Kleuters worden dommer van iPads

Sieneke Goorhuis

Orthopedagoog en spraakpatholoog bij Stenden Hogeschool

  

  Geplaatst op 1 juni 2014

Kleuters en iPads

Kleuters en iPads zijn een slechte combinatie. De iPad met zijn tweedimensionale interactie sluit niet aan op de driedimensionale manier van leren van jonge kinderen.

Steve Jobs scholen

Met de Steve Jobs scholen lijkt een nieuwe weg in het onderwijs ingeslagen te worden. De computer mag niet ontbreken. Ook niet in het peuter-en kleuteronderwijs.
Dat de computer een rol zou kunnen spelen bij het onderwijs is nog wat anders dan het computer-onderwijs tot doel verheffen.
Worden kinderen daar beter of slimmer van?
Nee, in het geheel niet.

Manfred Spitzer

De Duitse hoogleraar Manfred Spitzer (arts, filosoof en psycholoog) toont aan dat kinderen juist dommer worden van het veelvuldig gebruik van computers en iPads. Hij spreekt van digitale dementie die al op jonge leeftijd intreedt.

Hersenen van jonge kinderen moeten net als spieren getraind worden. Hersentraining gebeurt door doorleefde ervaringen ten aanzien van bewegen, kijken, luisteren en converseren.

De computer oefent vooral kijken naar een scherm ( twee-dimensionaal). De peuters en kleuters hebben juist drie-dimensionele ervaringen nodig: met hun hele lijf iets beleven, waardoor het actieve leren aanvangt.

Ontwikkelingspsychologische inzichten

Mensen die dit ontkennen en de computer-pedagogiek aanhangen zijn volgens Spitzer volledig onbekend met pedagogische en ontwikkelingspsychologische inzichten of uitsluitend commercieel geinteresseerd. Kinderen worden te beperkt gestimuleerd.

Als voorbeeld geldt voor pubers de sociale online netwerken met virtuele vriendschappen die in werkelijkheid de sociale contacten inperken en tot depressie kunnen leiden.

Breinontwikkeling

Voor jonge kinderen is de computer informatie te snel. De inhoud ervan kan niet verwerkt worden in een tempo dat bij de breinontwikkeling van het kind past. Dit gaat vervolgens ten koste van het concentratievermogen, omdat het ene beeld over het andere heen tuimelt.

Computerspellen

Neem bijvoorbeeld het spel „Giggles, mijn dieren vriendjes“. Dit is door de Belgische uitgever Transposia op de markt gebracht. Door met hun knuistjes op het toetsenboord te slaan kunnen baby's en peuters dieren op het scherm tevoorschijn toveren. Hoe meer toetsen het kind aanraakt, des te meer eendjes en schildpadden op het scherm bewegen.

De kinderen zijn gezien hun ontwikkeling niet eens in staat om te volgen wat er gebeurt. Zonder zich te kunnen concentreren op de afbeeldingen, zonder tot zich door te kunnen laten dringen hoe de afbeeldingen heten en zonder rem van de kant van de ouders (het kind speelt immers zo leuk), slaan ze op de toesten en gunnen zich rust noch duur. Als alles maar beweegt!

Hersenen in ontwikkeling

Waarom wordt ouders voorgehouden dat computer goed zijn voor kinderen? Ouders zouden moeten weten dat jonge kinderen tijd nodig hebben om informatie te verwerken, omdat de hersenen van jonge kinderen nog volop in ontwikkeling zijn. Het gaat allemaal nog niet zo vlot al bij volwassenen.

Neem bijvoorbeeld Janneke van vier. Zij bekijkt samen met haar vader een prentenboek. Om de prenten heen staan kleine afbeeldingen die in het grote geheel opgezocht moeten worden. Een oefening in kijken. Soms duurt het een aantal minuten voordat de juiste afbeelding is gevonden. Een oefening in concentratie. Janneke wordt er ook moe van. Na twee prenten wil ze weer „gewoon“ spelen.

Snel wisselende beelden

Snel wisselende computerbeelden leiden gemakkelijk tot een andere kijkmoeheid. Dit uit zich in tranende ogen, verstoord gezichtsvermogen en hoofdpijn.

Kinderen die veel voor een computer zitten bewegen minder en gebrek aan beweging leidt gemakkelijk tot overgewicht.

Sociale ontwikkeling

Bovendien geldt dat de computer kinderen mogelijk te veel van het gewone dagelijkse leven isoleert. Het leven dat via de computer bij het kind binnen komt is afstandelijk en niet met menselijke warmte omgeven. De sociaal-emotionele ontwikkeling loopt daardoor gevaar omdat de directe communicatie met de volwassenene wordt beperkt en misschien wel verstoord.

Ook het taalaanbod aan kinderen wordt daardoor beperkt, waardoor de ontwikkeling van de uitdrukkingsvaardigheid in gevaar komt.

Bij het schoolse leren gaat het om complexe kennis die zich in een culturele context moet ontwikkelen. Kinderen moeten met kennis en met sociale vaardigheden in kunnen treden in een bestaande maatschappij. Niemand leeft voor zichzelf. Zonder sociale context kunnen mensen niet eens functioneren.

Dit alles neemt niet weg dat de computer binnen het onderwijs didactisch goed kan worden ingezet, maar het is slechts een middel naast andere, geen doel. Bovendien kan het middel pas gebruikt worden als de eerste fase van de breinontwikkeling, die plaatsvindt tussen 0 en 7 jaar, goed heeft kunnen plaats vinden door een geheel van praten, spelen, en bewegen in een sociale context.

Steve Jobs moet in zijn jeugd wel heel veel gespeeld hebben om zo’n succesverhaal te kunnen worden!

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Leerlijn
Compleet effectief leesonderwijs:
Compleet effectief leesonderwijs:
De Leerlijn Lezen en Schrijven van De Schoolschrijver. Klik voor een gratis sneak preview!
De Schoolschrijver 
Congres
Kom naar Onderwijsinzicht - vr. 15 sep 2023
Kom naar Onderwijsinzicht - vr. 15 sep 2023
OnderwijsInzicht is het onderwijscongres voor beslissers & ICT coördinatoren PO-VO rond ICT in het onderwijs.
Kennisnet 
E-learning module
Visie op het jonge kind
Visie op het jonge kind
Gratis online module over visie op het jonge kind
Wij-leren.nl Academie 
E- learning module
Mediawijsheid voor het voortgezet onderwijs
Mediawijsheid voor het voortgezet onderwijs
Maak je leerlingen mediawijs!
Medilex Onderwijs 
Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB 
Scholing
Afstandsleren en digitalisering
Afstandsleren en digitalisering
Investeren in toekomstbestendig en -gericht onderwijs.
oo.nl 
Veilig van A naar B met Streetwise DigitaalLeeromgevingen
Leeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie.
Arja Kerpel
Stellingen #2032
Goed onderwijs in 2032? Vijf stellingen!.
Machiel Karels
Hoe kinderen leren
Hoe kinderen leren: intelligentie - leerprocessen
Arja Kerpel
Stimuleert een digitaal portfolio zelfsturing?
Zelfsturing stimuleren met een digitaal portfolio
Maaike van de Loo
Problematisch internetgedrag
Problematisch gebruik van sociale media en games
redactie
Ontwikkeling hersenen
Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis
Digitaal schoolbord
De kracht van het digitaal schoolbord
Jos Cöp
Woordenschat en ICT
Hoe ICT het woordenschatonderwijs kan verbeteren
Jos Cöp
Schermen-schermtijd verminderen
Meer of minder schermen op school?
Ruben du Burck
Onderwijs in tijden van corona
Onderwijs in tijden van corona
Myriam Lieskamp
Visie en beleid op onderwijs aan jonge kinderen
Visie & Beleid op onderwijs aan jonge kinderen.
Bertine van den Oever
Werken in een kleuterwereld
Werken in een kleuterwereld - met juf Bianca
Marleen Legemaat
De lerende mens
De lerende mens
Arja Kerpel
Digitale dementie
Digitale dementie - Manfred Spitzer
Machiel Karels
Spelen in uitdagende hoeken
Spelen in uitdagende hoeken
Marleen Legemaat
Kiezen voor het jonge kind
Kiezen voor het jonge kind
Lianne Jongsma
Meesterlijk kleuteronderwijs voor juffen en meesters
Meesterlijk kleuteronderwijs - van eigenwijs tot onderwijs
Marleen Legemaat
Ontketen het brein van je kind
Ontketen het brein van je kind
Marleen Legemaat
Ontketen het brein van je kind
Ontketen het brein van je kind
Marleen Legemaat
Digitale media en kinderhersenen
Digitale media en kinderhersenen
Ewald Vervaet


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
redactie
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
redactie
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
redactie
droedelen en het effect op de luistervaardigheid
Heeft droedelen een positief effect op de luistervaardigheid?
leren van leerlingen basis-kader-beroepsgerichte leerweg
Leren leerlingen van het vmbo anders?
Interventies ter bevordering van sociale vaardigheden en ef volwassenen
Wat is helpend ter bevordering van sociale vaardigheden en executieve functies van volwassenen?
Interventies versterken van motivatie volwassen NT2 deelnemers
Hoe versterk je online het actief leren van volwassen NT2-deelnemers?
Competenties van werkbegeleiders in hybride leeromgevingen mbo
Welke competenties zijn nodig voor begeleiders in hybride leeromgevingen?
Effect van inrichting van schoolgebouw
Wat is het effect van de inrichting van schoolgebouwen?
Didactiek en werkvormen die hoogbegaafden stimuleren
Hoogbegaafden: hoe geef je hen wat ze nodig hebben?
Factoren die de inzet van ICT effectiever maken in bo
Hoe verbeter je de effectiviteit van ICT-inzet in het primair onderwijs?
Kleuters activiteiten vaardigheden leerkrachten
Kleuters die wel kunnen maar niet willen, hoe ga je daar mee om?
Kleuters combinatieklas gezamenlijke instructie
Kleuters in een combinatieklas: gezamenlijke instructie of apart?
Effecten digitaal leermiddel
Effecten van een digitaal leermiddel bij het leren lezen
Game Interactieve Fictie
Gebruik game Interactieve Fictie (IF) in het taalonderwijs
Digitale leeskilometers groep 3
Leesvaardig door digitale leeskilometers in groep 3: Differentiatie door inzet van ICT
Digitale gymles
Terugkijken met een tablet: De opbrengsten van de digitale gymles
Gebruik animaties po
Gebruik van animaties in basisonderwijs
[extra-breed-algemeen-kolom2]



automatisering in het onderwijs
blended learning
brain based teaching
digitale leeromgeving
e-learning
electronische leeromgeving - ELO
ICT in het onderwijs
jonge kind
kleuter
learning analytics
leeromgeving
mediawijsheid
online onderwijs

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest