10 pittige problemen met de Eindtoets Basisonderwijs

Machiel Karels

Directeur Wij-leren.nl | onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl

  

  Geplaatst op 3 april 2019

Waar moet het heen met de Eindtoets?

De afname en het gebruik van de Centrale Eindtoets in groep 8 is een maatschappelijk thema dat voor veel discussie zorgt. En terecht, alle ouders, leerlingen en leraren hebben er op enig moment mee te maken. Er is ook veel discussie omdat er nogal wat problemen met de Eindtoets zijn. In dit artikel worden 10 problemen opgesomd en wordt er een oplossingsrichting aangegeven.

Functies van de Centrale Eindtoets

In dit artikel wordt gesproken over ‘De Eindtoets’ en daarmee wordt in zijn algemeenheid de Centrale Eindtoets[i] bedoeld, die in vijf verschillende varianten van evenzoveel leveranciers beschikbaar is. De in dit artikel genoemde problemen die er met de eindtoetsen zijn, gelden namelijk voor alle verschillende varianten. Op dit moment zijn dat de Centrale Eindtoets, de IEP, Route 8, DIA en AMN.

De Centrale Eindtoets heeft twee functies:

1. De eindtoets dient als secundaire onafhankelijke indicatie voor het schooladvies van de school.

2. De eindtoets wordt gebruikt  als element om de scholen te boordelen op hun kwaliteit.

In dit artikel zal ik duidelijk maken waarom de eindtoets voor beide doelen nogal beperkt geschikt is of tenminste bijzonder veel nadelen heeft.

Eindtoets

Bron: Rapport Eindtoets PO Raad. (2018) [ii]

a.De Eindtoets als onafhankelijke indicatie voor het schooladvies

Sinds schooljaar 2015 – 2016 is de Eindtoets qua afname verplaatst naar een later tijdstip in het schooljaar, zodat de uitslag pas bekend is ná het opstellen van het schooladvies door de school. Dat is een beweging ten goede, zodat scholen niet blindvaren op de uitslag van een nogal smalle toets.

1.De dekkingsgraad is erg laag

Het belangrijkste probleem van de Eindtoets is de beperkte dekkingsgraad. Een centrale eindtoets wekt de suggestie dat de toets een realistische weergave is van de leerstof die er in de basisschoolperiode aangeboden is. Niets is echter minder waar. De eindtoets is een bijzonder smalle representatie van de houding, kennis en vaardigheden waar in de acht jaar durende basisschoolperiode aan gewerkt wordt. De inhoud van de eindtoets dekt maximaal 30% af van de kerndoelen voor het basisonderwijs.

Het wordt nog nijpender als we de persoonlijke vaardigheden van de leerlingen in deze berekeningen van de dekkingsgraad mee gaan nemen. Technisch gezien is dat natuurlijk niet te berekenen en die kant moet het ook niet op. Maar iedereen weet dat (toekomstig) schoolsucces maar ten dele afhangt van de harde meetbare getallen. Als we deze persoonlijke vaardigheden in de berekening van het dekkingspercentage meenemen, daalt die 30% drastisch.

Ik wil hiermee niet aangeven dat we de persoonlijke vaardigheden ook moeten gaan toetsen, als dat al mogelijk zou zijn. Het gaat er om dat we de centrale eindtoets niet meer waarde toedichten dan dat deze toets verdient.

Zijn we ons er van bewust
dat het dekkingspercentage van de eindtoets
niet boven de 30% uitkomt?

Vaardigheden die eindtoets niet toetst

Bron: Wij-leren.nl

2.De Eindtoets is een relatieve meting

Een tweede belangrijk probleem bij de Centrale Eindtoets (CET) is dat het een relatieve meting is, in tegenstelling tot een absolute meting. Dit betekent dat de uiteindelijke verdeling van de eindscores gebaseerd is op het landelijk gemiddelde behaalde resultaat. Ter toelichting een voorbeeld.

Stel dat alle leerlingen minder dan tien fouten maken op de eindtoets. Bij een absolute toets zouden ze dan allemaal een standaardscore van ergens dicht tegen de 550 krijgen en een bijbehorend VWO advies.

Bij een relatieve toets worden de scores van alle leerlingen genomen en op volgorde gezet van hoog naar laag. De leerlingen met precies het gemiddelde krijgen een standaardscore van 335 en de anderen dus hoger of lager. In dit voorbeeld krijgt dan de onderste helft van de leerlingen een VMBO-advies en alle leerlingen boven 336 krijgen een HAVO of VWO-advies. [iii]

Doordat het bij de Centrale Eindtoets om grote aantallen leerlingen gaat, is het niet zo extreem als in het voorbeeld, maar het is wel het onderliggende rekenmodel. Werken we met z’n allen heel hard om een zo hoog mogelijke Eindtoetsscore te halen, dan wijzigt er uiteindelijk niets in de verhoudingen en de uitkomsten. Overigens werkt de onderliggende systematiek van de tussentoetsen precies zo, waarover al eens eerder is gepubliceerd.[iv]

De Eindtoets doet weinig recht aan scholen
die naast de cognitieve vakken
veel aandacht geven aan de persoonlijke vaardigheden
en talentontwikkeling van kinderen.

3.De Eindtoets bevestigt en versterkt kansenongelijkheid

De centrale eindtoets is een bij uitstek talige toets, ook bij de rekenonderdelen[EvdB1] . Dit verschilt wel iets per leverancier, maar het blijft een knelpunt. Leerlingen die om wat voor reden dan ook minder taalvaardig zijn, scoren dus lager op de toets dan op grond van hun intelligentie verwacht zou mogen worden[EvdB2] . (Berends & Van Lieshout, 2009) Dit zijn vaak kinderen uit achterstandssituaties, maar ook kinderen in hogere opleidingsniveaus kunnen problemen hebben met de taligheid van de eindtoets.  De centrale eindtoets is deels bedoeld is om als objectieve toets de  kansenongelijkheid tegen te gaan, maar het werkt door de taligheid van de toets dus precies omgekeerd.

Naast dat er op school voor de Eindtoets wordt geoefend, zijn er ook online allerlei oefenmaterialen te koop. Hiermee kunnen leerlingen thuis voor de Eindtoets oefenen. Complete series historische eindtoetsen zijn via online marktplaatsen te koop. Juist ouders met voldoende financiële middelen kunnen op deze manier schaduwonderwijs inkopen en zo de uitslag van de toets beïnvloeden. Hiermee komt de kansengelijkheid in het gedrang. [v]

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de provincie Drenthe heeft laten doen, dat lagere adviezen en minder bijstellingen samenhangen met lagere verwachtingen van ouders en een minder ambitieuze leercultuur. [vi] Dit is een belangrijk probleem waarover veel is gepubliceerd.

"De Eindtoets is deels bedoeld is om als objectieve toets
de kansenongelijkheid tegen te gaan,
maar het werkt door de taligheid van de toets
precies omgekeerd."

4.Teaching to the test is praktijk

Wanneer scholen deels ‘afgerekend’ worden op de resultaten van de Eindtoets, is dit een perverse prikkel die hoe dan ook leidt tot ‘teaching to the test’. Het publiceren van eindtoetsgegevens op landelijke rankinglijsten werkt daar nog eens extra aan mee. [vii] Dergelijke prikkels zorgen voor een focus van de school op smallere, meetbare opbrengsten, waarvan de Eindtoets een exponent is.

Veel scholen oefenen in de weken voor het afnamemoment klassikaal voor de Eindtoets met behulp van toetsen van eerdere schooljaren. Daarnaast is het zo dat leraren die ervaring met de eindtoets hebben, bewust of onbewust extra aandacht geven aan elementen van het onderwijs die op eindtoetsen aan de orde komen.

oefenmateriaal eindtoets

Bron: Bol.com

5.Schooladvies en toetsadvies lopen vaak uit elkaar

Landelijk onderzoek laat zien dat het door de school opgestelde schooladvies en het toetsadvies wat uit de Eindtoets voortvloeit, maar in 35% van de gevallen gelijk zijn. De vragen die hierbij spelen, zijn: is het door de school opgestelde advies het uitgangspunt of is juist het toetsadvies de norm? En kan je van een toets verwachten dat die de toekomst van een leerling kan voorspellen?

We zeggen meestal dat het oordeel van de leraar en het schooladvies het belangrijkste is.[viii] Maar hoe valide en betrouwbaar is dan een toets die maar in 35% van de gevallen hetzelfde aangeeft als het schooladvies? [ix]

Update: Hier is inmiddels recent nieuw onderzoek naar gedaan. Zie: Wie weet het beter, de docent of de Centrale Eindtoets.

toetsadvies versus schooladvies

Bron: Brief van de Minister aan de Voorzitter van de Tweede Kamer, november 2018.[x]

Tot zover de problemen die er spelen bij de functie van de Eindtoets om een passend advies voor het voortgezet onderwijs op te stellen. Er zijn daarnaast knelpunten bij de functie van de Eindtoets om de kwaliteit van het onderwijs te evalueren.

b.De Centrale Eindtoets als element om de kwaliteit van het onderwijs te evalueren.

De Centrale Eindtoets wordt door de Inspectie van het Onderwijs gebruikt als element om de scholen te boordelen op hun kwaliteit. Op zich is er niets mis met het beoordelen van scholen op hun kwaliteit met betrekking tot de referentieniveaus taal en rekenen. Hiervoor is immers een opbrengstverplichting afgesproken.[xi]

Voor de beoordeling van de onderwijskwaliteit is recent het onderwijsresultatenmodel ontwikkeld. [xii] Dit is een stap in de goede richting, maar het lost niet alle problemen met deze functie van de Eindtoets op.

6.De Centrale Eindtoets doet geen recht aan scholen die de brede ontwikkeling van kinderen centraal stellen

De beperkte dekkingsgraad is ook bij het beoordelen van de kwaliteit van scholen een knelpunt. Op zich is de gemiddelde score op de Centrale Eindtoets maar een onderdeel van het uiteindelijke oordeel van de onderwijsinspectie. Toch wringt de smalle scope op taal en rekenen bij veel scholen en dan met name de scholen die de brede ontwikkeling van kinderen op het oog hebben. De Eindtoets doet namelijk weinig recht aan scholen die naast de cognitieve vakken veel aandacht geven aan de persoonsvorming en talentontwikkeling van kinderen. Scholen hebben de neiging om hun lesprogramma op de Eindtoets af te stemmen. De Eindtoets zorgt zo voor een perverse prikkel die verschraling van het onderwijsaanbod tot gevolg heeft. [xiii]

“De focus van de eindtoetsen en volgtoetsen
op basale reken- en taalvaardigheden
 zorgt voor een versmalling van het onderwijs.”
(Onderwijsraad, 2018)

7.Score op de Eindtoets zegt weinig over de onderwijskwaliteit

Als de score op de Eindtoets veel zei over de onderwijskwaliteit, zou daar een direct verband tussen moeten zijn. Maar dat is niet het geval. Goede scholen halen niet per definitie hoge eindtoetsscores en zwakkere scholen niet per definitie lagere scores. De kwaliteit van een basisschool lees je niet af aan de Cito-score[xiv] De eindtoets doet overigens ook geen recht aan scholen die een zware leerlingpopulatie hebben. [xv]

Bij dit aspect speelt ook al sterk de vraag wat er wordt verstaan onder onderwijskwaliteit. Gaat het dan alleen om de scores op taal en rekenen? Dat is een nogal smalle definitie van onderwijskwaliteit. Dit is echter wel precies wat de huidige Centrale Eindtoets in beeld brengt.

Daarbij komen nog de fenomenen ‘momentopname’ en ‘leerlingpopulatie’. Hoe complex je een weging van de leerlingpopulatie ook maakt, de werkelijkheid is altijd weerbarstiger en zorgt er voor dat je scholen niet op deze manier rechtvaardig met elkaar kan vergelijken.

Overigens is het nieuwe onderwijsresultatenmodel hierin wel veel beter dan de werkwijze die voorheen gehanteerd werd. Maar dan nog blijft het een optelsom van stevig van elkaar verschillende individuen en onderwijsgebieden in een gecombineerd getal. Dit geeft de school niet de feedback waar zij wat mee kan voor het verbeterbeleid.

De kwaliteit van een basisschool
lees je niet af aan de Cito-score.
(CBP, 2019)

8.Oneigenlijke gebruik door externe partijen

Wanneer de gemiddelde uitslag van de Eindtoets gebruikt wordt voor de beoordeling van de onderwijskwaliteit, wekt dat de suggestie dat kwaliteit zich op die manier laat meten en in één getal laat vangen. Aan die suggestie doet de Overheid mee middels Vensters voor Verantwoording en door rapportages naar de 2e kamer hierop te baseren. Maar het werkt daarnaast ook het produceren van rankinglijsten in de hand. De rankinglijst van RTL is daar een bekend voorbeeld van. Extra prangend wordt het wanneer RTL dan jarenlang een financieel belang bleek te hebben in toets-oefensoftware Squla.[xvi]

9.Tegenstijdige belangen

De dubbele functie van schooladvisering en kwaliteitsmeting die de Eindtoets momenteel heeft, staan op gespannen voet met elkaar. Dit komt door de tegenstrijdige prikkels die er bij elk doel spelen.

Voor het doel om een tweede objectief criterium te zijn voor het schooladvies is het prima als de Eindtoets een realistisch beeld geeft. Te hoog is niet handig, want dan krijgt de leerling het zwaar in het VO. Te laag ook niet, want dan zit de leerling ook niet op zijn plek. De prikkel voor de school is hier dus niet hoe hoger hoe beter, maar hoe realistischer hoe beter. Overigens kan er bij de ouders een andere prikkel leven, die het alleen nog maar complexer maakt.

Voor het doel om inzicht te geven in de onderwijskwaliteit ligt het anders. Als een school beoordeeld wordt, wil deze zo hoog mogelijk scoren. Dat effect wordt versterkt als er landelijke vergelijkingslijsten gemaakt worden van de uitslag. Hier is de prikkel dus hoe hoger hoe beter. [xvii]

De prikkel van de kwaliteitsbeoordeling komt hier dus in conflict met de prikkel van de schoolkeuze.

10.Onzuiverheid door verhuizingen etc.

De gemiddelde score van de Eindtoets meewegen in de beoordeling van de kwaliteit van een school is een manier die aan vrij grote onzuiverheden onderhevig is. Enkele leerlingen die vrij hoog of juist laag scoren, hebben een relatief grote impact op het gemiddelde. Alle verhuizingen van kinderen hebben hier dus invloed op. Dit effect is sterker naarmate de betreffende school kleiner is. Er zijn overigens wel uitzonderingsbepalingen voor leerlingen die nog maar kort in Nederland zijn. [xviii] Daarnaast is het zo dat leerlingen die in groep 7 en 8 zijn ingestroomd, niet worden betrokken bij de kwaliteitsbeoordeling.

Onlangs was ik op een school met minder dan 100 leerlingen. De directeur vertelde mij dat er vorig jaar een meerbegaafde leerling enkele weken voor de Eindtoets verhuisde naar een naburig dorp. Voor beide scholen had dit een grote impact op de gemiddelde score, zonder dat zij daar invloed op hadden gehad in relatie tot de onderwijskwaliteit. Met name op hele kleine scholen speelt het probleem van de onzuiverheid sterk, aangezien daar vaak minder dan 10 leerlingen in groep 8 zitten.

Waar moet het heen met de Centrale Eindtoets?

Er zijn dus nogal wat problemen met de eindtoets. Moet een instrument dat zoveel nadelen kent, dan maar afgeschaft worden? Op zich zou dat een optie zijn, maar dat is wellicht wat kort door de bocht. Recent onderzoek door de AVS maakt duidelijk dat 60% van de schoolleiders de Eindtoets als second opinion wil handhaven.[xix] Maar er moet in ieder geval wat gebeuren met de eindtoets.

Wees bewust van beperkte waarde

Allereerst is het belangrijk dat er rondom de Eindtoets duidelijkheid is over de nogal smalle focus en de daarmee samenhangende beperkte waarde. Helderheid over de dekkingsgraad in relatie tot de kerndoelen is daarin een eerste stap.

Goede voorlichting van leerlingen, ouders en scholen is daarnaast erg belangrijk. De score op de Eindtoets gebruiken in een Plaatsingswijzer voor het VO is in dit verband ook uiterst ongewenst.

Overigens kan alles qua inhouden en dekkingsgraad op termijn weer op de schop gaan, gezien de ontwikkelingen rond Curriculum.nu.

Breid mogelijkheden van late selectie uit

Scholen voor Voortgezet onderwijs zouden veel meer mogelijkheden moeten bieden voor een latere keuze voor een specifiek schooltype. Dat zou de druk verlagen om al aan het eind van groep 8 tot een precieze keuze voor het juiste onderwijsniveau te komen. Een eindtoets veroorzaakt in veel gevallen te vroegtijdige labeling en selectie op basis van een momentopname.[xx] Na drie jaar zit 25% van de leerlingen op een ander niveau dan dat bij het schooladvies was geadviseerd.[xxi] Dat is een behoorlijk percentage. Van dakpanklassen en brede brugklassen zijn prima voorbeelden bekend. [xxii] Dergelijke onderwijstypen maken het voor leerlingen mogelijk om rustiger een onderwijssoort in te groeien.

Gebruik Eindtoets niet voor beoordeling kwaliteit

De gemiddelde score op de Centrale Eindtoets zou niet meegenomen moeten worden in de beoordeling door de onderwijsinspectie. Zelfs als er een beter gewogen score beschikbaar is middels het onderwijsresultatenmodel, zou dit moeten leiden tot gesprek en niet tot beoordeling.

Feitelijk zou daarmee dus dezelfde aanpak gehanteerd kunnen worden zoals nu bij de tussentoetsen gangbaar is. Wel over de score in gesprek, maar er geen normeringen op loslaten. Daarmee zou de aanpak van de onderwijsinspectie onder het nieuwe toezichtkader meteen ook meer congruent zijn.

De functie van het beoordelen van de opbrengstverplichting moet niet uitgevoerd worden door een instrument wat gemaakt is voor een ander doel.

Bevorder de diversiteit bij Eindtoetsen

De huidige instructies en criteria van de overheid om eindtoetsen toe te laten zijn zodanig op uniformiteit gericht, dat er voor de scholen nauwelijks wat te kiezen valt. Dit is nodig omdat de overheid de uitslag van de Eindtoets wil gebruiken voor onderlinge vergelijking, management en beheersbaarheid.[xxiii] De overheid moet echter weer terug naar het oorspronkelijke doel van de Eindtoets, de leerlingen een optimaal advies geven. En dan moet er juist diversiteit zijn en moet het spectrum aan Eindtoetsen aansluiten bij de diversiteit die er is aan pedagogische en didactische werkwijzen en culturen in de scholen.

In het inspectiekader stimuleert de inspectie het ontwikkelen van een eigen visie en lerende cultuur. Daar moeten het instrumentarium aan eindtoetsen bij aansluiten. [xxiv] Op het moment dat een Eindtoets goed in lijn is met de pedagogische en didactische visie van de school, zullen schooladvies en toetsadvies waarschijnlijk ook dichter bij elkaar komen.

Als er veel diversiteit in Eindtoetsen is, wordt het voor alle betrokkenen ook veel lastiger om te oefenen voor de Eindtoets. Teaching to the test en de daarmee samenhangende kansenongelijkheid dooft daarmee uit. Ruimte voor diversiteit in Eindtoetsen maakt het voor toetsleveranciers ook mogelijk om wat te doen aan de zware nadruk op taligheid van de toetsen en de nadelen die dat met zich meebrengt.

Laat scholen zelf publicatie van resultaten bepalen

Als de onderwijsinspectie in gesprek gaat over de scores, maar er niet op beoordeelt, is het niet nodig om de resultaten van de eindtoets openbaar te maken, ook niet middels Vensters voor Verantwoording. Met het loslaten van de openbaarmaking steek je een spaak in het wiel van de externe partijen die rankinglijsten maken. Scholen kunnen dan zelf beslissen met wie ze de resultaten van de Eindtoetsen delen. En ze kunnen zelf bepalen hóe ze die delen en welke toelichting zij daarbij geven.

Samenvattend

We moeten als onderwijssector weer terug naar het oorspronkelijke doel van de Eindtoets: de leerlingen een optimaal schooladvies geven. Dat vraagt om diversiteit qua eindtoetsen die aansluiten bij de pedagogische en didactische werkwijzen en culturen in de scholen. Oneigenlijk gebruik van de Eindtoets voor kwaliteitsmeting en ranking van scholen moet zo snel mogelijk stoppen.

Meepraten?

Wil je een reactie geven op dit artikel? Dat kan via de reactiemogelijkheid onderaan het artikel op Linkedin

Blijf op de hoogte van dit type artikelen en schrijf in voor de maandelijkse nieuwsbrief.

Noten


[iii] Onderwijs in cijfers, (2017) Eindtoets in het basisonderwijs, https://www.onderwijsincijfers.nl/kengetallen/po/leerlingen-po/prestaties-eindtoets

[iv] Zwik, M. (2014). De vicieuze cirkel van teaching to the test. Geraadpleegd op 03-01-2019, van https://wij-leren.nl/teaching-to-the-test-cito.php

[v] RTL Nieuws (2019) Cito-paniek bij ouders zorgt voor wildgroei aan bijlesbedrijven, https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4617556/basisschool-eindtoets-cito-kinderen-basisschool-oefenen-geld en RTL Nieuws (2017) Hoe bijles de ongelijkheid vergroot, https://www.rtlnieuws.nl/economie/column/3722626/hoe-bijles-de-ongelijkheid-vergroot

[vi] Vragen van de leden Westerveld (GroenLinks) en Van den Hul (PvdA) aan de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media over verschillen in schooladviezen tussen inkomensgroepen. Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) (ontvangen 19 november 2018). https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20182019-685.html

[vii] Karels, M. (2014). Rankinglijst Cito-scores eindtoets verwerpelijk. Geraadpleegd op 03-01-2019, van https://wij-leren.nl/publicatie-cito-resultaten.php

[viii] RTL Nieuws, (2019) Eindtoets vervroegen? 'Politiek mag docent best wat meer vertrouwen geven', https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4608771/politiek-mag-wat-meer-vertrouwen-hebben-advies-van-leerkrachten

[x] Brief van de minister voor basis- en voortgezet onderwijs en media. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Den Haag, 29 november 2018, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-31293-422.html

[xi] Overheid.nl, (2014), Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen, https://wetten.overheid.nl/BWBR0027679/2014-08-01

[xii] Inspectie van het Onderwijs, (2018) Naar een nieuw onderwijsresultatenmodel primair onderwijs, https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/onderwijsresultaten-primair-onderwijs/naar-een-nieuw-onderwijsresultatenmodel

[xiv] CPB, (2019) Verschillen in leerresultaten tussen basisscholen, https://www.cpb.nl/verschillen-in-leerresultaten-tussen-basisscholen

[xv] PO-Raad, (2018), Eindtoetsscores blijven stabiel, en dat zegt vrij weinig over de onderwijskwaliteit, https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/eindtoetsscores-blijven-stabiel-en-dat-zegt-vrij-weinig-over-de

[xvi] Karels, M, (2017), Rankinglijst scholen perverse prikkel in het onderwijs. https://www.linkedin.com/pulse/rankinglijst-scholen-perverse-prikkel-het-onderwijs-machiel-karels/

[xvii] College voor Toetsen en Examens, (2018), Hoe komen de rapportages tot stand? https://www.centraleeindtoetspo.nl/informatie-centrale-eindtoets/hoe-komen-de-rapportages-tot-stand

[xix] AVS, (2018) Ruim 60 procent schoolleiders wil eindtoets als second opinion handhaven. https://www.avs.nl/artikelen/ruim-60-procent-schoolleiders-wil-eindtoets-als-second-opinion-handhaven

[xx] Mulder, M. (2019) Vroege selectie in onderwijs is het echte probleem, https://www.nrc.nl/nieuws/2016/04/20/vroege-selectie-in-onderwijs-is-het-echte-probleem-1610767-a144567

[xxii] Laura de Adelhart Toorop en Gijsbert Werner, (2018) Doorbreek het hokjesdenken in het onderwijs, stimuleer de brede brugklas, https://www.nrc.nl/nieuws/2018/12/19/doorbreek-het-hokjesdenken-in-het-onderwijs-stimuleer-de-brede-brugklas-a3126485

[xxiii] Overheid.nl, (2018) Wijziging Toetsbesluit PO in verband met verbeteren vergelijkbaarheid eindtoetsen PO, https://www.internetconsultatie.nl/toetsbesluitpoinverbandmetverbeterenvergelijkbaarheideindtoetsenpo en RTL Nieuws, (2018), Inspectie: geen beeld meer van niveau leerlingen groep 8, https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4152621/inspectie-geen-beeld-meer-van-niveau-leerlingen-groep-8

 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Webinar
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie 
Congres
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Begeleiden van kiene kleuters in de klas
Medilex Onderwijs 
Schooladvies
Schooladvies zonder Cito toets - hoe gaat dat?.
Marjolein Zwik
Opbrengst toetsen en doel van onderwijs
Toetsen maken: Dat is niet het doel van ons onderwijs!.
Dolf Janson
Centrale eindtoets
Eindtoets basisonderwijs kiezen
Machiel Karels
wat is de doorstroomtoets
Wat is de doorstroomtoets?
Machiel Karels
Gelijke kansen
Sociaal milieu nog altijd van invloed op schoolloopbaan
Annemieke Top
Gevolgen verplichte eindtoets
Veel gestelde vragen over verplichte eindtoets, gevolgen po/vo
Gerdineke van Silfhout
Teaching to the test
De vicieuze cirkel van teaching to the test
Marjolein Zwik
Route 8 en IEP eindtoets
Wat valt er te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs?
Gerdineke van Silfhout
Hoe de eindtoets het curriculum en het onderwijsmodel bepaalt
Toetsing in het basisonderwijs: nuttig of belemmerend?
Karen Heij
Beoordeling LVS toetsen
Welk LVS past bij jouw school? - Keuzehulp bij het kiezen van een LVS
Corine Treffers
Het Alternatief
Het Alternatief - weg met de afrekencultuur in het onderwijs!
Machiel Karels
Publicatie eindtoets
Rankinglijst scores eindtoets verwerpelijk
Machiel Karels


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
cito-score
doorstroomtoets
eindtoets basisonderwijs
normering
teaching to the test
toetsen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest