De cognitieve ontwikkeling is de ontwikkeling van het denken, de waarneming, en de fantasie. Ook de begrippen intelligentie en geheugen horen hierbij.
De ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget heeft de fasentheorie ontwikkeld, waarin hij de cognitieve ontwikkeling onderverdeelt in vier fasen:
- Het sensori-motorische stadium (0 tot 2 jaar), waarin het kind vooral handelt op basis van zintuiglijke indrukken.
- Het pre-operationele stadium (2 – 7 jaar), waarin imitatie een belangrijke rol speelt.
- Het concreet-operationele stadium (7 tot 11 jaar). In dit stadium ziet het kind al wel logische verbanden, maar heeft het nog steeds de behoefte heeft aan concreet materiaal.
- Het formeel-operationele stadium (vanaf 12 jaar). Vanaf dit stadium is het kind in staat om abstract te redeneren.
De invloed van Piaget is erg groot geweest, maar er is ook kritiek gekomen. De kritiek is dat Piaget de waarde van het sociale contact onvoldoende onderkend heeft.
De cognitieve ontwikkeling is een van de basale ontwikkelingsgebieden, samen met de sociaal-emotionele ontwikkeling, de motorische ontwikkeling en de morele ontwikkeling.
Boek: Zet in op de ontwikkeling van cognitieve functies!
Dit boek van Emiel van Doorn en Floor van Loo geeft handvatten om de cognitieve functies te stimuleren.
Cognitieve functies zijn de bouwstenen die leerlingen nodig hebben om te kunnen denken en handelen. Niet alleen op cognitief, maar ook op emotioneel en sociaal niveau.
Voorbeelden van cognitieve functies zijn:
- nauwkeurig zijn
- gegevens verzamelen
- relaties leggen
- classificeren
- plannen
- veronderstellingen maken
Leerlingen ontwikkelen de cognitieve functies tijdens alledaagse activiteiten en interacties. Meestal gebeurt dit onbewust. Soms zijn er echter situaties waarin het van belang is de cognitieve functies bewust te stimuleren. In die situaties biedt 'de omgekeerde piramide' een handvat. Dit analyse- en begeleidingsinstrument staat centraal in dit boek. Het kan worden gebruikt in groeps- en klassensituaties, en tijdens één-opéén begeleiding.
Boek: Ontwikkelingspsychologie
Een uitgebreide inleiding in het vakgebied
Laatst geactualiseerd op 9 december 2023
Zone van naaste ontwikkeling
BrainBalance in het po
