Het mag wel wat kalmer aan in het onderwijs
Geplaatst op 3 april 2020
Er wordt in deze periode hard gewerkt om leerlingen aan hun schoolwerk te houden. Maar wat zou er eigenlijk mis gaan als de leerlingen gewoon een paar weken vrij hebben van dat schoolwerk? Leraren, ouders en kinderen hebben wel wat rust verdiend. In dit artikel 11 overwegingen om het wat rustiger aan te doen in het onderwijs.
“Het welbevinden van leerlingen en ouders dient voorop te staan. De rest kan later.”
1. De leraren hebben rust verdiend
De leraren hebben in enkele dagen tijd het complete schoolsysteem op de kop gegooid. Al het werk voor leerlingen klaargemaakt. Digitale communicatie opgezet. Leerlingen via video verbindingen begeleid. Instructiefilmpjes en werkmateriaal gemaakt. Een onvoorspelbare krachtinspanning! Nu even een pauze zou heel terecht zijn.
De afgelopen weken waren overigens wel erg nuttig. Leraren hebben laten zien hoe veel veranderingscapaciteit zij in huis hebben. Ouders hebben gezien wat het vak van leraar allemaal met zich meebrengt. De wederzijdse waardering en onderlinge communicatie is volgens mij behoorlijk gestegen.
2. De ouders hebben rust verdiend
De ouders hebben het echt verdiend om wat rust te krijgen na deze pittige weken. Zomaar even de rol van leraar overnemen met nog geen dag voorbereiding. Daar waar leraren 4 jaar voor mogen studeren, moet je hals over kop overpakken. En dat ook nog naast je werk en je huishouden…. Even de druk van de ketel is niet meer dan logisch.
Juist de gezinnen die het normaal gesproken al moeilijk genoeg hebben, krijgen het met het thuisonderwijs nog eens extra voor de kiezen. Een periode van rust is hier wellicht zelfs noodzakelijk in plaats van alleen maar gewenst.
3. De leerlingen hebben rust verdiend
Leerlingen hebben ook enerverende weken achter de rug. Ouders die verwoede pogingen doen om hen bij het schoolwerk te begeleiden. En via de digitale kanalen communiceren met hun leraar vraagt ook een heel andere energie dan rustig in je schoolbankje zitten.
Ja maar: die structuur van thuisonderwijs is zo prettig voor sommige kinderen en gezinnen... Het is natuurlijk prima om te blijven werken met een dagprogramma. Maar zet er dan vooral spelactiviteiten challenges en andere ontspannen dingen op. En die mogen natuurlijk ook best leerzaam zijn, daar is genoeg materiaal voor beschikbaar.
4. Verschillen worden groter
De kloof tussen leerlingen wordt trouwens ook groter door het onderwijs op afstand. Er zijn namelijk nogal grote verschillen tussen het zelfstandige leergedrag van leerlingen. Ik heb verhalen gehoord van leerlingen in het VO die op geen enkele manier te bereiken zijn en hun telefoon zelfs niet opnemen als een leraar belt.
En er zijn ook grote verschillen in de mate waarin de ouders in staat zijn om de leerprocessen van hun kinderen te begeleiden. Het lijkt er sterk op dat dit elkaar versterkt en de verschillen tussen kinderen dus steeds groter worden. En het zijn juist de kansarme kinderen die hier het meeste last van hebben.
Het is op zich zo dat kansarme kinderen de basisvaardigheden hard nodig hebben. Maar het is sterk de vraag of deze thuisonderwijs situatie daar een verstandige oplossing voor is.
5. Naleving leerplichtwet is niet mogelijk
Er zijn trouwens ook helemaal geen controlemiddelen om ouders te verplichten om aan het thuisonderwijs mee te doen. Als ouders capabel genoeg zijn, maar gewoon andere prioriteiten stellen, is er geen middel wat hen daartoe zou kunnen dwingen. Dus hoe dan ook kan er op allerlei manieren ongelijkheid ontstaan.
In de kern komt het er nu namelijk op neer dat er een soort naleving van o.a. de leerplichtwet wordt gevraagd. Dit kun je echter onmogelijk handhaven. Zo'n systeem van toezicht op naleving is er niet voor de huidige vorm van 'crisisonderwijs', en krijg je ook niet in een paar weken opgetuigd. Logisch gevolg is dan dat we de hooggespannen verwachtingen en ambities even moet loslaten.
6. De periode van herhaling is voorbij
De meeste scholen hebben de afgelopen weken gebruikt om leerlingen aan herhalingsstof te laten werken. Dat is inmiddels wel genoeg geweest. Er zal nu echt aan nieuwe stof gewerkt moeten worden. Het is sterk de vraag of een situatie van thuisonderwijs geschikt is om nieuwe stof aan te bieden. Pedagogische en didactische interactie vraagt afstemming en daarvoor is nabijheid erg belangrijk.
"Ik wil dus niet betogen dat onderwijs niet belangrijk is. Ik wil juist aangeven dat het leren betekenisvol moet zijn en zó belangrijk is dat we dit niet zomaar via een videoverbinding of online les kunnen vormgeven."
7. Je hebt immers ook vakantiespreiding
Het is elk jaar al zo dat het ene schooljaar een paar weken langer of korter is dan het andere jaar. Dat komt door de vakantiespreiding van de zomervakantie. Als je het ene jaar vroeg vakantie hebt en het andere jaar laat, heb je ook zomaar een paar weken verschil. Laten we net doen alsof dat dit jaar ook het geval is, alleen dan voor alle scholen.
8. Toetsen gaan toch uit van gemiddelde leerling
De toetsen vormen ook geen probleem als de scholen een paar weken extra vakantie hebben. Want de toetsen gaan uit van de gemiddelde leerling en de daarop gebaseerde norm. Als dus alle leerlingen bijvoorbeeld een maand lang niets doen, is er niets aan de hand. Wat het gemiddelde houdt daarmee gelijke tred en dus zullen de leerlingen ten opzichte van elkaar op precies dezelfde manier scoren. Dit geldt trouwens ook voor de Eindtoets, maar die gaat sowieso al niet door.
Daarnaast is het zo dat er door de periode van thuisonderwijs die al achter ons ligt, de normeringen van de toetsen hoe dan ook al niet meer aansluiten bij deze situatie. Dus qua betrouwbaarheid heb je al niets meer aan de komende toetsperiode. Hooguit kan je die toetsperiode gebruiken om te kijken waar de leerlingen zo ongeveer terecht zijn gekomen qua ontwikkeling. Maar dat kan dus ook als ze nu een tijdje niets doen.
Overigens is het nu ook een geschikt moment om na te denken of het hele toetssysteem wel zo kindvriendelijk is. En wat te denken van het leerstofjaarklassensysteem? In een reguliere schoolklas verschillen de leerlingen minimaal een paar jaar qua didactische leeftijd. Dit lijkt me een goed moment om dat rigide systeem te flexibiliseren en meer met niveaugroepen te gaan doen.
9. Gestegen levensverwachting geeft ruimte
Een interessant argument voor een ruime pauze is de toegenomen levensverwachting. Het is namelijk zo dat de gemiddelde levensverwachting de afgelopen decennia met bijna 10 jaar is toegenomen. Wat doen we eigenlijk met die extra tijd van leven? Het zou toch geen probleem moeten zijn om daar een paar weken vakantie van op te nemen? ;)
Als leerlingen een tijd ziek zijn, wordt dat altijd prima opgevangen. Als dus alle leerlingen een tijdje uit de running zijn, zou dat ook geen problemen op moeten leveren.
10. Emoties kosten energie
Er is in deze periode veel onzekerheid en mogelijk ook stress over de ziekte die rondwaart en steeds verder in hevigheid toeneemt. Die emoties moet je ruimte geven. Een paar weken extra vakantie kan daar voor alle betrokkenen een prima rol in spelen.
"Je zou de online communicatiemiddelen wel goed kunnen inzetten om op sociaal emotioneel niveau met elkaar als klas en leraar contact te houden."
11. Bezinning nodig
Als we nu een paar weken extra vakantie inlassen, geven we daarmee ook een signaal af aan onze kinderen. We laten daarmee zien dat het verstandig is om in zo’n periode te bezinnen op belangrijke dingen in het leven. Zijn we met z’n allen wel goed bezig in deze prestatiegerichte en door de economie gedreven maatschappij? Het geeft te denken dat het juist kinderen en jongeren waren die onlangs klimaat protesten hielden...
Binnenkort verschijnt er van deze auteur een artikel met 10 reflectieve vragen voor teams om zich te bezinnen op hun onderwijs. Volg Wij-leren.nl via de sociale media of de nieuwsbrief om nieuwe artikelen niet te missen.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Gerelateerd
Wij-leren.nl Academie
