E-learning. Trends en ontwikkelingen

Wilfred Rubens

adviseur ICT en leren bij te-learning

  

  Geplaatst op 1 juni 2016

Weblog technology enhanced learning

Wilfred Rubens houdt sinds oktober 2003 een weblog bij over technology enhanced learning. Hij heeft op basis van de ongeveer 4900 blog posts een boek geschreven waarin hij e-learning-trends en -ontwikkelingen beschrijft.

Leren met behulp van technologie

E-learning definieert hij als leren (gestuurd en zelfgestuurd) met behulp van informatie- en communicatietechnologie (in het bijzonder internettechnologie), zowel in het onderwijs, als in het bedrijfsleven en andere arbeidsorganisaties. 

De term ‘e-learning’ stamt uit 1999. Daarvoor werden andere termen gebruikt, zoals online leren. Hoewel trends en ontwikkelingen op dit terrein zich in een trager tempo voltrekken dan verwacht, is sprake van een dynamisch terrein.

In zijn boek illustreert Rubens dat e-learning zich in fases heeft ontwikkeld. Op dit moment bevindt e-learning zich in de fase van geleidelijke verbetering, al zijn bepaalde aspecten van e-learning nog steeds onvolwassen. 

Volgens Wilfred Rubens wordt de ontwikkeling van e-learning beïnvloed door:

  • maatschappelijke ontwikkelingen (in hoofdstuk 2 beschrijft hij er acht);
  • technologische ontwikkelingen (zoals cloud computing of ‘bring your own device’);
  • veranderende opvattingen over leren. 

Deel II Visies en opvattingen over leren

In deel II van dit boek behandelt hij een aantal visies en opvattingen over leren of in relatie tot leren. Deze visies en opvattingen leiden er mede toe dat meer aandacht wordt besteed aan:

  • het belang van motivatie en passie voor leren;
  • zelfgestuurd leren en aan personalisering van het leren.

Er is mede daardoor meer aandacht voor de lerende en voor veranderingen ten aanzien van de ‘leerfunctie’ binnen organisaties. Deze ontwikkelingen leiden ook tot veranderingen ophet gebied van e-learning en blended learning. Technologie fungeert dan als enabler van andere manieren van leren en e-learning.

Echter, binnen het onderwijs is ook sprake van een ontwikkeling die juist de richting uit gaat van meer standaardisatie en kennisoverdracht. 

De fase van geleidelijke verbetering kenmerkt zich ook door meer aandacht voor ‘digitale didactiek’. 

"Digitale didactiek is de kennis en kunde met betrekking tot het gebruik van ICT bij het faciliteren van het leren" (Simons, 2003).

Om ICT op een zinvolle manier in te zetten voor leren, zul je je moeten verdiepen in didactiek, in technologie en in de wijze waarop didactiek en technologie elkaar beïnvloeden. Door onvoldoende kennis te hebben van technische mogelijkheden, mis je vanuit onderwijskundig perspectief kansen.

Tegelijkertijd loop je het risico op ‘didactische drama’s’ als sprake is van te veel technology push (Sloep, 2011). Het is dus van belang om technology push en technology pull te vermijden. 

Deel III Vormgeven leeractiviteiten

In deel III staat Wilfred Rubens eerst stil bij tien manieren waarop ICT kan leiden tot betere en/of vernieuwde manieren van het vormgeven van leeractiviteiten. Vervolgens bespreekt hij enkele modellen en toepassingen op het gebied van digitale didactiek.

Bekende modellen zijn bijvoorbeeld het TPACK-model of het Community of Inquiry-model. Rubens laat ook zien dat deze modellen elkaar kunnen versterken.

Voorbeelden van toepassingen zijn:

  • computer supported collaborative learning;
  • peer support en peer tutoring;
  • de flipped classroom;
  • Massive Open Online Courses. 

Deel IV Technologieën

In deel IV neemt Wilfred Rubens technologieën als invalshoek. Hij beschrijft eerst beknopt enkele relevante technologische ontwikkelingen en gaat daarna in op technologieën die specifiek ontwikkeld zijn voor leren:

  • de elektronische leeromgeving;
  • oplossingen voor learning analytics.

En op technologieën die niet specifiek ontwikkeld zijn voor leren, maar daar wel voor worden gebruikt:

  • zoals mobiele technologie;
  • sociale media. 

Epiloog

In de epiloog blikt Rubens terug op de voorgaande hoofdstukken. Hij stelt onder meer dat:

  • de scope van e-learning in de loop der jaren is verbreed;
  • dat de kwaliteit van e-learning is verbeterd;
  • het aandeel e-learning gestaag toeneemt;
  • we dankzij toegankelijk geworden technologie beschikken over nieuwe, krachtige didactische toepassingen. 

Wilfred Rubens ontpopt zich in ‘E-learning. Trends en ontwikkelingen’ als een optimist, maar niet als een ‘evangelist’. Van diverse toepassingen beschrijft hij niet alleen de mogelijkheden en kansen, maar ook de belemmeringen en risico’s.

Hij is enthousiast over e-learning, maar voldoende realist om de vele verbeterpunten te zien.

N.a.v. Rubens, W., 'E-learning Trends en ontwikkelingen', 228 blz. Uitgeverij InnoDoks 2013, € 23.95 inmiddels uitverkocht.

Download de gratis PDF-versie of bestel een exemplaar via E-learning Trends en ontwikkelingen

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Professionalisering
Cursussen, congressen en opleidingen
Cursussen, congressen en opleidingen
Gemiddeld beoordelen deelnemers ons met een 8,4
Medilex Onderwijs 
Digitale leermiddelen in het onderwijs
Digitaal of analoog, het maakt wat uit!
Wendy Brasz en Myra den Haan
Programmeren 2
Leren denken als een programmeur - De vijf denkprocessen in één leerlijn
Marléone Goudswaard
Programmeren 1
Leren denken als een programmeur - Digitale bouwvakkers
Marléone Goudswaard
Digitale feedback 2
Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd? - deel 2
Pepijn Dousi
Leerplan in beeld
Leerplan in Beeld: website geeft houvast bij gepersonaliseerd leren
René Leverink
Leren in 2020 - 2
Leermiddelen in 2020 - op weg naar een digitaal leerlandschap
Jos Cöp
Blended learning
Grenzen verleggen met blended learning
Sylvia Peters
Digitale didactiek
Tien pijlers van digitale didactiek
Wilfred Rubens
Mythe van leerstijlen
Drie onderwijskundige mythes ontmaskerd
Wilfred Rubens
Drijfveren voor leren
Vier inzichten over drijfveren voor leren
Wilfred Rubens
Persoonlijk leren
Effectief differentiëren, individualiseren en personaliseren in de 21e eeuw
Jos Cöp
Schermen-schermtijd verminderen
Meer of minder schermen op school?
Ruben du Burck
Kiezen tussen asynchroon online leren en synchroon online leren
Maak de juiste keuze! Kiezen tussen Asynchroon Online Leren, Synchroon Online Leren en fysiek onderwijs (presentatie)
Wilfred Rubens
Studenten aanwezigheid leerervaringen
Willen studenten niet meer naar school of universiteit komen?
Wilfred Rubens
Online begeleiding lopende band werk
Online begeleiding als lopende bandwerk
Wilfred Rubens
Digitale dementie
Digitale dementie - Manfred Spitzer
Machiel Karels
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (1)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (1): technologie
Tim Surma
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (2)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (2): curriculum
Tim Surma
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (3)
Over ambitieuze en duurzame onderwijsinnovatie (3): wetenschappelijke ondersteuning
Tim Surma


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

FOMO in een video van één minuut uitgelegd
FOMO in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
Brain based teaching in een video van één minuut uitgelegd
redactie
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
ICT kennis leerlingen praktijkonderwijs
redactie
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
Is het tijd voor een digitale revolutie in het beroepsonderwijs?
redactie
Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?
Hoe werken de hersenen bij iemand die verslaafd is?
redactie
Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023
Wanneer ben je verslaafd? En hoe kom je er vanaf? Tjipcast 023
redactie
Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?
Fragment uit Tjipcast 027: Wat is verslaving?
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



adaptieve leertechnologie
adaptieve toets
afstandsonderwijs
blended learning
brain based teaching
digitaal toetsen
digitale leeromgeving
e-learning
electronische leeromgeving - ELO
FOMO
learning analytics
leeromgeving
mediawijsheid
online onderwijs

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest