.

Effectiviteit van Digitale Feedback

Onderzoek toont aan dat digitale feedback kleine positieve effecten heeft, vooral wanneer deze feedback informatie geeft over correcte en incorrecte antwoorden. Meer uitgebreide feedback, die hints of extra uitleg bevat, blijkt nog effectiever te zijn. Dit geldt met name voor lager presterende leerlingen en bij complexere leertaken.

Toch bestaat er discussie over de algehele effectiviteit van digitale leeromgevingen. Het is lastig om de impact van het medium, de inhoud en de instructiestrategie afzonderlijk te beoordelen. Wat wel duidelijk is, is dat onmiddellijke feedback een belangrijk voordeel van digitale programma's is. Onderzoek suggereert dat het combineren van computerondersteunde feedback met traditionele leerkrachtinstructie tot betere leerresultaten leidt dan het volledig vervangen van leerkrachtinstructie door digitale middelen.

Rol van de Leerkracht

Ondanks de voordelen van digitale feedback, blijft de rol van de leerkracht onmisbaar. De leerkracht biedt niet alleen inhoudelijke ondersteuning, maar ook de persoonlijke begeleiding die nodig is om effectief te kunnen leren. Feedback moet geïntegreerd zijn in de bredere instructie van de leerkracht om echt effectief te zijn. De leerkracht helpt de leerling om de drie kernvragen van goede feedback te beantwoorden, iets wat digitale programma's nog niet volledig kunnen.

Conclusie

Digitale leeromgevingen kunnen bepaalde aspecten van leerkrachtfeedback overnemen, zoals het bieden van directe en op maat gemaakte feedback. Echter, voor effectieve feedback die echt bijdraagt aan het leerproces van de leerling, blijft de rol van de leerkracht cruciaal. De leerkracht biedt context, persoonlijke begeleiding en de mogelijkheid om de drie cruciale vragen van goede feedback te beantwoorden: 'Waar ga ik naartoe?', 'Wat heb ik gedaan?' en 'Wat is de volgende stap?'. Digitale feedback kan een waardevolle aanvulling zijn, maar het kan de instructies en begeleiding van de leerkracht niet volledig vervangen.