Bias bij toetsen

Bias in toetsing verwijst naar een systematische vertekening in de manier waarop toetsscores de werkelijke kennis, vaardigheden, of competenties van de getoetste personen weergeven. Dit betekent dat sommige groepen deelnemers onterecht bevoordeeld of benadeeld kunnen worden door de manier waarop een toets is ontworpen, uitgevoerd of geïnterpreteerd. Bias in toetsen kan verschillende oorzaken hebben en op verschillende manieren tot uiting komen:

 

1. Culturele bias: Wanneer de inhoud van een toets of de context van de toetsvragen meer aansluit bij de ervaringen, waarden, of kennis van bepaalde culturele of etnische groepen dan bij anderen, kan dit leiden tot ongelijke prestaties die niet noodzakelijkerwijs de werkelijke vaardigheden of kennis van de deelnemers weerspiegelen.

 

2. Taalbias: Toetsen die taalgebruik vereisen dat niet aansluit bij het taalgebruik van alle testnemers (bijvoorbeeld door dialecten of tweede-taalvaardigheden) kunnen sommige leerlingen benadelen, zelfs als de toets bedoeld is om een andere vaardigheid te meten.

 

3. Socio-economische bias: Toetsvragen die kennis of ervaringen veronderstellen die meer voorkomen bij leerlingen uit hogere socio-economische klassen kunnen leiden tot bias tegenover leerlingen uit lagere socio-economische klassen.

 

4. Genderbias: Als de toetsvragen of -taken systematisch voordeliger zijn voor leerlingen van een bepaald geslacht, door stereotyperingen of ongelijke verwachtingen, is er sprake van genderbias.

 

5. Bias door toetsvorm: Sommige toetsvormen kunnen in het voordeel of nadeel werken van bepaalde groepen leerlingen. Bijvoorbeeld, leerlingen met bepaalde soorten leerstoornissen kunnen nadeel ondervinden bij bepaalde soorten vraagstellingen of toetsformaten.

 

Het identificeren en verminderen van bias in toetsing is essentieel om eerlijke en gelijke onderwijskansen te garanderen. Dit kan onder andere door zorgvuldige ontwikkeling en review van toetsmaterialen, het gebruik van diverse toetsmethoden, en het opleiden van toetsontwikkelaars en docenten in het herkennen en aanpakken van mogelijke bronnen van bias.

Marleen Legemaat

Redactielid bij Kennisplatform Wij-leren.nl

Focus! Ontwikkel aandacht en concentratie bij jonge kinderen