Meer of minder schermen op school?

Ruben du Burck

wiskundige, onderwijsontwikkelaar bij Foutloos rekenen

  Geplaatst op 5 december 2019

In het nieuwe curriculum gaan kinderen een aanzienlijk deel van hun energie stoppen in “digitale geletterdheid”. Dit beslist curriculum.nu. Maar zijn zij zich ook bewust van de nadelen hiervan? Uit studies blijkt bijvoorbeeld dat studenten slechter leren en ongelukkiger worden door hun schermen. Is het wel goed dat kinderen 24/7 online zijn? Mijn advies: maak van school een schermvrije oase.

Computers op school zijn een hulpmiddel net als elk ander. Een goede leraar kan dit hulpmiddel gebruiken om zijn lessen aan te vullen. Maar computers kunnen een goede leraar niet vervangen. Dat blijkt onder andere uit cijfers van het OECD: kinderen die op school veel schermen gebruiken, leren minder. Dezelfde cijfers laten zien dat er in landen die veel investeren in ICT op school nauwelijks verbetering in schoolprestaties meetbaar is.

Schermen op school

Een onderzoek van de NOS laat zien dat op zo’n 85% van middelbare scholen mobiele telefoons worden gebruikt in de les. Veel basis- en middelbare scholen investeren in nieuwe technologie. Smartscreens horen bij het standaard interieur en rijen computers vullen lokalen. Bij curriculum.nu, de instantie die beslist over het landelijke schoolprogramma, zijn ze ook fan van beeldschermen op school. Zo laten ze bijvoorbeeld weten dat één van hun ontwikkelscholen volledig digitaal werkt. De kinderen op deze school werken niet meer uit boeken, maar vanuit tablets.

Maar of het gebruik van tablets en computers schoolprestaties verbetert, is niet duidelijk. Na een grote studie heeft het OECD namelijk laten weten dat grotere investering in ICT niet samengaat met betere schoolprestaties. Sterker nog,

Leerlingen die veel met computers werken op school hebben slechtere prestaties


In 2012, in the vast majority of countries, students who used computers moderately at school had somewhat better learning outcomes than students who used computers rarely; but students who used computers very frequently at school did a lot worse.
The results also show no appreciable improvements in student achievement in reading, mathematics or science in the countries that had invested heavily in ICT for education.


Deze resultaten zijn niet nieuw. Al eerder liet een grote metastudie zien dat onderwijs met hulp van technologie over het algemeen slechtere resultaten levert dan conventionelere methoden.


(…) technology-based interventions tend to produce just slightly lower levels of improvement when compared with other researched interventions and approaches.


Het gebruik van meer schermen op school lijkt dus niet te zorgen voor betere resultaten. Niet alleen dat. Meer schermtijd hangt samen met aandachtsstoornissen. Ook kan schermtijd van slechts 1 uur per dag al zorgen voor leerstoornissen in jonge kinderen. Bij jonge kinderen die veel touchscreen apparaten gebruiken is ook een slechtere ontwikkeling van de motoriek te zien.

Zelfs Silicon Valley maakt zich zorgen.

Curriculum.nu zet VO school De Nassau in de spotlight omdat zij volledig digitaal gaan, maar waarom? Of kinderen op deze school beter presteren dan kinderen op andere scholen is niet bewezen. Daarentegen zijn op scholen die schermen afschaffen duidelijke positieve effecten waar te nemen.

De laatste plek waar je schermvrije scholen verwacht te zien is Silicon Valley. Maar juist daar sturen ouders hun kinderen naar dure technologievrije scholen.

Jaarlijks collegegeld kan oplopen tot bijna $40,000.


“While other schools in the region brag about their wired classrooms, the Waldorf school embraces a simple, retro look — blackboards with colorful chalk, bookshelves with encyclopedias, wooden desks filled with workbooks and No. 2 pencils.”


Ook na school zorgen ze dat hun kinderen zo min mogelijk schermtijd krijgen. De mensen die het dichtst bij onze technologie staan, betalen dus grote bedragen om hun kinderen zo ver mogelijk van diezelfde technologie vandaan te houden. Weten zij iets wat wij niet weten?

Is het nodig?

“Digitale geletterdheid is nodig om nu en in de toekomst te kunnen deelnemen aan de maatschappij.” Dat schrijft curriculum.nu. Duidelijk, maar zijn kinderen digitaal ongeletterd? Buiten school brengen kinderen al veel van hun tijd met computers door. Ook ten koste van hun studieresultaten. Een studie uit Amerika liet zien dat in gebieden, zodra ze aangesloten werden op het internet, een merkbare en aanhoudende daling te zien was in schoolprestaties in lezen en rekenen.


The introduction of home computer technology is associated with modest but statistically significant and persistent negative impacts on student math and reading test scores, thus broadening math and reading achievement gaps.


Jonge mensen zijn over het algemeen de eersten die nieuwe technologie omarmen en gebruiken. Natuurlijk weten kinderen op basis- en middelbare schoolleeftijd niet precies hoe hun apparaten werken, maar dat ga je ze op die leeftijd ook niet leren. Wat moeten we dan verstaan onder digitale geletterdheid? Het volgende voorbeeld van Sabine Duijmelinck van de eerdergenoemde school schetst een beeld:


‘Ze weten wel hun weg op social media, maar de meeste leerlingen hebben geen idee hoe je bijvoorbeeld een document het beste kunt opslaan. Ons ICT-team leert leerlingen daarom eerst tabletvaardigheden. Dit programma is mede gebaseerd op vaardigheden die in de vaklessen nodig zijn. Dit maakt het vak tabletvaardigheden relevant voor de leerling en zorgt dat ze echt vaardiger – digitaal geletterd – in de vakles verschijnen.


Lessen in mapjes aanmaken op de tablet. Is dat echt nodig?


School als schermvrije oase

De school kan ook een andere functie dienen in onze met technologie verzadigde wereld. We zijn nu zelfs op het punt dat tieners zelf aangeven dat zij (en hun ouders) te veel tijd achter schermen doorbrengen. Dan kan de school ook een plek bieden om even offline te zijn. Een oase waar je kan ontsnappen aan het 24/7 online bestaan.

Dit zou ook positieve effecten kunnen hebben op het geluk van kinderen.

Eén studie wijst bijvoorbeeld uit dat kinderen minder gelukkig worden van hun telefoon. Verder blijkt het dat kinderen dit zelf ook begrijpen en weinig tegenstand bieden als scholen maatregelen treffen. Een school in Frankrijk deed dit. Het resultaat: studenten praten meer met elkaar, lezen meer en leren beter.


“I thought I would be freaked out, but it has been fine,” said one 13-year-old girl, who got an iPhone when she was 11. “I left my phone in my bag all day and I was surprised to find it didn’t bother me. Normally I’d be on Snapchat and Instagram. But my friends are here at school so it’s pretty easy to just talk instead.”


Conclusie

We mogen aannemen dat school een plek is waar kinderen zich zo goed mogelijk moeten kunnen ontwikkelen. Voordat we alle boeken afschaffen en alleen nog iPads gebruiken, lijkt het me logisch om alle voor- en nadelen hiervan tegen elkaar af te wegen. In dit geval zijn de voordelen schaars en de nadelen overvloedig.

Voordat we meer schermen introduceren op scholen zou ik graag wetenschappelijk bewijs zien van tenminste één voordeel.

Tot die tijd zie ik liever minder dan meer schermen op school.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Cursus
Positief leiderschap vanuit transactionele analyse
Positief leiderschap vanuit transactionele analyse
Creëer een gemotiveerd en pro-actief team
Medilex Onderwijs 
Leeromgevingen
Leeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie.
Arja Kerpel
Stellingen #2032
Goed onderwijs in 2032? Vijf stellingen!.
Machiel Karels
Hoe kinderen leren
Hoe kinderen leren: intelligentie - leerprocessen
Arja Kerpel
Tabletprogramma's ondermijnen eigenaarschap
De leerling eigenaar van het leerproces? Niet met digitale oefenprogramma's!
Dolf Janson
Digitale leermiddelen in het onderwijs
Digitaal of analoog, het maakt wat uit!
Wendy Brasz en Myra den Haan
Programmeren 2
Leren denken als een programmeur - De vijf denkprocessen in één leerlijn
Marléone Goudswaard
Problematisch internetgedrag
Problematisch gebruik van sociale media en games
redactie
ICT differentiatie
Ict inzetten met aandacht voor verschillen tussen leerlingen
redactie
Verbeteren leerprestaties
Optimaal feiten leren met ict
redactie
Blended learning
Grenzen verleggen met blended learning
Sylvia Peters
Computerapplicaties
Effectieve computerapplicaties: vergelijk de didactiek, niet het domein
redactie
Ontwikkeling hersenen
Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis
Digitaal schoolbord
De kracht van het digitaal schoolbord
Jos Cöp
Woordenschat en ICT
Hoe ICT het woordenschatonderwijs kan verbeteren
Jos Cöp
Klaslokaal, afleiding, invloed van kleuren
De vergeten variabele: het klaslokaal
Ruben du Burck
In gesprek met ChatGPT over kindgericht onderwijs
In gesprek met ChatGPT over kindgericht onderwijs
Machiel Karels
Van Brokkelbrein naar focus
Van Brokkelbrein naar focus
Theo Compernolle
Kiezen tussen asynchroon online leren en synchroon online leren
Maak de juiste keuze! Kiezen tussen Asynchroon Online Leren, Synchroon Online Leren en fysiek onderwijs (presentatie)
Wilfred Rubens
Studenten aanwezigheid leerervaringen
Willen studenten niet meer naar school of universiteit komen?
Wilfred Rubens
Online begeleiding lopende band werk
Online begeleiding als lopende bandwerk
Wilfred Rubens
Breinvriendelijk onderwijs
Breinvriendelijk onderwijs - Feiten en praktische tips
Arja Kerpel
E-learning trends en ontwikkelingen
E-learning. Trends en ontwikkelingen
Wilfred Rubens
Digitale dementie
Digitale dementie - Manfred Spitzer
Machiel Karels
Leidinggeven aan onderwijsinnovatie met ict
Leidinggeven aan onderwijsinnovatie met ict.
Myriam Lieskamp
Van brokkelbrein naar focus
Van brokkelbrein naar focus
Marleen Legemaat
Ontketen het brein van je kind
Ontketen het brein van je kind
Marleen Legemaat
Ontketen het brein van je kind
Ontketen het brein van je kind
Marleen Legemaat
Bordwerk en aantekeningen
Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw
Gerard Bel
Bordwerk en aantekeningen
Bordwerk en aantekeningen, slow teaching in de 21e eeuw
Gerard Bel
Kleuters en iPads
Kleuters worden dommer van iPads
Sieneke Goorhuis
Digitale media en kinderhersenen
Digitale media en kinderhersenen
Ewald Vervaet
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (1)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (1): technologie
Tim Surma
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (2)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (2): curriculum
Tim Surma
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (3)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (3): wetenschappelijke ondersteuning
Tim Surma


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

FOMO in een video van één minuut uitgelegd
FOMO in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
redactie
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
redactie
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
redactie
Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?
Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?
redactie
Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023
Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023
redactie
Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?
Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



adaptieve leertechnologie
automatisering in het onderwijs
blended learning
brain based teaching
brein
digitaal schoolbord
digitaal toetsen
digitale leeromgeving
e-learning
electronische leeromgeving - ELO
FOMO
hersenen
ICT in het onderwijs
interieur-en-identiteit-schoolgebouw
learning analytics
leeromgeving
mediawijsheid
onderwijshuisvesting
online onderwijs
schoolgebouw-ontwerp-bouw

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest