Differentiatie: Samenwerken in homogene en heterogene groepen

Annemieke Top

Kwaliteitszorgmedewerker / beleidsondersteuner bij Hoornbeeck College

 

  Geplaatst op 1 juni 2016

De cognitieve verschillen tussen kinderen in één klas zijn tegenwoordig groot. Om elke leerling op zijn eigen niveau uit te dagen, zullen docenten tijdens de les moeten differentiëren. Veel docenten in het primair onderwijs geven echter aan hier moeite mee te hebben. Ze ervaren problemen met het begeleiden van leerlingen van verschillende competentieniveaus en ze hebben moeite met organisatorische aspecten als tijd- en klassenmanagement. Stichting KOE en de Universiteit van Twente hebben zich gezamenlijk over deze problemen gebogen. Zij reiken docenten een differentiatiemethodiek aan waarmee ze deze problemen kunnen oplossen.

STIP

De differentiatiemethodiek STIP, die de Stichting KOE en de Universiteit van Twente hebben opgeleverd, is vooral bedoeld voor natuur en techniek.

"De methodiek is ook bruikbaar in andere zaakvakken."

De vier uitgangspunten zijn:

  1. Verdeel het lesonderwerp in vijf kleinere onderwerpen, geordend van concreet naar abstract.
  2. Zoek of maak opdrachten die passen bij de leerdoelen en het niveau van de leerling.
  3. Zet leerlingen van gelijk niveau in de eerste les bij elkaar en laat ze werken aan de opdrachten. Begeleid ze hierbij op niveau.
  4. Laat in de tweede les leerlingen van verschillende niveaus hun kennis met elkaar delen en een eindproduct maken waarin alle deelonderwerpen vertegenwoordigd zijn.

Samenwerken

Een van de kernpunten van STIP is de aandacht voor samenwerking. Deze methodiek maakt het mogelijk te differentiëren op taak, inhoud en proces. Hierbij worden coöperatieve werkvormen ingezet en worden leerlingen geplaatst in homogene en in heterogene groepen voor samenwerking. De sociaal-emotionele voordelen van samenwerken in heterogene groepjes worden op deze manier gecombineerd met de voordelen op cognitief niveau van samenwerken in homogene groepjes.

Begeleiding

De docenten kunnen in de STIP-methodiek verschillende manieren van begeleiden hanteren. Zo kan de docent het proces direct begeleiden: hij stelt sturende vragen of geeft uitleg. Een andere manier van begeleiden is een coachende procesbegeleiding. Dit houdt in dat de docent open vragen stelt en de leerlingen stil zet bij hun eigen ontdekkingen. De docent heeft dan geen sturende rol, maar faciliteert het leerproces.

Effectiviteit

Om de effectiviteit van de methodiek te onderzoeken zijn zes modules van elk twee lessen samengesteld waarin gebruik gemaakt wordt van deze methodiek. Elke module bestond uit opdrachten voor leerlingen van verschillende competentieniveaus en uit concrete aanwijzingen voor de docent om leerlingen van verschillende competentieniveaus te begeleiden in hun leerproces. In een praktijkgerichte studie is onderzocht of de modules docenten voldoende ondersteuning bieden om differentiatie in de klas te organiseren en effectief toe te passen. Het project leverde een differentiatiemethodiek op: STIP. Docenten kunnen deze methodiek op veel verschillende lessen en domeinen toepassen. Op deze wijze wordt een bijdrage geleverd aan de professionalisering van docenten met betrekking tot differentiatie in de klas.

Bronnen

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Leeromgevingen
Leeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie.
Arja Kerpel
Differentiatie
Differentiatie - omgaan met verschillen tussen leerlingen
Arja Kerpel
Leerwinst formatief toetsen
Grotere leerwinst door begeleiding leerkrachten bij gebruik formatieve toetsen
Annemieke Top
Coachen van leerlingen
De coachende leraar is van doorslaggevend belang voor de opbrengsten.
Dolf Janson
Efficiënte differentiatie
Beter onderwijs door meer didactische efficiëntie
Michel Verdoorn
Differentiatie proces
Differentiëren volgens drie cyclische processen
Michel Verdoorn
Homogeen of heterogeen groeperen
Homogeen en heterogeen groeperen bij ontwikkelingsgericht onderwijs
Dolf van den Berg
De macht van het rooster
Moet onderwijs efficiënt zijn?
Mathilde Tempelman-Lam
Van groep naar team; kijk zo eens naar je klas!
Maak van je groep een team!
Alex de Bruijn
landelijk kerncurriculum, vrij schoolcurriculum
Optimaliserend Onderwijs (1) Beperkt landelijk kerncurriculum en vrij schoolcurriculum
Ton Mooij
Duurzaam plan leerlingen ontmoeten waar ze zijn
Een duurzaam plan om leerlingen te ontmoeten waar ze zijn
Paul Emerich France
De voordelen van heterogene studentengroepen in wiskunde
De voordelen van heterogene studentengroepen in wiskunde
Joseph Manfre
De voordelen van heterogene studentengroepen in wiskunde
De voordelen van heterogene studentengroepen in wiskunde
Joseph Manfre
Visualisatie van begeleidingstrajecten werkt!
Visualiseren in de basis: Begeleiders, laat je werk zien!
Noëlle Pameijer
Handleiding leerlingen werken in groepen
Een handleiding om leerlingen te leren werken in groepen
Cheyanne Freitas
Differentiatie basisonderwijs
Differentiëren is te leren! (PO)
Marianne Hogenhout
Differentiëren voortgezet onderwijs
Differentiëren is te leren! (VO)
Machiel Karels
Mindset
Mindset, de weg naar een succesvol leven - Carol S. Dweck
Arja Kerpel
Interview Roel Bosker
Excellente leerlingen kunnen zich heel goed redden
René Leverink


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Effectieve interventies samenstelling klassen bovenbouw havo/vwo
Hoe stel je klassen in de bovenbouw van havo/vwo effectief samen?
Welke groepssamenstelling zorgt voor goede leerresultaten?
Welke groepssamenstelling zorgt voor de beste leerresultaten in het mbo?
Welk effecten heeft het combineren van klassen?
Welke effecten heeft het combineren van klassen?
Effect combinatieklas op leerprestaties en leerkracht
De combinatieklas: wat doet die met de leerprestaties en leerkracht?
Samenwerkend leren inzetten
Hoe zet je samenwerkend leren goed in?
Versnellers op het mbo
Versnellen op het mbo: hoe organiseer je dat?
Leerachterstanden leerwegondersteunend onderwijs
Hoe los je effectief leerachterstanden op in het leerwegondersteunend onderwijs?
Rekening houden met verschillen tussen mbo-studenten
Hoe houd je rekening met verschillen tussen mbo-studenten?
Samenwerken op projectbasis en de effecten op leerresultaten
Hoe kan samenwerkend leren succesvol zijn voor mbo-leerlingen?
Effecten van centrale vaklestijd
Wat zijn de effecten van een aanpassing in het lesaanbod?
Opdrachtgestuurd leren
Differentiatie in de klas middels opdrachtgestuurd leren
Samenwerken met STIP
Samenwerken in homogene en heterogene groepen in primair onderwijs
Didactische vormgeving
Didactische vormgeving van interactieprocessen voor samenwerkend leren
[extra-breed-algemeen-kolom2]



heterogene groepen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest