Wat zijn didactische werkvormen?
Een didactische werkvorm is een belangrijk onderdeel van de manier waarop de leerkracht de onderwijsleersituatie vormgeeft. Je hebt als leraar verschillende doelen met je les en middels de didactische werkvormen streef je ernaar om die doelen te bereiken.
Daarbij is het belangrijk om te bedenken dat elke didactische keuze een pedagogische consequentie heeft. Dit betekent dat een didactische werkvorm nooit neutraal is, maar altijd bij-effecten heeft.
Voorbeeld: Kies je voor een cooperatieve werkvorm, dan leren de leerlingen niet alleen de didactische doelen, maar oefenen zij ook samenwerkingsvormen.
Nog een voorbeeld: Kies je voor een leraargestuurde instructie gevolgd door een individuele schrijfopdracht, dan leren de leerlingen luisteren en volgzaamheid, maar geen specifieke andere brede ontwikkelvaardigheden.
Het gaat er dus om dat je goed overweegt welke pedagogische en didactische doelen je met je les wilt bereiken. Op basis van die doelen kies je de juiste didactische werkvorm.
Welke didactische werkvormen zijn er en hoe kan ik die het beste inzetten?
Didactische werkvormen zijn in te delen in verschillende groepen, zoals:
- Instructievormen
- Interactievormen
- Discussievormen
- Opdrachtvormen
- Samenwerkingsvormen
- Schrijfopdrachten
- Spelvormen
Wat wordt bedoeld met werkvorm?
Werkvormen zijn de manieren die je gebruikt om de inhoud van de les te bespreken of de leerlingen er mee aan de slag te laten gaan. Werkvormen gaan dus niet over wat je wilt behandelen, maar hoe je dat gaat doen. Het kan gaan om een les, een overleg of een andere bijeenkomst. Voorbeelden van didactische werkvormen zijn: de vertelling, een interview, rollenspel of een brainstorm.
De didactische werkvorm moet aansluiten bij het lesonderwerp en rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen. Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het van belang om te letten op de beginsituatie, de groeperingsvorm en de leeractiviteit.
Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het belangrijk dat de leerkracht zich afvraagt welke vorm in deze situatie het meest geschikt is. Een rijke leeromgeving waarin de leerlingen actief leren vraagt om andere werkvormen dan een les met geleide interacties. Het is de kunst om de juiste werkvorm bij de juiste lesstof te kiezen. Dat maakt lessen boeiend en effectief.
Didactische werkvormenboek
Het didactische werkvormenboek biedt de (toekomstige) leraar een praktisch overzicht van bijna 250 didactisch onderbouwde werkvormen:
Er staat een uitgebreide samenvattende beschrijving van het didactische werkvormenboek op deze site.
Het didactische werkvormenboek
Variatie en differentiatie in de praktijk
Laatst geactualiseerd op 16 februari 2024