Het lerarenregister - kwaliteit op peil?
Korstiaan Karels
Onderwijsadviseur en rekenexpert bij Viatora.nl
Geraadpleegd op 09-11-2024,
van https://wij-leren.nl/lerarenregister-registerleraar.php
Iedereen in Nederland die bevoegd is om les te geven kan zich leraar noemen. Met de komst van het lerarenregister gaan geregistreerde leraren zich onderscheiden. Zij laten zien dat ze bevoegd en bekwaam zijn én hun professionele ontwikkeling bijhouden. De beroepsgroep (PO, VO en MBO) profileert zich op deze manier als gekwalificeerde leraren die laten zien wat ze waard zijn.
Er is iets vreemds aan de hand met het beroep van leraar. Een leerkracht die net van de PABO komt en zijn diploma op zak heeft, is net zo bevoegd als een doorgewinterde leerkracht die veertig of meer dienstjaren voor de klas gestaan heeft. Nu zal niemand durven zeggen dat je met je diploma op zak niet meer bij hoeft te leren of dat je als ervaren leerkracht niet aan professionalisering doet.
- Maar op welke manier wordt het zichtbaar dat je kennis en kwaliteit op peil is?
- Hoe laat je zien dat je voldoet aan bekwaamheidsonderhoud?
- Hoe kunnen scholen aan ouders laten zien dat ze gekwalificeerd personeel in huis hebben?
- Daarvoor is registerleraar.
Professioneel leraar zijn betekent dat je staat voor kwaliteit, kennis, ervaring en inzicht. Het register is een hulpmiddel om er voor te zorgen dat je dit kunt uitstralen en behouden. Je laat zien dat je bevoegd en bekwaam bent en dat je eraan werkt om je kennis en kunde op peil te houden.
Van de beroepsgroep zelf
Het lerarenregister is niet opgelegd door werkgevers of door het ministerie, maar het komt voort uit de beroepsgroep zelf. Inschrijven is (nog) vrijwillig. Zoals een ambachtsman zijn beste producten in de etalage zet, zo kan het registerleraar wel een ‘etalage van bekwaamheid’ genoemd worden.
Andere beroepsgroepen zoals advocaten, huisartsen, psychologen en accountants, kennen ook een dergelijke registratie. In de dagelijkse praktijk laten zij – net als leraren – zien dat zij kwalitatief goed werk leveren.
De registratie bij de eigen beroepsgroep is een kwaliteitskeurmerk. Het is een middel om uitdrukking te geven aan de eigen professionaliteit. Leraren laten met dit register zien dat ze verantwoordelijkheid nemen voor hun kwaliteit en professionele ontwikkeling.
INSCHRIJVEN in het registerleraar staat open voor de leraar die...
HERREGISTRATIE na vier jaar is mogelijk voor leraren die…
|
Criteria
De leraar die zich inschrijft in registerleraar, beheert zelf zijn gegevens en is verantwoordelijk voor de juistheid daarvan. Zolang de ingeschreven leraar aan de criteria voldoet, is de inschrijving vier jaar geldig. De leraar houdt een overzicht bij van de professionaliseringsactiviteiten die hij onderneemt en voegt zo nodig bewijsstukken toe.
Dit alles bij elkaar wordt het portfolio van de leraar genoemd en wordt gebruikt voor de vierjaarlijkse herregistratie. Bij herregistratie wordt beoordeeld of de leraar in vier jaar tijd tenminste 160 uur (RU; registeruren) aan professionalisering heeft gevolgd.
De naam van de leraar in combinatie met de school waar hij werkt, zijn publiekelijk zichtbaar op registerleraar.nl. Ingeschreven leraren kunnen zich Registerleraar noemen.
Registercommissie
De registercommissie is het orgaan dat belast is met de validering en waardering van nascholingsactiviteiten. De registercommissie is een afspiegeling van de onderwijssectoren PO, VO en MBO. Voor het VO en MBO zijn er vak- en sectorspecifieke subcommissies. Alleen nascholingsactiviteiten die door de registercommissie zijn gevalideerd, kunnen meetellen voor de registratie.
Dit kan op twee manieren: De leraar kan nascholingsactiviteiten die hij gevolgd heeft opvoeren in zijn portfolio. Bij herregistratie worden deze activiteiten al dan niet gevalideerd als het portfolio door de registercommissie wordt beoordeeld. Alleen portfolio’s die door middel van een steekproef worden geselecteerd, worden op deze manier bekeken.
De andere manier van valideren gebeurt aan de kant van de aanbieders van scholingsactiviteiten. Scholing die publiekelijk wordt aangeboden, kan ter validering aan de registercommissie worden voorgelegd. De registercommissie beoordeelt de kwaliteit en de relevantie van de scholing en verstrekt aan de aanbieder een herkenbaar stempel. Deelnemers die voor dergelijke scholing kiezen, weten zo gegarandeerd dat de scholing voldoet aan de kwaliteitseisen van registerleraar.
Activiteiten
Registerleraar onderscheidt verschillende typen activiteiten die opgevoerd kunnen worden in het portfolio. Allereerst opleidingen, cursussen, studiedagen en conferenties.
- Binnen de school kunnen meetellen: verschillende vormen van georganiseerde reflectie, deelname aan praktijkonderzoek, deelname aan verbetertrajecten en door de school georganiseerde professionaliseringsactiviteiten.
- Ook buiten de school kan er sprake zijn van georganiseerde reflectie, deelname aan een netwerk, werkzaamheden van een vakvereniging of ten behoeve van de beroepsgroep.
- Daarnaast kan er nog sprake zijn van professionele zelfstudie. Het bestuderen van vakliteratuur kan meetellen wanneer daar op de een of andere manier een schriftelijke neerslag van is gemaakt.
- Ook voor het schrijven van een artikel dat gepubliceerd wordt in een onderwijsvakblad worden uren toegekend. Bij- en nascholing voor EHBO en BHV kunnen bijgeschreven worden in het portfolio als de leraar bevoegd is voor het geven van LO.
In het kort: Hoe werkt het register?Op de site registerleraar.nl kunt u een account aanmaken als je voldoet aan de criteria (zie kader). Uw gegevens worden gecontroleerd door het register. Na goedkeuring bent u vindbaar als registerleraar. De leraar houdt zelf in het dossier bij wat hij doet aan professionele ontwikkeling. In vier jaar tijd moet een registerleraar hier tenminste 160 uur aan besteden. Registercommissies die bestaan uit leraren beoordelen of en zo ja voor hoeveel uren een cursus of activiteit meetelt. U kunt gevalideerd aanbod opvoeren maar ook professionaliseringsactiviteiten die u zelf relevant vindt en die voldoen aan de criteria. Iedereen kan op www.registerleraar.nl zien of een leraar is geregistreerd. Het is mogelijk om te zoeken op de naam van de leraar, de naam van de school en de plaatsnaam van de school. Meer informatie is niet publiek toegankelijk. |
Enkele vaker gestelde vragen
Kan ik ook scholing uit het verleden opvoeren in mijn portfolio?
Jazeker. Wel is het zo dat het portfolio in aanmerking komt voor herregistratie vier jaar gerekend vanaf de eerste datum van de eerst opgevoerde activiteit. Wanneer er dus activiteiten uit het verleden worden opgevoerd, komt u dus eerder in aanmerking voor herregistratie en dient u ook eerder aan de voorwaarde te voldoen van 160 uur in vier jaar.
Is dit niet een hype? Ik kijk liever de kat uit de boom en wacht even tot ik om me heen merk dat het serieus wordt.
De komst van lerarenregister past binnen andere maatschappelijke ontwikkelingen. Vanwege Passend Onderwijs wordt de professionalisering van leerkrachten steeds belangrijker. Met hun ondersteuningsprofiel laten scholen zien wat zij in huis hebben. Uit het portfolio van de geregistreerde leraar blijkt of zijn persoonlijk profiel past binnen de school en de schoolontwikkeling.
Scholen zijn verantwoordelijk voor het op orde hebben van het personeelsbeleid én de professionalisering van de collega’s. Verder is het zo dat door de krapte op de arbeidsmarkt de geregistreerde leraar zich duidelijk kan onderscheiden van de niet-geregistreerde leraar. Registerleraar is dus niet een hype in de zin dat de aandacht ervoor wel weer zal overgaan; wel in de zin dat het past bij trends in de maatschappij.
160 uur nascholing in vier jaar; is dat niet een beetje veel?
Welnee, dat komt neer op 40 uur per jaar. Wanneer een leraar zijn portfolio gaat vullen, doet hij er goed aan het Reglement Registerleraar erbij te nemen om te zien welke activiteiten zoal mee kunnen tellen. Hiervoor zijn er een aantal opgesomd; in het genoemde reglement staat het gedetailleerder beschreven. Op de meeste scholen zullen er in teamverband al een heel aantal uren per jaar aan professionalisering worden besteed.
In de Wet BIO (wet op de beroepen in het onderwijs) is geregeld dat de werkgever de professionele ontwikkeling van het onderwijspersoneel moet waarborgen. Dat betekent dat ook dat de school moet zorgen voor mogelijkheden en middelen voor professionele ontwikkeling. Die middelen maken deel uit van de bekostiging van scholen. Daarnaast zijn er andere mogelijkheden, zoals de lerarenbeurs.
Maar het is toch niet verplicht?
Nog niet. Een professionele leraar heeft daar overigens geen boodschap aan, maar zal geregistreerd willen zijn, zoals een ambachtsman er vroeger waarde aan hechtte om daadwerkelijk bij het gilde te horen. Door het ministerie van OCW worden er wel plannen gemaakt om het registerleraar op termijn te verplichten voor het uitoefenen van het beroep, maar er zijn nog de nodige juridische hobbels te nemen voordat dat zover is.
Wat als je bevoegd bent, maar tijdelijk geen baan hebt? Of als je geen lesgevende taken meer hebt, zoals veel leidinggevenden en ib-ers?
Op het moment dat het lerarenregister verplicht wordt en iemand niet werkzaam is als leraar, hoeft men zich niet te registreren. Het is wel mogelijk om zichzelf te registreren. Pas vanaf het moment dat iemand zijn werkzaamheden als leraar hervat en het lerarenregister verplicht is, moet men geregistreerd staan.
Ook als iemand slechts enkele dagen per jaar lesgeeft, zal hij/zij geregistreerd moeten staan. Het aantal uur maakt hiervoor niet uit. Wel is het zo (voor beide situaties) dat om in het register te blijven staan, men gedurende vier jaar tot herregistratie werken aan hun professionele ontwikkeling. Eens in de vier jaar wordt gekeken of men ten minste 160 uur heeft besteed aan professionele ontwikkeling en of die uren ook aan de kwalitatieve criteria voldoen. Ervan uitgaande dat het register in 2017 verplicht wordt, zal de eerste herregistratie gaan plaatsvinden in 2021.
Daarnaast moeten men vier jaar na registratie aan de werkervaringseis kunnen voldoen (1328 uur werkzaam zijn geweest binnen hun bevoegdheidsgebied). Als men voldoet aan die criteria is men weer voor vier jaar geregistreerd.
SchoolleidersregisterVoor schoolleiders van basisscholen is er een apart register: Het schoolleidersregister PO. Van dit register is nu al zeker dat het verplicht wordt gesteld. Dat betekent dat men zich in de toekomst alleen schoolleider mag noemen als men geregistreerd staat in dit register en dus ook de daarvoor gekwalificeerde opleiding(en) heeft gedaan. De criteria voor herregistratie zijn echter nog niet duidelijk; deze zullen worden afgestemd op een zogenoemde kennisbasis. Daaronder wordt verstaan een verzameling van condities die met elkaar het professionele domein afdekken en waar binnen de beroepsgroep consensus over is. Over de totstandkoming van deze kennisbasis vindt momenteel het gesprek plaats. Daarbij zijn vooral de besturenorganisaties betrokken. |
Wat zijn de concrete plannen voor verplichting dan?
De staatssecretaris heeft de ambitie dat alle leraren zo snel mogelijk in het register worden opgenomen. Op zeker moment moet het register een wettelijke status krijgen en de registratie civiel effect: alleen de leraren die zich geregistreerd hebben, mogen dan nog onderwijs geven.
In het voorjaar van 2016 is het wetsvoorstel om het Lerarenregister in te voeren door de Raad van State kritisch beoordeeld. In plaats van invoering per januari 2017 stellen ze een geleidelijke invoering vanaf augustus 2017 voor. Per augustus 2018 is elke leraar verplicht zich te registeren in het register.
Vanaf dan geldt ook de nascholingsplicht van 160 professionaliseringsuren per vier jaar, maar worden er nog geen consequenties aan verbonden. Pas in de daarop volgende periode van vier jaar (augustus 2022 – augustus 2026) wordt het register volledig van kracht.
Welke bezwaren heeft de Raad van State dan?
De Raad van State staat kritisch tegenover het wetsvoorstel zolang aan een aantal voorwaarden niet is voldaan:
- het lerarentekort moet worden aangepakt;
- er moeten beperkingen worden gesteld aan het inzetten van onbevoegde leraren;
- het aanbod en de kwaliteit van lerarenopleidingen moet beter worden afgestemd op de bijscholingsvraag van scholen en de beroepsgroep moet tot ontwikkeling komen;
- er moet voldoende tijd en middelen ter beschikking worden gesteld.
Zolang aan deze voorwaarden niet is voldaan, is het volgens de Raad van State te vroeg om het lerarenregister in te voeren. Het lerarenregister is dan slechts een register waarin bevoegde leraren hun nascholingsinspanningen moeten documenteren, en geen beroepsregister.