Het meertalige kind

Paul Filipiak

Taalleesdeskundige bij Filipiak Educatie en Multimedia

Geplaatst op 5 januari 2021

>> Het meertalige kind direct bestellen.

Van de hand van Marinella Orioni verscheen het boek 'Het meertalige kind.' De primaire doelstelling van ‘Het meertalige kind’ is om professionals die dagelijks met meertaligheid en meertalige kinderen werken, kennis te laten maken met alle aspecten van meertaligheid. Hierbij kun je denken aan beleidsmakers, leerkrachten, pedagogisch medewerkers, logopedisten, medewerkers ouder- en kindcentra en alle anderen die met meertaligen te maken hebben. Hoe functioneren kinderen die meertalig opgroeien? Wat zijn de knelpunten en hoe zijn die op te lossen?

Inhoud

In deel één, ‘Meertaligheid: stand van zaken’, geeft de auteur een uiteenzetting over beleid omtrent meertaligheid. Welke vooroordelen en angsten leven er en hoe zit het met het fenomeen taalachterstand? De onderwerpen zijn verder:

Meertaligheid in de schijnwerpers
Waarom is meertaligheid vandaag de dag zo actueel in Europa? Het (meer)talenbeleid in Nederland, België en Frankrijk
Wildgroei van ideeën over meertaligheid
‘Meer talen spreken is verwarrend voor een kind’
‘Meer talen spreken is vermoeiend voor een kind’
‘Meertalige kinderen beginnen later met praten’
‘Hij zegt niets, dus hij begrijpt me vast niet (stille periode)’
‘Van elke taal een beetje, maar geen enkele taal goed’
‘Hij heef teen accent, dus hij is niet meertalig...’
‘Meertaligheid is leuk, maar de talen moeten wel nuttig zijn’
Hardnekkige misverstanden rond taalachterstand
Taalachterstand onder de loep
Het niveau van de schooltaal, een indicatie?
Op zoek naar de boosdoener
De taalarme omgeving
Noodzaak tot heroriëntatie
De multiculturele samenleving in beweging
Impact van eentalig denken op het meertalige kind
Van een eentalige naar een meertalige blik

Deel twee, ‘Kennismaken met het meertalige kind’, zoomt in op het meertalige brein. Hoe ziet dat eruit? Welke rol speelt taal voor een meertalig kind? Hoe zit het met de multiculturele identiteit? De onderwerpen zijn:

Het meertalige brein
Taalsystemen in het brein
Taalverwervingsfasen
De voortalige fase (nul tot een jaar)
De vroegtalige fase (een tot tweeënhalfjaar)
De differentiatiefase (tweeënhalf tot vijf jaar)
De voltooiingsfase (vanaf vijf jaar)
Simultane taalverwerving
Successieve (consecutieve) taalverwerving
Passieve en actieve taalverwerving
Metalinguïstisch bewustzijn
Executieve functies
Meertaligheid houdt het brein gezond
De rol van taal voor het meertalige kind
Taalrelatie
Talen van meertalige kinderen
Evenwicht tussen de talen
Meertalige woordenschat
Geboren vertalers?
Taalkeuze
Taalmixen
De multiculturele identiteit
Kwestie van kiezen?
Multiculturele benadering
Acceptatie van een multiculturele identiteit
De meertalige blik op de samenleving
Een brede, flexibele en kritische blik
Een communicatieve blik
Een talige blik
Een professionele blik
Een terugblik

Deel drie, ‘Het meertalige kind in de samenleving’, gaat over het meertalige kind in zijn omgeving. Thuis, bij het consultatiebureau, in zijn vrije tijd, in de voorschoolse voorziening, op school en bij de logopedist. De onderwerpen zijn:

Het meertalige kind thuis
Het meertalige gezin
Een meertalige opvoeding is een prachtig cadeau aan je kind, maar het gaat niet vanzelf
Gezinsmeertaligheidsbeleid
Taalkeuze van meertalige ouders
Aandacht schenken aan de taligheid van het kind
Home literacy environment
Het consultatiebureau
Activiteiten ter bevordering van de thuis- en schooltaalontwikkeling
De meertalige peuter in de voorschoolse voorzieningen
Meertalige voorschoolse voorzieningen
Meertalige opvang versus meertalige kinderen in de opvang
Problematiek van taalarme kinderen
Voor- en vroegschoolse educatie
Effecten van de taalstimuleringsprogramma’s
Integrale kindcentra
Concrete actiepunten voor pedagogisch medewerkers
De meertalige leerling op school
Meertalige leerlingen in het onderwijs
Anderstalige leerlingen in het onderwijs
Meertalig onderwijs, vreemdetalenonderwijs
Meertalige leerlingen in het meertalige onderwijs
Tweetalig onderwijs schooltaal-moedertaal
Moedertaalonderwijs
Kennis van leerkrachten over meertalige leerlingen
Hoe ziet de meertalige leerling eruit?
De thuistaal: obstakel of hulpmiddel... Wat vindt de leraar?
Rol van de leraar
Talensensibilisering
Translanguaging oftewel functioneel veeltalig leren In de praktijk
Het meertalige kind bij de logopedist
Meertaligheid en taalontwikkelingsstoornissen (TOS)
Wat zegt de wetenschap?
Signalering
De logopedist
Anamnese
Diagnostiek
Interpretatie testresultaten: taalstoornis of taalachterstand?
Meertalige kinderen met een TOS: behandeling en advies
Meertalige logopedie

Recensie

Marinella Orioni leeft in meertaligheid. De passie waarmee ze over het meertalige kind schrijft komt voort uit betrokkenheid bij het welzijn en geluk van kinderen.
Zo 'n beetje alles wat tot 2020 theoretisch en proefondervindelijk bekend is over meertaligheid van mensen, samenleving en maatschappij, komt langst in een prettig leesbare stijl. Aan het einde van het boek vind je enkele praktische meertaligheidstips met betrekking tot onderwijs, diagnose en ontwikkelingsondersteuning bij meertalige kinderen.

Orioni sluit zich met verve aan bij de ‘Bogus Arguments Against Bilingual Education’ die Stephen Krashen in 1999 onderbouwde in zijn boek ‘Condemned Without A Trial’ (1999). Het weerleggen van eentalige argumenten tegen meertaligheid is nog steeds nodig. Lees daarover in het boek ‘Het meertalige kind’.
Sinds ik mijn academische eindscriptie over meertaligheid schreef en in mijn onderwijsadvieswerk meertaligheidsprojecten initieerde, is er met dit boek hoop dat de additieve meertalige visie op de ontwikkeling van kinderen, de subtractieve eentalige ideologie definitief terzijde schuift.
Als ik nu nog vóór mijn pensioen zou staan, dan zou ik de Vereniging van Tweetalige Scholen in Nederland (VTSN) opnieuw oprichten, met het boek van Marinella in de hand.
Ik ben in ieder geval weer eens gaan grasduinen in de fantastische ‘Encyclopedia of Bilingualism and Bilingual Education’ van Baker en Jones. En in de boeken over de vormgeving van meertalig onderwijs, bijvoorbeeld:

‘All our Languages; A Handbook for the Multilingual Classroom’ van David Houlton.
‘Bilingual and ESL Classrooms; Teaching in Multicultural Contexts’, van Carlos Ovando en Virginia Collier.

In ‘Tweetalige kinderen in Nederlandse scholen’, werd ik geïnspireerd door ‘Conversations of Miguel and Maria; How children Learn A second Language’, van Linda Ventriglia. https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/downloads/tweetalig.pdf
Het boek ‘Het Meertalige kind’ van Marinella Orion kan mensen inspireren veel meer werk te maken van meertaligheid, zeker ook in de opleidingen tot leidster, onderwijzer en docent.

N.a.v. Marinella Orioni, Het meertalige kind, September 2020, 235 pagina’s, met personenregister en geraadpleegde literatuur, Uitgever Swp, Uitgeverij B.V.
www.swpbook.com

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!