Het cognitivisme is een leertheorie en beschrijft hoe mensen kennis verwerven, ordenen en gebruiken in hun gedrag. Er wordt bij het cognitivisme vooral gekeken naar het waarnemen en verwerken van informatie. Ook geeft het cognitivisme inzicht in de verwerkingsprocessen die in de hersenen van mensen plaatsvinden.
In de zestiger jaren werd de behavioristische visie verdrongen door het cognitivisme. Toch zien we nog steeds aanhangers van de behavioristische leertheorie (bijvoorbeeld in de gedragstherapie). Ook is er recent in de sociale psychologie een opleving van het behaviorisme te zien.
Aanhangers van het cognitivisme benadrukken de impliciete en onbewuste processen die ons leren beïnvloeden. Verder lijken ook nogal wat bevindingen uit de neurowetenschappen goed aan te sluiten bij behavioristische grondprincipes.
Voorlopers van de cognitivistische theorie waren Ausubel en Gagné. Zij benadrukten vooral het informatieverwerkingsproces dat plaats vindt bij leren. Aansluiten bij voorkennis en rekening houden met de fasen van verwerking en de typen cognitieve leeruitkomsten waren centrale principes.
In de negentiger jaren was vooral de theorie van John Anderson populair: leren analyseren in termen van de overgang van declaratieve kennis naar procedurele kennis: van weten dat naar weten hoe of van verbale kennis naar toepassing.
Tegenwoordig herkennen we het cognitivisme in de leerpsychologie vooral in theorieën over cognitieve (mentale) belasting. Leren verloopt het beste volgens deze benadering wanneer er een optimale belasting van het werkgeheugen wordt gerealiseerd die niet te hoog maar ook niet te laag mag zijn.
Bron: Simons, R.J. (2015) Leren: wat is dat eigenlijk?.
Boek:Van leertheorie naar onderwijspraktijk
Het boek 'Van leertheorie naar onderwijspraktijk' maakt de belangrijkste leertheorieën en -principes begrijpelijk. Het boek bevat vele aansprekende praktijkvoorbeelden uit zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs. Het heeft aandacht voor hedendaagse concepten zoals competentieleren, werkplekleren, probleemoplossend leren en onderzoekend leren.
Laatst geactualiseerd op 8 december 2023
Didactisch coachen: pedagogiek en didactiek in actie!
Zone van naaste ontwikkeling
Gedragsbeïnvloeding in groep 7 en 8
