Didactische werkvormen
Wat zijn didactische werkvormen?
Een didactische werkvorm is een belangrijk onderdeel van de manier waarop de leerkracht de onderwijsleersituatie vormgeeft. Je hebt als leraar verschillende doelen met je les en middels de didactische werkvormen streef je ernaar om die doelen te bereiken.
Daarbij is het belangrijk om te bedenken dat elke didactische keuze een pedagogische consequentie heeft. Dit betekent dat een didactische werkvorm nooit neutraal is, maar altijd bij-effecten heeft.
Voorbeeld: Kies je voor een cooperatieve werkvorm, dan leren de leerlingen niet alleen de didactische doelen, maar oefenen zij ook samenwerkingsvormen.
Nog een voorbeeld: Kies je voor een leraargestuurde instructie gevolgd door een individuele schrijfopdracht, dan leren de leerlingen luisteren en volgzaamheid, maar geen specifieke andere pedagogische doelen.
Voorbeeld: Kies je voor een cooperatieve werkvorm, dan leren de leerlingen niet alleen de didactische doelen, maar oefenen zij ook samenwerkingsvormen.
Nog een voorbeeld: Kies je voor een leraargestuurde instructie gevolgd door een individuele schrijfopdracht, dan leren de leerlingen luisteren en volgzaamheid, maar geen specifieke andere pedagogische doelen.
Het gaat er dus om dat je goed overweegt welke pedagogische en didactische doelen je met je les wilt bereiken. Op basis van die doelen kies je de juiste didactische werkvorm.
Welke didactische werkvormen zijn er en hoe kan ik die het beste inzetten?
Didactische werkvormen zijn in te delen in verschillende groepen, zoals:
- Instructievormen
- Interactievormen
- Discussievormen
- Opdrachtvormen
- Samenwerkingsvormen
- Schrijfopdrachten
- Spelvormen
Wat wordt bedoeldt met werkvorm?
Werkvormen zijn de manieren die je gebruikt om de inhoud van de les te bespreken of de leerlingen er mee aan de slag te laten gaan. Werkvormen gaan dus niet over wat je wilt behandelen, maar hoe je dat gaat doen. Het kan gaan om een les, een overleg of een andere bijeenkomst. Voorbeelden van didactische werkvormen zijn: de vertelling, een interview, rollenspel of een brainstorm.
De didactische werkvorm moet aansluiten bij het lesonderwerp en rekening houden met de verschillen tussen de leerlingen. Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het van belang om te letten op de beginsituatie, de groeperingsvorm en de leeractiviteit.
Bij het kiezen voor een didactische werkvorm is het belangrijk dat de leerkracht zich afvraagt welke vorm in deze situatie het meest geschikt is. Een rijke leeromgeving waarin de leerlingen actief leren vraagt om andere werkvormen dan een les met geleide interacties. Het is de kunst om de juiste werkvorm bij de juiste lesstof te kiezen. Dat maakt lessen boeiend en effectief.
Didactische werkvormenboek
Het didactische werkvormenboek biedt de (toekomstige) leraar een praktisch overzicht van bijna 250 didactisch onderbouwde werkvormen:
Er staat een uitgebreide samenvattende beschrijving van het didactische werkvormenboek op deze site.
Gerelateerd
cursus
Kleuterspel verdiepen en verrijken
Stimuleer de ontwikkeling van kleuters met spel
Medilex Onderwijs
Medilex Onderwijs
Professionalisering
Breng wetenschap de klas in!
Doe mee aan de Winterschool! Maak kennis met onderzoekend lesmateriaal in praktische workshops.
Radboud Universiteit
Radboud Universiteit
Leeromgevingen: rol leerkracht - didactische werkvormen - differentiatie.
Arja Kerpel
Van jaarklassensysteem naar kindgericht onderwijs.
Machiel Karels
Coöperatieve leerstrategieën - Handboek coöperatief leren.
Machiel Karels
Didactische werkvormen - Instructievormen
Arja Kerpel
Didactische werkvormen - Interactievormen
Arja Kerpel
Coöperatief leren: samenwerkend leren - principes - voordelen
Arja Kerpel
Differentiatie - omgaan met verschillen tussen leerlingen
Arja Kerpel
Coöperatieve werkvormen: 17 werkvormen voor groepen
Arja Kerpel
Team-based Learning: best practice voor effectief en leuker leren!
Ilse Erich
De vier sleutels voor een effectieve les - deel 2
Theo Wildeboer
De vier sleutels voor een effectieve les - deel 1
Theo Wildeboer
Is gepersonaliseerd onderwijs een tegenhanger van effectieve instructie?
Machiel Karels
Beurten geven in de klas: een krachtig didactisch middel
Sietske van der Wegen
Hoe nuttig zijn grammaticalessen?
Dolf Janson
Werkwoordspelling zonder ballast
Dolf Janson
Drie onderwijskundige mythes ontmaskerd
Wilfred Rubens
De manier van leren moet kloppen: hoe je kennis vlot toegankelijk maakt
Dolf Janson
Pictoverhalen: op weg naar leessucces
Marcel Schmeier
Beter toetsen en evalueren van lezen met begrip
Karin van de Mortel
Het vrije spel
Sieneke Goorhuis
De negen schakels van effectief onderwijs
Jos Cöp
Effectieve instructie met het Directe instructiemodel
Arja Kerpel
De taalles als taallab. Op weg naar een uitdagende invulling van de taalles.
Dolf Janson
Van je eigen fouten leer je het meest?
Casper Hulshof
Activerende didactiek en coachend leraargedrag
Machiel Karels
Instructiestrategieën die werken - maar voor wat? (1)
Dick van der Wateren
Teach like a Champion - 62 technieken om leerlingen te laten excelleren
Arja Kerpel
Expliciete Directe Instructie - Tips en technieken voor een goede les
Machiel Karels
Het didactische werkvormen boek
Arja Kerpel
Wijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek
Machiel Karels
.jpg)
Grej of the day onderbouw
Bertine van den Oever
Grej of the day onderbouw
Bertine van den Oever
Grej of the day onderbouw
Bertine van den Oever
Vinger opsteken in de klas is niet verkeerd!
Michel Verdoorn
Coöperatieve werkvormen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Coöperatief leren in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Samenwerkingsvormen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Samenwerkend leren in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is bewegend leren effectief bij spelling?
Kleuters die wel kunnen maar niet willen, hoe ga je daar mee om?
Kleuters in een combinatieklas: gezamenlijke instructie of apart?
Aan welke criteria voldoet een goede instructievideo?
Hoe geef je interactief (taal)onderwijs in coronatijd aan volwassenen?
Is afstandsleren effectief bij laagopgeleide volwassenen?
Leren leraren het meest van een fysieke of digitale bijeenkomst?
Hoe begeleidt je leerlingen/studenten in het (v)mbo?
Theoretische kennis gebruiken in de praktijk: hoe stimuleer je dat?
Waarom stoppen leraren soms binnen vijf jaar?
Excellentie bij samenwerkend leren in het hoger onderwijs
Samenwerken in homogene en heterogene groepen in primair onderwijs
Toegesneden instructievormen bij rekenonderwijs op (speciaal) basisonderwijs
Passend onderwijs vraagt om passende professionalisering
Reviewstudie: verbinding tussen leerdoelen, instructie en toetsen in taalonderwijs
[extra-breed-algemeen-kolom2]
