RekenReis

Bertine van den Oever

Onderwijsadviseur en coach bij Wij-leren.nl

Geplaatst op 18 december 2023

Samenvatting van de auteur:

RekenReis is een uitlegboek bij alle rekendoelen voor het basisonderwijs. Uit het boek Leerlijnen voor het basisonderwijs hebben we de doelen voor rekenen samengevoegd per domein en uitgelegd.

RekenReis wil rekenen duidelijk en leuk maken. De domeinen bij rekenen vormen de basis voor de uitleg. Elk domein is verbeeld door een eiland. De leerlingen gaan op reis langs de eilanden en kunnen per domein de uitleg van de doelen lezen.

Waarom RekenReis?

Er is al veel uitleg te vinden over rekenen, vaak filmpjes op internet. De filmpjes zijn soms goed en soms minder goed. Het nadeel is echter dat het een versnipperd aanbod is. De methodes geven ook uitleg, maar die is vaak verborgen in de methode, het is lastig om een goed totaaloverzicht te krijgen. Hoe weet je nu wat er precies gevraagd wordt aan het eind van het basisonderwijs en sluit het aan bij de referentieniveaus? In RekenReis hebben we goed gekeken naar die referentieniveaus en naar de rekendoelen voor het basisonderwijs. We sluiten hier bij aan, zodat een helder beeld ontstaat van wat er nu eigenlijk precies gevraagd wordt. We geven aan wat 1F en 1S doelen zijn, zodat je met de goede onderwerpen bezig bent.

Eilanden

Door elk domein af te beelden als een eiland ontstaat er een hoofdstructuur van de belangrijkste onderdelen bij rekenen. Zo is er het eiland Vermenigvuldigen en delen, waar alles uitgelegd wordt wat met dit onderdeel te maken heeft. Op deze manier ontstaat er herkenning en kun je makkelijk verwijzen naar een bepaald onderdeel op een eiland.

Duidelijke uitleg

De uitleg start steeds met de doelen, deze zijn geschreven in leerlingtaal. Dan volgt het kopje 'Wat betekent dit?' waar we kort uitleggen wat de doelen betekenen, gevolgd door 'Hoe reken ik dit uit?'. In dat onderdeel leggen we stap voor stap uit hoe je de som kunt uitrekenen.

Welke strategie?

De keuze voor een strategie is altijd lastig. We willen niet teveel verschillende manieren aanbieden om iets uit te rekenen, dus daarin hebben we keuzes moeten maken. Elke strategie heeft z’n voor- en nadelen. We hebben bij delen gekozen voor de staartdeling, en maken bij het vermenigvuldigen al snel de keuze voor het cijferen. In het algemeen hebben we steeds geprobeerd geen trucjes toe te passen, maar echt uit te leggen wat de berekening precies betekent. We sluiten aan bij de praktijk, dus termen als kiloliter zal je niet tegenkomen in het boek. Wel een mooi schema om de stappen in het metriek stelsel goed uit te leggen.

Voor wie is RekenReis bedoeld?

RekenReis is in eerste instantie bedoeld voor leerlingen. We leggen in leerlingtaal uit wat een doel betekent en hoe je dit uitrekent. Uiteraard geven we hier voorbeelden bij. Daarnaast geeft RekenReis ook voor leerkrachten een prima overzicht van de rekenonderdelen voor het basisonderwijs. Wanneer je als school werkt vanuit leerlijnen is RekenReis een prima instrument om de strategieën af te stemmen binnen de verschillende groepen. Ouders die hun kinderen willen ondersteunen kunnen ook gebruik maken van RekenReis.

Recensie

Domeinen

In het boek zijn de rekenvaardigheden verdeeld over 13 domeinen die gevisualiseerd zijn in de volgende 13 eilanden:

getallen & getalrelaties
optellen & aftrekken
vermenigvuldigen & delen
breuken & procenten
meetkunde
lengte & omtrek
oppervlakte
inhoud
gewicht
tijd & snelheid
geld
tabellen & grafieken
verhaaltjessommen & volgorde van bewerkingen

in de visualisaties zijn veel onderdelen van dat domein terug te vinden. Ik stel me zo voor dat dit voor kinderen een leuke puzzel is om de doelen te achterhalen.

Hoe gaaf zou het zijn om in portfolio's alle eilanden te zetten en deze samen met de kinderen te vullen om hun leerproces duidelijk te maken?!

Doelen

Per domein zijn de verschillende doelen beschreven. Onder zo'n doel lees je de subdoelen vanaf het moment dat ze aangeboden worden. Achter het subdoel is overzichtelijk terug te vinden in welk leerjaar zo'n doel wordt aan geboden. Daarnaast is bij de hogere groepen ook aangegeven wanneer het gaat om een streefdoel, dit is het rekenniveau waar naar gestreefd wordt om te behalen aan het eind van de basisschool. Er staat dan een S achter de aanduiding van het leerjaar waarin dit doel aangeboden wordt. Deze uitwerking geeft een duidelijk beeld van de opbouw van een doel.

Onder de doelen staat duidelijk uitgelegd wat een doel betekent en hoe je tot een berekening komt. Deze laatste is altijd ondersteund met voorbeelden van bewerkingen en visualisaties die daarbij passen. De kaders waar het HOE in beschreven wordt, lijken me heel behulpzaam voor kinderen, met name als ze nog een houvast nodig hebben om zelfstandig de berekening te maken.

Tot slot

Hier en daar mis ik een context of toepassing, meestal is deze wel bij een voorbeeld of een voorbeeldsom te vinden. Om te zorgen dat rekenen altijd vanuit inzicht plaats vindt, is dit wel een aanbeveling voor de volgende publicatie.

Dit boek maakt voor jong en oud inzichtelijk hoe rekenen is opgebouwd. Het zou in iedere klas mogen staan, zodat kinderen zelfstandig kunnen opzoeken wat ze aan het leren zijn, inzicht krijgen in de opbouw en kunnen lezen welke stappen voor en na het doel zitten wat ze aangeboden krijgen. Hierdoor kunnen ze ook meer regie nemen om aan te geven wat ze willen leren.

Mocht uw kind wat vastlopen dan is het een goede investering om als ouder of bijlesleraar een kind een eigen exemplaar van dit boek te geven. Na ieder domein is er ruimte voor persoonlijke aantekingen van het kind.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!