Kennisplatform
Alles over executieve functies: Leermodules van Emiel van Doorn.

Eindtoets basisonderwijs kiezen

Machiel Karels
Directeur Wij-leren.nl | onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl   

Karels, M. (2014). Centrale eindtoets basisonderwijs kiezen.
Geraadpleegd op 15-10-2024,
van https://wij-leren.nl/centrale-eindtoets-basisonderwijs.php
Geplaatst op 11 december 2018
Centrale eindtoets

Wat valt er te kiezen qua eindtoetsen?

Tussen 1 december 2018 en 31 januari 2019 kunnen scholen zich voor een eindtoets inschrijven. Er zijn momenteel vijf verschillende eindtoetsen. Wat valt er te kiezen en waar let je op bij de keuze van een eindtoets?

Waar let je op bij de keuze van een eindtoets basisonderwijs?

Vanaf het schooljaar 2014 - 2015 moeten basisscholen bij alle leerlingen uit groep 8 een eindtoets afnemen. Scholen kunnen inmiddels kiezen uit zes verschillende eindtoetsen. In dit artikel worden een aantal aandachtspunten genoemd bij de keuze voor de eindtoets die bij uw school past. Daarnaast wordt er ingegaan op het vaststellen van een schooladvies zonder eindtoets.

Doel eindtoets

Een eindtoets geeft inzicht in de reken- en taalvaardigheid van een leerling aan het einde van de basisschool. De uitslag van de toets is een hulpmiddel voor leerkracht, leerlingen en ouders om na te gaan of het schooladvies klopt. Daarnaast worden de resultaten van de eindtoets gebruikt voor de kwaliteitsevaluatie van de onderwijsinspectie.

Schooladvies zonder eindtoets

De uitslag van de eindtoets is sinds de veranderingen in schooljaar 2014/2015 pas bekend na het vaststellen van het schooladvies. Het is dus voor scholen de uitdaging om zonder eindtoets een verstandig schooladvies te geven. Op zich valt die uitdaging wel mee, want een goede school heeft geen eindtoets nodig om een zinvol advies voor het VO te geven.

Toch zou het wel mooi zijn als er niet al te veel ruimte zit tussen het advies van de school en de uitslag van de eindtoets. Bij het schooladvies kan gekeken worden naar diverse factoren.

Factoren bij het vaststellen van het schooladvies

Er zijn een aantal aspecten waar naar gekeken kan worden bij het vaststellen van het schooladvies. Hier kan al in groep 6 in voorzichtige zin mee begonnen worden. Elk jaar kan dit bijgesteld worden naar boven of naar beneden.

  • aanleg en talenten
  • leerprestaties methoden
  • leerprestaties landelijke toetsen
  • concentratie
  • motivatie
  • doorzettingsvermogen
  • sociale vaardigheden

Samengevat: stimulerende factoren, belemmerende factoren en onderwijsbehoeften. Scholen zijn al gewend om hier bij de leerlingen naar te kijken.

Mogelijke criteria beoordeling eindtoetsen

Bij de beoordeling van de eindtoetsen kunnen allerlei criteria een rol spelen. Het kan dan gaan om wetenschappelijke criteria zoals betrouwbaarheid of meer pedagogische overwegingen zoals kindvriendelijkheid en aansluiting bij de visie van de school. 

Er zijn alleen eindtoetsen toegelaten die valide en betrouwbaar zijn. Dus over de wetenschappelijke onderbouwing zouden scholen zicht geen zorgen hoeven te maken. Daarnaast kunnen indiviuele scholen moeilijk de betrouwbaarheid van een eindtoets beoordelen. Daarom zal de selectie van de scholen zich met name moeten richten op pedagogische overwegingen. Ook zullen de scholen moeten nagaan of de beschikbare eindtoetsen aansluiten bij de visie van de school.

Pedagogische criteria

  • Kindvriendelijke en aantrekkelijke vormgeving
  • Vragen en antwoorden in één document
  • Overzicht van de bladspiegel (alleen relevante informatie zichtbaar per vraag)
  • Een combinatie van open en gesloten vragen
  • Naslagmateriaal op de bladzijde van de vraag (bv. kaarten en tabellen) 
  • Overzichtelijke leesteksten (aandacht voor lengte en hoeveelheid woorden)
  • Handzaam formaat (in combinatie met de werkplek van de kinderen).
  • Hoeveelheid toetsvragen gerelateerd aan de tijd per toets

Deze eindtoetsen zijn beschikbaar

Centrale eindtoets van het College voor Toetsen en Examens (CvTE) in opdracht van het ministerie van OCW.

ROUTE 8 van A-VISION B.V.

IEP Eindtoets van bureau ICE.

AMN Eindtoets van AMN BV.

Dia-eindtoets van Diataal BV.

Enkele opmerkingen bij de eindtoetsen

Bij het kiezen van eindtoets wil je recht doen aan het kind. Het gaat er om dat de totale persoonlijkheid van het kind recht wordt gedaan. Dit is doorgaans geen vaststaand onderdeel van de eindtoets en het is met een dergelijke toets ook niet te toetsen. Bureau ICE heeft echter naast de IEP eindtoets een advieswijzer op de markt gebracht. Hiermee wordt de persoonlijkheid van het kind in kaart gebracht, gecombineerd met een uitslag op het cognitieve gedeelte van taal en rekenen. Deze advieswijzer kan worden gehanteerd bij de schoolkeuze. 

De AMN Eindtoets wordt vanaf 2016 afgenomen op basisscholen in Nederland. De toets kan offline worden afgenomen op vrijwel alle computers, tablets en platforms. De eindtoets gaat verder dan de onderdelen Rekenen, Taalverzorging en Lezen. Als optie kan ook Aansluiting PO-VO worden afgenomen. Dit instrument brengt capaciteiten, interesses, gedrag en houding van de leerling in kaart.

Wat betekent deze eindtoetsen voor het voortgezet onderwijs?

  • De middelbare school baseert de toelating van leerlingen op het schooladvies van de basisschool. Dit advies wordt vóór 1 maart afgegeven. De resultaten  van de eindtoets fungeren hierbij als tweede, onafhankelijk gegeven. De uitslag van de centrale eindtoets kan alleen leiden tot een positieve bijstelling van het schooladvies van de basisschool.

  • De school voor voortgezet onderwijs mag geen extra testen/toetsen afnemen. Er mogen ook geen extra gegevens geëist worden van de basisschool.

  • Scholen met een specifiek profiel mogen alleen de kennis en vaardigheden extra toetsen die relevant zijn voor het betreffende schoolprofiel.

  • Het kan zijn dat een leerling een (naar boven) bijgesteld schooladvies niet waarmaakt. Dit heeft echter geen nadelige gevolgen voor het rendement in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Het oorspronkelijke advies is hierbij richtinggevend.

Verder kijken

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Dossiers

Uw onderwijskundige kennis blijft op peil door 3500+ artikelen.