Blijven kleuren!

Rijk van Ommeren

Directeur RDO en onderwijsadviseur bij Rijk Advies

Geplaatst op 1 juni 2015

‘Hier papa, voor jou’ Met een stralende glimlach staat mijn dochter als ik thuis kom voor me met voltooide kleurplaat in haar hand. ‘Omdat ik je lief vind…’ Bij ons in de woonkamer staat een kast waar van alles wat door de kinderen gemaakt of meegebracht wordt een plekje op of aan krijgt. Deze kleurplaat krijgt natuurlijk een ereplekje!

Het beeld van de kleurplaat blijft nog even hangen… Deze kleurplaat zet me aan het denken. Waarom was na ‘dank je wel schat, wat lief van je’ mijn tweede gedachte ‘ga je de kleurplaat ook nog een keer afmaken?’ Hoe komt het dat ik blijkbaar zo vast zit in mijn idee van het perfect ingekleurde plaatje dat ik de meest diepzinnige boodschap van de kleurplaat miste: ‘papa, zal ik jou helpen…’. Het stond op de achterkant…

Scholen doden creativiteit

‘Scholen doden de creativiteit’, zei Ken Robinson in februari 2006 in zijn TED-talk (link). ‘Wereldwijd leiden onderwijssystemen mensen uit hun creatieve vermogen. Fouten zijn de ergste dingen die je kunt maken. Picasso zei ooit dat alle kinderen als artiest worden geboren. De kunst is artiest te blijven als we opgroeien. Ik geloof dit met passie: we groeien niet in de creativiteit, we groeien eruit. Of liever, we worden eruit onderwezen’.

Onderwijssystemen zijn net kleurplaten

Er is een prachtig plaatje uitgetekend. Soms best ingewikkeld ook. De werkelijkheid wordt echter bepaald door hoe je de plaat inkleurt…

Waarom blijven we maar vasthouden aan het idee dat het plaatje steeds mooier en beter wordt als er meer lijntjes op de kleurplaat staan? Of als er een meer precieze invulinstructie is? Zoiets als ‘iedereen kan schilderen’ zodat zelfs de kleur vooraf bepaald is... Iedereen kan al schilderen – op de achterkant! Maar niet iedereen kan professor worden…

Nieuwe tijd

‘We zijn definitief in een nieuwe tijd aanbeland. In tijden van zelfsturing, burgerinitiatieven en nieuwe nuchterheid moeten organisatieadviseurs zichzelf opnieuw uitvinden als zij nog een rol willen hebben in de 21e eeuw. Of zichzelf opheffen.’ Dit schrijft Lenette Schuijt op 17 februari 2015 in haar artikel ‘Het einde van de adviseur. Het adviesvak op de schop’ op managementsite.nl (link). Net als managers, leraren, schoolleiders en bestuurders voeg ik daaraan toe.

In het artikel rekent Schuijt af met het maakbaarheidsdenken. ‘In de dagelijkse werkelijkheid zijn medewerkers voortdurend aan het improviseren en inspelen op wat er concreet gebeurt, waarbij ze dikwijls de wil hebben om er het beste te maken. Juist dat streven betekent dat ze veel moeten rommelen en regelen, vaak ondanks de organisatie waar ze in werken. Daarbij laten ze zich niet leiden door het strategisch beleidsplan, de veranderagenda of door KPI’s.’

Perspectief bieden

Het brengt me terug bij de kern van onderwijs. Het prachtige vak van ‘werelden openen en perspectieven bieden’. Laten we ons vooral uitspreken over onze waarden, visies en overtuigingen. Kleurplaten uitdelen en daarbij steeds de vraag stellen: