Leiding geven aan een lerende school

Machiel Karels Hoe kun je als schoolleider leidinggeven aan het ontwikkelen van een schoolcultuur die is gericht op samenwerken, onderzoeken en leren? Dit boek geeft antwoord op deze vraag.

Onderwijs2032 als nadere professionalisering

Dick van der Wateren Er is veel kritiek gekomen op het advies van Ons Onderwijs 2032. We moeten echter met het badwater niet het kind weggooien. Een oproep om verder mee te denken over curricula.

Goed onderwijs in 2032? Vijf stellingen!

Machiel Karels Kanttekeningen bij onderwijs 2032 aan de hand van vijf stellingen. Wat ertoe doet bij onderwijs en opvoeding is niet veranderd in 2032.

Een curriculum is nog geen visie

Gert Biesta Het eindadvies van Platform Onderwijs2032 heeft de discussie zeker verder verdiept en aangescherpt. Dat is positief, maar de discussie is nog niet af.

Ons onderwijs 2032: hoe nu verder?

Marjolein Zwik De weerstand tegen advies Onderwijs2032 is groot, waardoor een time-out is ontstaan. Dit geeft ruimte voor leerkrachten om zelf verantwoordelijkheid te nemen!

Het platform #onderwijs2032: hun eerste advies

Casper Hulshof Platform #Onderwijs2032 publiceerde eerste concrete advies. Opvallende zaken hieruit worden tegen het licht gehouden en in een historische context geplaatst.

Platform Onderwijs2032 helpt vreemde talen onderwijs om zeep

Erna Brummel Platform #Onderwijs2032 wil alléén Engels verplichten. Fenedex, vereniging Nederlandse exporteurs: afnemen kennis Duits vormt groot risico voor export Duitsland.

Enkele overdenkingen bij Schnabel I #onderwijs2032

Marjolein Zwik Enkele kanttekeningen bij het voorstel van het platform #onderwijs2032. Moet Engels vanaf kleuterleeftijd een speerpunt zijn? Is schrijven overbodig? Is kennis minder belangrijk?

De vorming van een nationaal curriculum: #onderwijs2032

Marjolein Zwik Iedereen in Nederland kan meedenken over het onderwijs en een nieuw te vormen nationaal curriculum. Een hoffelijk streven! Bij deze werkwijze zijn echter ook kanttekeningen te maken.

Schoolorganisatie en teamwork op een basisschool - leiderschap

Arja Kerpel Ouders kiezen een basisschool die bij hen en hun kinderen past. Die keuze is alleen mogelijk als scholen transparant zijn over hun visie, kwaliteiten en resultaten.

Zo maak je richtinggevend beleid voor je school

Machiel Karels Dit artikel beschrijft hoe je als schoolteam op een praktische manier en vanuit een richtinggevend kader de grote lijnen voor de komende jaren kunt uitzetten.

10 pittige problemen met de Eindtoets Basisonderwijs

Machiel Karels Er is veel discussie over de Eindtoets omdat er nogal wat problemen mee zijn. In dit artikel worden 10 problemen opgesomd en wordt er een oplossingsrichting aangegeven.

Het onderwijs verkeert in een systeemcrisis

Machiel Karels Er is veel aan de hand in het onderwijs. Maar wat zijn nu de echte basispatronen en wat zijn alleen maar symptomen van een dieperliggend probleem? En hoe lossen we deze crisis op?

Leren zichtbaar maken met formatieve assessment - In de praktijk

Arja Kerpel Hoe help je elke leerling vooruit? In het boek Leren zichtbaar maken met formatieve assessment beschrijft Shirley Clarke praktisch hoe je leren zichtbaar kunt maken.

Het Nederlandse onderwijsstelsel - basisschool - ontwikkelingen

Arja Kerpel Het Nederlandse onderwijsstelsel veranderde aan het begin van de negentiende eeuw. Eerst hadden alle scholen veel calvinistische invloeden. Dit ontwikkelde zich tot een duaal stelsel.

Leren zichtbaar maken - John Hattie

Arja Kerpel Wat maakt de school tot een succes? In het baanbrekende boek Visible Learning verwerkt John Hattie de resultaten van onderzoeken onder miljoenen leerlingen.

Onderwijsverslag 2013/2014: cruciale rol schoolleider

Machiel Karels De onderwijsinspectie heeft de stand van zaken in het afgelopen onderwijsjaar samengevat in het onderwijsverslag 2013/2014. In dit artikel enkele kernpunten uit het onderwijsverslag.

Schooladvies zonder Cito toets - hoe gaat dat?

Marjolein Zwik Hoe geef je als basisschool een goed schooladvies zonder gebruik te maken van de Cito toets? Dit artikel bespreekt vanuit een jarenlange praktijk de mogelijkheden van de warme overdracht.

10 misverstanden over gepersonaliseerd onderwijs

Machiel Karels Veel scholen zijn bezig met een beweging naar gepersonaliseerd onderwijs. In dit artikel worden 10 misverstanden over gepersonaliseerd onderwijs uit de wereld geholpen.

Top 10 artikelen 2017

redactie In heel 2017 waren er 2.771.289 bezoekers op Wij-leren.nl. Deze artikelen werden het meest gedeeld op de sociale media. Het geeft mooi inzicht in wat er speelt in onderwijsland.

10 vragen bij opbrengstgericht werken

Machiel Karels Opbrengstgericht werken is aardig in zwang. Scholen de maat nemen op basis van harde meetbare resultaten lijkt de nieuwe standaard. Het is echter de vraag of dit wel een goed idee is.

Brede school - Top tien kenmerken van brede scholen

Job van Velsen De brede school is een breed begrip waarin allerlei varianten van eigentijdse samenwerking tussen onderwijs, kinderopvang en dagopvang een plek krijgen.

Van brij naar betekenis. Schoolopbrengsten terug tot de essentie.

menno-van-hasselt In dit artikel wordt beschreven hoe op schoolniveau op basis van bestaande data een simpel en betekenisvol overzicht kan worden gemaakt. Opbrengsten terug tot de essentie!

Condities voor een goede tussenschoolse opvang

redactie Condities voor een goede tussenschoolse opvang. Welke varianten van tussenschoolse opvang (tso) kunnen worden onderscheiden.

De vergeten gave van creativiteit

Martine Blonk - Meulenkamp De ratio heeft een te grote plaats in het onderwijs. Intuïtie en creativiteit zouden echter minstens zoveel aandacht moeten krijgen. Hoe doen we dat?

Eindadvies basisschool: wat doet dat met een kind?

redactie Wat is het effect van over- of onderadvisering van leerlingen aan het einde van de basisschool?

The Essential Schools in de VS - scholen die je leren wie je bent

Machiel Karels In het boek ‘The Essential Schools in de VS. Scholen die je leren wie je bent!’ beschrijft Rikie van Blijswijk scholen die hun onderwijs organiseren rond de ontwikkeling van het kind

Voorziet gecombineerde leerweg mbo in behoefte?

Annemieke Top Voorziet de combinatie van BOL en BBL in de behoefte die scholen en bedrijven voelen? De eerste resultaten van dit experiment zijn veelbelovend...

Adaptieve software zet onderwijs op zijn kop

Tijl Rood Adaptieve oefensoftware biedt veel voordelen en wordt al op veel scholen gebruikt. Gecombineerd met organisatiesoftware helpt het scholen om hun onderwijs rigoureus anders in te richten.

Doelen stellen bij het gepersonaliseerd onderwijs

Tijl Rood Bij het stellen van doelen is een regelmatig gesprek cruciaal. Wat nog meer? Lees in deze bijdrage hoe gepersonaliseerd onderwijs vormgegeven kan worden in de praktijk.

Pedagogische tact past bij gepersonaliseerd onderwijs

Tijl Rood Hoe kan pedagogisch handelen gezien worden in het kader van gepersonaliseerd leren? Het is belangrijk 'het goede doen op het goede moment'.

Wat is gepersonaliseerd onderwijs?

Tijl Rood Wat is gepersonaliseerd onderwijs en wat vraagt het aan voorwaarden om het goed in te voeren? Gepersonaliseerd leren kan alleen op een integrale manier ingevoerd worden.

De schutting van de school is van glas!

Rijk van Ommeren De scholen worden in de huidige maatschappij in toenemende mate geconfronteerd met allerlei acties, onderzoeken en wedstrijden. Hoe ga je daar mee om?

Handboek professionele schoolcultuur

Machiel Karels Hoe kun je een professionele schoolcultuur ontwikkelen? En wat kenmerkt zo’n cultuur? In het Handboek professionele schoolcultuur geven de auteurs een definitie en werken ze dit uit.

Het leerstofjaarklassensysteem is failliet!

Machiel Karels Het schoolsysteem dat de leerstof als uitgangspunt neemt, heeft zijn beste tijd gehad. Passend onderwijs binnen dit systeem leidt tot veel werkdruk. Er zijn goede alternatieven beschikbaar.

Effect van grootte van een resultaatverantwoordelijk onderwijsteam

redactie Welk effect heeft de grootte van een resultaatverantwoordelijk onderwijsteam in het mbo op de betrokkenheid van teamleden en de slagvaardigheid van het team?

In 7 stappen naar zinvol leren

Marleen Legemaat Leeromgevingen moeten zinvol leren stimuleren door een persoonlijke leerweg te faciliteren. Leerlingen worden zelfsturend vanuit persoonlijke drijfveren en passies.

Innovatieve scholen

redactie Dit is een groeiende lijst met innovatieve scholen die het leerstofjaarklassensysteem hebben losgelaten. Heb je aanvullingen, stuur een bericht naar machiel.karels[at]gmail.com.

Is de klasinrichting van invloed op leerprestaties?

redactie Is de klasinrichting van invloed op leerprestaties?

Kindgericht onderwijs in een lerende school

Machiel Karels Er is een luide roep om kindgericht en gepersonaliseerd onderwijs. Maar wat doe je als het huidige systeem daar niet bij past? Hoe geef je een transitie naar kindgericht onderwijs vorm?

Hoe een kleine school kan overleven

Martie de Pater Het lijkt er vaak op dat men een logisch en causaal verband ziet tussen schoolgrootte en de kwaliteit van het onderwijs. Dit artikel nuanceert dat verband.

Voorwaarden succesvolle doorstroom mbo - hbo

redactie De doorstroom mbo - hbo is afhankelijk van veel factoren: zowel student- als omgevingskenmerken kunnen leiden tot uitval.

Normjaartaak in het primair onderwijs

Marjolein Zwik Aan het eind van het schooljaar worden de normjaartaken voor het komend schooljaar weer ingevuld. In dit samenvattende artikel staan aantal zaken rond de normjaartaak op een rijtje.

Onderwijs en de idealisten

Lex Hupe Het onderwijs verkeert in een spagaat tussen prestaties verhogen en kindgerichtheid. Allerlei organisaties proberen hun idealen in het onderwijs te verwezenlijken.

Onderwijskansen bekeken: de stand van zaken in het onderwijskansenbeleid

redactie Evaluatie onderwijskansenbeleid. In dit onderzoek wordt het onderwijskansenbeleid tussentijds geëvalueerd.

Blijven kleuren!

Rijk van Ommeren Onderwijssystemen zijn net kleurplaten. Er is een prachtig plaatje uitgetekend. Soms best ingewikkeld ook. De werkelijkheid wordt bepaald door de inkleuring.

Deze 12 onderwijsveranderingen zijn kindgericht en toekomstbestendig

Machiel Karels Hoe gaat een gefaseerde groei naar gepersonaliseerd en kindgericht onderwijs? Deze 12 dimensies komen in beweging als het onderwijs toekomstbestendig gemaakt wordt.

Onderwijsverslag 2012 / 2013: focus op de leerling

Machiel Karels Het lijkt er op dat de nadruk bij de onderwijsinspectie verschuift van een sterke focus op basisvaardigheden naar een bredere blik op leerlingen en hun ontwikkeling.

Doubleren (VO): welk effect heeft het op de verdere schoolloopbaan?

redactie Doubleren in het Voortgezet onderwijs: heeft het zin? Wat zijn de effecten op de verdere schoolloopbaan van zittenblijvers?

Twee pijnpunten in ons basisonderwijs

Ewald Vervaet Er is veel aan de hand in het onderwijs. Vanuit de wetenschap wijs ik twee factoren aan: allerlei leerstof wordt te vroeg aangeboden en het geleerde wordt oneigenlijk getoetst.

De Samenlevingsgerichte School

Peter de Vries De grens tussen school en thuis vervaagt. Er komt steeds meer op jou als leraar af. De school moet allerlei maatschappelijke vraagstukken gaan oplossen.

100 jaar onderwijstijdschrift JSW

Machiel Karels Onderwijsblad JSW (Jeugd in School en Wereld) 100 jaar! Wat was er 100 jaar geleden anders dan nu? Zes vragen aan Martin Bootsma, redactievoorzitter JSW.

Over de rol van docenten 2022: nieuwe visie, toezicht en controle

Filip Dochy Een verandering naar ‘high impact learning’ vereist zowel inhoudelijke als organisatorische veranderingen. Belangrijk zijn leraren die als team leeromgevingen ontwerpen.

Variatie in brede scholen en hun effecten

redactie Variatie in brede scholen en hun effecten. Binnen het sociaal-emotionele domein geen effecten. Binnen het cognitieve significante ontwikkeling.

MBO-docenten die samen blijven leren, gaan beter met verandering om

Annemieke Top De bouwstenen van verandercapaciteit zijn: samen leren en samenwerken. Ook ondersteuning van leidinggevenden is belangrijk. Zo wordt het probleemoplossend vermogen van docenten vergroot.

Vijf tips voor een zinnige onderwijsdiscussie

Machiel Karels In het onderwijs worden nogal eens discussies gevoerd of tweets verspreid die nergens toe leiden en alleen maar voor verwarring zorgen. Deze vijf tips zorgen voor een zinnig gesprek.

De dooddoener die werkdrukbeleving heet...

Marjolein Zwik Zo lang we over de beleving van werkdruk praten, zal een inhoudelijk gesprek over de daadwerkelijke werkdruk niet plaatsvinden​. Werkdruk in het onderwijs is meetbaar en bewijsbaar.

Werkplezier draagt bij aan fundamentele verandering

Dolf Janson Leerkrachten ervaren hoge werkdruk, die samenhangt met een opeenstapeling van veranderingen. Dat zijn dan vaak geen verbeteringen...

De Wet OKE, beleidsreconstructie en implementatie in twaalf gemeenten

redactie Van voorschools tot en met groep 8: thema's uit het onderwijsachterstandenbeleid onderzocht. De wet OKE, beleidsconstructies en implementatie in 12 gemeenten.

Onderwijsakkoord: Snoeien doet bloeien

Rijk van Ommeren Het nationaal onderwijsakkoord kent een heel aantal prachtige volzinnen waarin allerlei zaken aan het onderwijs worden beloofd. Hoe gaan we daar mee om?

Het functioneren van de LCTI

redactie Het functioneren van de LCTI. Vanuit juridisch perspectief voldoet het indicatiebeleid aan de eisen van behoorlijk bestuur en is het functioneren van de LCTI ook effectief.

Invloed sturingsdynamiek op onderwijspraktijk van voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs

redactie Zicht op sturingsdynamiek. Er zijn veel organisaties die invloed uitoefenen op de dagelijkse praktijk in scholen.

Ondersteuning schoolleiders door bestuurders essentieel voor onderwijskwaliteit

Annemieke Top Schooldirecteuren hebben steun nodig van de schoolbestuurders, om zo de onderwijskwaliteit van scholen te verbeteren. Luisteren is een kernbegrip voor schoolbestuurders.

Leerlingen betrekken bij schoolbeleid: heeft dat positief effect?

redactie Heeft leerlingen betrekken bij het schoolbeleid positieve effecten op de motivatie en de leerprestaties?

Werkdruk bespreekbaar maken? Doe dit met kennis van de CAO PO. Deel 3

Marjolijn van Noord Veel leerkrachten ervaren een hoge werkdruk. Hoe kun je dat bespreekbaar maken? Lees hier in deel 3 van deze serie voor de laatste keer over interessante zaken uit de CAO PO.

Werkdruk bespreekbaar maken? Doe dit met kennis van de CAO PO. Deel 2

Marjolijn van Noord Veel leerkrachten ervaren een hoge werkdruk. Hoe kun je dat bespreekbaar maken? Lees hier in deel 2 van deze serie over de normjaartaak, de opslagfactor en in deeltijd werken.

Een warm pedagogisch klimaat voor nieuwkomers

Hélène van Oudheusden Nieuwkomers ontvangen op school. Hoe doe je dat als schoolleider? In dit artikel over haar boek bespreekt de auteur universele kernwaarden en geeft deze 5 do's voor schoolleiders.

Reflecteren met het team - schrijf een brief!

Dolf Janson Wat drijft je eigenlijk als schoolteam? En kun je dat aan ouders uitleggen? In deze brief vind je vijf kernwaarden die het daltononderwijs inspireren.

Werkdruk bespreekbaar maken? Doe dit met kennis van de CAO PO. Deel 1

Marjolijn van Noord Veel leerkrachten ervaren een hoge werkdruk. Hoe kun je dit bespreekbaar maken? Lees hier in deel 1 van deze serie over het CAO PO hoe je concreet de werkdruk bespreekt.

Handelingsgericht werken - Samenwerken aan schoolsucces

Noëlle Pameijer Handelingsgericht werken (HGW) biedt een heldere en positieve handreiking voor leerkrachten. Lees over de recente ontwikkelingen van HGW.

Beter begrip van informatie in teksten door zelftoetsen

redactie Door zelftoetsen krijgt de leerling een beter begrip van informatie in teksten

Bronnen en contexten in toetsvragen niet functioneel

Gerdineke van Silfhout De rekentoets werd in 2014 door 46 procent van de leerlingen niet gehaald. Waar gaat het mis? Bekijk hier de contexten uit verschillende toetsen en examens.

Update van de Cito-normen: inflatie en desastreuze gevolgen

Marjolein Zwik Wat zijn de gevolgen van de nieuwe Citonormen? Lees hier over de inflatie van de vaardigheidsscore en de desastreuze gevolgen voor het onderwijs.

Citoscore hanteren

Sieneke Goorhuis In dit artikel wordt besproken hoe er vaak foutief omgegaan wordt met normen en CITO scores. Sommige mensen denken dat alle kinderen een A-score kunnen halen. Dat is onjuist.

Meten is niet alles weten

Teije de Vos Bij het interpreteren van toetsuitslagen worden helaas vaak fouten gemaakt. Een lage of hoge score alléén is niet voldoende voor een oordeel, je moet ook weten waar en hoe je die score moet plaatsen.

Cito spellingtoets ter discussie

Anna Bosman Gebruik van meerkeuzevragen is bij spellingtoetsen niet verantwoord. Meerkeuzevragen bij spellingtoetsen leiden tot onbetrouwbare resultaten.

Wat kunnen we met de Diagnostische Tussentijdse Toets?

Karen Heij Formatieve toetsing wordt niet goed toegepast. Deze toetsen worden op het verkeerde moment en met verkeerde intenties afgenomen. Hoe pas je formatieve toetsing dan goed toe?

Effectieve kenmerken van formatief toetsen

redactie Wat zijn effectieve kenmerken van formatief toetsen? Een review van 25 jaar onderzoek.

Formatief evalueren, hoe pak ik dat aan in mijn les? Tien voorbeelden

Gerdineke van Silfhout Meer en beter formatief evalueren kan het aantal summatieve toetsmomenten terugbrengen. Die tijd kunnen we goed gebruiken voor daadwerkelijk leren. Maar hoe doe je het?

Grotere leerwinst door begeleiding leerkrachten bij gebruik formatieve toetsen

Annemieke Top Formatieve toetsen laten zien wat leerlingen al kennen en kunnen. Leerkrachten passen hun onderwijs daarop aan. Ondersteuning toetstechnieken is leerwinst.

Effectief formatief toetsen - vijf strategiën met voorbeelden

Gerdineke van Silfhout Formatief toetsen werkt echt! Mits je het echt inzet zodat de leerling ervan kan leren. De manier waarop je je feedback dan vormgeeft is van groot belang.

GAS geven: doelgericht werken aan taal en lezen in Passend Onderwijs

redactie GAS geven: doelgericht werken aan taal en lezen in Passend Onderwijs

De inspectie hinkt op twee benen

Ewald Vervaet De inspectie hinkt op twee benen. Het ene been is dat van het kind en zijn ontwikkeling. Het andere been waar de inspectie op staat, komt niet met het eerste overeen. Lees daar meer over in dit artikel.

Invloed van toetsing op motivatie: effecten en mechanismen in verschillende contexten

redactie Invloed van toetsing op motivatie: effecten en mechanismen in verschillende contexten

Kwaliteit van toetsen

redactie Kwaliteit van toetsen binnen handbereik: een reviewstudie van onderzoek en onderzoeksresultaten naar kwaliteit van toetsen

Leerlingvolgsysteem: dat wordt een stuk makkelijker!

Teije de Vos De scholen gebruiken een leerling- en onderwijsvolgsysteem waaruit de vorderingen in de kennis en vaardigheden blijken op het niveau van de leerling, de groep en de school.

Laat het LVS voor jou werken, en niet andersom!

Machiel Karels Gebruik toetsuitslagen als feedback op de impact die je hebt op de ontwikkeling van leerlingen. Verleg de focus van opbrengstgericht werken naar potentieelgericht werken.

Leren van de toetsuitslag

Eveline van Baalen Wat betekent de toetsuitslag voor de leerling, de docent? Toetsen kost veel tijd en inspanning. Resultaten leveren schat aan informatie! Tijd uittrekken om de toetsuitslag te bespreken.

Objectief beoordelen van taalproducten: een (on)mogelijke opgave

Gerdineke van Silfhout Alle dertig studenten verdienen een gelijke, objectieve beoordeling. Taalproductie beoordelen blijft mensenwerk. Met deze tips kunt u er wel in de buurt komen!

21e eeuwse vaardigheden inzetten bij het kijken naar data

Wendy Brasz en Myra den Haan Op de scholen zien we vaak dat er zwart-wit gekeken wordt naar data: ze worden heilig verklaard of data worden verworpen. Maar er ligt een interessant grijs gebied tussen.

Onderwijsdifferentiatie met Computer-Adaptieve Oefentoetsen met docentenfeedback

redactie Het Effect van Onderwijsdifferentiatie door Digitale Adaptieve Oefentoetsen en Docentenfeedback op Cognitieve Leerprestaties

Reviewstudie: verbinding tussen leerdoelen, instructie en toetsen in taalonderwijs

redactie Gericht werken aan opbrengsten in taal- en leesonderwijs: een systematische review naar toetsvormen

Spellingfouten categoriseren

Teije de Vos De Schoolvaardigheidstoets Spelling. Methode-onafhankelijk, eenvoudig in gebruik en voldoende informatief. Met een nieuw analysesysteem voor spellingfouten.

Selfassessment voor formatief toetsen van basisschoolleerlingen

redactie Formatief toetsen in taaksituaties. De effectiviteit van een selfassessement-tool voor basisschoolleerlingen van groep 6, 7 en 8

Meerkeuzeopgaven van de Cito-spellingtoets zijn echt niet valide

Anna Bosman Is de Cito-spellingtoets M4 betrouwbaar? Meerkeuzevragen geen valide meting spellingniveau. Spellingtoets beïnvloedt spellingonderwijs negatief.

Standaardtesten in het onderwijs. Moet dat nou?

Dick van der Wateren Laten we in Nederland en België het tij van de standaardtest keren. Strikt genomen test je met toetsen alleen het vermogen van een kind om een toets te maken.

De vicieuze cirkel van teaching to the test

Marjolein Zwik De focus ligt in het onderwijs erg op meetbare opbrengsten en toetsen. Als dit tot goede scores leidt, worden de normeringen verscherpt. De methodeuitgeverijen en toetsinstituten doen volop mee in dit vicieuze circus.

Een sober leerling- en onderwijsvolgsysteem, dat kan en mag!

Teije de Vos Er wordt alom geklaagd over de toetsdruk en de toetscultuur. In deze bijdrage een voorstel om minder te toetsen en beter te observeren.

Testen voor het leerlingvolgsysteem

Teije de Vos Het maken van een test is altijd een compromis. Om ‘uitschieters’ te voorkomen, zouden de leerlingen bij een te testen onderdeel ruim tweehonderd antwoorden moeten geven. Dan is de testlast te hoog.

Toetsen met of zonder hulp(middelen)?

Teije de Vos Een vraag die regelmatig terugkomt: ‘In hoeverre mag je leerlingen met problemen tijdens de toets helpen of tegemoet komen?’ Lees er meer over in dit artikel.

Toetsen die recht doen aan de leerling: 5 stappen naar een goede toets

Eveline van Baalen Er komt veel kijken bij de totstandkoming van een toets. In dit artikel vijf stappen voor docenten die zelf toetsen willen ontwikkelen. Kennis en kunde kun je meten.

Oorzaken verschuiving normen LVS-toetsen nader bekeken

Jacqueline Visser De recente aanpassing van de normeringen door Cito heeft veel stof op doen waaien. In de discussies doen ook veel misverstanden de ronde. In dit artikel wordt hier nader naar gekeken.

Volgen van ontwikkeling: evalueren - normeren - LVS - rapportage

Arja Kerpel Een goede leerkracht volgt en evalueert de ontwikkeling van zijn leerlingen nauwgezet. Op basis van de resultaten kan hij de vervolgstappen voor de leerling bepalen.

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing - reviewstudie

redactie Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing. Toetsen moeten inhoudelijk aansluiten bij het curriculum, de leerdoelen en het niveau van de leerlingen.

Laat je niet wegcijferen

Paul Filipiak Teaching to the test is sterk in opkomst. De ranking van mensen op basis van toetsen is volledig kunstmatig. Een verontrustende trend!

Werken met referentieniveaus in het primair onderwijs

redactie Werken met referentieniveaus. Vastgestelde doelen gerelateerd aan feitelijke leerlingprestaties op de LVS-toetsen

Het verantwoord gebruik van DLE's

Gerard Melis Een van de manieren om een toetsscore te normeren is de Didactische LeeftijdsEquivalenten (DLE). In dit artikel wordt het begrip DLE uitgelegd.

Geschiedenis van het DLE

Teije de Vos Hoe zit dat eigenlijk met het DLE? Waar komt dit begrip vandaan en hoe lang zijn ze er al? Een beknopt overzicht van de lotgevallen van het DLE.

De kritiek op DLE’s weerlegd

Gerard Melis Hoewel er in het basisonderwijs veel wordt gewerkt met DLE’s, is er ook kritiek op het gebruik ervan. In dit artikel worden 10 bezwaren genoemd en weerlegd.

Eindtoets basisonderwijs kiezen

Machiel Karels Basisscholen moeten bij alle leerlingen uit groep 8 een eindtoets afnemen. Welke eindtoets kies je en wat komt daar bij kijken? Waarop let je bij een schooladvies zonder eindtoets?

Visie van de onderwijsinspectie op de Cito eindtoets

Arnold Jonk De Cito-toets is een belangrijk moment in een basisschoolperiode. Over de eindtoets wordt in het onderwijs verschillend gedacht. Dit is de visie van de onderwijsinspectie.

Veel gestelde vragen over verplichte eindtoets, gevolgen po/vo

Gerdineke van Silfhout Hoe komt een weloverwogen schooladvies tot stand? Wilt u weten wat de meerwaarde is van een verplichte eindtoets in april/mei? Lees hier wat de gevolgen zijn voor het po en vo.

Hoe de Cito-ranglijst duidelijk maakt dat de eindtoets overbodig is

Rijk van Ommeren De publicatie van Cito-resultaten brengt aan het licht dat de eindtoets vooral gezien wordt als het ultieme meetinstrument voor de kwaliteit van basisscholen.

Wat valt er te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs?

Gerdineke van Silfhout Er valt wat te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs! Opgaven invullen ín de toetsboekjes van de IEP Eindtoets. Of volledig digitaal en adaptief met ROUTE 8.

Sociaal milieu nog altijd van invloed op schoolloopbaan

Annemieke Top Iedere leerling gelijke kansen op het gebied van scholing: ideaalbeeld? Ja, maar nog altijd is de sociale achtergrond van leerlingen van invloed op het schooladvies.

Verplichting Centrale Eindtoets onnodig en onwenselijk

Teije de Vos De regering wil de toegevoegde waarde van het onderwijs in beeld brengen. Zij denkt dat te kunnen doen door een begintoets en een eindtoets af te nemen. Lees in dit artikel waarom dat onnodig en ongewenst is.

Niveau Engels meten in groep 8: gemotiveerd en effectief aan de slag

Eveline van Baalen Er zijn verschillende manieren om Engels te toetsen in groep 8. Welke toets past het best? Oordeel zelf.

In groep 1 en 2 niet toetsen, maar observeren!

Teije de Vos De bezwaren tegen het toetsen van kleuters (met genormeerde materialen) stapelen zich op. In dit artikel worden enkele aspecten rond toetsen voor jonge kinderen genoemd.

Eisen inspectie strijdig met eigen visie op kleuters

Ewald Vervaet De inspectie lijkt tegenstrijdig te zijn in het spreken over het kind en de bijbehorende maatregelen. De visie op het kind en de maatregelen zijn tegenstrijdig.

Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar

Sieneke Goorhuis Kunnen we peuters en kleuters betrouwbaar toetsen? Dit artikel bespreekt waarom dat niet kan.

Stop het testen van peuters en kleuters. Ervaren leerkrachten zijn deskundig.

Dick van der Wateren Wij leraren kunnen onze kinderen de volle rijkdom van kennis en vaardigheden bieden die ze nodig hebben om zich goed te ontwikkelen. Daarvoor hebben we Cito echt niet nodig!

Toetstekst als leesgenre Voorbereiding lees- en woordenschattoetsen

Karin van de Mortel Hoe bereid je leerlingen voor op Cito ‘Begrijpend Lezen’ en ‘Woordenschat’? Laat ze niet struikelen over toetsvorm of type vraagstellingen en opgavevormen.

Leesrijpheid moet je toetsen! Maar op welke manier?

Ewald Vervaet Is een kind leesrijp of niet? Het belang van de vraag staat buiten kijf. Bekijk de vergelijking tussen Vervaets leesrijpheidstoets en Cito Taal voor kleuters groep 2.

Leesrijpheidstoets versus Citotoets Deel 1

Ewald Vervaet Het eerste paneel van een drieluik: Een toets voor leesrijpheid. Lezen opent de poort naar al die andere. Het belang van lezen steekt boven alle vakken uit.

Analyse van de toets Taal voor Kleuters Deel 2

Ewald Vervaet Het tweede paneel van een drieluik: Een toets voor leesrijpheid. Eerst een bespreking van de inhoud en meetwijze van de toets. Daarna de theoretische inkadering.

Bepalen van leesrijpheid: vergelijking van twee toetsen - deel 3

Ewald Vervaet Het derde paneel van een drieluik. Een toets voor leesrijpheid. Een presentatie van Citoscores van de taaltoets. Conclusies over de Citotaaltoets en kanttekeningen.

Big Data en leesplezier

Dick van der Wateren Gaan digitale data ons helpen het onderwijs te verbeteren? Is wat in het onderwijs belangrijk is meetbaar of vinden we belangrijk wat meetbaar is?

Beter toetsen en evalueren van lezen met begrip

Karin van de Mortel Vaststellen of een leerling daadwerkelijk leert, is vooral een actief, informatief proces. Ze komen niet naar school om iets te doen maar vooral om iets te leren.

Onduidelijk wat de Cito-woordenschattoets meet

Paul Filipiak De CITO-woordenschattoets is niet geconstrueerd om op korte termijn onderwijseffect te meten. Vooruitgang meten we met de methodegebonden toetsen.

Ouderbeleid in scholen met veel en weinig achterstandsleerlingen

redactie Ouderbeleid in scholen met veel en weinig achterstandsleerlingen. Op welke wijze streven scholen naar samenwerking en afstemming met ouders.

Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie op scholen met vormen van ‘nieuw leren’

redactie Vorming en opvoeding: nieuwe relaties tussen ouders en school

Ouderbetrokkenheid bij schoolbeleid van het primair onderwijs

redactie Ouderbetrokkenheid bij schoolbeleid. Informatie van de Inspectie van het Onderwijs op internet over de kwaliteit van basisscholen speelt voor ouders geen rol.

Luc Stevens zegt ‘Het hoort niet zo’. Het kán wel!

Joris Spekle Volgens Luc Stevens moet je 'ouders niet in een onderwijsleerproces zetten'. Waarom niet? Het hoort niet zo, zegt Stevens. Maar het kán wel! Dus waarom niet?

De rol van ouders bij studiekeuze en beroepskeuze in (v)mbo

redactie De rol van ouders bij de keuze- en loopbaanbegeleiding. Een studie- en beroepskeuze waaraan ouders een bijdrage leveren is van essentieel belang.

Succesvolle schoolprofilering

Myriam Lieskamp In het boek 'Succesvolle schoolprofilering' schrijft Edwin Borger over het beeld dat je als school bij ouders en omgeving oproept en hoe je daar gestalte aan geeft.

Kernwaarden zijn niet los verkrijgbaar - consequenties voor het Daltononderwijs

Dolf Janson De vijf dalton kernwaarden zijn gebaseerd op vertrouwen. Dat is geen nieuws. Het is wel de vraag of team, schoolleider en bestuur zich de consequenties hiervan realiseren.

Vormgeven aan identiteit van de school

Harm Klifman De identiteit van een school wordt steeds belangrijker. Het hangt steeds sterker samen met het bestaansrecht van een school. In dit artikel een aantal overwegingen rond identiteit.

Marktgerichte school heeft de toekomst

Ronald Dulmers Een marktgerichte school heeft de toekomst. Vooral in een krimpende markt is het belangrijk om marktgericht te anticiperen op veranderingen in de omgeving.

Een succesvolle open dag

Ronald Dulmers Een open dag is een goede manier om direct met de doelgroep in gesprek te komen. Maar hoe organiseer je een succesvol schoolevenement?

De school met PIT! - schoolprofiel voorbeeld

Ronald Dulmers Schoolprofilering, hoe kan het beter? In dit artikel een voorbeeld van een school die werkt aan een helder schoolprofiel.

Hoe zet je een basisschool in de markt?

Ronald Dulmers In dit artikel wordt aan de hand van een voorbeeld beschreven welke zaken belangrijk zijn bij het in de markt zetten van een basisschool.

Schoolprofilering: profileringskracht en het Marketing Dashboard

Ronald Dulmers Het marketing dashboard geeft een indicatie van de profileringkracht van een school. Op zes dimensies wordt een inschatting gegeven aan de hand van de tevredenheidspeilingen.

Hoe vindbaar is de website van uw school?

Ronald Dulmers Goed vindbaar zijn op het internet? Ook voor scholen van groot belang. Wij bieden een stappenplan aan voor verbetering vindbaarheid van schoolwebsites.

Interieur en identiteit

René Leverink Sfeer van een schoolgebouw is belangrijk bij schoolkeuze. Waardoor wordt die sfeer bepaald? Door kleuren, vormen, objecten, de indeling: schoolinrichting!

Profileren met social media

Ronald Dulmers Scholen hebben vaak het gevoel ‘iets te moeten doen met social media’ maar weten niet goed wat en hoe ze dat moeten doen. In dit artikel staan tips hoe scholen zich kunnen profileren met social media.

Loten om op school te komen, wat doet dat met aanmeldingen?

redactie Een lotingssysteem bij overaanmelding voor middelbare scholen zal voor een beperkt deel van de ouders reden zijn een andere school te kiezen.

Wat zijn de effecten van een aanpassing in het lesaanbod?

redactie Een ander lesaanbod, bijvoorbeeld 's morgens centrale lessen en 's middags meer verdieping en ondersteunende lessen. Welk effect heeft zoiets?

Unitonderwijs versus klassikaal onderwijs

redactie Zijn er verschillen in leeropbrengsten en de ontwikkeling van leerlingen in unitonderwijs ten opzichte van klassikaal onderwijs?

Wat is de optimale lesduur in voortgezet onderwijs?

redactie Wat is de optimale lesduur in voortgezet onderwijs dat gebruikmaakt van gevarieerde werkvormen?

Schoolvakanties: hoe voorkom je leerverlies en terugval?

redactie Heeft een min of meer continu onderwijsaanbod over het schooljaar een positief effect op de leerprestaties en het welbevinden van leerlingen?

Duurzame schoolontwikkeling

Myriam Lieskamp Onderwijsvernieuwing is een ingewikkeld en weerbarstig proces, dat vaak niet de resultaten oplevert die men ervan verwacht. Hoe ontwikkel je je school duurzaam?

Gesprekkencyclus: van zinvol naar betekenisvol

Myriam Lieskamp De gesprekkencyclus kan een betekenisvolle katalysator zijn voor professionele ontwikkeling van medewerkers en scholen.

High impact learning (3) - Urgentie als eerste bouwsteen

Filip Dochy Aan de basis van HILL liggen zeven bouwstenen. Wat is High Impact Learning (of wat kan of moet het zijn) en wat kan het geleverde potentieel hiervan zijn?

Leren en ontwikkeling anno 2022: High impact learning (2)

Filip Dochy Om efficiënt te kunnen functioneren in organisaties waar kennis continu veroudert, is het voor studenten van belang om te leren in contexten waar ze zelf kennis moeten verzamelen en deze direct leren toe te passen.

High impact learning (4) - Zeven bouwstenen

Filip Dochy Wat zijn de bouwstenen van High Impact Learning? Onder andere: coaching, actie en kennisdeling, een flexibele leerruimte en assessment.

Hoe vergroot je de effectiviteit van grote (docenten)teams?

redactie Welke interventies kunnen de effectiviteit van grote (docenten)teams verhogen?

Naar een IKC: hoe geef je de samenwerking juridisch vorm?

Joost Karels Samenwerking tussen een onderwijsinstelling en een kinderdagopvangorganisatie is juridisch ingewikkeld. Wat zijn de mogelijkheden?

Hoe faciliteer je succesvol een leergemeenschap?

redactie Wat zijn succesvolle interventies bij het faciliteren van leergemeenschappen?

Wat voegen kenniswerkplaatsen toe aan schoolontwikkeling?

redactie In kenniswerkplaatsen die effectief bijdragen aan de onderwijspraktijk hebben deelnemers een gemeenschappelijk belang en een eigen instellingsbelang.

Kom maar op met je feedback

Machiel Karels Kom maar op met je feedback gaat over feedback in een professionele context en hoe het je kan helpen in het onderwijs effectiever en gelukkiger te worden.

High impact learning: model voor de toekomst (1)

Filip Dochy Deze bijdrage schetst een model voor toekomstig onderwijs, uitgaande van de huidige know-how over wat impact heeft als we echt willen leren en de contextfactoren die nodig zijn om dat te kunnen realiseren.

Successen realiseren - onderweg naar kindgericht onderwijs

Dolf Janson Werk maken van kindgericht onderwijs biedt kansen voor een lerend team. Veel van het succes hangt af van de inhoud die een team geeft aan het begrip kindgericht.

Onderzoeksmatig leiderschap

Myriam Lieskamp Het belang van onderzoek voor de kwaliteit van onderwijs geniet in toenemende mate belangstelling. In het boek onderzoeksmatig leiderschap lees je hoe je hier vorm aan geeft.

Professionele cultuur en welbevinden

Henk Galenkamp Hoe zorg je voor een professionele schoolcultuur waarin het gedrag van alle betrokkenen leidt naar de doelen van de school en het welbevinden van iedereen?

Welke relatie is er tussen kwaliteitsbeleid en lerend vermogen?

redactie Is er een relatie tussen kwaliteitsbeleid van scholen voor voortgezet onderwijs en hun lerend vermogen?

Samen werken en leren in een professionele leergemeenschap

Myriam Lieskamp De ontwikkeling naar een professionele leergemeenschap is visie op hoe je samen onderwijs wilt realiseren en hoe je samen wil onderzoeken, leren en ontwikkelen. Samen professionaliseren dus.

De schoolleider als piloot

Theo Wildeboer MAGICO! De drie technieken voor effectieve schoolleiderschap. Wat is de invulling van deze technieken? In dit artikel voorbeelden en tips!

Processen zijn cool: werken met stroomschema's

Theo Wildeboer Denken en werken met gevisualiseerde werkprocessen of stroomschema's werkt goed. Het maakt dikke papieren informatie handleidingen overbodig.

Anders veranderen door ruimte bieden aan professionals

Jos Cöp Top-down gestuurde onderwijsinnovatie is in veel gevallen uitgelopen op een fiasco. Beter is het de onderwijsprofessional centraal te stellen bij veranderingen.

Vijf elementen voor succesvol veranderen binnen het onderwijs

Sietske van der Wegen Een veranderproces succesvol laten verlopen is een uitdaging. Aan de hand van de vijf elementen van het verandermodel in dit artikel heeft een veranderproces kans van slagen!

Welbevinden: een belangrijke factor van een professionele schoolcultuur

Henk Galenkamp Draagt het gedrag dat plaatsvindt op scholen bij aan welbevinden? In dit artikel staat centraal hoe welbevinden een plek krijgt in een professionele schoolcultuur.

Hoe laten leraren hun vaardigheden in gepersonaliseerd onderwijs zien in de praktijk?

redactie In hoeverre laten leraren die over de vereiste vaardigheden voor gepersonaliseerd onderwijs beschikken, dat in de lespraktijk ook zien?

Beschrijving en effecten van onderwijstijd

redactie Beschrijving en effecten van onderwijstijd. Voldoende tijd is een basisvoorwaarde voor leren.

Betrokkenheid van leerlingen bij innovatie vergroot motivatie?

redactie Leidt betrokkenheid van leerlingen bij onderwijsinterventies tot meer motivatie en betere leerresultaten?

Brede vorming maakt onderwijs mooier en completer

Alex de Bruijn Driedimensionaal onderwijs als antwoord op een doorgeslagen toetscultuur. Over de rol van brede vorming en hoe het kan bijdragen aan het welzijn van leerling en leraar.

Behoedzaam innoveren van een digitaal portfolio

Maaike van de Loo Scholen voeren vernieuwingen vaak in zonder vooraf goed na te denken over het waarom en zonder te evalueren. Hoe innoveer je behoedzaam?

Druk druk druk: Slimmer organiseren in het onderwijs

Myriam Lieskamp In het boek Druk druk druk schrijft Annemieke Schoemaker over mogelijke interventies of strategieën bij problemen rond werkdruk en stress in het onderwijs.

Effecten van formatie-inzet in de onderbouw van het basisonderwijs

redactie Effecten van formatie-inzet in de onderbouw van het basisonderwijs. Heeft de groepsgrootte effect op leerprestaties? Heel duidelijk blijkt dat er in kleinere groepen meer gecommuniceerd wordt.

Effecten van schoolgrootte op de schoolorganisatie, de kwaliteit van het onderwijsproces en de leerprestaties

redactie Schoolgrootte effecten opnieuw bezien. (Een overzichtsstudie naar de effecten van schoolgrootte op de schoolorganisatie, de kwaliteit van het onderwijsproces en de leerprestaties)

Leerlingen laten excelleren - de rol van de leraar

Dolf Janson Leerling kan talent hebben of begaafd zijn. Maar excellent worden is hard werken. Wat is de rol van de leraar? Excellentie is namelijk speerpunt geworden.

Het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid nader beschouwd

redactie Determinanten van GOA en OALT-beleid

Handboek onderwijsrecht

Myriam Lieskamp In Handboek Onderwijsrecht schrijft Noor Dietvors over de actuele wet- en regelgeving in het primair onderwijs.

Excellente leerlingen kunnen zich heel goed redden

René Leverink Wat kunnen we zeggen over het huidige onderwijs? Een interview met Roel Bosker over relevante onderwerpen wat betreft de staat van het onderwijs.

Kansrijke medezeggenschap in het onderwijs

Myriam Lieskamp Het boek 'Kansrijke medezeggenschap in het onderwijs' gaat over samenwerken vanuit een gedeelde visie op de kwaliteit van het onderwijs en over de kracht van de mensen die bij het onderwijs betrokken zijn

Kwaliteit in de klas? Onderwijskwaliteit op papier of in de klas...

Bea Pompert Onderwijskwaliteit moet tegenwoordig goed gemeten en verantwoord worden. Maar laat de echte onderwijskwaliteit zich wel in papieren en grafieken vangen?

Kindgericht onderwijs vraagt inzicht in het leerpotentieel van kinderen

Machiel Karels Er is een massieve beweging op gang richting gepersonaliseerd en meer kindgericht onderwijs. De manier waarop scholen zicht houden op ontwikkeling van kinderen zal hierdoor grondig veranderen.

Ontwikkeling van kwaliteitszorg in het onderwijs

Harm Klifman De kwaliteitszorg in het onderwijs is op stoom gekomen. Expertise is opgebouwd en instrumenten worden ingezet. Welke kant gaat het nu op? Is er een trend?

Wie is de baas over de kwaliteit van het onderwijs?

Harm Klifman Wie gaat er nu eigenlijk over de kwaliteit van het onderwijs? De overheid is bij uitstek dominant, zo ook de inspectie. Het regent nieuwe initiatieven en beleidsregels.

Kwaliteitszorg in het primair onderwijs

redactie Kwaliteitszorg in het primair onderwijs. Een grootschalig onderzoek naar kwaliteitszorg is uitgevoerd door de Rijksuniversiteit Groningen en Erasmus Rotterdam.

Hoe meet je doelen als zelfregulatie en motivatie?

redactie Gepersonaliseerd onderwijs heeft mooie doelen. Onder andere zijn dat zelfregulering en motivatie. Maar met welk instrument meet je die doelen?

Bestuur én inspectie sturen samen op kwaliteit

Theo Wildeboer Sinds 1 augustus 2017 werkt de inspectie met een nieuwe vorm van toezicht. Opvallend is dat de term ‘toezichtkader’ vervangen wordt door ‘onderzoeks-kader’ en ‘waarderings-kader’.

Onderwijskwaliteit in het basisonderwijs in de periode 2009-2012

redactie Reviewstudie Onderwijskwaliteit. De resultaten van dit onderzoek wijzen uit dat het trainen en begeleiden van leerkrachten effecten heeft op hun vaardigheid in het analyseren van toetsresultaten.

Het ongemak van autonomie, onderwijsbeleid tussen vrijheid en verantwoording

redactie Reviewstudie Sectorontwikkeling en autonomievergroting / Educational governance

Ongemak van Autonomie: Sturen van onderwijskwaliteit in het primair onderwijs

redactie Ongemak van Autonomie: Sturen van onderwijskwaliteit in het primair onderwijs

Opbrengstgericht werken: van beleidsspeerpunt tot de uitvoering in de groep

redactie Opbrengstgericht werken: van beleidsspeerpunt tot de uitvoering in de groep

Over het schoolhek heen

Myriam Lieskamp In het boek 'Over het schoolhek heen' wordt interdisciplinair samenwerken gezien als ontwikkelkansen voor professionals en leerlingen.

Overladenheid, de erfzonde van het onderwijs

Henk Sissing Aan de slag met operatie stofkam. Minder leerstof is voor leerlingen, leraren en samenleving meer. Wees geen slaaf van de methode. Schrap verouderde leerstof.

Perspectieven op kwaliteit van onderwijs

redactie Reviewstudie: perspectieven op kwaliteit van onderwijs. Onderwijsvernieuwers zouden daarom moeten kijken naar vroege keuzes die leerlingen moeten maken.

Prestatiepijn: toetsen als boosdoeners?

Gerdineke van Silfhout Wat willen we bereiken met het geven van cijfers? Welke invloed heeft dat op de prestaties van leerlingen? Dit zijn vragen waar dit boek een antwoord op geeft.

Rankinglijst scores eindtoets verwerpelijk

Machiel Karels Publicatie van de resultaten van de eindtoets van alle basisscholen op een rankingslijst is verwerpelijk en leidt af van waar het om gaat in het onderwijs.

Welke rapportvormen geven welke inzichten?

redactie Welke rapportvormen geven welke inzichten in de ontwikkeling van kennis en vaardigheden van leerlingen in het basisonderwijs?

Functioneren schoolleiders beter na een schoolleidersopleiding?

redactie Professionalisering van schoolleiders doet ertoe, zowel voor schoolleiders als voor de schoolorganisatie. Maar er is geen duidelijk bewijs dat dit vervolgens doorwerkt op het onderwijs en de leerling.

En toen vloog er een duif tegen het raam - pilotschool in ontwikkeling

René Leverink Spring High in Amsterdam is een innovatieve pilotschool met vernieuwende ideeën. Portret van een school die leerlingen wil helpen zichzelf te ontwikkelen.

Het streven naar kwaliteit in scholen voor primair onderwijs

redactie Het streven naar kwaliteit in scholen voor primair onderwijs. Het concept Opbrengstgericht werken en aandacht voor excellentie referentieniveaus.

Meebeslissen over taakbeleid; aan de slag met het werkverdelingsplan

Marjolijn van Noord Met ingang van het schooljaar 2019/2020 komt er een nieuw taakbeleid op schoolniveau: het werkverdelingsplan. Uitgangspunt is dat het team een bepalende rol krijgt bij de werkverdeling.

Aleid Truijens: “Was onderwijs ooit niet-opbrengstgericht?”

René Leverink De inspectie als onderwijsvernieuwingspolitie! Lees het interview met Aleid Truijens. Onderwijs zorgt in de media voor heel wat meer beroering dan vroeger.

Visitaties in het primair onderwijs -2-

Harm Klifman In dit artikel kijken we naar de organisatorisch aspecten van visitatieprojecten en geven we enige praktische tips.

Collegiale visitatie, een sympathiek en krachtig instrument -1-

Harm Klifman Kan het primair onderwijs iets leren van het voortgezet onderwijs? Ja, zeker als het gaat om het collegiaal leren van elkaar met het oog op schoolontwikkeling.

Beïnvloedt ervaringsleren de examenresultaten van vmbo-leerlingen?

redactie Hoe zijn de examenresultaten van vmbo-leerlingen die vooral traditioneel leren ten opzichte van vmbo-leerlingen die vanuit ervaringsleren onderwijs krijgen?

Sociale en institutionele context van scholen - review

redactie Review Sociale en institutionele context van scholen. Beleidsaanbevelingen op basis van overzicht van de onderzoeksuitkomsten.

Grenzen aangeven - Theorieboek groepsdynamica

Ernst van Grol Het Grol Weerbaarheidsmodel is een praktisch handvat voor het herkennen en aangeven van grenzen. Dit model is goed toepasbaar in een schoolsituatie bij conflicten op school

Ongewenst contact tussen leraar en leerling

Joost Karels Grensoverschrijdend gedrag in de klas. Wat is het precies en hoe kan een werkgever optreden tegen een medewerker die zich schuldig maakt aan grensoverschrijdend gedrag?

Klantbeleving studenten VO: hoe breng je dat in beeld?

redactie Op welke manier is het in beeld brengen van de klantbeleving van leerlingen/ studenten en andere betrokkenen toepasbaar in een onderwijsinstelling?

De vergeten variabele: het klaslokaal

Ruben du Burck In het perfecte klaslokaal heb je zo min mogelijk afleiding. Als je decoraties toevoegt is het belangrijk dat dit gecompenseerd wordt door een gewin aan bijvoorbeeld zelfvertrouwen of energie.

Dat doen wij anders, want wij zijn een daltonschool…

Dolf Janson Wat doen Daltonscholen anders? Waarom zijn ze vernieuwend én traditioneel? Omdat ze van vernieuwend bezig zijn hun traditie hebben gemaakt.

Hoe kan een regionaal netwerk positief bijdragen aan duurzame innovatie en kwaliteitsverbetering van het voortgezet onderwijs?

redactie Hoe kan een regionaal netwerk positief bijdragen aan duurzame innovatie en kwaliteitsverbetering van het voortgezet onderwijs?

Wat is bekend over duobanen in het onderwijs?

redactie Wat is bekend over duobanen in het onderwijs wat betreft: samenstelling van duo’s, praktische afspraken, valkuilen en opbrengsten voor de betreffende docenten?

Samenwerking tussen scholen en educatieve partners

redactie Hoe kunnen scholen en educatieve partners effectief samenwerken op het gebied van gezondheid en sport, techniek, cultuur en natuur?

It takes a village to raise a child.

Elena Carmona van Loon Hoe uit leiderschap zich in de klas en hoe is dat breder te trekken op schoolniveau? En welke rol spelen jeugdhulppartners hierin? Op deze vragen geeft dit artikel een antwoord.

Differentiëren is te leren

Helèn de Jong Hoe haal je elke dag het beste in alle kinderen naar boven? Al die verschillende behoeftes, talenten en leervoorkeuren. Lees de recensie: Differentiëren is te leren!

Effectief differentiëren, individualiseren en personaliseren in de 21e eeuw

Jos Cöp Persoonlijk leren is een populair begrip in onderwijsland. Maar wat wordt er nu precies mee bedoeld? Welke varianten zijn er en hoe zien die er dan uit op school?

De schoolleider doet ertoe

Myriam Lieskamp Het belang van goed leiderschap in het onderwijs is een doorslaggevende factor bij het realiseren van goed onderwijs. Dit artikel laat het waarom en hoe zien!

Zorg voor balans in relatie, competentie, autonomie

Joep Derkx De balans in competentie, autonomie en relatie is inzetbaar voor elke leidinggevende, leerkracht, ouder, leerling, op weg naar evenwicht en dus ruimte voor resultaat.

De staat van de Nederlandse Onderwijsleider

Margareth de Wit In dit artikel wordt op basis van ruim 25.000 feedback resultaten van 1150 schoolleiders gekeken naar de stand van zaken van het profiel van de Nederlandse onderwijsleider

Schoolleider: Hitteschild of doorgeefluik?

Alex de Bruijn De vlammende, inspirerende schoolleider fungeert als hitteschild en voorkomt zo brand in school. Hij/zij gaat voor een vonkcultuur en rekent af met de vinkcultuur.

Human Resource Management (HRM) en schoolprestaties

redactie HRM, HRM-uitkomsten en schoolprestaties

Maak visie tastbaar met kernwaarden!

Alex de Bruijn Waar vliegen we heen of gaat het vooral om niet neerstorten? Kernwaarden zorgen ervoor dat wat zweeft gaat landen! Voor concretisering is landingsgestel nodig.

Toon leiderschap door de kantjes te markeren, dan lopen we ze er niet af.

Alex de Bruijn Beste schoolleider, voorkom dat we de kantjes eraf lopen wegens overbelasting van het onderwijs. Vooral de kantjes markeren dus. Een belangrijke uitdaging: toon leiderschap!

Leiderschap en leiderschapsstijlen

Machiel Karels Leiderschap kan een school of organisatie maken of breken. Goed leiderschap in de school is: vanuit persoonlijke verbinding met teamleden onderwijskundig leiding geven.

Leidinggeven vanuit angst of vanuit autonomie. Wat kun jij bijdragen?

Henk Galenkamp Wij maken samen de beste school van Nederland! Ambitie is de energie die vrijkomt bij het overwinnen van angst om de controle te verliezen. Dat is de autonome leiderschapsstijl.

Luc Stevens over pedagogisch leiderschap

Machiel Karels Luc Stevens over pedagogisch leiderschap: aarzelingen, onzekerheden en verantwoordelijkheden van de schoolleider in de school als pedagogische gemeenschap.

Schoolleiders en hun team: (Her)waardering luisterfunctie

Harry van de Pol Hoe luisteren leidinggevenden en wat is het effect daarvan? Voelen teamleden zich gehoord of onder de loep genomen? Wat kun je doen aan luisterblindheid?

Luisteren om te sturen

Harry van de Pol Waar vindt het echte werk van de schoolleider plaats? Luisterend tussen de leerkrachten. Willen wij sturen, zullen wij moeten leren luisteren!

Effect van een meerscholendirectie: is iedereen tevreden?

redactie Draagt een meerscholendirectie bij aan efficiënt werken en aan tevredenheid van ouders en personeel? Welke invloed hebben schoolleiders?

Ontwikkeling van responsief leiderschap in AOC

redactie Ontwikkeling van responsief leiderschap in AOC

De leidinggevende in het onderwijs als regisseur: leiding geven aan leren

Robert-jan Simons Leiding geven aan leren? Lees in dit artikel over de schoolleider als dirigent, architect, voetbalcoach, toneelregisseur of filmregisseur. Wat kan de schoolleider van deze types leren?

Het profiel van de Nederlandse onderwijsleider en de betrokkenheid van medewerkers

Margareth de Wit Wat is het algemene leiderschapsprofiel van de Nederlandse onderwijsleider? En hoe zit het met de betrokkenheid van medewerkers van de Nederlandse onderwijsleider?

Het onderwijs wil door! Regieversterkend onderwijs

Elena Carmona van Loon Regieversterkend leiderschap is het zien van de rol en kwaliteit van leraren en hen voortdurend eigenaar te maken van wat er op een school gebeurt.

Scheiden van bestuur en schoolleiding

Rijk van Ommeren Binnen het thema kwaliteitsverbetering van basisscholen neemt de schoolleider een geheel eigen positie in ten opzichte van het bestuur en de leerkrachten.

Wat is de sleutel tot succes van de Nederlandse Onderwijsleider?

Margareth de Wit Hoe komt het dat Nederlandse onderwijsleiders zo succesvol zijn? Wat is de sleutel tot succes? Essentieel is het hebben van focus.

Werken aan relaties met stakeholders

Henk Galenkamp Inzoomen op relaties: het gaat om de toegevoegde waarde die jij realiseert voor je stakeholders. Voor een duurzaam succesvolle school!

Werken aan team dé uitdaging schooldirecteur

Alex de Bruijn Ga teamleren in groep 9. Alex de Bruijn adviseert de traditionele vergaderingen af te schaffen. Plan werkbijeenkomsten en bezoek daarna elkaars lessen.

Hoge werkdruk in het onderwijs is een gevolg van het huidige organisatiemodel.

Luc Stevens Voor de hoge werkdruk in het onderwijs worden allerlei oplossingen gezocht. Het onderwijs loopt echter vast door de manier waarop wij het zelf organiseren. Een voorstel.

Wat staat centraal, het individu of de doelstellingen?

Wilfred Rubens Gepersonaliseerd leren is ingewikkeld. En hoe zit het met onderwijshervormingen? Lees wat centraal moet staan in leren: het individu of centrale doelstellingen.

21st century skills: terug naar de leraar als pedagoog

Hans van Rijn Prima die aandacht voor 21st century skills, als we maar begrijpen dat didactiek de pedagogiek volgt. Dit artikel breekt een lans voor de leraar als pedagoog.

Effectief differentiëren, individualiseren en personaliseren in de 21e eeuw

Jos Cöp In dit artikel passeren vier vormen van persoonlijk leren de revue. Waarom is gesloten personaliseren bezig aan een stevige opmars? En is er een beste manier van persoonlijk leren?

Doorstroom in de groene beroepskolom

redactie Doorstroom in de groene beroepskolom.De doorstroom van groen vmbo naar groen mbo is laag in vergelijking met de doorstroom in andere sectoren.

Beste heer Slob, drie adviezen voor u!

Ivo Mijland Het gedrag van de overheid heeft een grote invloed op ouders en leerkrachten. Lees in deze bijdrage welke adviezen heer Slob ter harte moet nemen.

Educatieve systemen, vaardigheden en resultaten op de arbeidsmarkt

redactie Educatieve systemen, vaardigheden en resultaten op de arbeidsmarkt

Wat is het effect van een continurooster in het basisonderwijs op de leerresultaten en schoolwelbevinden van leerlingen?

redactie Wat is het effect van een continurooster in het basisonderwijs op de leerresultaten en schoolwelbevinden van leerlingen?

Wat is effectiever: verlengde kleuterbouw of snelle doorstroom naar groep 3?

redactie Wat is het effect van de vroege doorstroom door de 1 januari grens van leerlingen naar groep 3 voor hun schoolloopbaan? Het effect verschilt op korte en op lange termijn van elkaar.

Het effect van zittenblijven of versnellen

redactie Wat weten we over het effect van zittenblijven of versnellen op leerprestaties en de sociaal-emotionele ontwikkeling?

De effectiviteit van onderwijsstelsels

redactie De effectiviteit van onderwijsstelsels

Wat zijn de belangrijkste factoren op basis waarvan een leerling vmbo kiest voor een vervolgopleiding naar het mbo?

redactie Wat zijn de belangrijkste factoren op basis waarvan een leerling vmbo kiest voor een vervolgopleiding naar het mbo?

Flip the System: hoe gaat het in zijn werk? (1)

Dick van der Wateren Leerkrachten hoeven niet langer verantwoording af te leggen aan het ministerie of bestuur? Lees in dit artikel over de kernpunten en consequenties van 'Flip the System'.

Gemeentelijke beleid voor onderwijs

redactie Variatie in en effectiviteit van de gemeentelijke regiefunctie

Heeft gepersonaliseerd onderwijs effect op álle leerlingen?

redactie Heeft gepersonaliseerd onderwijs een positief effect op álle leerlingen? En op welke manier kun je het het beste invoeren? Welke vaardigheden zijn daarbij nodig?

Wat is de invloed van het ‘kwartiertjesrooster’ op de taakgerichtheid van leerlingen?

redactie Wat is de invloed van het daltonprincipe ‘kwartiertjesrooster’ op de taakgerichtheid van leerlingen in het basisonderwijs?

Flip the System aan het werk: Pilot Scholenzelfevaluatie (2)

Dick van der Wateren Leraren zelf de verantwoordelijkheid geven voor de evaluatie van het onderwijs op hun scholen? Hoe dat gerealiseerd kan worden staat in dit artikel beschreven.

Leerplan in Beeld: website geeft houvast bij gepersonaliseerd leren

René Leverink Hoe maken we een leerplan dat recht doet aan individuele leerbehoeften én aan algemene randvoorwaarden? Leerplan in beeld helpt bij het houden van overzicht en maken van keuzes.

Methode als vertrekpunt voor gepersonaliseerd leren (het kan!)

Wendy Brasz en Myra den Haan Veel scholen zijn bezig met gepersonaliseerd leren. Maar wat is het nu eigenlijk? Moeten alle lesmethodes de deur uit? Wij denken van niet! Lesmethodes zijn een prima vertrekpunt voor gepersonaliseerd leren.

Het nieuwe leren in het basisonderwijs

redactie Het nieuwe leren. Doel van de initiatieven was het ontwerpen van een alternatief voor de gebruikelijke klassikale kennisoverdracht.

Wat is er bekend over (cognitieve en niet-cognitieve) onderwijsresultaten op heterogeen en homogeen samengestelde basisscholen?

redactie Wat is er bekend over (cognitieve en niet-cognitieve) onderwijsresultaten op heterogeen en homogeen samengestelde basisscholen?

Onderwijsstelsels en de vier centrale functies van het onderwijs

redactie Onderwijsstelsels en de vier centrale functies van het onderwijs. Hoe moet het onderwijs worden ingericht? Doen we er goed aan om leerlingen vroeg te selecteren voor verschillende onderwijsloopbanen?

Onderwijssystemen, schoolkenmerken en cognitieve prestatie

redactie Onderwijssystemen, schoolkenmerken en cognitieve prestatie

Ontwikkelen kinderen zich beter bij loslaten van leerstofjaarklassensysteem?

redactie Ontwikkelen kinderen zich beter als we ons leerstofjaarklassensysteem loslaten?

Veelbelovende praktijkvarianten van adaptief onderwijs

redactie Adaptief onderwijs: veelbelovende praktijkvarianten. Door het GION is een praktijkgericht onderzoek verricht.

Oud en Nieuw - over de waarde van waarden in het onderwijs

Elena Carmona van Loon De jongens en meisjes in de aula zijn dezelfde als toen, maar ze hebben: nieuwe gebaren en gewoonten, nieuwe middelen en elektronica en gebruiken nieuwe woorden.

Burgerschap in de school

René Leverink Hoe zit het met burgerschapsonderwijs in uw organisatie? Sinds 2005 is het verplicht! Lees de inspirerende voorbeelden van de Heldringmavo, de Meerwaarde en VSO 't Korhoen.

Sociale ongelijkheid binnen het onderwijs

Ilse Erich Wat is de situatie van het Nederlandse onderwijs als het gaat over schoolloopbaan, schooladvies en kansen op de arbeidersmarkt in relatie tot sociale afkomst?

Top 10 artikelen 2019

redactie Er verschenen weer honderden nieuwe artikelen op Wij-leren.nl in 2019. Dit zijn de 10 meest gedeelde artikelen van het afgelopen jaar. Het geeft inzicht in wat er speelt in het onderwijs.

De populairste artikelen van 2016

redactie De meest gedeelde artikelen van 2016 op kennisplatform voor het onderwijs wij-leren.nl. Artikelen over motivatie, kindgericht onderwijs, leerstofjaarklassensysteem, rekenproblemen.

Vijf redenen waarom pesten niet stopt

Ivo Mijland Waarom stopt pesten niet als we dat als school wel willen? Waarom is een pestprotocol niet afdoende? Op dit vraagstuk gaat dit artikel in.

Autopoiesis: perspectief op duurzaam, betekenisvol onderwijs

Guus Geisen Welk systeem van onderwijs sluit goed aan op de manier van leren van kinderen en leidt tegelijkertijd op tot het werken aan de oplossingen van morgen?​ De lat ligt nu te laag!

Beleidscontext van zwakpresterende basisscholen

redactie Effectieve beleidscontexten voor duurzaam zeer zwak presterende scholen

Duurzame schoolontwikkeling: werken aan het schoolplan in een lerende organisatie

Jan Jutten Het opstellen van een schoolplan is een flinke klus waar besturen, directies en leerkrachten veel tijd en energie insteken. De vraag is echter of zo’n plan ons helpt bij de ontwikkeling van de school.

Evaluatie de Lokale Educatie Agenda (LEA)

redactie De Lokale Educatieve Agenda

Hoe organiseer je gepersonaliseerd onderwijs?

Tijl Rood Gepersonaliseerd leren vraagt een paar organisatorische aanpassingen. Het klaslokaal met een vaste groep werkt bijvoorbeeld contraproductief als je een optimale ontwikkeling wilt.

Flip je school: het waarom van gepersonaliseerd leren

Tijl Rood Gepersonaliseerd leren weerspiegelt de situatie die kinderen later zullen tegenkomen: het kunnen combineren van individuele behoeften en vaardigheden als een gecombineerde teaminspanning.​

Hattie geeft richting, maar geen recepten

Bas ter Avest Het boek Visible learning van John Hattie is een overbekend werk. Hoe moeten we dit werk gebruiken in de onderwijspraktijk? Het boek is in ieder geval geen hapklaar receptenboek.

High Tech High - Een curriculum waarbij projectgestuurd leren en de leerontwikkeling centraal staat

redactie Een reis naar de High Tech High scholen in San Diego. De auteurs vertellen hun bevindingen en de kansen voor curriculum.nu!

Interne en externe kwaliteitszorg in het basisonderwijs

redactie Ontwikkeling in scholen: interne en externe kwaliteitszorg

Kwaliteitszorg, innovatie en schoolontwikkeling - review

redactie Review Kwaliteitszorg, innovatie en schoolontwikkeling. Aanbevelingen voor het beleid en de praktijk.

Leernetwerken en verbeternetwerken in het basisonderwijs

redactie Netwerken van leerkrachten (scholen) en innovatie

Leeromgeving als katalysator voor leren voor duurzame ontwikkeling

redactie Leeromgeving als katalysator voor leren voor duurzame ontwikkeling

De vijf disciplines als basis voor boeiend onderwijs

Jan Jutten In dit artikel gaat het over de lerende school. Aan bod komt het inzetten van de meervoudige intelligenties, systeemdenken en persoonlijk meesterschap in de klas.

Onderwijs- en schoolontwikkeling: veranderingen doorvoeren

Arja Kerpel Scholen blijven veranderen, dat komt omdat ze midden in de samenleving staan. Onderwijsveranderingen zijn direct gelinkt aan ontwikkelingen in de maatschappij, de cultuur en de wetenschap.

Ontwikkelen van wijsheid

Jan Jutten Alle kennis die door de mensheid ontwikkeld is, is beschikbaar via de vingertoppen van elk kind. Wat is dan de taak van de school? Van de leerkracht?

Scholing van medewerkers: naar een meer volwassen aanpak

Theo Wildeboer Is scholing altijd de beste oplossing als er een verbetering plaats gaat vinden? De auteur van dit artikel stelt hier vraagteken bij. Lees hier welke oplossing hij biedt.

Hoe maak je een schoolplan dat werkt?

Jaap Versfelt Een schoolplan verbeteren. Hoe doe je dat? Een goed schoolplan is een cruciale bouwsteen voor een écht goede school. Dit artikel gaat daar dieper op in.

Zijn vaardigheden van leraren voor gepersonaliseerd onderwijs zichtbaar?

redactie In hoeverre laten leraren die over de vereiste vaardigheden voor gepersonaliseerd onderwijs beschikken, dat in de lespraktijk ook zien?

Werken aan pedagogische sensitiviteit in je team

Myriam Lieskamp Dit artikel gaat over pedagogische sensitiviteit in de schoolpraktijk. Ook leiderschap komt naar voren wat betreft dit onderwerp.

Heeft aandacht voor ondernemerschapsvaardigheden in mbo-opleidingen resultaat?

redactie Wat is het effect van aandacht voor ondernemerschapsvaardigheden in mbo-opleidingen op de ontwikkeling van deze vaardigheden en op arbeidsmarktsucces?

Aansluiting en overgangen tussen po en vo en tussen vmbo en mbo

redactie Overgangen en aansluitingen: de cognitieve en niet-cognitieve ontwikkeling van leerlingen rondom de po-vo en vmbo-mbo overgangen en de rol van verschillende factoren bij de aansluiting tussen deze onderwijssectoren.

Cognitieve, economische en sociale rendementen van leren en werken

redactie Cognitieve, economische en sociale rendementen van leren en werken

Eindexamencijfer vmbo: voorspeller schoolsucces op de havo?

redactie In hoeverre is het gemiddeld eindexamencijfer van het vmbo-diploma een voorspeller voor schoolsucces in het havo?

Formatieve beoordeling van docenten in het verpleegkundig onderwijs op hun competentieontwikkeling

redactie Effects of formative teacher assessment on teachers competence development using contextualized standards, training and feedback

Wat zijn kenmerken van mbo-studenten?

redactie Wat zijn kenmerken van mbo-studenten en presteren zij beter als de onderwijsaanpak wordt afgestemd op die kenmerken?

Motivatie, zelfregulering en schoolprestaties van leerlingen op het beroepsonderwijs

redactie Motivatie, zelfregulering en schoolprestaties van leerlingen op het beroepsonderwijs door middel van een combinatie van een instructie op basis van een zelfregulerende strategie en van gedragsconsultatie.

Onderhandelend evalueren leraren in MBO verpleegkundig onderwijs

redactie Onderhandelend evalueren leraren in MBO verpleegkundig onderwijs. Het onderzoek leverde een competentieraamwerk op van competenties die door diverse belanghebbenden cruciaal worden gevonden voor begeleiding bij reflectie.

Ontwikkeling van vakmanschap in het beroepsonderwijs

redactie De verschillende visies op vakmanschap verwijzen elk naar een andere functie van beroepsonderwijs en hebben belangrijke consequenties voor de inrichting, vormgeving en sturing van het beroepsonderwijs

De publieke waarde van het MBO

redactie De publieke waarde van het MBO. De roc’s dreigen te ‘verschoolsen’ en te ver van de beroepspraktijk af te raken.

Verankering van duurzaamheid in het groene beroepsonderwijs

redactie Meer dan de som der delen: de verankering van duurzaamheid in de gehele schoolorganisatie

Strategisch omgaan met onderwijshuisvesting vanaf 2015

Myriam Lieskamp Besturen worden vanaf 2015 zelf verantwoordelijk voor de aanpassing van hun schoolgebouwen. Dat betekent dat besturen hun gebouwen goed moeten kennen.

Evaluatie wijzigingen onderwijsachterstandenbeleid periode 2005-2009

redactie Effecten van wijzigingen in de gewichtenregeling en andere oab-faciliteiten

Onderwijsachterstanden (OAB), update van een review

redactie Actualisatie Review Onderwijsachterstandenbeleid (OAB)

Onderwijsachterstanden tussen 1988 en 2002

redactie Lange-termijnontwikkeling van OAB-leerlingen.Op de vraag of het achterstandenbeleid sinds 1988 effect heeft gehad, kan op basis van dit rapport geen eenduidig antwoord worden gegeven.

Onderwijsachterstandenbeleid op voorschool en basisschool

redactie Van voorschools tot en met groep 8: thema's uit het onderwijsachterstandenbeleid onderzocht

Hoe maak je bèta-techniek populair?

redactie Hoe kun je bevorderen dat meer vmbo-leerlingen kiezen voor bèta-techniek?

Doorstromen van Havo naar Vwo: hoe gaat dat?

redactie Doorstromers van havo naar vwo ervaren diverse belemmeringen. Zo zijn de exameneisen voor havo en vwo verschillend.

Dragen brede niveau-2 opleidingen in het MBO bij aan succes?

redactie Dragen brede niveau-2 opleidingen in het mbo bij aan de motivatie, slagingskansen en arbeidsmarktkansen van studenten?

Gymnasium of niet? Hoe komen leerlingen tot een keuze?

redactie Redenen om voor het gymnasium te kiezen zijn vooral de leerlingpopulatie en het werkethos, evenals interesse voor klassieke talen en de extra uitdaging die het gymnasium biedt.

Wat beïnvloedt het schoolloopbaansucces in het VO?

redactie Welke factoren beïnvloeden het schoolloopbaansucces in het voortgezet onderwijs van leerlingen die uitstromen uit het speciaal (basis)onderwijs?

Heeft de fysieke omgeving invloed op het leren?

redactie De fysieke kenmerken van een gebouw of een ruimte hebben een gering effect op het leren. Het gaat onder meer om licht, lucht, klimaat en geluid. Deze effecten verschillen per situatie.

Oplosmiddelvrij mentoraat: gezonder voor mentor en leerling

Ivo Mijland We zijn geneigd om bij problemen voor de ander naar ‘oplosmiddelen’ te grijpen. Maar oplosmiddelen hebben nare bijwerkingen: irritatie, misselijkheid of zelfs ernstige ziekte.

Welke effect heeft groepsgrootte en werkbeleving van docenten bij MBO-studenten?

redactie Het effect van groepsgrootte staat meestal niet op zichzelf. Andere factoren spelen ook een belangrijke rol, zoals leerling- en groepskenmerken en het handelingsrepertoire van de docent.

Wat zijn gunstige lestijden voor vmbo-leerlingen?

redactie Wat zijn de meest gunstige tijdstippen om les te geven aan vmbo-leerlingen voor hun leerprestaties?

Wetenschapsoriëntatie vwo-breed alternatief voor ANW

René Leverink Wetenschapsorientatie. Een nieuwe, bredere aanpak om vwo-leerlingen voor te bereiden op een wetenschappelijke opleiding. Eerder Algemene NatuurWetenschap.

Is er verschil in kosten tussen mbo-instellingen?

redactie Welke verschillen in kosten zijn er tussen een bekostigde mbo-instelling en een niet-bekostigde instelling die eenzelfde opleiding aanbieden?

Internationaal studeren of stage: wat levert het de mbo student op?

redactie Wat zijn de leeropbrengsten van internationaliseringsactiviteiten in het mbo?

Is loopbaanoriëntatie helpend voor vo-leerlingen?

redactie De ontwikkeling van een arbeidsidentiteit en van loopbaancompetenties zijn kernelementen van LOB. Het vraagt om een krachtige loopbaangerichte leeromgeving die keuzemogelijkheden biedt.

Mbo kan wiskundige theorie en praktijkkennis beter integreren

redactie Mbo kan wiskundige theorie en praktijkkennis beter integreren. Leerlingen uit het beroepsonderwijs hebben voor hun stage en latere werk behoefte aan beter geïntegreerde theorie- en praktijkkennis op reken-wiskundig vlak.

MBO voortvarend aan de slag met Passend Onderwijs

redactie Stand van zaken en typologie Passend Onderwijs in mbo-instellingen

De metadenkende leerling: effecten van de IMPROVE-methode

redactie De metadenkende leerling: effecten van de IMPROVE-methode (eerdere werktitel: Denken, doen, denken: effecten van de IMPROVE-methode bij wiskundige denkactiviteiten)

Meten van leerprestaties in het onderwijs Nederlands op het (v)mbo

redactie Meten van leerprestaties in het onderwijs Nederlands op het (v)mbo

Motivatie van leerlingen, zelfregulering en prestaties vanaf het begin van het secundair onderwijs

redactie Motivatie van leerlingen, zelfregulering en prestaties vanaf het begin van het secundair onderwijs

Motivatie bij onderwijs in groepen in beroepsonderwijs

redactie Motivatie bij onderwijs in groepen in beroepsonderwijs

Motivatie en zelfregulering in de onderbouw van het voortgezet onderwijs

redactie Motivatie en zelfregulering in de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Naar een gezamenlijke inspanning: Ontwikkeling van scholen voor voortgezet onderwijs als professionele leergemeenschappen

redactie Naar een gezamenlijke inspanning: Ontwikkeling van scholen voor voortgezet onderwijs als professionele leergemeenschappen

Onderzoeksvaardigheden van mbo studenten: hoe bevorder je die?

redactie Hoe kunnen onderzoeksvaardigheden van mbo4-studenten worden gemeten? En hoe bevorder je een onderzoekende houding?

Hoe effectief is passend onderwijs op het mbo?

redactie Passend onderwijs kan ook in de beroepspraktijkvorming bijdragen aan de succesvolle begeleiding van studenten. Een beproefde methode is de Transitieroute.

Professionele leergemeenschappen in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs: Effecten van wederzijdse afhankelijkheid op differentiatie in de klas

redactie Professionele leergemeenschappen in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs: Effecten van wederzijdse afhankelijkheid op differentiatie in de klas

Skills Heroes vakwedstrijden: hebben zij effect op vakontwikkeling?

redactie Wat is het effect van deelname aan Skills Heroes vakwedstrijden op de persoonlijke vorming en vakontwikkeling van mbo-studenten?

Heeft de stagevorm effect op het leerrendement?

redactie Heeft de stagevorm (lint- of blokstage) effect op het leerrendement in het mbo?

Doorstromen naar het hbo: heeft taalvaardigheid invloed?

redactie Welke invloed heeft taalvaardigheid op de doorstroom naar en studiesucces in het hbo van mbo’ers tot 25 jaar uit achterstandsgroepen?

Selectie op basis van talent is goed voor de leerresultaten

Annemieke Top Twijfelt u: hoort dit kind thuis op het havo of het vwo? Uit onderzoek blijkt dat het beter is dat die leerling op het vwo terechtkomt. Selectie op basis van talent!

Complete make-over voor Management & Organisatie als schoolvak

René Leverink De vernieuwing van het vak Management & Organisatie vraagt om een andere naam: Bedrijfseconomie, Ondernemerschap en Financiële Redzaamheid.

Verbetering motivatie en studieloopbaan in het mbo met TIME - OnderwijsBewijs

redactie Een poging tot verbetering van motivatie en studieloopbaan in het mbo

Hoe begeleid je instromende nt2-leerlingen optimaal?

redactie Hoe kunnen middelbare scholen instromende nt2-leerlingen het beste ondersteunen om hun potentie te bereiken?

Vroegtijdig schoolverlaten in het mbo: helpt werken aan groepscohesie?

redactie Heeft werken aan groepscohesie in de klas invloed op voortijdig schoolverlaten in het mbo? Verlaten jongeren minder gauw de school bij een goede groepssfeer?

Wiskundige denkactiviteit in wiskunde op havo en vwo

redactie Wiskundige denkactiviteit in praktijk. De manier waarop wiskundige denkactiviteiten in het wiskundeonderwijs kunnen worden geïntegreerd

Zelftoetsen voor het effectiever leren van teksten

redactie Zelftoetsen voor het effectiever leren van teksten. Het effectiever maken van toetsen voor het leren van teksten in het voortgezet onderwijs.

Zorgt een brede brugklas voor een effectieve selectie?

redactie Draagt een brede brugklas bij aan de plaatsing van leerlingen op het niveau dat het beste past bij hun capaciteiten? Ja, uit onderzoek is gebleken dat een heterogene brugklas goed werkt.

Aansluiting tussen voor- en vroegschoolse educatie en verdere schoolloopbaan

redactie Aansluiting tussen voor- en vroegschoolse educatie en verdere schoolloopbaan

Beleid onderwijsachterstanden in primair onderwijs - reviewstudie

redactie Reviewstudie Onderwijsachterstanden

Effecten van beleidsontwikkelingen in het onderwijsachterstandenbeleid

redactie Effecten van beleidsontwikkelingen in het onderwijsachterstandenbeleid

Effecten van voor- en vroegschoolse educatie en opvang op latere ontwikkeling van kinderen

redactie Effecten van voor- en vroegschoolse educatie en opvang op latere ontwikkeling van kinderen

De rol van gemeenten en schoolbesturen bij VVE

redactie De rol van gemeenten en schoolbesturen bij VVE

Vroeg- en voorschoolse educatie onder de loep

redactie Vroeg- en voorschoolse educatie onder de loep. Kenmerken van een effectief VVE-programma.

VVE-doelgroepkinderen in de voorschoolse fase

redactie Van voorschools tot en met groep 8: thema's uit het onderwijsachterstandenbeleid onderzocht

Hoe komen we van deze rotonde? Over het belang van creatief en probleemoplossend denken bij schoolontwikkeling

Myriam Lieskamp Om als school succesvol te kunnen ontwikkelen is creativiteit essentieel. Wat het creatieve proces inhoudt, is in dit artikel te lezen.

Samen kijken - meer zien - beter beslissen

Theo Wildeboer Wat zouden schoolteams kunnen leren van de luchtvaart als het gaat om rampenpreventie? Situatiebewustzijn is hierbij een cruciaal element!

Cultuureducatie op de basisschool. 8 lessen van koplopers

Vera Meewis Er zijn veel obstakels die basisscholen ervan weerhouden om kunst en cultuur een vaste plek te geven in het onderwijs. In dit artikel komen acht lessen van koplopers aan bod!

Korte schets van een onderwijszorgroute

Arjan Clijsen In dit draaiboek invoering onderwijszorgroutes in het voortgezet onderwijs wordt uitgebreid ingegaan op het op maat ontwerpen van een eigen onderwijszorgroute.

Clusteren van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften

Arjan Clijsen Bij stap 4 uit de cyclus HGW clustert de docent leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoeften, zodanig dat de leerlingen van en met elkaar kunnen leren.

Downsyndroom: ervaringen van reguliere scholen

Gert de Graaf Hoe zijn de ervaringen van reguliere scholen die kinderen met Downsyndroom de kans geven te integreren? Succesverhalen, maar ook voorwaarden en knelpunten rondom integratie.

Vroege verwijzingen naar s(ba)o: zijn deze leerlingen beter af?

redactie Zijn leerlingen die op jongere leeftijd naar speciaal basisonderwijs (sbao) of speciaal onderwijs (so) worden verwezen succesvoller dan leerlingen die later zijn verwezen?

Passend onderwijs: recht op verschillend zijn

Peter de Vries In dit artikel gaan de auteurs in op het ‘waarom’ en het ‘hoe’ van handelingsgericht werken in het kader van passend onderwijzen binnen een normatief kader.

Instrumenten voor begeleiden in passend onderwijs

Helèn de Jong Peter de Vries en Peter de Vries schreven een boek vol stevig onderbouwde instrumenten voor de praktijk van alledag. Om Passend Onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven.

Integratie onder het Rugzak-beleid

redactie Integratie onder het Rugzak-beleid

Waarom een ontwikkelingsperspectief meer is dan IQ en leerrendement

Noëlle Pameijer De kern van Passend Onderwijs is dat alle leerlingen zich optimaal ontwikkelen. Hierbij kan een ontwikkelingsperspectief (OPP) een rol spelen.

Leerlinggebonden Financiering (LGF) oftewel het rugzakbeleid

redactie Scholen, ouders, leerlingen en het rugzakbeleid

Luc Stevens: Passend onderwijs bevestigt oude structuren

Machiel Karels Onderwijs is alleen passend als het de kansen van kinderen als uitgangspunt neemt. De huidige invoering van passend onderwijs bevestigt oude structuren.

De onafhankelijkheid van de CvI’s

redactie De onafhankelijkheid van de CvI's. In dit onderzoek wordt nagegaan in hoeverre de bestuurlijke organisatie en de organisatorische werkprocessen van de CvI voorzien in de wettelijk vereiste onafhankelijkheid van de indicatiestelling

Het organiseren van onderwijskwaliteit met de NSCCT

Herman Kolthof De NSCCT kan gebruikt worden om de leerling in beeld te krijgen voor een passend onderwijsaanbod en om zicht te krijgen op de toegevoegde waarde van de school.

Ontwikkeling van en voorwaarden voor Passend onderwijs

redactie Ontwikkeling van en voorwaarden voor Passend onderwijs. Regionale ontwikkeling, pedagogisch-didactisch handelen en hulpstructuur rond de leraar.

Een alternatieve benadering voor het opstellen van het ontwikkelingsperspectief in het reguliere basisonderwijs

Gerard Melis Dit artikel gaat over het opstellen van het ontwikkelingsperspectief voor leerlingen die extra ondersteuning krijgen in het basisonderwijs.

Het Ontwikkelingsperspectief als groeimodel

Korstiaan Karels In dit artikel wordt u een handreiking gedaan voor het opstellen van een bruikbaar en inspectie-proof Ontwikkelingsperspectief en u kunt onderaan het artikel het format downloaden.

Organisatie en functioneren van de Regionale ExpertiseCentra

redactie REC-vorming: organisatie en functioneren

Passend onderwijs op een basisschool - ondersteuningsplicht

Arja Kerpel Passend onderwijs is een beleidsverandering van het Ministerie van OCW. Bij Passend onderwijs gaat het er om dat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op school.

De Brede School: passend onderwijs en integratie

Anke de Boer Onderzoek naar de attitudes van ouders en leerlingen ten opzichte van kinderen met lichamelijke, verstandelijke en meervoudige beperkingen in een brede school.

Passend Onderwijs: beweging van onderop

Peter de Vries Is passend onderwijs alleen een van bovenaf opgelegde maatregel? Dat hoeft niet. Het kan ook een beweging van onderop kan zijn, blijkt uit het project ‘Integratieklas VO voor ZML-leerlingen’.

Passend Onderwijs - kengetallen vervolgmeting

redactie Vervolgmeting Kengetallen. Het actuele rapport bevat gegevens van het schooljaar 2014-2015.

Inzet klassenassistent belemmert integratie speciale leerlingen

Anke de Boer De inzet van klassenassistenten belemmert de integratie van speciale leerlingen in het reguliere basisonderwijs door de uitzonderingspositie die ontstaat.

Zorgen voor of zorgen over passend onderwijs?

Kees van Overveld In dit artikel over Passend Onderwijs staan we stil bij de leraar en zijn taak om straks aan te sluiten bij de (speciale) onderwijsbehoeften van de leerlingen.

Passend onderwijs in het mbo maakt meer los dan gedacht

Annemieke Top De invoer van passend onderwijs in het mbo in 2014 heeft veel impact gehad. Van twee jaar passend onderwijs in het mbo is nu de balans opgemaakt.

Passend én opbrengstgericht onderwijs gaat uit van overeenkomsten!

wijnand-gijzen Een bijdrage aan opbrengstgericht werken in het voortgezet onderwijs. Passend én opbrengstgericht onderwijs gaat uit van overeenkomsten!

Regionale ontwikkeling van Passend Onderwijs

redactie Regionale ontwikkeling van Passend Onderwijs. Dit is één van de vier onderzoeken naar Passend Onderwijs waarvan de resultaten samengevoegd zijn in het rapport ‘Op de drempel van Passend onderwijs’.

Ruimte voor maatwerk vraagt om ruimte voor leraren

Joyce van den Boogaard Welk effect hebben maatschappelijke veranderingen op het onderwijs? Het vraagt lef van scholen om eigen accenten te leggen in het onderwijsaanbod en te anticiperen op vernieuwingen.

Vernieuwing zorgstructuren in primair en voortgezet onderwijs

redactie Ex ante evaluatie beleid vernieuwing zorgstructuren in primair en voortgezet onderwijs

Verschillen in aanpak Passend Onderwijs basis- en middelbare scholen

redactie Samenwerkingsverbanden voeren Passend Onderwijs uit. Onderzoek naar de stand van zaken en typologie samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs

Verschillen in bureaucratie rond leerlingenzorg

redactie Nulmeting bureaucratie, oudertevredenheid passend onderwijs en 1-meting bureaucratie

Weer Samen Naar School (WSNS) - review

redactie Review WSNS. Alle studies overziend geeft de stand van zaken in het Nederlandse onderwijs een gemengd beeld.

Passend onderwijs en weloverwogen beslissen. Praten over leerlingen.

Elena Carmona van Loon Wat is het doel van beslismomenten over de vormgeving van onderwijs aan deze leerling? Dat besluiten niet in de waan van de dag genomen of teruggedraaid worden.

Internationale scholen, TTO en regulier onderwijs: zijn er verschillen in schoolprestaties?

redactie Wat is er bekend over de verschillen in schoolprestaties van leerlingen op internationale scholen of in het tweetalig onderwijs (TTO) en van leerlingen op reguliere scholen?

Hoe hangt het loon en vooral de functiemix voor onderwijspersoneel in po en vo samen met carrièreperspectieven, opleidingsniveau en professionaliseringsactiviteiten?

redactie Hoe hangt het loon en vooral de functiemix voor onderwijspersoneel in po en vo samen met carrièreperspectieven, opleidingsniveau en professionaliseringsactiviteiten?

Welke ICT-vaardigheden zijn nodig voor leerlingen van het praktijkonderwijs?

redactie Over welke kennis en vaardigheden op ict-gebied moeten leerlingen beschikken als zij uitstromen uit het praktijkonderwijs? En hoe kunnen zij die verwerven?

Leidinggeven aan onderwijsinnovatie met ict.

Myriam Lieskamp Men moet leren omgaan met onzekerheden en dilemma's. Dat is misschien wel de kern van leidinggeven aan onderwijsinnovatie met ict.

De online school: welke voorbeelden zijn daarvan en werkt het?

redactie Bestaan er voorbeelden van tijds- en plaatsonafhankelijk gepersonaliseerd leren en wat is de rol van de docent hierbij?

Juffen zijn toffer dan meesters

Marianne Hogenhout In dit boek bespreken de auteurs in navolging op hun vorige bestseller een nieuwe reeks onderwijsmythes. Er blijkt opnieuw dat er hardnekkige fabels moeten sneuvelen.

Joost Karels

Onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl

Naar een IKC: hoe geef je de samenwerking juridisch vorm?