Duurzame schoolontwikkeling

Myriam Lieskamp

auteur, onderwijsadviseur, senior strategisch beleidsmedewerker bij Myriam Lieskamp

Geplaatst op 11 september 2019

>> Duurzame schoolontwikkeling direct bestellen.

Myriam Lieskamp is hoofdredacteur van de boekenserie: samen leidinggeven aan de onderwijspraktijk. Het zijn interessante boeken over diverse onderwijskundige onderwerpen. In het boek 'Duurzame schoolontwikkeling' schrijven diverse auteurs over ontwikkeling van je school op langere termijn.

Duurzame schoolontwikkeling, welke schoolleider droomt daar niet van?

Duurzame schoolontwikkeling betekent dat u kunt omkijken en zien dat de verandering die vijf jaar geleden werd ingezet, nu volkomen is geïntegreerd in de lessen en heeft geleid tot verbetering van de resultaten. Duurzame schoolontwikkeling betekent dat leerkrachten op basis van de evaluatie van de resultaten van hun leerlingen zelf voorstellen doen voor verdere verbetering. Duurzame schoolontwikkeling betekent dat ‘blijven ontwikkelen’ deel is van de schoolcultuur.

Maar de praktijk laat een discrepantie zien: heel veel scholen zijn in de afgelopen decennia een of andere vorm van onderwijsontwikkeling gestart, heel weinig van deze scholen zijn erin geslaagd van deze ontwikkeling een blijvende onderwijsverbetering te maken. Met een snelle interventie slagen scholen er vaak in om – bijvoorbeeld - hun rekenresultaten te verbeteren. Maar terwijl de focus ligt op rekenen, ontstaan er problemen bij begrijpend lezen. Kortom, onderwijsvernieuwing is een ingewikkeld en weerbarstig proces, dat vaak niet de resultaten oplevert die men ervan verwacht.

Waarom is duurzame schoolontwikkeling nodig?

Duurzame ontwikkeling is nodig omdat de school deel uitmaakt van de samenleving. Een samenleving is niet statisch, die ontwikkelt zich. Dat betekent dat een school zich ook moet blijven ontwikkelen. Passend onderwijs en een krimpende bevolking in sommige regio’s zijn ontwikkelingen waar scholen rechtstreeks bij betrokken zijn. Duurzame schoolontwikkeling betekent dat schoolleiders en leerkrachten steeds opnieuw nagaan op welke manier de school aansluit bij de ontwikkelingen in de maatschappij.
Maar duurzame ontwikkeling wordt vooral ingezet en onderhouden vanuit de intrinsieke motivatie van een school. In dit boek gaan wij ervan uit dat de ambitie van de school om onderwijs steeds verder te willen verbeteren de belangrijkste motor is voor schoolontwikkeling. Voorwaarden voor het op gang brengen en houden van die motor zijn de betrokkenheid van alle medewerkers op alle niveaus van de schoolorganisatie, een gedeelde missie en visie en gezamenlijke waarden. Met dit boek bieden wij schoolleiders handvatten om te sturen op duurzame schoolontwikkeling. Een ontwikkeling die de drijfveren van teamleden verbindt met de ambitie van de school om alle leerlingen het beste onderwijs te bieden.

Leeswijzer

We weten wat werkt! Er is veel bekend over effectieve interventies, de leerkracht als spil in de klas en het gebruik van datafeedback. Scholen werken steeds meer evidence based. Een kind is immers veel te kostbaar om mee te experimenteren. We weten welke factoren van invloed zijn op schoolontwikkeling en schoolvernieuwing en waarom het soms toch niet lukt. Duurzame schoolontwikkeling gaat uit van onderwijskundig leiderschap en borging. In Hoofdstuk 1. Facetten van schoolontwikkeling gaan wij in op deze onderwerpen. Dit hoofdstuk geeft een compact overzicht van onderzoeksresultaten en inzichten over: wat werkt!

Met de effectieve interventies uit het eerste hoofdstuk en evidence based werken alleen bent u er nog niet. Er komt meer kijken bij duurzame schoolontwikkeling. In dit boek willen wij dieper graven en verder springen. Sleutelwoorden die wij zullen toelichten in de volgende hoofdstukken zijn: schoolcultuur, collectieve ambitie, intrinsieke motivatie, verbinding tussen alle lagen in de school (alignment) en proceseigenaarschap in de klas en bij de leerling, onder meer als antwoord bij Passend onderwijs en basiszorg. Hoofdstuk 2. Duurzame schoolontwikkeling: borging, intrinsieke motivatie, identiteit en kernwaarden van de school is gericht op duurzame onderwijsverbetering die is gebaseerd op (diepe) drijfveren en intrinsieke motivatie. Alleen vanuit een stevig fundament en een cultuur die is gebaseerd op een collectieve ambitie is duurzame schoolontwikkeling mogelijk. Het hoofdstuk sluit af met een concrete en eenvoudige werkwijze om een ‘schoolpaspoort’ of ‘identiteitsbewijs’ te formuleren. In dit kerndocument staat beschreven welke ambities het team heeft en wat de school belooft aan leerlingen en ouders. Dit ‘schoolpaspoort’ vormt het fundament voor vele beleidsdocumenten, zoals het schoolplan.

Maar ook met een collectieve ambitie en intrinsieke motivatie als motor van duurzame schoolontwikkeling bent u er nog niet. Hoe ziet een effectieve inrichting van het proces van duurzame schoolontwikkeling er uit? Daarover gaan het derde en vierde hoofdstuk. Hoofdstuk 3. Hoe organiseer je duurzame schoolontwikkeling? gaat over het proces van implementatie en borging. Het duurt enige tijd voor alle leraren zijn geprofessionaliseerd in het vernieuwingsonderwerp. Bij effectieve professionalisering is er aandacht voor alle fases van het vernieuwingsproces: de vóór-fase, de tijdens-fase en de na-fase.

We besluiten met Hoofdstuk 4. Duurzame schoolontwikkeling gebaseerd op Total Quality Management. De succesvolle aanpak van Jay Marino. In dit laatste hoofdstuk richten wij ons op een bijzonder voorbeeld en relatief nieuw model van duurzame schoolontwikkeling. Dit model is gebaseerd op Total Quality Management (TQM) en het Baldridge-model. Deze aanpak heeft in Amerika veel succes en ook in Nederland vindt het model steeds meer navolging. Wij laten Jay Marino aan het woord. Marino is algemeen directeur van het Dunlap School District met scholen voor primair en voortgezet onderwijs. In Nederland is de aanpak op het Dunlap School District voor steeds meer scholen een inspirerend voorbeeld. De verbinding (alignment) tussen alle niveaus en het versterken van het eigenaarschap is in dit model een belangrijke succesfactor. Uitgangspunt is een cultuur van gedeeld leiderschap en het werken met professionele leergemeenschappen. Het model speelt in op de onderwijsbehoefte van ieder kind en biedt daarmee een effectieve aanpak voor Passend onderwijs.

De hoofdstukken van dit boek bevatten naast bevindingen uit onderzoek en theorie praktijkvoorbeelden, instrumenten en interviews. In het literatuuroverzicht hebben wij alle relevante literatuur opgenomen.

Duurzame schoolontwikkeling

Myriam Lieskamp

Myriam Lieskamp is hoofdredacteur van de boekenserie: samen leidinggeven aan de onderwijspraktijk. Het zijn interessante boeken over diverse onderwijskundige onderwerpen. In het boek 'Duurzame schoolontwikkeling' schrijven diverse auteurs over ontwikkeling van je school op langere termijn.

Duurzame schoolontwikkeling, welke schoolleider droomt daar niet van?

Waarom is duurzame schoolontwikkeling nodig?

Leeswijzer

Bestellen

Gerelateerd

Dolf Janson