Zelfdeterminatie theorie - Self-Determination Theory (SDT)
Er zijn verschillende theorieën over motivatie. Verreweg de meest populaire theorie is de zelfdeterminatie theorie (Self Determination Theory) van Deci & Ryan (1985; 2000). Deze wordt in veel onderzoeken gehanteerd en getoetst aan de praktijk. Hierdoor kunnen de hoofdlijnen uit de theorie ook relatief gemakkelijk worden vertaald naar een aantal handvatten voor docenten.
De zelfdeterminatie theorie maakt allereerst onderscheid tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie is motivatie die van binnenuit komt, de leerling is gemotiveerd om iets te leren waarin hij/zij zelf geïnteresseerd is. Bij extrinsieke motivatie zorgen externe prikkels dat de leerling gemotiveerd is, zoals een beloning in de vorm van een hoog cijfer. Intrinsieke motivatie zorgt vaak voor betere leerresultaten.
Volgens Deci & Ryan (1985; 2000) kunnen docenten de intrinsieke motivatie verhogen als ze weten in te spelen op drie psychologische basisbehoeften:
- Autonomie. De leerling heeft de vrijheid om een activiteit naar eigen inzicht te kunnen uitvoeren en heeft invloed op wat hij/zij doet.
- Gevoel van competentie. Het vertrouwen dat de leerling moet hebben in eigen kunnen.
- Relatie, sociale verbondenheid. De verbondenheid met de omgeving, ofwel vertrouwen hebben in anderen. En een positief klimaat in de klas; leerlingen moeten zich vrij voelen om vragen te stellen en niet bang zijn om fouten te maken (Verbeeck, 2010).
Bronnen
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2018) Self-Determination Theory, Basic Psychological Needs in Motivation, Development and Wellness, december 2018, 756 pagina's.
Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
Verbeeck, K. (2010). Op eigen vleugels. Autonomie voor kinderen in het basisonderwijs. ’s-Hertogenbosch: KPC Groep in opdracht van het ministerie van OCW.
Boeken
Het basisboek hierover is alleen in het Engels verkrijgbaar:
Gemotiveerd leren en lesgeven
De kracht van intrinsieke motivatie
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Laatst geactualiseerd op 20 november 2023
Gerelateerd
Webinar
Intrinsieke motivatie en spel: de echte motor onder leren?
Gratis webinar met Rob Martens
Wij-leren.nl Academie
Wij-leren.nl Academie
Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB
ANWB
E- learning module
Effectief communiceren met behulp van transactionele analyse
Ontrafel jouw manier van communiceren
Medilex Onderwijs
Medilex Onderwijs
Scholing
Alle opleidingen en boeken in het onderwijs
Voor jouw persoonlijke ontwikkeling en werkplezier
oo.nl
oo.nl
Kindgesprekken: zonder relatie geen prestatie.
Albert de Boer
Motivatie - intrinsieke en extrinsieke motivatie
Machiel Karels
Dimensies van onderwijs
Machiel Karels
Ongemotiveerde leerlingen zijn ook gemotiveerd
Ivo Mijland
De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2
Theo Wildeboer
Pedagogische tact past bij gepersonaliseerd onderwijs
Tijl Rood
Zo vergroot je de motivatie van je leerlingen!
Jaap Versfelt
Het kind is eigenaar van zijn ontwikkeling en is daarvoor competent
Luc Stevens
Is de attitude en het gedrag van leerlingen te beïnvloeden?
Michel Verdoorn
Adaptieve software zet onderwijs op zijn kop
Tijl Rood
Hoe organiseer je gepersonaliseerd onderwijs?
Tijl Rood
Motivatie meten en verbeteren - De motivatiespiegel
Ton van der Valk
Hoe help je leerlingen om gemotiveerd te raken? - 10 praktische inzichten voor onderwijsprofessionals
Yvonne van Sark
Waarom je als leraar trots op je vak zou moeten zijn
Dolf Janson
Hoe laat je intrinsieke motivatie groeien?
Dirk van der Wulp
De coachende leraar is van doorslaggevend belang voor de opbrengsten.
Dolf Janson
Technisch lezen oefenen met een adaptieve leesapp
redactie
Beter onderwijs door meer didactische efficiëntie
Michel Verdoorn
Hoger leerrendement door vergroten autonome motivatie
Michel Verdoorn
Beter differentiëren dankzij zelfgereguleerd differentiëren
Michel Verdoorn
Wat zegt onderzoek over Zelfgereguleerd differentiëren (ZRD)?
Michel Verdoorn
Meer motivatie door meer autonomie
Dirk van der Wulp
Benchmarks voor motivatie
Ton van der Valk
(Hoog)begaafde leerlingen en de overgang van PO naar VO
Martine Blonk - Meulenkamp
Sturen op autonomie - Transactionele analyse voor het onderwijs
Nelleke Herrewijnen
Stop marginalisering in het onderwijs
Marjoke Hinnen
Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Autonomie-ondersteunend lesgeven in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Autonome motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Maarten van Buuren over autonomie en zelfsturing volgens Spinoza
redactie
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Psychologische basisbehoeften in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Hoeveel eigenaarschap kunnen professionals aan? Tjipcast 0012
redactie
Het belang van autonomie en zelfsturing: Tjipcast 002
redactie
Heeft belonen van gewenst gedrag een blijvend effect?
Zijn nederlandse leerlingen nog gemotiveerd?
Vergroot leerlinggestuurd onderwijs de motivatie van leerlingen?
Welk effect hebben leesmethodes?
Leren leerlingen van het vmbo anders?
Hoe versterk je online het actief leren van volwassen NT2-deelnemers?
Welke competenties zijn nodig voor begeleiders in hybride leeromgevingen?
Heeft een vaste LOB-begeleider meerwaarde voor studenten?
Leidt eigenaarschap tot betere leerprestaties?
Hoe bevorder je zelfsturing van laagopgeleide nt2-leerlingen?
Toepasbaarheid van scaffoldingstechnieken bij zelfregulatievaardigheden
Het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en achtergrondkenmerken
Samenvatting onderzoek naar het effect van motivatiebevordering bij VWO-plus leerlingen
Van faalervaring naar leerervaring: Zijn reacties van leerlingen op lage cijfers te beïnvloeden?
De metadenkende leerling: effecten van de IMPROVE-methode
[extra-breed-algemeen-kolom2]
