Kwaliteit in de klas?

Onderwijs onder de maat?

Verbetertrajecten over van alles en nog wat, nog meer toetsen, kwaliteitsslagen maken, excellentie bevorderen.
Als je niet beter zou weten, zou je denken dat het basisonderwijs in ons land op z’n gat ligt.

Kwaliteit op papier

Grote onzin natuurlijk! Maar er is wel iets aan de gang waar een echte leerkracht niet blij van wordt. De laatste jaren is er een sluipende, nauwelijks te stuiten verandering opgetreden rond het begrip kwaliteit in de klas. Het gaat tegenwoordig over kwaliteit op papier die er toe doet.

Tabellen met CITO-scores, schema’s met opbrengstgrafieken, inspectierapporten met 1-2-3 scores daar kijken wij naar als wij willen ‘afrekenen’. En afrekenen willen wij graag, het gaat immers over ‘op in de vaart der volkeren’ op weg naar een bruisend kenniseconomie. Wat jullie precies met elkaar hebben in die fijne klas, dat is al heel lang niet meer echt in beeld.

Juf Wilma

Even een klein verhaaltje over echte mensen in de school.
Het is het einde van het schooljaar en groep 8 neemt afscheid met een spetterende musical, cadeautjes en feestelijke woorden. Eén van de meiden, niet de makkelijkste, stapt naar voren en vraagt het woord in een volle zaal met kinderen, ouders en leerkrachten. Als ze aan haar verhaal begint, trilt haar stem “Ik wil graag juf Wilma bedanken, mijn juf van groep 3 en 4. Juf, je bent altijd zo goed voor mij geweest en ook later lette je altijd op mij. Als er iets was kon ik naar jou en in de gang elke dag een knipoog. Het was niet zo met mij gegaan als jij er niet was geweest.”
De zaal begint te klappen en juf wordt ’t toneel opgeduwd.
Tranen zijn er bij alle twee.

Kazzim

Nog een klein verhaaltje van dezelfde school.
De laatste dag voor de grote vakantie is aangebroken. De directrice loopt al vroeg het schoolplein op. Eén van de oudste jongens van groep 8 staat haar op te wachten en geeft haar een envelop “Voor jou, juf.” Een bedankkaart met een ontroerende boodschap 
“Lieve directrice,
Bedankt dat jij zoveel geduld en begrip voor mij hebt. Het was een mooie tijd. Jouw Kazzim.”

Ook Kazzim is een ‘ingewikkelde’ leerling. Een poosje gezworven door landen en langs scholen, tot hij echt landde op het schooltje van onze verhalen.
Hij was er niet zo lang en het leren ging moeizaam. De CITO score laat zich raden.

Verantwoording

De goede verstaander begrijpt ’t natuurlijk allang. De kwaliteit op papier van deze school is zeer zwak. Iedereen roept iedereen op ’t matje. De inspecteur, het bestuur, het bestuur de directrice. Zo kan ’t echt niet langer... en die directrice dan?
Die is nu even op vakantie en geniet nog heerlijk na van alle lieve woorden van kinderen en ouders, opa’s en oma’s en de buurtbewoners, die zo’n waardering hebben voor het werk van haar schoolteam.

Het herstel van het gewone leven

Ooit schreef Prof. van der Horst een geweldig boekje in de Ortho-reeks van Wolters Noordhoff ‘Het herstel van het gewone leven’, over kinderen helpen bij het groot worden door gewoon te doen wat een pedagoog hoort te doen. Vertrouwen opbouwen, betekenisvolle activiteiten ondernemen en liefde geven.

Vandaag de dag heeft Prof. de Winter het over participeren en kinderen als echte medeburgers verantwoordelijkheid geven voor hun en ons welzijn.
Kunnen wij daar morgen mee beginnen en mee doorgaan: Niet afrekenen maar naar je toe halen en iets meegeven aan elke leerling en leerkracht.
 

En wie steeds blijft roepen dat het in China, Japan en Korea allemaal veel beter gaat in het onderwijs, krijgt van mij een enkele reis naar die bestemming!

Samenvatting 

De tekst bekritiseert de eenzijdige focus op meetbare onderwijskwaliteit (CITO-scores, inspectierapporten) die de menselijke dimensie van onderwijs overschaduwt. Aan de hand van persoonlijke verhalen – zoals een leerling die dankbaarheid uit naar juf Wilma voor haar steun, en Kazzim die zijn directrice waardeert ondanks lage scores – benadrukt de auteur dat echte onderwijskwaliteit schuilt in relaties, vertrouwen en pedagogische betrokkenheid.

Scholen worden steeds meer afgerekend op papieren resultaten, terwijl essentieel werk, zoals het bieden van emotionele veiligheid, onzichtbaar blijft. Referenties aan pedagogen als Van der Horst (‘Het herstel van het gewone leven’) en De Winter onderstrepen de noodzaak van betekenisvolle participatie en verantwoordelijkheid voor leerlingen, in plaats van afrekencultuur. De auteur keert zich tegen de obsessie met Oost-Aziatische onderwijssuccessen en pleit voor een herwaardering van de pedagogische kern: kinderen koesteren als individu, niet als cijfer. Kortom: onderwijs moet gaan over verbinding, niet over spreadsheetoptimalisatie.