Peuters niet behandelen alsof het al echte leerlingen zijn
Geplaatst op 1 juni 2014
Peuters en de kenniseconomie
Kinderen worden op veel te jonge leeftijd klaargestoomd voor de kenniseconomie. Dat heeft een averechts effect. Veel kinderen raken overprikkeld of ontwikkelen een fundamentele onzekerheid die zich uit in allerlei vormen van afwijkend gedrag. Er worden bij onderzoeksinstituten steeds meer gezonde kinderen aangemeld met vermeende ontwikkelingsproblemen.
Regelgeving
De enige tijd geleden ingevoerde wet Ontwikkelingskansen voor Kwaliteit en Educatie is hier een voorbeeld van. Met deze wet beoogt de regering taal- en rekenachterstanden terug te dringen. Educatieve programma’s die aanvankelijk alleen bedoeld waren voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand, worden nu uitgevoerd in de kinderopvang. Kinderen moeten echter hun peuter- en kleuterperiode juist ten volle beleven.
Stoornissen creeëren
Als we het over voeding en veiligheid van kinderen hebben, weten we precies hoe dat allemaal moet. We geven een jonge baby echt geen boerenkool met worst. In het onderwijs doen we dat wel, in overdrachtelijke zin. En dan zijn we nog verbaasd dat het kind, ook weer in overdrachtelijke zin, darmstoornissen krijgt!
Emotionele stabiliteit
De basis is niet dat een kind al op heel jonge leeftijd leert lezen, maar dat het emotionele stabiliteit ontwikkelt en de eigen persoonlijkheid maximaal kan ontplooien. Als dat laatste gebeurt, leren kinderen vervolgens alles wat ze aangeboden krijgen. Nu richt het onderwijs zich vanaf het vroegste moment vooral op het latere schoolsucces. En dat gaat helemaal voorbij aan de eigen ontwikkeling van kinderen.
Gedragsproblemen
Het aantal kinderen met gedragsproblemen neemt hand over hand toe. De scholen voor speciaal basisonderwijs zitten voller dan ooit, maar niemand vraagt zich af of dat misschien ook iets te maken heeft met ons onderwijssysteem. Je kunt peuters niet behandelen alsof het al echte leerlingen zijn. Neurologisch zijn ze daar nog helemaal niet klaar voor.
Rupsjes Nooitgenoeg
Je kunt peuters vergelijken met Rupsjes Nooitgenoeg. Ze eten zich vol aan alles wat ze krijgen aangeboden. Hoe er tegen ze wordt gesproken, welk spelmateriaal beschikbaar is, de mogelijkheden om fantasiespel te spelen of om te klimmen en klauteren… Aan de hand van al die zaken maakt elke peuter een heel eigen ontwikkeling door. Daardoor ontstaan ook verschillen tussen kinderen. Ze verwerken het allemaal op hun eigen manier en in hun eigen tempo.
Gespecialiseerde Pabo
Het probleem wordt deels onderkend. Vanuit het onderwijs is er vraag naar een specialisatie op de pabo: een differentiatie tussen docenten voor oudere en jongere kinderen. Na de afschaffing van de kleuterschool en de invoering van de basisschool 25 jaar geleden is de kennis over het jonge kind geleidelijk aan weggelekt. Veel leerkrachten weten nauwelijks nog hoe ze met jonge kinderen moeten omgaan.
Ik pleit voor een pabo-specialisatie voor het jonge kind. Net als het ministerie overigens, dat ook vindt dat de tweedeling bij de pabo moet terugkeren. Daar ben ik heel enthousiast over.
Methode als inspiratiebron
We moeten weer leerkrachten krijgen die methodes zien als inspiratiebron, in plaats van dat ze er volledig afhankelijk van zijn. Methodes worden nu maar al te vaak gebruikt als een kookboek; neem kind a, laat het b doen en dan krijg je c. Maar jonge kinderen kiezen zelf hoe ze informatie verwerken.
Eigen manier van leren
Leerkrachten kunnen kinderen daarbij ondersteunen door ze goed te observeren. Ze moeten oog krijgen voor de eigen manier van leren van jonge kinderen en ze uitdagen tot spel, rijmen en zingen. Pak je jonge kinderen op dezelfde manier aan als een kind van zes jaar of ouder, dan is dat ziekmakend. Letterlijk.
Faalangst
Een kind dat te vroeg informatie aangeboden krijgt die het nog niet kan verwerken, loopt een groot risico op allerhande (gedrags)problemen. Faalangst bijvoorbeeld. Ik krijg regelmatig kinderen op het spreekuur die denken dat ze dom zijn. “Ik snap niet wat juf bedoelt”, zeggen ze dan. En vervolgens mogen ze in de klas niet spelen, maar moeten ze taakjes doen om hun achterstand weg te werken. Men denkt dat je daardoor kinderen vooruit helpt in de latere schoolprestaties, maar dat is absoluut niet het geval.
Kortom: sluit aan bij de ontwikkeling van peuters en laat ze vooral spelen. Dat is de manier waarop (jonge) kinderen zich ontwikkelen.
Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!
Gerelateerd
Scholing

Ontwikkeling
Van kind naar volwassene, van beginner naar expert
oo.nl
oo.nl

E- learning module

Van faalangst naar faalpower
Zet faalangst bij je leerlingen om in faalpower!
Medilex Onderwijs
Medilex Onderwijs


Faalangst - Signalering en praktische tips
Arja Kerpel

Ontwikkeling hersenen
Sieneke Goorhuis

De kleuter leert alleen spelend in vrij spel
Ewald Vervaet

Je zal maar kleuter mogen zijn!
Dolf Janson

De betekenis van spel voor de sociaal-emotionele ontwikkeling
Hans van Rijn

Een succesvolle transitie naar een IKC heeft deze zes kenmerken
Joost Karels

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -1-
Paul Filipiak

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -2-
Paul Filipiak

De mondelinge taalontwikkeling van jonge kinderen -3-
Paul Filipiak

Pedagogisch kader professionele netwerken onderwijs en kinderopvang
Helèn de Jong

Werk met peuters en kleuters in één groep
Lianne Jongsma

De kleutervriendelijke school
Bertine van den Oever

De kracht van spel, waar leerkrachten en kinderen elkaar ontmoeten
Bertine van den Oever

Psychosociale ontwikkeling jonge kinderen gebaat bij vrij spel
Louise Berkhout

Verwachtingen van het jonge kind
Sieneke Goorhuis

Peuters en kleuters zijn niet toetsbaar
Sieneke Goorhuis

Eisen inspectie strijdig met eigen visie op kleuters
Ewald Vervaet

Vier jaar! Hoe stimuleer je een soepele overgang naar de basisschool?

Wat zijn de effecten van ervaringsgericht leren?

Kleuters die wel kunnen maar niet willen, hoe ga je daar mee om?

Zorgen kleine klassen voor minder probleemgedrag?

Wat is het effect van woordbeoordelingen, zoals voldoende?

Op welke manier is oefenen met toetsen in het basisonderwijs effectief voor een betere beheersing van de lesstof, in plaats v...

Welk VVE programma heeft het meest effect? Langdurig of kort en intensief?lijkblijvende intensiteit of met toenemende intensi...

Neemt ongewenst en lastig gedrag toe in het basisonderwijs?

Wat doen hoge of lage cijfers met leerlingen?

Hoe stimuleer je kleuters bij stagnerend spel?

Van faalervaring naar leerervaring: Zijn reacties van leerlingen op lage cijfers te beïnvloeden?

Invloed sociaal klimaat op ontwikkeling van sociale competenties in het basisonderwijs

Onderwijsachterstandenbeleid op voorschool en basisschool

Samenstelling van de klas en cognitieve en sociaal-emotionele uitkomsten

De Wet OKE, beleidsreconstructie en implementatie in twaalf gemeenten
[extra-breed-algemeen-kolom2]

36 faalangst
18 kinderdagverblijf (KDV)
23 kinderopvang
38 kleutertoetsen
21 observeren
26 peuterspeelzaal
48 psychosociale ontwikkeling
95 sociaal-emotionele ontwikkeling
47 spelontwikkeling
18 kinderdagverblijf (KDV)
23 kinderopvang
38 kleutertoetsen
21 observeren
26 peuterspeelzaal
48 psychosociale ontwikkeling
95 sociaal-emotionele ontwikkeling
47 spelontwikkeling

Opgekikkerd! - Weg met die bange gedachtes... 

Liesbeth Simonse

99 Kanjerspelletjes van de Kanjertraining 

Otto Zwolsman

Kikkerbecool - Een interactief spel rondom sociale vaardigheden 

Otto Zwolsman

Kikkerbecool - Een interactief spel rondom sociale vaardigheden 

Otto Zwolsman