Kennisplatform
Kindgesprekken voeren - hoe doe je dat? Gratis leermodules van Noëlle Pameijer en Karen van Kooten.

Kleuter

Dossier: alle informatie over Kleuter

Met kleuter wordt over het algemeen bedoeld een jong kind in de leeftijd van 4 tot 6 jaar. Deze fase valt tussen die van peuter en schoolkind. In de kleuterfase treden kinderen uit de egocentrische peuterfase en krijgen zij het besef deel uit te maken van verschillende werelden (Goorhuis-Brouwer en Imelman (2010)).

Tijdens deze periode wordt het kind zich meer bewust en gaat realistischer en abstracter denken. De basisstructuur van de hersenen wordt voltooid. Deze periode is erg belangrijk voor de verdere ontwikkeling.

Een vierjarige kleuter is gemiddeld iets langer dan een meter en weegt ruim 18 kilo. Hij groeit ongeveer acht centimeter per jaar.

Kenmerken en vaardigheden van een beginnende kleuter zijn:

  • Spreken in korte zinnetjes, zogeheten driewoordenzinnen
  • Duidelijk maken van eigen wil
  • Overdag (en meestal ook ’s nachts) zindelijk
  • Open staan voor instructie
  • Stelt vaak ‘waarom’ vragen
  • Eenvoudige tekeningen maken, o.a. koppoters.
  • Op een driewieler fietsen, in de loop van de kleutertijd ook op een tweewieler
  • Met grote blokken spelen
  • Rollenspel

Onderwijs aan kleuters

Jonge kinderen gaan in Nederland vanaf 4 jaar naar de basisschool en verplicht vanaf 5 jaar. Tot die tijd zijn het peuters die thuis zijn of (een gedeelte van hun tijd) in een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal opgevangen worden. Het eerste leerjaar van de basisschool is groep 1. Als een kind vier jaar wordt, mag het na zijn verjaardag naar groep 1. Vanaf 5 jaar geldt er leerplicht. Groep 1 leerlingen worden meestal de jongste kleuters genoemd. Het tweede leerjaar van de basisschool is groep 2. Over het algemeen zijn dit kinderen van 5 en 6 jaar. Deze worden oudste kleuters genoemd.
 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Laatst geactualiseerd op 4 augustus 2022

Ontdek meer

Externe verwijzingen

Boeken

Succesvol begeleiden van hoogbegaafden
Succesvol begeleiden van hoogbegaafde kinderen en jongeren
Arja Kerpel
Werken in een kleuterwereld
Werken in een kleuterwereld - met juf Bianca
Marleen Legemaat
Gecijferd bewustzijn
Werkmap Gecijferd bewustzijn
Machiel Karels
Werkmap begrijpend luisteren en woordenschat
Werkmap Begrijpend luisteren en woordenschat
Machiel Karels
Werkmap fonemisch bewustzijn
Werkmap Fonemisch bewustzijn
Machiel Karels
De Gids
De Gids - Over begaafdheid in het basisonderwijs
Arja Kerpel
Ontwikkeling jonge kind
Naar school - Psychologie van 3 tot 8 jaar
Arja Kerpel
Basisontwikkeling bij OGO
Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw
Arja Kerpel
Kei in hoogbegaafdheid
Kei in hoogbegaafdheid - Hét praktijkboek voor de leerkracht
Arja Kerpel
Vloeiend van groep twee naar drie
Vloeiend van groep 2 naar 3
Marleen Legemaat
Spelen in uitdagende hoeken
Spelen in uitdagende hoeken
Marleen Legemaat
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal!
Lianne Jongsma
Kiezen voor het jonge kind
Kiezen voor het jonge kind
Lianne Jongsma
Peuters en kleuters in een groep
Werk met peuters en kleuters in één groep
Lianne Jongsma
Meesterlijk kleuteronderwijs voor juffen en meesters
Meesterlijk kleuteronderwijs - van eigenwijs tot onderwijs
Marleen Legemaat
De kleutervriendelijke school
De kleutervriendelijke school
Bertine van den Oever
Werken in een kleuterwereld deel 2
Werken in een kleuterwereld-deel 2
Lianne Jongsma
Kleuterleerkracht
Kleuterleerkracht, het naslagwerk voor kwaliteitsvol kleuteronderwijs
Lianne Jongsma

Samenvatting

Hoogbegaafdheid
Hoogbegaafdheid - kenmerken - gedrag - tips aanpak
Arja Kerpel

Opinie

Stop de kleutertest
Stop het testen van peuters en kleuters. Ervaren leerkrachten zijn deskundig.
Dick van der Wateren
Kleuters toetsen
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
Kleuters en inspectie
Eisen inspectie strijdig met eigen visie op kleuters
Ewald Vervaet
Kleuters en iPads
Kleuters worden dommer van iPads
Sieneke Goorhuis
Kleuters en spel
Kleuters leren meer van spel dan van school
Sieneke Goorhuis

Verdieping

Verrijkend themaonderwijs kleuters
Verrijking bij thema's in de kleuterklas
Martine Blonk - Meulenkamp
opbrengstgericht onderwijs voor jonge kinderen
Betekenisvolle opbrengsten voor jonge kinderen
Bea Pompert
Ontluikende geletterdheid
Ontluikende geletterdheid stimuleren met digitale prentenboeken: verschillen tussen kleuters
redactie
Vertaalcirkel kleuters
De Vertaalcirkel bij kleuters
Ceciel Borghouts
Leesrijpheid toetsen
Leesrijpheid moet je toetsen! Maar op welke manier?
Ewald Vervaet
Leesrijpheid deel 2
Analyse van de toets Taal voor Kleuters Deel 2
Ewald Vervaet
Groepsplan kleuters
Werken met een groepsplan in de onderbouw - HGW met kleuters
Sonja de Lange
Taalachterstand
Taalachterstand
Sieneke Goorhuis
Ontwikkeling hersenen
Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis
Taal bij het jonge kind
Taalontwikkeling bij het jonge kind
Sieneke Goorhuis
Kleuters en vrij spel
De kleuter leert alleen spelend in vrij spel
Ewald Vervaet
Ontwikkeling kleuter
Je zal maar kleuter mogen zijn!
Dolf Janson
Fase jonge schoolkind
De fase van het jonge schoolkind - kunnen kleuters leren lezen?
Ewald Vervaet
Zelfsturing bij jonge kinderen stimuleren
Zelfsturing van jonge kinderen stimuleren
Lilian van der Bolt
Executieve functies bij peuters en kleuters
Zelfsturing bij peuters en kleuters en de rol van de ib'er
Lilian van der Bolt
Een doorgaande lijn in zelfsturing
Een doorgaande lijn in zelfsturing
Lilian van der Bolt
Onderzoekend leren bij kleuters
Oei, dat weet ik niet, laten we het samen onderzoeken
Martine Blonk - Meulenkamp
Prentenboeken over vroeger
Rijk spel stimuleren met prentenboeken over vroeger
Bertine van den Oever
Denkontwikkeling sociale en non verbale taalontwikkeling jonge kind
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -1-
Paul Filipiak
Taalontwikkeling jonge kind fonologie en lexicaal begrip
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -2-
Paul Filipiak
Verwerving zinsopbouw woordopbouw taalontwikkeling (3)
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -3-
Paul Filipiak
vloeiend van groep 2 naar 3
Vloeiend doorstromen van groep 2 naar groep 3
Aafke Bouwman
rekentaal in rollenspel
Rollenspel als middel om de rekenwoordenschat te ontwikkelen
Aafke Bouwman
directe instructie conditioneringspsychologie
Directe instructie doorgelicht - 4: de kijk vanuit de psychologie
Ewald Vervaet
directe instructie kleuteronderwijs
Directe instructie doorgelicht - 6: bezwaren tegen EDI-kleuteronderwijs
Ewald Vervaet
instructie kleuters leerkracht model
Instructie voor kleuters - de leerkracht als model
Aafke Bouwman
instructie kleuters tips
Instructie voor kleuters - Tips en voorbeelden
Aafke Bouwman
rollenspel versterkt rekentaal
Begeleid rollenspel versterkt rekentaal
Aafke Bouwman
Kleuters laten leren en ontdekken in de rekenhoek
Kleuters in de hoek - haal meer uit je rekenhoek
Aafke Bouwman
Visie en beleid op onderwijs aan jonge kinderen
Visie & Beleid op onderwijs aan jonge kinderen.
Bertine van den Oever
Doorstroom van twee naar drie met rekendoelen
Niet alleen voor kleuters
Aafke Bouwman
Subiteren stimuleren door middel van spelletjes
Wat is subiteren en hoe kun je het stimuleren?
Aafke Bouwman
De eerste 8 dimensies van Kindgericht Onderwijs voor het jonge kind
Kindgericht onderwijs voor het jonge kind
Bertine van den Oever
spelbegeleiding
Spel beter begrijpen en faciliteren…
Bertine van den Oever
Prentenboeken goed voor woordenschat
Woordenschat uitbreiden met prentenboeken
Paul Filipiak
Ideale inrichting lokaal jonge kind
7 tips voor de ideale inrichting van een lokaal voor het Jonge Kind
Bertine van den Oever
Ondersteuning van kleuterspel
Hoe stimuleer je kleuters bij stagnerend spel?
redactie
Training auditief geheugen bij kleuters
Trainen van het auditief geheugen bij kleuters, waar doe je het voor?
redactie

Dossiers

Uw onderwijskundige kennis blijft op peil door 3500+ artikelen.