Er is onderscheid tussen allochtone en autochtone kinderen uit achterstandssituaties
Geplaatst op 1 juni 2014
In het beleid rond jonge kinderen doen een aantal misverstanden de ronde. In een aantal artikelen worden deze foutieve aannames tegen het licht gehouden. In dit artikel wordt besproken of er onderscheid is tussen allochtone en autochtone kinderen uit achterstandssituaties.
Misverstand: Geen onderscheid allochtone kinderen en autochtone kinderen uit achterstandssituaties.
De tweede vooronderstelling in het huidige beleid rond jonge kinderen is dat allochtone kinderen en autochtone kinderen met een lage sociaal economische status op dezelfde manier een probleem met de Nederlandse taalontwikkeling hebben en dat de opgelopen achterstand met een rijk taalaanbod ingehaald kan worden. Ook deze vooronderstelling is onjuist.
De orthopedagoog Anne Keegstra onderzocht in een promotieonderzoek (2010) de effecten van de taalstimuleringsprogramma’s Startblokken en Schatkist op de taalontwikkeling van 123 kleuters uit groep 1. Zij kwam tot de conclusie dat de meeste autochtone kinderen (70%) hun eigen ontwikkelingslijn in de taalontwikkeling volgen. Deze relatieve stabiliteit van het tempo van de taalontwikkeling van autochtone kinderen was ook al eerder door Belgisch onderzoek vastgesteld (Zink, 1999). Dit betekent dat voor de meeste autochtone kinderen een A,B,C,D,of E- Cito score de ontwikkelingslijn kan zijn: een C-score is ook na een jaar Schatkist of Startblokkken nog een C- score.
Blootstellingsachterstand
Alleen de allochtone kinderen die met een taalachterstand in groep 1 waren binnengekomen (44% van de allochtone kinderen) gingen significant vooruit en haalden hun taalachterstand in. In feite gaat het bij de meeste allochtone kinderen ook niet om een taalachterstand, maar om een blootstellingsachterstand.
Keegstra stelde dat er verschillende vormen van taalachterstanden onderscheiden moeten worden, zie figuur 1:
- er zijn specifieke taalproblemen (de overige ontwikkeling verloopt normaal)
- er zijn niet- specifieke taalproblemen (er is een oorzaak of een bijkomend probleem)
- en er zijn blootstellingsachterstanden (het taalaanbod in het Nederlands is onvoldoende) zie figuur 1.
- er zijn specifieke taalproblemen (de overige ontwikkeling verloopt normaal)
- er zijn niet- specifieke taalproblemen (er is een oorzaak of een bijkomend probleem)
- en er zijn blootstellingsachterstanden (het taalaanbod in het Nederlands is onvoldoende) zie figuur 1.
Keegstra toonde aan hoe zinvol de onderscheiding van de verschillende taalproblemen is. Niet alle kinderen met taalproblemen zijn gebaat bij taalstimulering. Medische dan wel pedagogische begeleiding is soms meer op zijn plaats. Ook kan het nodig zijn om het kind te plaatsen in een Nederlands sprekende taalomgeving. Ook toonde zij aan dat enige bescheidenheid ten aanzien van de effecten van therapie op zijn plaats is: in de verschillende therapiegroepen ging ca. 30% van de kinderen vooruit.
Figuur 1 .Soorten spraak –taalproblemen.
De vraag kan gesteld worden of allochtone kinderen dus niet gewoon ondergedompeld moeten worden in de Nederlandse taal, zoals dat ook gebeurt bij kinderen die een internationale school bezoeken en na één jaar schoolgang naast hun eigen taal goed Engels spreken (Goorhuis & de Bot, 2010). Dit was ook de uitgangsgedachte bij de eerste aanzetten van het VVE beleid in de jaren ‘90 van de vorige eeuw, toen in de grote steden gratis peuterspeelzalen voor allochtone kinderen werden opgezet. Helaas werd toen, uitgaande van de hypothese van Cummins, de fout begaan de kinderen ook op de peuterspeelzaal in hun eigen taal toe te spreken.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Gerelateerd
Lespakket

Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB
ANWB

E-learning module

Culturele diversiteit (po)
Omgaan met cultureel bepaald gedrag
Medilex Onderwijs
Medilex Onderwijs

E-learning module

Visie op het jonge kind
Gratis online module over visie op het jonge kind
Wij-leren.nl Academie
Wij-leren.nl Academie

Scholing

Ontwikkeling
Van kind naar volwassene, van beginner naar expert
oo.nl
oo.nl



Ouderbetrokkenheid in voor- en vroegschoolse educatie
Annemieke Top

Tweetaligheid is geen probleem
Sieneke Goorhuis

Citoscore hanteren
Sieneke Goorhuis

Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis

Interactief voorlezen onder de loep
Sieneke Goorhuis

Rijk taalaanbod door spel
Sieneke Goorhuis

Het vrije spel
Sieneke Goorhuis

Taalontwikkeling bij het jonge kind
Sieneke Goorhuis

Taalontwikkeling: door taal worden kinderen mensen
Steven Pont

Differentiëren binnen woordenschatonderwijs
Martie de Pater

Taal is niet los te verkrijgen
Sieneke Goorhuis

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 1 - Taalproblemen
Jeanne Buijks

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 2 - Materiële leerfase
Jeanne Buijks

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 3 - Speciale taalhulp
Jeanne Buijks

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 4 - RT en logopedie
Jeanne Buijks

Klassen en kansen, wat te doen aan kansenongelijkheid?
Peter de Vries

Taalhulp bij het uitrekenen van formele sommen - 5 - Stress en faalangst
Jeanne Buijks

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -1-
Paul Filipiak

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -2-
Paul Filipiak

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -3-
Paul Filipiak

Aan de slag met kansenongelijkheid in het onderwijs
Jaap Versfelt

Woorden in het brein -11-
Paul Filipiak

Taalontwikkelingsstoornissen in de klas
Marleen Legemaat

Al pratend wijs; het belang van een goede vroege mondelinge taalvaardigheid
Paul Filipiak

Het meertalige kind
Paul Filipiak

Ieder kind kansrijk!
Marleen Legemaat

Ondersteunend tekenen (bij TOS)
Marleen Legemaat

Ondersteunend tekenen (bij TOS)
Marleen Legemaat

Big Data en leesplezier
Dick van der Wateren

Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis

Vier jaar! Hoe stimuleer je een soepele overgang naar de basisschool?

Heeft muziekonderwijs positieve invloed op onderwijsprestaties?

Is de SDQ een betrouwbaar meetinstrument?

Welk effect hebben leesmethodes?

Onderwijsachterstand of leervertraging? Welke term gebruik je wanneer?

Welke hulpstap is voor leerlingen effectief bij het leren spellen?

Wat is het effect van voorlezen in een vreemde taal?

Hoe versterk je online het actief leren van volwassen NT2-deelnemers?

Leidt eigenaarschap tot betere leerprestaties?

Hoe bevorder je zelfsturing van laagopgeleide nt2-leerlingen?

Het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en achtergrondkenmerken

GAS geven: doelgericht werken aan taal en lezen in Passend Onderwijs

Gebruik van animaties bij taal in basisonderwijs

Leereffecten computerspel voor rekenen bij kleuters

Schooltaal en woordenschat in taalonderwijs op de basisschool
[extra-breed-algemeen-kolom2]