Werken in een kleuterwereld - met juf Bianca

  Geplaatst op 18 maart 2019

  >> Werken in een kleuterwereld direct bestellen.

Hoe kun je kleuters volgen en stimuleren in hun ontwikkeling? Bianca Antonissen - beter bekend als Juf Bianca - verwoordt haar ideeën in een praktisch boek: Werken in een kleuterwereld.

In vijf thema’s komen verschillende aspecten van de kleuterwereld aan de orde. Elk thema is onderverdeeld in vijf of zes korte hoofdstukjes. Kaders en blokjes met tips verlevendigen de tekst. Aan het eind van elk hoofdstuk staan reflectievragen en tips om verder te lezen: titels van boeken en sites die Bianca aanbeveelt.
Dit boek leent zich voor thematisch lezen – net wat je nodig hebt, pik je eruit.

In haar nieuwe boek komt ze net zo dichtbij als via haar site: praktisch en direct in gewone taal spreekt ze de lezer aan:

‘Ik zal je in dit boek dus niet vertellen hoe je het volgens mij moet doen. Liever laat ik je nadenken over waarom je iets doet en of die manier misschien nog beter kan.

In deze samenvattende bespreking volg ik min of meer haar stijl.

Thema 1 Wat kunnen kleuters al, en wat nog niet?

Zelfredzaamheid is onmisbaar en zo belangrijk voor kinderen: wat het kind kan, doet het zelf. Kijk kritisch rond in je lokaal om zelfredzaamheid te stimuleren door kleine veranderingen.
Spelen is belangrijker dan activiteiten in de kring waarbij de kinderen iets nieuws moeten leren. Door observatie van spel zie je wat kinderen bezighoudt en daar kun je op aansluiten in de kring en in de hoeken.
Het natuurlijk leren moet je niet in de weg staan door opmerkingen als:

  1. Je mag niet vies worden
  2. Loop eens door
  3. Dat doe ik wel, dat kan jij nog niet
  4. Zal ik je even helpen?
  5. ‘Zet je stoeltje maar op je tafeltje’ – gebruik van verkleinwoorden.

Van vrij knutselen leren kinderen veel meer dan van een vastomlijnd eindproduct maken. Ze leren problemen oplossen, eindresultaten inschatten, uitproberen, doorzetten, fouten maken en opnieuw proberen.

“Laat de techniek eens de basis zijn van een knutselactiviteit, maar laat de kinderen vrij in WAT ze uiteindelijk knutselen. 

Thema 2 Kleuters en gedrag

In plaats van verkeerd gedrag bestraffen, is het beter goed gedrag te bekrachtigen. Zorg voor kansen voor het kind om het goede gedrag te laten zien. Aan het begin van het schooljaar werk je vooral aan routines: hoe zit je op je stoel, niet door elkaar praten. Dit kan even tijd nodig hebben.
Het gaat erom een goede houding en sfeer te creëren in de klas. Een regel daarover kun je ook vastleggen op papier. Ook al kunnen kleuters nog niet lezen, toch geeft het houvast, je kunt er naar wijzen. Bijvoorbeeld:

We willen elkaar geen pijn doen, maar als het toch gebeurt, dan zorgen we voor elkaar.

Thema 3 Hoe jonge kinderen leren

In ervaringsgericht leren staat betrokkenheid centraal. Hoe zorg je voor betrokkenheid? Heb oog voor de interesses van de kinderen en speel daarop in. Betrek ze bij het bedenken van thema’s. Ga op zoek naar ervaringen van kinderen met het onderwerp, vertaal het naar het dagelijks leven. De kunst is daarna op zoek te gaan naar materialen die je kunt koppelen aan je thema en de doelen.

Onderwijs aan kleuters is niet een verzameling van doelgerichte activiteiten, maar eerder het volgen en stimuleren van de ontwikkeling.

Werken in een kleuterwereld

 

Hebben we als leerkracht kleutermethodes nodig? Dat hangt er vanaf hoe je ermee om wilt gaan. Het is goed dat je als leerkracht vertrouwen hebt in je eigen kunnen. Probeer je bij de doelen vooral voor te stellen hoe de kinderen ze spelenderwijs kunnen behalen.
Kleuters hoeven nog geen letters te leren. Geef ze wel een rijk aanbod in de letterhoek, taalhoek en schrijfhoek aan materialen.

Thema 4 Slimme kleuters

Soms hebben kinderen – tijdelijk – een ontwikkelingsvoorsprong. Er zijn tenslotte ook zoveel verschillen tussen kinderen en ze hebben allemaal hun eigen ontwikkeling. Een ontwikkelingsvoorsprong zegt nog niets over het kind zelf. Hoogbegaafdheid is bij kleuters lastig vast te stellen. Soms wijken interesses zover af van de gemiddelde kleuter, dat er in de kleuterklas weinig ruimte is om aan de kennishonger van het hoogbegaafde kind tegemoet te komen. Vroeg signaleren is belangrijk.

Welke vragen zetten kinderen aan het denken? Pas er voor op een soort wandelende toets te zijn met alleen gesloten vragen. Met de twintig verschillende soorten vragen van Denksleutels (Tony Ryan in Thinkers Keys) breng je variatie aan in je vragen.

Sommige mensen zijn tegen ‘goed zo!’ als compliment. Het valt namelijk niet onder productgerichte feedback en ook niet onder procesgerichte feedback. Eigenlijk kan een kind er niet zoveel mee. Complimenten geven even een goed gevoel maar brengen kinderen niet verder in het leren. De mindset van het kind is belangrijk, dus probeer een groeimindset te stimuleren. Probeer onderpresteren te voorkomen.

Een kind dat zich eenmaal aangepast heeft, is moeilijk te verleiden tot een groeimindset

Hoogbegaafde kinderen die in spelen niet meer voldoende uitgedaagd worden, kun je andere activiteiten aanbieden. In de kleuterklas zijn genoeg activiteiten te vinden waarbij het kind leert structureren, plannen en organiseren. Zo ondersteun je het hoogbegaafde kind. Probeer wel -door middel van een goed signaleringsinstrument en informatie van de ouders – zeker te weten dat je met een hoogbegaafd kind te doen hebt.  

Thema 5 Het kleuterlokaal inrichten

Tien tips voor het opruimen van het klaslokaal helpen je aan het eind van het schooljaar de klas klaar te maken voor een nieuwe start.
Denk ook na over de vraag: hoeveel tijd van de dag zit je in de kring? Vlaamse kleuterklassen spreken vaak over de onthaalhoek: voor ieder kind een plekje om te zitten maar het kan ook een bank of kleed zijn. Vraag je af of de kring niet teveel ruimte in beslag neemt en wat je eigenlijk écht belangrijk vindt. Als je vindt dat je te weinig ruimte hebt, zijn er dan niet teveel tafels? Kun je iets combineren? Vraag je af wat er uit kan om te minimaliseren in je klaslokaal. Probeer niet alles te bewaren en te verzamelen omdat je overal wel een educatieve waarde in ziet. En tover je klas niet om in het jasje van een thema omdat ouders het zo leuk vinden of omdat je er zelf plezier in hebt.

‘Elk voorwerp in je klas moet een toegevoegde educatieve waarde hebben. (…) Kinderen gaan niet meer spelen met meer spullen.

Recensie

De ondertitel zegt het al: reflecteren op je handelen als kleuterleerkracht. Dat is wat Bianca Antonissen wil bereiken bij leerkrachten. Ze doet dat op een manier die je kritisch leert kijken naar alles wat je misschien al jaren zo doet en waar je helemaal aan gewend bent. Want waarom doe je de dingen zoals je ze doet? En: help je het kind daarmee verder in zijn ontwikkeling?

Voor Bianca Antonissen staat spelen helemaal centraal in de ontwikkeling van de kleuter. Ze heeft een duidelijke mening, maar het is niet zo dat de auteur haar mening wil opdringen: ze wil alleen dat je nadenkt waarom je bepaalde dingen zo doet en of ze echt bevorderen wat jij wilt.

Dit leuk vormgegeven boek leest vlot. De praktische insteek maakt het voor iedereen toegankelijk. De onderwerpen zijn breed, gevarieerd, concreet en herkenbaar voor elke kleuterleerkracht. Het is duidelijk: hier spreekt een kleuterjuf met jarenlange ervaring!

N.a.v. Bianca Antonissen, Werken in een kleuterwereld - Reflecteren op je handelen als kleuterleerkracht - Leuker.nu 2018, 121 pag,

 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Bestellen

Het boek Werken in een kleuterwereld is te bestellen via:

Gerelateerd

Passend Onderwijs
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Aurecool ondersteunt jou bij begrijpen en bevorderen van de soc-emo ontwikkeling van elke leerling.
Aurecool 
E-learning module
Visie op het jonge kind
Visie op het jonge kind
Gratis online module over visie op het jonge kind
Wij-leren.nl Academie 
Masterclass
Autisme anders bekijken
Autisme anders bekijken
Leer en ervaar wat autisme met je leerlingen doet
Medilex Onderwijs 
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.Lapbook maken met kleuters
Een lapbook maken met kleuters - Praktische voorbeelden en tips.
Lianne Jongsma
Verrijkend themaonderwijs kleuters
Verrijking bij thema's in de kleuterklas
Martine Blonk - Meulenkamp
opbrengstgericht onderwijs voor jonge kinderen
Betekenisvolle opbrengsten voor jonge kinderen
Bea Pompert
Slimme kleuters
Slimme kleuters
Eleonoor van Gerven
Rijk taalaanbod
Rijk taalaanbod door spel
Sieneke Goorhuis
Het vrije spel
Het vrije spel
Sieneke Goorhuis
Kleuters en vrij spel
De kleuter leert alleen spelend in vrij spel
Ewald Vervaet
Zelfsturing bij jonge kinderen stimuleren
Zelfsturing van jonge kinderen stimuleren
Lilian van der Bolt
Executieve functies bij peuters en kleuters
Zelfsturing bij peuters en kleuters en de rol van de ib'er
Lilian van der Bolt
Een doorgaande lijn in zelfsturing
Een doorgaande lijn in zelfsturing
Lilian van der Bolt
Onderzoekend leren bij kleuters
Oei, dat weet ik niet, laten we het samen onderzoeken
Martine Blonk - Meulenkamp
Zelfsturing stimuleren door spel
Zelfsturing en executieve functies stimuleren in spel
Lilian van der Bolt
nadelen directe instructie
Directe instructie doorgelicht - 1: een kritische blik
Ewald Vervaet
leesonderwijs en directe instructie
Directe instructie doorgelicht - 2: leesonderwijs en directe instructie
Ewald Vervaet
directe instructie onderzoek
Directe instructie doorgelicht - 3: is trainen van kleuters mogelijk?
Ewald Vervaet
vloeiend van groep 2 naar 3
Vloeiend doorstromen van groep 2 naar groep 3
Aafke Bouwman
rekentaal in rollenspel
Rollenspel als middel om de rekenwoordenschat te ontwikkelen
Aafke Bouwman
directe instructie conditioneringspsychologie
Directe instructie doorgelicht - 4: de kijk vanuit de psychologie
Ewald Vervaet
Directe instructie onderzoek
Directe instructie doorgelicht - 5: wat zegt het onderzoek?
Ewald Vervaet
directe instructie kleuteronderwijs
Directe instructie doorgelicht - 6: bezwaren tegen EDI-kleuteronderwijs
Ewald Vervaet
instructie kleuters leerkracht model
Instructie voor kleuters - de leerkracht als model
Aafke Bouwman
instructie kleuters tips
Instructie voor kleuters - Tips en voorbeelden
Aafke Bouwman
rollenspel versterkt rekentaal
Begeleid rollenspel versterkt rekentaal
Aafke Bouwman
Visie en beleid op onderwijs aan jonge kinderen
Visie & Beleid op onderwijs aan jonge kinderen.
Bertine van den Oever
De eerste 8 dimensies van Kindgericht Onderwijs voor het jonge kind
Kindgericht onderwijs voor het jonge kind
Bertine van den Oever
Breinhelden
Breinhelden - Doordacht werken aan executieve functies
Marleen Legemaat
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal!
Lianne Jongsma
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal!
Lianne Jongsma
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal
Stapsgewijs onderwijs: Het kind centraal!
Lianne Jongsma
Kiezen voor het jonge kind
Kiezen voor het jonge kind
Lianne Jongsma
Executieve functies kleuters
Zet je EF-bril op
Bertine van den Oever
Peuters en kleuters in een groep
Werk met peuters en kleuters in één groep
Lianne Jongsma
Meesterlijk kleuteronderwijs voor juffen en meesters
Meesterlijk kleuteronderwijs - van eigenwijs tot onderwijs
Marleen Legemaat
De kleutervriendelijke school
De kleutervriendelijke school
Bertine van den Oever
Werken in een kleuterwereld deel 2
Werken in een kleuterwereld-deel 2
Lianne Jongsma
Kleuterleerkracht
Kleuterleerkracht, het naslagwerk voor kwaliteitsvol kleuteronderwijs
Lianne Jongsma
Stop de kleutertest
Stop het testen van peuters en kleuters. Ervaren leerkrachten zijn deskundig.
Dick van der Wateren
Kleuters en iPads
Kleuters worden dommer van iPads
Sieneke Goorhuis
Kleuters en spel
Kleuters leren meer van spel dan van school
Sieneke Goorhuis


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

[extra-breed-algemeen-kolom2]



jonge kind
klasinrichting
kleuter
psychosociale ontwikkeling
sociaal-emotionele ontwikkeling
sociale vaardigheden
spelontwikkeling
spelvormen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest