Zorg voor balans in relatie, competentie en autonomie
Geplaatst op 1 juni 2014

Waar kijk je naar? Waar kijken omstanders naar?
Lekker om je zo te laten bekijken?
Of is het de spiegel van je gedrag?
Lekker duiken naar het fenomeen van de “ijsberg theorie”.
Passend bijschrift: innoveren, vernieuwen, veranderen, afrekenen met doelen, monitoren, documenten als draagvlak, controleren, de frustratie van “ze hebben het niet gedaan!”, klussen creëren voor externen, ...
Onderwijsveranderingen
Veel veranderingen in het onderwijs komen uit de drang om iets te beteken voor kinderen in hun ontwikkeling. Over hoofden heen en slechts in eigenaarschap van managers.
Het onderwijs heeft het lastig. Bestuurders hebben niet meer de ruimte om verkwistend “lege” veranderingen aan te gaan. Zie de beweging bij ROC’s; terug naar oude onderwijs systemen die wel “zeker” bleken (?).
Geen wonder dat onderwijs in 40 jaar niet is veranderd. Laat de bouwsels die goed waren op het fundament staan. Het zijn de mensen die de spil moeten zijn in deze processen.
Communicatie
Gesprek en afstemming onder het containerbegrip “communicatie” schijnt erg moeilijk te zijn voor leiders. En dus “markt”. Er zijn hele productielijnen van activiteiten, we lezen en schaffen voor veel geld allerlei management retoriek aan; volgen trainingen en benoemen master-managers.
Na bijna 40 jaar als manager, heb ik afgelopen jaar alle management boeken weggegeven met de mededeling: “Niet lezen; om dit driehoekje gaat het” op elk moment van de dag; in elke vorm in de kern terug te brengen tot de balans in de driehoek: autonomie, relatie en competentie. Voor de verbinding naar de ander en als feedback instrument voor jezelf.
![]() |
De driehoek autonomie - competentie - relatie (boven) is een dynamisch model in de praktijk (onder) |
![]() |
Balanceren in driehoeken
Succesvolle sturing door bouwers is altijd verankerd in autonomie, competentie en relatie. Al die managementboek termen zijn te plaatsen in de driehoek; balanceren in driehoeken binnen het evenwicht van relatie, competentie en autonomie.
Na veel vergaderingen, bijeenkomsten, prettige gesprekken en confrontatie momenten heb ik elke keer weer geobserveerd of deze driehoek toepasbaar was en is. Wanneer ging het fout? Door welke onbalans ontstonden er onoverkomelijke dilemma’s? Welke rol nam de veroorzaker aan?
Waren de nieuwste management strategieën over verandering en communicatie simpel te “vangen”? Pasten afgeleide termen als “eigenaarschap”?
Eigenaarschap
Een voorbeeld: eigenaarschap is te vangen onder competentie en autonomie. Wil eigenaarschap effectief zijn, dan zal er verbinding moeten zijn met en vanuit de relatie.
Een conflict gesprek? Blind voor eigen optreden? Maak iemand verantwoordelijk voor autonoom handelen. Is het manipuleren? Ja, in werksituaties wordt gevraagd om handelen. Pas de driehoek toe vanuit respect. Natuurlijk er zal verwarring ontstaan bij de ander, maar ook inzicht.
Talenten verbinden
Elk management boek is om te zetten naar de kern: competentie, autonomie en relatie.
Zo simpel is het. Ik pas de balans toe voor harmonie, resultaat, opbrengst, ... Het is bruikbaar en goud om talenten te verbinden!
De balans in competentie, autonomie en relatie is inzetbaar voor elke leidinggevende, leerkracht, ouder, leerling, e.a. op weg naar evenwicht en dus ruimte voor resultaat.
Beide foto’s zijn van een beeld van kunstenares Marga Janssen recent aangekocht door Van Ede .