Intrinsieke motivatie
Intrinsieke motiviatie is erg belangrijk, niet alleen in het onderwijs. Het is de motivatie die van binnenuit komt en daarmee is het de motor van het leren. Goede leraren weten de intrinsieke motivatie van leerlingen op gang te brengen. Maar hoe stimuleer je de intrinsieke motivatie van een leerling?
Intrinsieke motivatie in het onderwijs
Als je intrinsiek gemotiveerd bent, doe je iets omdat je het graag wilt, niet omdat je van buiten af wordt gemotiveerd dit te doen. Voor leraren is het van het grootste belang dat zij weten hoe leerlingen intrinsiek gemotiveerd kunnen worden. Het leren van leerlingen gaat dan veel soepeler en het geeft energie in plaats van dat het veel energie kost.
Goede leraren weten het onderwijs betekenisvol voor leerlingen te maken. Zij zorgen er voor dat de motor van nieuwsgierigheid en intrinsieke motivatie blijft draaien en dat de leerlingen op deze manier van binnenuit gemotiveerd zijn voor hun leerproces.
Intrinsieke motivatie theorie
Een belangrijke motivatie theorie is de Zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan. Volgens Deci & Ryan (1985; 2000) kunnen docenten de intrinsieke motivatie verhogen als ze weten in te spelen op drie psychologische basisbehoeften relatie, competentie en autonomie.
Luc Stevens geeft aan: "Eerst het kind, dan de leerling." Daarmee bedoelt hij aan te geven dat de behoefte aan relatie voorop gaat in het onderwijsleerproces. Maar heel dicht daarop komt de behoefte aan autonomie: je wilt regie hebben over je leerproces en daar invloed op uit kunnen oefenen. Tenslotte is de competentiebeleving erg belangrijk: je wilt als leerling ervaren dat je competent bent in wat je doet. Succeservaringen zijn hierin dus erg belangrijk voor de intrinsieke motivatie.
Extrinsieke motivatie
Bij extrinsieke motivatie doe je iets omdat dit van een ander moet of omdat er een andere externe prikkel is die je drijft. Een externe prikkel kan bijvoorbeeld een beloning of geld zijn. Of de dreiging van straf als je iets niet doet. Het grote nadeel van extrinsieke motivatie is het feit dat de motivatie verdwijnt als de externe prikkel wegvalt. In het onderwijs kan het leren voor toetsen een externe motivatie zijn. Of het voorkomen van strafwerk omdat er niet geleerd is of omdat het huiswerk niet gemaakt is.
Intrinsieke motivatie voorbeelden
Voorbeelden van intrinsieke motivatie zijn: Je doet extra goed je best bij Engels omdat je over enige tijd een reis naar Amerika gaat maken en je de taal dan goed wilt beheersen. Een ander voorbeeld: Je doet mee als collectant voor de Hartstichting omdat je vader problemen met z'n hart heeft. Je kunt ook intrinsiek gemotiveerd zijn omdat je eigenaarschap over je leerproces ervaart. Je weet welke doelen je aan wilt werken en je weet waar je staat in je ontwikkeling. Dat zorgt voor een sterke intrinsieke motivatie.
Autonome motivatie
Intrinsieke motivatie komt voort uit de eigen wil om iets te doen. De mogelijkheid zelf keuzes te kunnen maken is hier voor nodig. In het onderwijs is het daarom belangrijk dat er ruimte is voor het maken van eigen keuzes. Daarmee wordt tegemoet gekomen aan deze behoefte van autonomie. Inzicht in het eigen leergedrag en in de voortgang van de opleiding of studie speelt hier een belangrijke rol in. Bij kinderen in het basisonderwijs wordt dit wel 'leren zichtbaar maken' genoemd. Je geeft het kind c.q. de leerling inzicht in de doelen waar aan gewerkt wordt en waar hij of zij staat qua beheersing van die doelen. Deze manier van werken zorgt voor langdurige intrinsieke motivatie omdat het sterk verbonden is aan de behoefte aan competentiebeleving en aan autonomie.
Demotivatie
Er ontstaan motivatieproblemen als je het gevoel hebt dat anderen alles voor je beslissen. Je doet de dingen dan alleen nog maar om straf te voorkomen of om een beloning te krijgen. Motivatieproblemen in het onderwijs zijn vaak ook het gevolg van te weinig afstemming op de leerlingen.
Hoe versterk je intrinsieke motivatie?
Je kunt intrinsieke motivatie stimuleren door pedagogische afstemming. Dat betekent dat je als leraar afstemt op de behoefte aan relatie, competentie en autonomie. Je moet dus zorgen voor een goede relatie met de leerlingen. Daarnaast stem je de instructie en de lesstof zodanig op de leerlingen af dat ze zich competent voelen. En tenslotte organiseer je het onderwijs zo dat leerlingen regie en eigenaarschap ervaren over hun eigen leerproces. Deze aftemming op de basisbehoeften zorgt voor een duurzame intrinsieke motivatie.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Laatst geactualiseerd op 20 november 2023
Gerelateerd
Opleiding
![Gedragsexpert in het vmbo en mbo](https://wij-leren.nl/images/iconen/Gedragsexpert vmbo.jpg)
Gedragsexpert in het vmbo en mbo
Professioneel omgaan met gedrag van jongeren op school
Medilex Onderwijs![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Medilex Onderwijs
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Gratis webinar
![Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!](https://wij-leren.nl/images/iconen/academie-100.jpg)
Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!
Bekende experts delen hun kennis
Wij-leren.online Academie![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Wij-leren.online Academie
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Webinar
![Executieve functies een nieuwe hype?](https://wij-leren.nl/images/iconen/emiel-van-doorn-101.jpg)
Executieve functies een nieuwe hype?
Webinar met Emiel van Doorn
Wij-leren.nl Academie![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Wij-leren.nl Academie
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
![Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!](https://wij-leren.nl/images/banners/webinars-leermodules-experts-470.jpg)
![Flexibel puberbrein](https://wij-leren.nl/images/iconen/flexibel-puberbrein-100.jpg)
Flexibel Puberbrein .
Yvonne van Sark
Versterking van eigenaarschap: de impact van leerdoelen en leerlijnen in het onderwijs
redactie
Nieuwe inzichten in de rol van cijfers en feedback op de motivatie van studenten: Een diepgaande analyse in het beroepsonderwijs
redactie
Didactische strategieën om motivatie en leergierigheid bij MBO-studenten te beïnvloeden
redactie
![Montessori onderwijs methode](https://wij-leren.nl/images/iconen/montessori-methode-theorie-100.jpg)
Montessori methode - wat is Montessori onderwijs?
Machiel Karels
![Motivatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatie-onderwijs-zelfdeterminatietheorie-100.jpg)
Motivatie - intrinsieke en extrinsieke motivatie
Machiel Karels
![Dimensies van onderwijs](https://wij-leren.nl/images/iconen/dimensies-van-onderwijs-100.jpg)
Dimensies van onderwijs
Machiel Karels
Heeft een bepaalde wijze van belonen van gewenst gedrag bij kinderen van 4 tot 8 jaar een blijvend effect op een positieve gedragsontwikkeling?
redactie
Duurzaamheidsinitiatieven in de retailsector: Strategieën, uitdagingen en toekomstperspectieven
redactie
![Effect woordbeoordelingen op schoolrapport in plaats van cijfers bo](https://wij-leren.nl/images/iconen/leerhonger-uitdagende-doelen-hoogbegaafd-100.jpg)
Het effect van tekstuele beoordelingen op basisschoolrapporten
redactie
![Talentenscan motiveert](https://wij-leren.nl/images/iconen/talentenscan-motivatie-kindgesprekken-100.jpg)
Hoe een talentenscan leerlingen intrinsiek motiveert
Nadine van der Hart
![Motivatiewaaier; leraren kunnen inspireren](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatiewaaier-ongemotiveerde-leerlingen-zijn-ook-gemotiveerd-100.jpg)
Ongemotiveerde leerlingen zijn ook gemotiveerd
Ivo Mijland
![Vier sleutels effectieve les (2)](https://wij-leren.nl/images/iconen/vier-sleutels-effectieve-les-betrokkenheid-afstemming-100.jpg)
De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2
Theo Wildeboer
![Gedrag beïnvloeden](https://wij-leren.nl/images/iconen/attitude-gedrag-beinvloeden-100.jpg)
Is de attitude en het gedrag van leerlingen te beïnvloeden?
Michel Verdoorn
![Ontwikkelingsgericht leesonderwijs](https://wij-leren.nl/images/iconen/middenbouw-ontwikkelingsgericht-opbrengsten-bouwstenen-vierveldenmodel-100.jpg)
Ik ben een beetje misselijk - ontwikkelingsgericht leesonderwijs
Bea Pompert
![Motivatie meten](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatie-meten-verbeteren-motivatiespiegel-app-100.jpg)
Motivatie meten en verbeteren - De motivatiespiegel
Ton van der Valk
![Intrinsieke motivatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/intrinsieke-motivatie-tips-jongeren-100.jpg)
Hoe help je leerlingen om gemotiveerd te raken? - 10 praktische inzichten voor onderwijsprofessionals
Yvonne van Sark
![Buitenschools leren](https://wij-leren.nl/images/iconen/buitenschools-leren-ipc-curriculum-100.jpg)
Leren van de buitenwereld
Dolf Janson
![Drijfveren voor leren](https://wij-leren.nl/images/iconen/drijfveren-leren-motivatie-bij-e-learning-100.jpg)
Vier inzichten over drijfveren voor leren
Wilfred Rubens
![Zelf gereguleerd leren](https://wij-leren.nl/images/iconen/zelf-gereguleerd-leren-100.jpg)
Hoe laat je intrinsieke motivatie groeien?
Dirk van der Wulp
![Autonome motivatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatie-autonoom-100.jpg)
Hoger leerrendement door vergroten autonome motivatie
Michel Verdoorn
![Differentiatie zelfregulatie (1)](https://wij-leren.nl/images/iconen/differentiatie-zelfregulatie-100.jpg)
Beter differentiëren dankzij zelfgereguleerd differentiëren
Michel Verdoorn
![Huiswerk maken](https://wij-leren.nl/images/iconen/motiveren-huiswerk-100.jpg)
Motiveren: Ga je je huiswerk ook echt maken?
Dirk van der Wulp
![Autonomie en motivatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatie-autonomie-100.jpg)
Meer motivatie door meer autonomie
Dirk van der Wulp
![Motivatie door feedback](https://wij-leren.nl/images/iconen/motivatie-oplossingsgerichte-feedback-100.jpg)
Meer motivatie door oplossingsgerichte feedback
Dirk van der Wulp
![Talenten herkennen en ontwikkelen](https://wij-leren.nl/images/iconen/talenten-herkennen-en-ontwikkelen-100.jpg)
Talenten herkennen en ontwikkelen: een hele uitdaging!
Nadine van der Hart
![Leerrijk onderwijs, zin en onzin](https://wij-leren.nl/images/iconen/leerrijk-onderwijs-variatie-didactiek-100.jpg)
Dieper leren. De zin en onzin van leerrijk onderwijs
Martine Blonk - Meulenkamp
![benchmark motivatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/benchmark-motivatie-100.jpg)
Benchmarks voor motivatie
Ton van der Valk
![Digitaal portfolio met badges](https://wij-leren.nl/images/iconen/digitaal-badge-portfolio-100.jpg)
Alles wat je in je mars hebt in je eigen hand
redactie
![Zelfstandig leergedrag VO](https://wij-leren.nl/images/iconen/zelfstandig-leergedrag-vo-100.jpg)
Zelfstandig leergedrag in het VO - de hefboom voor succes?
Machiel Karels
![Autonome leesmotivatie stimuleren](https://wij-leren.nl/images/iconen/autonome-leemotivatie-stimuleren-100.jpg)
Het ontwikkelen van autonome leesmotivatie bij vrij lezen
Anneke Bemer
![Eigenaarschap van leren - vijf tips](https://wij-leren.nl/images/iconen/eigenaarschap-van-leren-vijf-tips-100.jpg)
Eigenaarschap van het leren - 5 tips om hier beter op te oriënteren
Michel Verdoorn
Leren leerlingen van het vmbo anders?
redactie
![Summatieve toetsing op weg naar zelfstandigheid](https://wij-leren.nl/images/iconen/summatieve-toetsing-zelfstandigheid-100.jpg)
De plek van summatieve toetsing op de weg naar zelfstandigheid
Dominique Sluijsmans
![Hindernissen leerprocessen hoogbegaafde leerlingen deel 1](https://wij-leren.nl/images/iconen/hindernissen-leerprocessen-hoogbegaafde-leerlingen-deel-1-100.jpg)
Interne hindernissen in de leerprocessen van hoogbegaafde leerlingen (1)
Carl D'hondt
![Hindernissen leerprocessen hoogbegaafde leerlingen deel 2](https://wij-leren.nl/images/iconen/hindernissen-leerprocessen-hoogbegaafde-leerlingen-deel-2-100.jpg)
Interne hindernissen in de leerprocessen van hoogbegaafde leerlingen (2)
Carl D'hondt
![Hindernissen leerprocessen hoogbegaafde leerlingen deel 1](https://wij-leren.nl/images/iconen/hindernissen-leerprocessen-hoogbegaafde-leerlingen-deel-1-100.jpg)
Interne hindernissen in de leerprocessen van hoogbegaafde leerlingen (1)
Carl D'hondt
![10 vragen over autonomie](https://wij-leren.nl/images/iconen/autonomie-betekenis-100.jpg)
10 vragen over autonomie
Machiel Karels
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - introductie](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
0 - Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - introductie](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
0 - Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid -1](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
1 Paradoxen van eigenaarschap
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 2](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
2 Casus: Een daltonschool voor basisonderwijs
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 3](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
3 Geen eigen leerproces
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 4](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
4 Geen eigen keus
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 5](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
5 De vier aspecten van de contradictie van eigenaarschap
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 6](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
6 De tijdgeest: het neoliberalisme
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 7](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
7 Zelfzeggenschap
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 8](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
8 Verantwoordelijkheid
Piet van der Ploeg
![Van eigenaarschap naar verantwoordelijkheid - 9](https://wij-leren.nl/images/iconen/van-eigenaarschap-naar-verantwoordelijkheid-0-100.jpg)
9 Verantwoordelijk worden
Piet van der Ploeg
Leren leerlingen van het vmbo anders?
redactie
![Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker](https://wij-leren.nl/images/iconen/makkelijker-kunnen-we-het-niet-maken-wel-leuker-100.png)
Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker
Marianne Hogenhout
![Sturen op autonomie](https://wij-leren.nl/images/iconen/sturen-op-autonomie-transactionele-analyse-onderwijs-100.png)
Sturen op autonomie - Transactionele analyse voor het onderwijs
Nelleke Herrewijnen
![Deep Learning](https://wij-leren.nl/images/iconen/deep-learning-nl-100.jpg)
Deep Learning - betekenisvol onderwijs in een lerende cultuur
Machiel Karels
![ReguLEER](https://wij-leren.nl/images/iconen/zelfregulerend-leren-100.jpg)
ReguLEER - Een pedagogisch-didactische verkenning van zelfregulerend leren
Machiel Karels
![Een plasje buiten de pot](https://wij-leren.nl/images/iconen/een-plasje-buiten-de-pot-100.jpg)
Een plasje buiten de pot
Ivo Mijland
![Transformeren](https://wij-leren.nl/images/iconen/innovatie-transitie-transformeren-motivatie-van-binnenuit-100.jpg)
Stop met innoveren! Ga in transitie
Marjoke Hinnen
![Interne sturing](https://wij-leren.nl/images/iconen/interne-sturing-autonomie-100.jpg)
Stop marginalisering in het onderwijs
Marjoke Hinnen
![Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
![Autonomie-ondersteunend lesgeven in een video van één minuut uitgelegd](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Autonomie-ondersteunend lesgeven in een video van één minuut uitgelegd
redactie
![Autonome motivatie in een video van één minuut uitgelegd](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Autonome motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
![Maarten van Buuren over autonomie en zelfsturing volgens Spinoza](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Maarten van Buuren over autonomie en zelfsturing volgens Spinoza
redactie
![Motivatie in een video van één minuut uitgelegd](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
![Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?
redactie
![Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023
redactie
![Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?
redactie
![Gamification en leren: Tjipcast 004](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Gamification en leren: Tjipcast 004
redactie
![Gecontroleerde motivatie in een video van één minuut uitgelegd](https://wij-leren.nl/img/icon_video.jpg)
Gecontroleerde motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]
![intrinsieke motivatie](https://wij-leren.nl/images/hoofdfoto/intrinsieke-motivatie.jpg)
30 autonome motivatie
111 autonomie
38 autonomie-ondersteunend lesgeven
67 basisbehoeften
71 competentie
81 eigenaarschap
51 extrinsieke motivatie
10 gamification
14 gecontroleerde motivatie
217 motivatie
42 zelfdeterminatie theorie
133 zelfregulatie
111 autonomie
38 autonomie-ondersteunend lesgeven
67 basisbehoeften
71 competentie
81 eigenaarschap
51 extrinsieke motivatie
10 gamification
14 gecontroleerde motivatie
217 motivatie
42 zelfdeterminatie theorie
133 zelfregulatie