Er is onderscheid tussen allochtone en autochtone kinderen uit achterstandssituaties
Geplaatst op 1 juni 2014
In het beleid rond jonge kinderen doen een aantal misverstanden de ronde. In een aantal artikelen worden deze foutieve aannames tegen het licht gehouden. In dit artikel wordt besproken of er onderscheid is tussen allochtone en autochtone kinderen uit achterstandssituaties.
Misverstand: Geen onderscheid allochtone kinderen en autochtone kinderen uit achterstandssituaties.
De tweede vooronderstelling in het huidige beleid rond jonge kinderen is dat allochtone kinderen en autochtone kinderen met een lage sociaal economische status op dezelfde manier een probleem met de Nederlandse taalontwikkeling hebben en dat de opgelopen achterstand met een rijk taalaanbod ingehaald kan worden. Ook deze vooronderstelling is onjuist.
De orthopedagoog Anne Keegstra onderzocht in een promotieonderzoek (2010) de effecten van de taalstimuleringsprogramma’s Startblokken en Schatkist op de taalontwikkeling van 123 kleuters uit groep 1. Zij kwam tot de conclusie dat de meeste autochtone kinderen (70%) hun eigen ontwikkelingslijn in de taalontwikkeling volgen. Deze relatieve stabiliteit van het tempo van de taalontwikkeling van autochtone kinderen was ook al eerder door Belgisch onderzoek vastgesteld (Zink, 1999). Dit betekent dat voor de meeste autochtone kinderen een A,B,C,D,of E- Cito score de ontwikkelingslijn kan zijn: een C-score is ook na een jaar Schatkist of Startblokkken nog een C- score.
Blootstellingsachterstand
Alleen de allochtone kinderen die met een taalachterstand in groep 1 waren binnengekomen (44% van de allochtone kinderen) gingen significant vooruit en haalden hun taalachterstand in. In feite gaat het bij de meeste allochtone kinderen ook niet om een taalachterstand, maar om een blootstellingsachterstand.
Keegstra stelde dat er verschillende vormen van taalachterstanden onderscheiden moeten worden, zie figuur 1:
- er zijn specifieke taalproblemen (de overige ontwikkeling verloopt normaal)
- er zijn niet- specifieke taalproblemen (er is een oorzaak of een bijkomend probleem)
- en er zijn blootstellingsachterstanden (het taalaanbod in het Nederlands is onvoldoende) zie figuur 1.
- er zijn specifieke taalproblemen (de overige ontwikkeling verloopt normaal)
- er zijn niet- specifieke taalproblemen (er is een oorzaak of een bijkomend probleem)
- en er zijn blootstellingsachterstanden (het taalaanbod in het Nederlands is onvoldoende) zie figuur 1.
Keegstra toonde aan hoe zinvol de onderscheiding van de verschillende taalproblemen is. Niet alle kinderen met taalproblemen zijn gebaat bij taalstimulering. Medische dan wel pedagogische begeleiding is soms meer op zijn plaats. Ook kan het nodig zijn om het kind te plaatsen in een Nederlands sprekende taalomgeving. Ook toonde zij aan dat enige bescheidenheid ten aanzien van de effecten van therapie op zijn plaats is: in de verschillende therapiegroepen ging ca. 30% van de kinderen vooruit.
Figuur 1 .Soorten spraak –taalproblemen.
De vraag kan gesteld worden of allochtone kinderen dus niet gewoon ondergedompeld moeten worden in de Nederlandse taal, zoals dat ook gebeurt bij kinderen die een internationale school bezoeken en na één jaar schoolgang naast hun eigen taal goed Engels spreken (Goorhuis & de Bot, 2010). Dit was ook de uitgangsgedachte bij de eerste aanzetten van het VVE beleid in de jaren ‘90 van de vorige eeuw, toen in de grote steden gratis peuterspeelzalen voor allochtone kinderen werden opgezet. Helaas werd toen, uitgaande van de hypothese van Cummins, de fout begaan de kinderen ook op de peuterspeelzaal in hun eigen taal toe te spreken.
Samenvatting
In het beleid rond jonge kinderen bestaan misverstanden over taalontwikkeling bij allochtone en autochtone kinderen uit achterstandssituaties. Een belangrijke misvatting is dat beide groepen op dezelfde manier problemen hebben met de Nederlandse taalontwikkeling en dat een rijk taalaanbod deze achterstand kan inhalen. Onderzoek door orthopedagoog Anne Keegstra (2010) toonde aan dat autochtone kinderen meestal hun eigen ontwikkelingslijn in taal volgen, ongeacht taalstimuleringsprogramma’s zoals Startblokken en Schatkist. Daarentegen boeken allochtone kinderen met een taalachterstand wel significant vooruitgang.
Keegstra maakt onderscheid tussen specifieke taalproblemen, niet-specifieke taalproblemen en blootstellingsachterstanden, waarbij met name allochtone kinderen vaak een blootstellingsachterstand hebben. Dit benadrukt dat niet alle kinderen met taalproblemen baat hebben bij taalstimulering; soms is medische of pedagogische begeleiding nodig. De bevindingen suggereren dat allochtone kinderen mogelijk beter geholpen zijn met volledige onderdompeling in de Nederlandse taal, zoals kinderen op internationale scholen, in plaats van gedeeltelijke stimulering in hun moedertaal.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Gerelateerd
Gratis webinar
![Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!](https://wij-leren.nl/images/iconen/academie-100.jpg)
Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!
Bekende experts delen hun kennis
Wij-leren.online Academie![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Wij-leren.online Academie
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Cursus
![Gedragsbeïnvloeding bij kleuters](https://wij-leren.nl/images/iconen/Gedragsbeinvloeding bij kleuters Website.jpg)
Gedragsbeïnvloeding bij kleuters
Omgaan met storend en regelovertredend gedrag van kleuters
Medilex Onderwijs![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Medilex Onderwijs
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Webinar
![Taalontwikkeling en taalbeleid](https://wij-leren.nl/images/iconen/screen-8908.jpg)
Taalontwikkeling en taalbeleid
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
Wij-leren.nl Academie
![](https://wij-leren.nl/img/linkwl.png)
![Gratis serie webinars over actuele onderwijskundige thema's!](https://wij-leren.nl/images/banners/webinars-leermodules-experts-470.jpg)
Onderwijsachterstanden en leervertraging door coronamaatregelen: een diepgaande analyse
redactie
Effecten van aanpakken voor een soepele overgang van kinderen naar de basisschool
redactie
![Ouders en VVE](https://wij-leren.nl/images/iconen/ouderbetrokkenheid-voorschoolse-educatie-100.jpg)
Ouderbetrokkenheid in voor- en vroegschoolse educatie
Annemieke Top
![Tweetaligheid](https://wij-leren.nl/images/iconen/tweetaligheid-100.jpg)
Tweetaligheid is geen probleem
Sieneke Goorhuis
![Citoscore hanteren](https://wij-leren.nl/images/iconen/cito-score-hanteren-100.jpg)
Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis
![Ontwikkeling hersenen](https://wij-leren.nl/images/iconen/ontwikkeling-hersenen-100.jpg)
Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis
![Interactief voorlezen](https://wij-leren.nl/images/iconen/interactief-voorlezen-100.jpg)
Interactief voorlezen onder de loep
Sieneke Goorhuis
![Rijk taalaanbod](https://wij-leren.nl/images/iconen/taalaanbod-spel-100.jpg)
Rijk taalaanbod door spel
Sieneke Goorhuis
![Het vrije spel](https://wij-leren.nl/images/iconen/vrije-spel-100.jpg)
Het vrije spel
Sieneke Goorhuis
![Taal bij het jonge kind](https://wij-leren.nl/images/iconen/jonge-kind-taal-100.jpg)
Taalontwikkeling bij het jonge kind
Sieneke Goorhuis
![Taalontwikkeling](https://wij-leren.nl/images/iconen/steven-pont-taalontwikkeling-100.jpg)
Taalontwikkeling: door taal worden kinderen mensen
Steven Pont
![Woordenschat differentiatie](https://wij-leren.nl/images/iconen/differentiatie-woordenschat-100.jpg)
Differentiëren binnen woordenschatonderwijs
Martie de Pater
![Taal en omgeving](https://wij-leren.nl/images/iconen/taalontwikkeling-sieneke-goorhuis-100.jpg)
Taal is niet los te verkrijgen
Sieneke Goorhuis
![Taalproblemen bij formeel rekenen deel 1](https://wij-leren.nl/images/iconen/taalproblemen-formeel-rekenen-1-100.jpg)
Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 1 - Taalproblemen
Jeanne Buijks
![Rekenen basisdidaktiek materiaal deel twee](https://wij-leren.nl/images/iconen/rekenen-basisdidaktiek-materiaal-2-100.jpg)
Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 2 - Materiële leerfase
Jeanne Buijks
![Speciale taalhulp bij rekenen van formele sommen - 3](https://wij-leren.nl/images/iconen/speciale-taalhulp-rekenen-3-100.jpg)
Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 3 - Speciale taalhulp
Jeanne Buijks
![Speciale taalhulp rekenen logopedie -4](https://wij-leren.nl/images/iconen/speciale-taalhulp-rekenen-rt-logopedie-4-100.jpg)
Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 4 - RT en logopedie
Jeanne Buijks
![Klassen en kansen](https://wij-leren.nl/images/iconen/klassen-en-kansen -100.jpg)
Klassen en kansen, wat te doen aan kansenongelijkheid?
Peter de Vries
![Hulp voor stress en faalangst bij rekenen](https://wij-leren.nl/images/iconen/hulp-stress-faalangst-rekenen-5-100.jpg)
Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 5 - Stress en faalangst
Jeanne Buijks
![Denkontwikkeling sociale en non verbale taalontwikkeling jonge kind](https://wij-leren.nl/images/iconen/denk-sociale-non-verbale-taalontwikkeling-jonge-kind-100.jpg)
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -1-
Paul Filipiak
![Taalontwikkeling jonge kind fonologie en lexicaal begrip](https://wij-leren.nl/images/iconen/taalontwikkeling-jonge-kind-fonologie-lexicaal-begrip-100.jpg)
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -2-
Paul Filipiak
![Verwerving zinsopbouw woordopbouw taalontwikkeling (3)](https://wij-leren.nl/images/iconen/verwerving-zinsopbouw-woordopbouw-100.jpg)
De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -3-
Paul Filipiak
![Kansenongelijkheid in het onderwijs](https://wij-leren.nl/images/iconen/kansenongelijkheid-in-het-onderwijs-100.jpg)
Aan de slag met kansenongelijkheid in het onderwijs
Jaap Versfelt
![Woorden in het brein](https://wij-leren.nl/images/iconen/pratend-en-lezend-woorden-leren-woorden-in-het-brein-100.jpg)
Woorden in het brein -11-
Paul Filipiak
Taalontwikkeling stimuleren van NT2 leerlingen
redactie
![Taalontwikkelingsstoornissen in de klas](https://wij-leren.nl/images/iconen/taalontwikkelingsstoornissen-in-de-klas-100.jpg)
Taalontwikkelingsstoornissen in de klas
Marleen Legemaat
![Het belang van vroege mondelinge taalvaardigheid](https://wij-leren.nl/images/iconen/al-pratend-wijs-100.jpg)
Al pratend wijs; het belang van een goede vroege mondelinge taalvaardigheid
Paul Filipiak
![Het meertalige kind](https://wij-leren.nl/images/iconen/het-meertalige-kind-100.jpg)
Het meertalige kind
Paul Filipiak
![Ieder kind kansrijk!](https://wij-leren.nl/images/iconen/ieder-kind-kansrijk-100.jpg)
Ieder kind kansrijk!
Marleen Legemaat
![Ondersteunend tekenen](https://wij-leren.nl/images/iconen/ondersteunend-tekenen-100.jpg)
Ondersteunend tekenen (bij TOS)
Marleen Legemaat
![Ondersteunend tekenen](https://wij-leren.nl/images/iconen/ondersteunend-tekenen-100.jpg)
Ondersteunend tekenen (bij TOS)
Marleen Legemaat
![Data analyse](https://wij-leren.nl/images/iconen/big-date-analyse-leesplezier-taalachterstand-100.jpg)
Big Data en leesplezier
Dick van der Wateren
![Kleuters toetsen](https://wij-leren.nl/images/iconen/kleuters-toetsen-100.jpg)
Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis
[extra-breed-algemeen-kolom2]