Kennisplatform
Alles over executieve functies: Leermodules van Emiel van Doorn.

Leraren zijn net echte mensen

Arja Kerpel
Redactielid wij-leren.nl l Projectleider bij Wij-spelen.nl  

Kerpel, A. (2017). Leraren zijn net echte mensen.
Geraadpleegd op 15-10-2024,
van https://wij-leren.nl/leraren-zijn-net-echte-mensen.php
Geplaatst op 3 oktober 2017
Leraren zijn net echte mensen

Pascal Cuijpers komt met een nieuw boek: Leraren zijn net echte mensen. Na het succes van ​Leraren hebben meer vakantie dan mensen die werken​ is dit weer een boek vol columns, korte verhalen en gedichten. Hij neemt je mee in de wereld van het onderwijs en de veranderende maatschappij. Een inkijkje aan de hand van citaten.

Plezier

​Pascal Cuijpers pleit voor positivisme in het onderwijs. We hebben in het onderwijs juist bruistabletten nodig, met aandacht voor de persoonlijke verhalen van de leerlingen. Een positieve leraar bereikt veel meer dan een leraar die stijf staat van de regels, tijdsdruk, werkdruk, starheid en getemperde emoties:

​'Een positievere en luchtigere benadering van een prachtberoep dat je zelf té serieus kunt nemen, biedt perspectief op vele fronten. (...) Positivisme weerlegt immers negatieve uitingen en feedback, optimisme zorgt voor bergen werklust, en enthousiasme kost minder energie dan je zelf denkt.' (blz. 11)

Tekenvaardigheden

Tekenen en kunst zijn vaak een sluitpost in het basisonderwijs. Onlangs was in het nieuws dat het slecht gesteld is met het tekenniveau van leerlingen in groep 8. In dit negatieve nieuws ziet tekendocent Cuijpers toch een lichtpuntje:

​'Dat er dus, naast de beslommeringen rondom het taal- en rekenonderwijs, nu ook aandacht is voor de kindertekening, is een prima aanleiding om het debat hierover aan te gaan en wellicht met het oog op de (onderwijs)toekomst te investeren op dit gebied. Want creativiteitsontwikkeling is, naast de onderschatte basis van alle andere vakken, een verrijking voor een onontdekte wereld die gestuurd kan worden door eigen fantasie. Mits er voldoende stimulatie, motivatie, tijd en geld aanwezig zijn. Het kabinet kan hier wellicht een vooraanstaande rol in spelen en ervoor gaan zorgen dat elk kind op zijn minst de mogelijkheden krijgt om, naast de taal- en rekenvaardigheden, de tekenvaardigheden te mogen ontdekken en te optimaliseren. Ik teken hier in elk geval voor.' (blz. 43)

Gedichten

In het boek Leraren zijn net echte mensen ​wisselt de auteur columns en verhalen af met gedichten. Zoals dit gedicht over Toetsisme  (blz. 111):

Toetsisme

De leerling die na de toets
nog even was nagebleven
verzuchtte met zachte
doch zelfverzekerde stem:

waren de entertoets
sneltoets
pijltjestoets
en de terugtoets
maar de enige toetsen
in mijn leven

​Centrale eenheidsworst

Ook in dit boek komt het thema 'toetsen' regelmatig aan bod. Bijvoorbeeld in de column over de Citotoets:

​'De Cito-stress is weer achter de rug. Voor een jaar. De hype rondom het belangrijkste toetsmoment van basisschoolleerlingen heeft ook weer zijn laatste stuiptrekking gehad in de vorm van ontevreden ouders die de objectiviteit van de leerkracht in twijfel trekken. De scoringsdrang is immers tot ongekende hoogten opgestuwd door een kabinet dat toetsen en excelleren indoctrineert als waarheid. Een lage score voor de eindtoets én dito advies staan gelijk aan falen. Een deceptie voor een kind, dat helemaal (nog) niet bezig zou moeten zijn met dergelijke druk, statistieken en statustieken.' (blz 113)

Onrust en chaos

Middelbare scholen zijn doorgaans weinig flexibel in het switchen van niveau. 'Middelbare scholen houden namelijk graag vast aan de adviezen van basisscholen en zien hun leerlingen het liefst een diploma halen op dit niveau, mede omdat anders een rode min volgt bij een volgend inspectiebezoek.' (blz. 119). Dit kan nare gevolgen hebben:

'Een kwalijke zaak, die niet getuigt van maatwerk en onherroepelijk motivatieproblemen met zich mee kan brengen. Bovendien kan het bijbehorende klachten als faalangst, stress, minderwaardigheidsgevoel en het verkrijgen van weinig succeservaringen tot gevolg hebben. In sommige gevallen zou dit zelfs kunnen leiden tot onderpresteren en uitval. Deze demotiverende problematieken leiden weer tot onrust en chaos in klassen. Het is een gegeven dat de negativiteit pijnlijk compleet en duidelijk maakt.' (blz. 119)

Daarbij is het zo dat leerlingen worden afgerekend op hun laagste niveau, terwijl ze misschien enkele vakken op een hoger niveau zouden kunnen afronden. Pascals advies? Meer maatwerk. 'Grote kans dat daarna de chaos en de ordeproblemen afnemen.'

Buitenbeentjes

Aan de hand van heel herkenbare voorbeelden kaart Pascal pijnpunten in de maatschappij aan. Zoals in de column over Buitenbeentjes, de pakketten met afgekeurde groenten die Albert Heijn verkoopt:

​'Ik zie ze soms ook in de winkel liggen; een ernstig vervormde paprika of een kromme komkommer; getekend voor het korte leven, geboren om uitgelachen en buitengesloten te worden. Terwijl de meeste mensen weten dat deze vervormde producten niet anders zijn van smaak en versheid, laten de meesten ze toch links liggen. We zijn immers in dit leven geneigd om imperfectie in alle voorkomende vormen te voorkomen. Voldoen aan de standaard en klakkeloos meelopen met de massa is de mainstream-norm en lijkt een universele, ongeschreven regel geworden. Het indoctrineren dat alleen het beste goed genoeg is, getuigt van een kwaadaardigheid in de mens die afwijking niet tolereert en stiekem veel schade kan aanrichten.' (blz. 143)

Positieve aandacht

​'De discipline van de Nederlandse leerling is erbarmelijk, luidt de eerste regel van het artikel dat ik 's ochtends vroeg lees in een ochtendkrant. (...) Vervolgens wordt ook nog maar eens het recente OESO-onderzoek aangekaart, waaruit is gebleken dat het een onrust van jewelst is op de vaderlandse scholen. Goedemorgen, beste leraar, prettig wakker worden zo, hè? Ga je er ook weer lekker een bende van maken deze week?' (blz. 157)

​Zo'n nieuwsbericht is stemmingmakerij, vindt Pascal. Negatieve aandacht, dat is wel het laatste waar het onderwijs op zit te wachten. Het onderwijs heeft een optimistische benadering nodig: ​Leraren zijn namelijk net mensen die, net als hun leerlingen, het best gedijen onder positieve omstandigheden.  (...) Er wordt hard gewerkt in het onderwijs en men heeft het beste voor met elke leerling. Daarnaast gaat er ook juist veel goed. ​(blz. 158)

De kunst van het onderwijs is mogen plaatsmaken voor verbeelding en durven openstaan voor verwondering. - Pascal Cuijpers 

​Tot slot

Leraren zijn net echte mensen ​is weer typisch een boek van Pascal Cuijpers. Hij zet je aan het denken met zijn vlotte pen en een vleugje humor. De thema's die hij aansnijdt, zijn afwisselend: de 'bekende' onderwijsthema's zoals toetsen, maar ook onderwerpen die vooral aan de maatschappij gerelateerd zijn. De link met het onderwijs is soms ver te zoeken, bijvoorbeeld bij het gedicht over het sinterklaaslijstje.

Veel columns leggen pijnpunten in het onderwijssysteem bloot. Sommige verhalen zijn erg humoristisch, zoals de column over Wifistoring. Oftewel: de ene column lees je met een glimlach, de ander met een schaterlach en bij pijnlijke columns vergaat het lachen je. Pascal Cuijpers is creatief met taal. Het boek staat vol mooie zinnen, waar je echt van kunt genieten. Zoals deze: ​We somberden synchroon ten tijde van teleurstellingen (blz. 156).

Al met al is het boek een gemêleerde verzameling van interessante, goedgeschreven columns. Voor elk wat wils. ​Een aanrader!

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Bestellen

Het boek Leraren zijn net echte mensen is te bestellen via:



Dossiers

Uw onderwijskundige kennis blijft op peil door 3500+ artikelen.