Formatief betekent dat je de prestaties van een leerling niet vergelijkt met die van andere leerlingen, maar met zijn eerdere resultaten. Formatief toetsen is de tegenhanger van summatief toetsen. Bij summatief beoordelen geef je een cijfer gebaseerd op een norm. Bij formatief beoordelen ben je gericht op de ontwikkeling: wat is goed en hoe kun je het nog beter maken?
Assessment heeft betrekking op de manier waarop je leerlingen vooruit helpt in hun leerproces: onder andere door feedback te geven, door vragen te stellen, door het leerdoel helder te maken en door aan te geven hoe een ‘goed’ leerresultaat eruit ziet. Dit assessment krijg je op drie manieren:
- Teacher-assessment: door als leerkracht de juiste vragen te geven en feedback te geven op het leren.
- Peer-assessment: door gesprekken met klasgenoten, praatmaatjes.
- Self-assessment: door te reflecteren op je eigen leerproces en resultaten.
Kenmerken formatieve assessment
Welke ingrediënten horen bij formatieve assessment?
- Duidelijke leerdoelen.
- Succescriteria die met de leerlingen opgesteld zijn.
- Een growth mindset en metacognitieve vaardigheden. Leerlingen activeren om eigenaar te worden van hun eigen leerproces.
- Heterogene groepen.
- Goede voorbeelden analyseren en delen, voordat de leerlingen hun eigen product maken.
- Effectieve klassengesprekken, vragen, taken en lesafsluiting.
- Feedback geven die leerlingen vooruithelpt. En coöperatieve feedback van klasgenoten tijdens een time-out in de les. Leerlingen zijn elkaars hulpbron bij het leren. Dit kan door middel van praatmaatjes.
- Leerlingen betrekken bij het voorbereiden van de les om hun motivatie en eigenaarschap te vergroten.
Bron: Clarke, S. Leren zichtbaar maken met formatieve assessment (Bazalt, 2016)
Formatieve feedback
Formatieve feedback geeft leerlingen of studenten inzicht in hun sterke en zwakke punten en helpt hen het eigen leerproces te verbeteren. Digitaal toetsen biedt mogelijkheden om formatieve feedback te standaardiseren en om rijke feedback te geven (bijvoorbeeld links naar relevante achtergrondinformatie).
Peer assessment
Bij peer assessment (ook wel peer review of peer feedback genoemd) beoordelen leerlingen of studenten (peers) elkaars producten en voorzien elkaar van feedback. In sommige digitale toetssystemen kan de mogelijkheid van peer assessment ingesteld worden. (Bron: Surf.nl)
Laatst geactualiseerd op 6 oktober 2021
