Brief uit mijn hart

Jelte van der Kooi

trainer en coach bij Ziez-onderwijs

 

  Geplaatst op 8 april 2020

De meest spannende doorbraak in het onderwijs van de 21e eeuw gaat niet over de aanpassing van het curriculum maar om het belang van verbinding.

Zeker in deze tijd. Juist in deze tijd. Dit is de tijd om daar over te filosoferen. En om stappen te zetten.

Beste beleidsmakers, directeuren en leerkrachten, onderwijsmensen, ouders, iedereen.

Als kind vroeg ik me al af waarom meester F. mij kon bereiken, waarom ik aan zijn lippen hing en hoe het hem lukte om me de ruimte te geven waardoor ik het prettig vond om naar school te gaan. We werden bij hem thuis uitgenodigd op kraamvisite, vertelden moppen in de klas en mochten onze eigen toneelstukken schrijven en uitvoeren. Was dat het waar ik me door aangetrokken voelde?

Jarenlang heb ik me, eerst als leerkracht in het basisonderwijs, vervolgens als directeur van een school in Oost-Groningen hard gemaakt en ingezet om de betrokkenheid van elke leerling bij het leren te vergroten. Met innovatieve, creatieve projecten (zoals een stadsbus op het schoolplein; 70 deuren ingegraven in de berm van het kanaal, voorzien van gedichten van elk kind en voorzien van kunstwerken door diezelfde kinderen) bereikten wij elke leerling omdat elke leerling geraakt werd en de projecten die we opzetten aansloten bij de leef- en belevingswereld van alle betrokkenen. En omdat we er zelf zo van genoten.

We hebben van de school een ‘schatrijke leeromgeving’ gemaakt waar ik het boek “alles is taal in de schatrijke school” over heb geschreven. Ik ben daarnaast verhalen gaan schrijven over meester Korneel. Een bijzondere meester die voorleeft, laat beleven en laat anders kijken. Ik schrijf ze om leerlingen en leerkrachten te laten zien dat onderwijs meer is dan het overdragen van leerstof.

Dat het nodig is dat je als leerkracht elk kind raakt.

Dat het niet alleen gaat over gedachten, meningen en feiten maar ook over spanning en actie, speels contact, samen werken en tijd om alleen te zijn.  En om jou, de leerkracht.

Wat ik toen niet wist maar nu wel is HOE ik elke leerling kon bereiken. En dat is waarom ik dit schrijf. Omdat ik geloof dat het anders kan, beter, leuker, mooier. En dat dat niet eens zo moeilijk is. Maar dat we het wel vaak moeilijk maken. Voor de leerkracht, voor de leerlingen. En juist deze periode is het enorm zinvol om te verbeelden hoe we samen op een waardevolle manier het onderwijs gaan inrichten waarbij de relatie tussen leerkracht en leerling blijvend versterkt gaat worden.

In mijn huidige werksituatie kom ik jaarlijks in contact met honderden leerkrachten. Ik verzorg workshops en trainingen en begeleid en bereik schoolteams. Mijn missie is om het onderwijsklimaat zo te versterken dat elke leerling wordt bereikt. Ik nodig de leerkrachten, intern begeleiders en de directie uit om na te denken, ‘om’ te denken en door te denken over wat elke leerling nodig heeft en er meteen iets mee te doen. Ik laat ze zien dat leerlingen een voorkeursstijl hebben en dat je die kunt zien door écht te kijken. Voorkeursstijlen die observeerbaar zijn en die jou laten zien hoe die ene leerling de wereld waarneemt door gedachten, meningen, actie, reactie, inactie (reflectie) of gevoelens. En dat jouw taal niet per se de taal van de leerling hoeft te zijn.

Dat doe ik door de vele voorbeelden uit de praktijk uit te beelden, te verwoorden en tot leven te laten komen waardoor leerkrachten inzien hoe je elke leerling nog beter kunt bereiken en ze te laten ervaren (door er samen direct mee aan de slag te laten gaan) hoe ze dat kunnen doen. En dat ze zelf hiervoor de sleutel zijn. Want een levendige groep leerlingen in jouw lokaal bereiken, is niet voor iedere leerkracht even makkelijk.

Door van elke leerling in je klas te weten wat zijn of haar taal is kan de leerkracht iedere leerling bereiken.

Want zonder contact, hoort het kind niet wat jij wilt zeggen. Zonder echt contact geen leren. Wel veel ruis, en ook veel stress voor de leerkracht en de leerling. Door de leerkracht de handvatten te geven om te kijken en te reageren met de juiste interventies (gedrag, aanspreektoon, bij het kind passende woorden; houding; gezichtsuitdrukking, lesinterventies) lukt het om elk kind te bereiken, te motiveren en stressvrij te maken en houden. En leert het kind.

Veel leerkrachten vinden het gedrag van sommige leerlingen lastig. Ze willen graag dat de leerling luistert, en doet wat zij willen. Ze hebben vaak al van alles geprobeerd om het gedrag te veranderen en leggen de oorzaak van het gedrag van de leerling vaak buiten zichzelf. Het is ook makkelijker om de oorzaak van het gedrag van de leerling te leggen bij ‘de ouders’, ‘de opvoeding’, ‘iets in de leerling’. Als leerkracht heb je ooit gekozen voor dit zeer moeilijke vak in de overtuiging en roeping dat je elke leerling wat wil en kan leren. Ik geloof dan ook niet dat leerkrachten ongemotiveerd zijn of dat ze ongemotiveerde kinderen in de klas willen hebben.

Wel dat ze vaak niet weten ze HOE ze elke leerling kunnen bereiken. En dat zorgt voor minder energie, misschien zelfs frustratie.

Hetzelfde geldt voor leidinggevenden die ook niet voor elke leerkracht een passende leiderschapsstijl (kunnen) toepassen.

Mooi verhaal Jelte, en wat kunnen we hier nu mee?’ denk je wellicht. Terechte vraag. Ik neem je graag mee in waar ik denk dat de oplossing ligt: Als ik jouw taal spreek, hoor jij wat ik zeg.

Iedereen is uniek. Jij, je collega’s, ouders en alle leerlingen in je school. In je werk is dat je uitgangspunt. Je doet je best om een goede relatie met elk van de leerlingen, collega’s en ouders in je klas te hebben en te onderhouden. En tegelijkertijd schuurt dat met de dagelijkse praktijk. Hoe goed je je best ook doet, het lukt je niet altijd om elke leerling, collega en ouder te bereiken en je lokaal zo in te richten en je manier van lesgeven/ leidinggeven zo vorm te geven dat leren voor elke leerling uitdagend, leuk en spannend is waarbij je tegemoetkomt aan de behoeften van elk van die unieke leerlingen en ouders.

Uit ervaring weet je daarnaast dat de manier waarop je iets zegt van invloed is op hoe een ander reageert.
Taibi Kahler, een Amerikaans klinisch psycholoog, heeft veel onderzoek gedaan naar HOE we iets zeggen.
Hij onderzocht woorden, toon, gebaren, mimiek en lichaamshouding en kwam tot verrassende conclusies.

Hij ontdekte observeerbare patronen in gedrag. Vrij vertaalt: bepaalde clusters van gedrag die niet alleen aangeven welke ‘taal’ iemand spreekt, maar ook hoe iemand gemotiveerd wordt, welk gedrag iemand laat zien onder stress en in welke omgeving iemand het meest op z’n gemak is.
In totaal ontdekte hij zes clusters en gaf ze de namen Harmoniser, Gestructureerd denker, Doorzetter, Rebel, Dromer, Promotor. Hij benadrukte dat iedereen de kenmerken van al deze clusters in zich heeft. Echter één cluster is dominant. Hij noemt dit het Basistype.
Zijn ontdekkingen heeft hij samengevat in het Process Communication Model.

Ik zit boordevol ideeën hoe we het onderwijs kunnen versterken.

Ideeën hoe we de leerkrachten kunnen helpen en versterken om leerlingen echt te motiveren. Ik geloof dat het geen onwil is van de leerkracht maar dat nog niet alle gereedschappen helder en transparant inzichtelijk zijn. Mijn missie is het om het onderwijsklimaat zo te versterken dat elke leerling wordt bereikt.
Ik kom heel graag met je in gesprek hoe leerkrachten zichzelf kunnen versterken, op een leuke, transparante en positieve manier. Hoe ze zelf aan het stuur kunnen zitten in hun klas en het spel spelen van motivatie en resultaten.

Ik laat me graag door je uitnodigen om je te laten zien dat het mij (en dus elke leerkracht) lukt om elke leerling te bereiken.

In 2008, ten tijde van het verschijnen van “Alles is taal in de schatrijke school” was ik zelf nog niet ver genoeg om deze boodschap goed genoeg voor het voetlicht te krijgen. Ik riep leerkrachten destijds op om te verbinden, te luisteren naar de leerling, hoge verwachtingen te hebben en binnen kaders los te laten. Meer dan een oproep was het niet. NU, anno 2020, weet ik dat het versterken van het onderwijsklimaat begint met zelfinzicht.

Ik merk, door gesprekken met leerkrachten die ik begeleid, dat ik leerkrachten weer blij zie worden, en leerlingen meer gemotiveerd zie.

Deze insteek heeft mij veel gebracht en ik hoop door deze brief dat we in gesprek komen over de toekomst van ons onderwijs. En dat is de reden waarom ik je schrijf. Omdat ik een missie heb die ik heel graag wil delen en dat de oplossing soms heel dichtbij ligt. Laten we van droom naar realiteit gaan.

Samen met jou ga ik graag aan de slag om de motivatie en het plezier terug te brengen en niet opbrengsten leidend te laten zijn maar de leerkracht. Elke leerkracht. En daardoor elke leerling.

Laten we vandaag nog beginnen. Ik hoop je snel te spreken.

 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Webinar
Burgerschap door sociale cohesie in de klas
Burgerschap door sociale cohesie in de klas
Webinar met Gert-Jan Veerman
Wij-leren.nl Academie 
Professionalisering
Cursussen, congressen en opleidingen
Cursussen, congressen en opleidingen
Gemiddeld beoordelen deelnemers ons met een 8,4
Medilex Onderwijs 
Passend Onderwijs
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.
Aurecool ondersteunt jou bij begrijpen en bevorderen van de soc-emo ontwikkeling van elke leerling.
Aurecool 
Meer inzicht in gedrag leerling met Aurecool.Pedagogisch klimaat
Pedagogisch klimaat - leidinggeven - veiligheid - orde in de klas
Arja Kerpel
Soepele lesovergang
Zonder stress van les naar les
Jelte van der Kooi
Pedagogiek handelingswetenschap
Pedagogiek, een betrokken handelingswetenschap
Gert Biesta
Kind is eigenaar van zijn ontwikkeling
Het kind is eigenaar van zijn ontwikkeling en is daarvoor competent
Luc Stevens
Leraarvaardigheden kindgericht onderwijs
Leraarvaardigheden voor kindgericht onderwijs
Machiel Karels
Contact op afstand
Benut de input van ouders en kind in de nieuwe onderwijssituatie
Martine Blonk - Meulenkamp
Zo kun je mij bereiken
Zo kun je mij bereiken - PCM in de klas
Marleen Legemaat
SEL en gedrag in de groep
SEL en gedrag in de groep - Sociaal emotioneel leren in de praktijk
Marleen Legemaat
Balans in basisbehoeften
Zorg voor balans in relatie, competentie, autonomie
redactie


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Omix Webtalks met Joost Leenders - Excelleren in het onderwijs
Omix Webtalks met Joost Leenders - Excelleren in het onderwijs
redactie
Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Maarten van Buuren over autonomie en zelfsturing volgens Spinoza
Maarten van Buuren over autonomie en zelfsturing volgens Spinoza
redactie
Wat is de invloed van management op werk, leven en democratie?
Wat is de invloed van management op werk, leven en democratie?
redactie
Hoe wordt de mens gevormd door zijn tribe? Tjipcast 035
Hoe wordt de mens gevormd door zijn tribe? Tjipcast 035
redactie
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Groepsdynamica in een video van één minuut uitgelegd
Groepsdynamica in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Hoe is de mens geworden wie hij is? Tjipcast 006
Hoe is de mens geworden wie hij is? Tjipcast 006
redactie
Psychologische basisbehoeften in een video van één minuut uitgelegd
Psychologische basisbehoeften in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Pedagogisch klimaat in een video van één minuut uitgelegd
Pedagogisch klimaat in een video van één minuut uitgelegd
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



basisbehoeften
bildung
eigenaarschap
motivatie
PCM
pedagogiek
pedagogisch klimaat
persoonlijk meesterschap
psychologische basisbehoeften

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest