Een sober leerling- en onderwijsvolgsysteem, dat kan en mag!

Teije de Vos

Testontwikkelaar - toetsdeskundige - adviseur bij Boom test uitgevers

  

  Geplaatst op 1 juni 2014

Minder toetsen

Er wordt alom geklaagd over de toetsdruk en de toetscultuur. In deze bijdrage een voorstel om minder te toetsen en beter te observeren.

Toetsbesluit PO

De wet- en regelgeving van 2014 (Wet Eindtoetsing PO en Toetsbesluit PO) biedt scholen naast de verplichting tot het hanteren van een leerling- en onderwijsvolgsysteem anderzijds veel ruimte voor de invulling daarvan. De onderwijsinspectie zegt namelijk het volgende:

'De inspectie beoordeelt de resultaten tijdens de schoolperiode aan de hand van toetsresultaten op de volgende toetsen:
• Technisch Lezen (TL) in groep 3 en groep 4;
• Rekenen en Wiskunde (RW) in groep 4 en groep 6;
• Begrijpend Lezen (BL) in groep 6.’
De inspectie vraagt dus ‘slechts’ van vijf momenten in de schoolloopbaan de toetsresultaten.

Daarom acht ik onderstaande toepassing ruim voldoende en voor de praktijk acceptabel. Ten opzichte van de huidige praktijk kan dus aanzienlijk worden bespaard op tijd en (op termijn) op kosten.

Groep 1 en 2

In groep 1 en 2 is het toepassen van landelijk genormeerde toetsen onwenselijk vanwege de vele bezwaren die eraan kleven. We beperken ons daar dan ook tot het (gestructureerd) observeren en registreren van in hoofdzaak de functieontwikkeling. 

Groep 3 t/m 8

In groep 3 t/m 8 is in principe eens per jaar (in april) toetsen met landelijk genormeerde, methodeonafhankelijke toetsen voldoende, omdat de methodgebonden toetsen en de observaties van de leerkracht er immers al voor zorgen dat de voortgang in de leerstof wordt bewaakt. De landelijk genormeerde, methodeonafhankelijk toetsen zijn er slechts voor om het niveau te bewaken: lopen we een beetje in de pas met onze manier van werken? Verder zijn ze handig om voor de leerling het ontwikkelingsperspectief te bewaken.

In principe eens per jaar toetsen lijkt ten opzichte van de huidige praktijk wellicht weinig, maar op de cruciale momenten gebeurt het wèl twee keer per jaar (zie het afnameschema hieronder: alleen in de groepen 3, 6 en 7 wordt er maar eens per jaar getoetst). En nogmaals, het gaat hier om niveaubewaking (kwaliteitsbewaking t.o.v. de landelijke norm) en daarvoor is negen keer toetsen in de schoolloopbaan (inclusief de eindtoets) meer dan voldoende!

Aanvulling in groep 4 en 5

In de groepen 4 en 5 wordt in november aanvullend het technisch lezen en hoofdrekenen getoetst, omdat die ontwikkeling daar een stuk sneller gaat.

Groep 8 in november

In groep 8 wordt het toetsen verplaatst naar november, vanwege het vroegtijdig kunnen opmaken van een schooladvies en vanwege de eindtoets die in april wordt afgenomen. 

Komt eruit wat erin zit qua opbrengsten?

Om na te gaan of eruit gekomen is wat erin zit, kan in groep 6 en in groep 7 of 8 een klassikale intelligentietest worden afgenomen, waarmee tevens een (pré)advies VO kan worden geformuleerd. 

Aanvulling in groep 6, 7 of 8

Aanvullend zou in groep 6, 7 of 8 nog een test kunnen worden afgenomen, die iets zegt over de leermotivatie, het doorzettingsvermogen en het zelfvertrouwen.

Afnameschema leer- en onderwijsvolgsysteem

Groep het hele jaar november april
1 observeren FO    
2 observeren FO    
3     toetsen TL, HR, RW, SP
4   toetsen TL en HR toetsen TL, HR, BL, RW, SP
5   toetsen TL en HR toetsen TL, HR, BL, RW, SP
6     toetsen TL, HR, BL, RW, SP
7     toetsen TL, HR, BL, RW, SP
8   toetsen TL, HR,
BL, RW, SP
Eindtoets

FO = functieontwikkeling    TL = technisch lezen         HR = hoofdrekenen 
BL = begrijpend lezen         RW = rekenen/wiskunde     SP = spellen

Observeren

Voor het observeren van de funktieontwikkeling werd indertijd OPFO en LVS 1-2 ontwikkeld, maar er zijn onderhand talloze alternatieven voorhanden. Naast de materialen van het Cito, zijn voor de niveaubepaling de Schoolvaardigheidstoetsen zeer geschikt, vanwege hun sobere en weinig talige karakter. Bovendien lenen ze zich door hun constructie uitstekend voor het maken van trendanalyses en opbrengstmetingen (komt eruit wat erin zit?).

Voor de klassikale intelligentiemeting zijn er de Tussentest (voor groep 6) en de Drempeltest (voor groep 7 of 8). De LeerMotivatieTest kan aanvullend worden afgenomen in groep 6, 7 of 8. Alle genoemde toetsen zijn door de Cotan goedgekeurd en door de inspectie toegelaten.

Reageren?

Reacties op dit voorstel? Gebruik uw Linkedin-account om hieronder te reageren.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Congres
Van groep 2 naar groep 3
Van groep 2 naar groep 3
Een warme overgang van speels naar schools leren
Medilex Onderwijs 
Webinar
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie 
Volgen van de ontwikkeling
Volgen van ontwikkeling: evalueren - normeren - LVS - rapportage
Arja Kerpel
Regeldruk en administratie
Regeldruk en administratie: 5 vragen
Machiel Karels
Cito spelling toets 2
Meerkeuzeopgaven van de Cito-spellingtoets zijn echt niet valide
Anna Bosman
Citoscore hanteren
Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis
Leerlingvolgsysteem
Leerlingvolgsysteem: dat wordt een stuk makkelijker!
Teije de Vos
Citoscore misverstanden
Meten is niet alles weten
Teije de Vos
Testen voor het LVS
Testen voor het leerlingvolgsysteem
Teije de Vos
Toetsen en hulp(middelen)
Toetsen met of zonder hulp(middelen)?
Teije de Vos
DLE geschiedenis
Geschiedenis van het DLE
Teije de Vos
Route 8 en IEP eindtoets
Wat valt er te kiezen naast de Centrale Eindtoets Basisonderwijs?
Gerdineke van Silfhout
Minimale toetsing in schema gezet
Minimale Toetsing LVS
Teije de Vos
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend luisteren technisch lezen (2)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Luisteren en Technisch Lezen (2)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend lezen (3)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Lezen (3)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen rekenen-wiskunde (6)
Beoordeling LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde (6)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen hoofdrekenen en overig (7)
Beoordeling LVS-toetsen Hoofdrekenen en overige specifieke vaardigheden (7)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend luisteren technisch lezen (2)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Luisteren en Technisch Lezen (2)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen begrijpend lezen (3)
Beoordeling LVS-toetsen Begrijpend Lezen (3)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen rekenen-wiskunde (6)
Beoordeling LVS-toetsen Rekenen-Wiskunde (6)
Corine Treffers
Beoordeling LVS-toetsen hoofdrekenen en overig (7)
Beoordeling LVS-toetsen Hoofdrekenen en overige specifieke vaardigheden (7)
Corine Treffers
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Overzicht LVS-toetsen en toelichting
Corine Treffers
Meester Mark -2-
Meester Mark vraagt door
Helèn de Jong
Meester Mark -1-
Meester Mark draait door - ten onder in het onderwijs
Arja Kerpel
Klimroos leerlingvolgsysteem
Klimroos
Bertine van den Oever
Brede vorming
Brede vorming maakt onderwijs mooier en completer
Alex de Bruijn
Stop de kleutertest
Stop het testen van peuters en kleuters. Ervaren leerkrachten zijn deskundig.
Dick van der Wateren
Minder standaardtesten
Standaardtesten in het onderwijs. Moet dat nou?
Dick van der Wateren
Wegcijferen door toetsen
Laat je niet wegcijferen
Paul Filipiak
Kleuters toetsen
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
Verplichting Eindtoets ongewenst
Verplichting Centrale Eindtoets onnodig en onwenselijk
Teije de Vos
Groep 1 en 2 niet toetsen
In groep 1 en 2 niet toetsen, maar observeren!
Teije de Vos
Onderwijsinspectie eindtoets
Visie van de onderwijsinspectie op de Cito eindtoets
Arnold Jonk
10 vragen bij OGW
10 vragen bij opbrengstgericht werken
Machiel Karels


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
Leerlingvolgsysteem in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
cito-score
dl
dle
eindtoets basisonderwijs
kleutertoetsen
leerlingvolgsysteem
niveauwaarde
percentielscores
toetskalender

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest