Cognitieve ontwikkeling

De cognitieve ontwikkeling is de ontwikkeling van het denken, de waarneming, en de fantasie. Ook de begrippen intelligentie en geheugen horen hierbij.

De ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget heeft de fasentheorie ontwikkeld, waarin hij de cognitieve ontwikkeling onderverdeelt in vier fasen:

• Het sensori-motorische stadium (0 tot 2 jaar), waarin het kind vooral handelt op basis van zintuiglijke indrukken.
• Het pre-operationele stadium (2 – 7 jaar), waarin imitatie een belangrijke rol speelt. 
• Het concreet-operationele stadium (7 tot 11 jaar). In dit stadium ziet het kind al wel logische verbanden, maar heeft het nog steeds de behoefte heeft aan concreet materiaal.  
• Het formeel-operationele stadium (vanaf 12 jaar). Vanaf dit stadium is het kind in staat om abstract te redeneren. 

De invloed van Piaget is erg groot geweest, maar er is ook kritiek gekomen. De kritiek is dat Piaget de waarde van het sociale contact onvoldoende onderkend heeft. 

Boek: Zet in op de ontwikkeling van cognitieve functies!

Dit boek van Emiel van Doorn en Floor van Loo geeft handvatten om de cognitieve functies te stimuleren.

Cognitieve functies zijn de bouwstenen die leerlingen nodig hebben om te kunnen denken en handelen. Niet alleen op cognitief, maar ook op emotioneel en sociaal niveau. 

Voorbeelden van cognitieve functies zijn:

• nauwkeurig zijn
• gegevens verzamelen
• relaties leggen
• classificeren
• plannen
• veronderstellingen maken

Leerlingen ontwikkelen de cognitieve functies tijdens alledaagse activiteiten en interacties. Meestal gebeurt dit onbewust. Soms zijn er echter situaties waarin het van belang is de cognitieve functies bewust te stimuleren. In die situaties biedt 'de omgekeerde piramide' een handvat. Dit analyse- en begeleidingsinstrument staat centraal in dit boek. Het kan worden gebruikt in groeps- en klassensituaties, en tijdens één-opéén begeleiding.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Laatst geactualiseerd op 1 februari 2022

Gerelateerd

Scholing

Neuropsychologie en executieve functies

Hoe werkt het brein van kinderen? Wat past bij welke leeftijdsfase?
oo.nl 

E-learning module

Zone van naaste ontwikkeling

Gratis module over het oudere kind
Wij-leren.nl Academie 

Zeven misverstanden rond hoogbegaafdheid.

Arja Kerpel

Creativiteit - wat is creativiteit en hoe ontwikkel je het?.

Machiel Karels

Jean Piaget (1896-1980) - biografie en werk.

Ewald Vervaet

Flexibel Puberbrein .

Yvonne van Sark

Ontwikkeling van het intern werkmodel van de leerling.

Luc Stevens

Jean Piaget: Objectpermanentie en ontwikkeling van de intelligentie.

Ewald Vervaet

Jean Piaget: de genetische epistemologie na 1968.

Ewald Vervaet

Jean Piaget: kritiek en onbegrip - empirisme.

Ewald Vervaet

Jean Piaget: leertheorie en psychoanalyse.

Ewald Vervaet

Hoe kinderen leren: intelligentie - leerprocessen

Arja Kerpel

Ontwikkelingspsychologie - psychologische ontwikkeling kinderen

Arja Kerpel

Altijd de beste in rekenen. Tot nu.

Martine Blonk - Meulenkamp

Verrijking bij thema's in de kleuterklas

Martine Blonk - Meulenkamp

De manier van leren moet kloppen: hoe je kennis vlot toegankelijk maakt

Dolf Janson

Systeemdenken in de school van de 21e eeuw

Jan Jutten

Leren: wat is dat eigenlijk

Robert-jan Simons

Lerend werken: tautologie of uitdaging?

Robert-jan Simons

Cognitieve balans: wat is het en hoe kan het onderwijs erop inspelen?

redactie

Ontwikkeling hersenen

Sieneke Goorhuis

De inspectie hinkt op twee benen

Ewald Vervaet

De kleuter leert alleen spelend in vrij spel

Ewald Vervaet

Letters leren: vandaag in staat, een leven lang paraat

Ewald Vervaet

Leren denken als basis voor succes op school

Dolf Janson

De leerhouding als basis voor succes op school

Jos Cöp

Systeemdenken in de klas - Systeemdenken en denkgewoonten

Jan Jutten

IQ test uitslag: Intelligentiekloof

Lisanne van Nijnatten

De fase van het jonge schoolkind - kunnen kleuters leren lezen?

Ewald Vervaet

Oei, dat weet ik niet, laten we het samen onderzoeken

Martine Blonk - Meulenkamp

Directe instructie doorgelicht - 1: een kritische blik

Ewald Vervaet

Directe instructie doorgelicht - 2: leesonderwijs en directe instructie

Ewald Vervaet

Directe instructie doorgelicht - 3: is trainen van kleuters mogelijk?

Ewald Vervaet

Vloeiend doorstromen van groep 2 naar groep 3

Aafke Bouwman

Directe instructie doorgelicht - 4: de kijk vanuit de psychologie

Ewald Vervaet

Directe instructie doorgelicht - 5: wat zegt het onderzoek?

Ewald Vervaet

Directe instructie doorgelicht - 6: bezwaren tegen EDI-kleuteronderwijs

Ewald Vervaet

Onderwijs is teamsport. Goed gedrag aanleren ook.

Anton Horeweg

Wat zijn cognitieve functies? -1-

Emiel van Doorn

Cognitieve kennis -2-

Emiel van Doorn

Cognitieve functies in relatie tot de executieve functies; Intro en overzicht -0-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 1 -3-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 2 -4-

Emiel van Doorn

Inleiding op executieve functies -5-

Emiel van Doorn

Discussie over executieve functies -6-

Emiel van Doorn

Componenten van de executieve functies en hun ontwikkeling -7-

Emiel van Doorn

Belang van executieve functies -8-

Emiel van Doorn

Executieve functies in relatie tot de cognitieve functies -9-

Emiel van Doorn

Praktisch handelen: koppeling cognitieve functies en executieve functies -10-

Emiel van Doorn

Cognitieve kennis -2-

Emiel van Doorn

Cognitieve functies in relatie tot de executieve functies; Intro en overzicht -0-

Emiel van Doorn

Cognitieve kennis -2-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 1 -3-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 1 -3-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 2 -4-

Emiel van Doorn

Uitwerking van de cognitieve functies-deel 2 -4-

Emiel van Doorn

Nieuw boek over 10 jaar Agora-onderwijs

Rob Martens

Basisonderwijs zonder basis / Basisonderwijs met basis

Helèn de Jong

Naar school - Psychologie van 3 tot 8 jaar

Arja Kerpel

Beelddenkers, als kwartjes vallen…

Machiel Karels

Catharsia - een andere visie op onderwijs

Hartger Wassink

Klimroos

Bertine van den Oever

Hoogbegaafd of ontwikkelingsvoorsprong

Marleen Legemaat

Agora onderwijs - een intrigerende benadering van leren

Machiel Karels

Ontwikkeling en onderwijs: ronddraaiende kip-ei-kwestie of oplosbaar?

Ewald Vervaet

Onderwijs te eenzijdig gericht op kennisresultaat

Alex de Bruijn

Over schuttingen en grensgangers

Jan Bransen

Creativiteit in een video van één minuut uitgelegd

redactie

Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020

redactie

Metacognitie in een video van één minuut uitgelegd

redactie

Is creativiteit te leren? Tjipcast 009

redactie

Gezinsproblematiek: wat doet dit met een kind?

Hoe geef je sterke rekenaars wat ze nodig hebben aan uitdaging?

Wat zijn de effecten van ervaringsgericht leren?

Hoe effectief is projectmatig werken in de bovenbouw?

Is de metafoor van de leerkuil bruikbaar?

Hoe neem je een betrouwbare intelligentietest af bij vluchtelingenkinderen?

Hoe stimuleer je leerlingen tot reflectie op hun leerproces?

Wat steken kinderen op van goed muziek- en kunstonderwijs?

Hoe stimuleer je actief kennisdeling?

Hoe begeleidt je leerlingen/studenten in het (v)mbo?

Verbetering van de prestaties van vwo-leerlingen op academische synthesistaken met ‘Level up Instructions & Feedback Toolâ€...

Toepasbaarheid van scaffoldingstechnieken bij zelfregulatievaardigheden

De metadenkende leerling: effecten van de IMPROVE-methode

Invloed van cognitieve en motivationele differentiatie bij hoogbegaafde en getalenteerde leerlingen

Bevorderen van de ontwikkeling van intelligentie in de bovenbouw van de basisschool