Pesten aanpakken

Arja Kerpel

Redactielid wij-leren.nl l Projectleider bij Wij-spelen.nl

 

  Geplaatst op 1 juni 2014

  >> Pesten aanpakken direct bestellen.

Lessenserie

Gemiddeld één op de tien kinderen in het basisonderwijs wordt gepest. Hoe voorkom je pesten of pak je een pestprobleem aan? Een hulpmiddel hierbij is de lessenserie Pesten aanpakken van Kirsten Barkmeijer en Johan Brokken. Het boekje is geschikt voor groep 4-8 van het regulier en speciaal basisonderwijs.

Het probleem pesten

Pesten is grensoverschrijdend gedrag. Iemand wordt gepest als hij/zij herhaaldelijk en langdurig het slachtoffer is van negatieve handelingen door één of meerdere personen. Het gepeste kind ervaart negatieve emoties, zoals eenzaamheid, verdriet, angst en onzekerheid. Het gepeste kind durft vaak niets terug te doen, uit angst om nog meer gepest te worden.

Plagen of pesten?

Pesten is iets anders dan plagen. Wat is nu het verschil? Enkele verschillen:
  • Plagen is kort, onregelmatig en incidenteel. Pesten is structureel.
  • Plagen, daar kun je nog om lachen. Pesten is echt niet leuk.
  • Bij plagen is er geen machtsverschil, bij pesten wel. Plagen kan over en weer, maar pesten is eenrichtingverkeer. 
  • Plagen heeft geen verkeerde bedoelingen. Pesten heeft negatieve bedoelingen: kwetsen, pijn doen of vernielen.
  • Van plagen loop je geen schade op, maar wordt je sterker. Pesten daarentegen is destructief.
  • Plagen is doorgaans zichtbaar, pesten gebeurt vaak stiekem.
Plagen is niet problematisch, maar een pestprobleem vraagt om een effectieve aanpak.

Pesten aanpakken in de praktijk

Een voorwaarde om pesten aan te pakken is dat álle betrokkenen het pesten als een probleem zien. Niet alleen de pester en de gepeste, maar ook de omstanders. Want pesten is niet alleen een probleem van de gepeste, maar ook van de pester en de omstanders. 
 
Uit onderzoek blijkt dat omstanders een cruciale rol hebben. Veel kinderen zijn het vaak niet eens met het pesten, maar ze weten niet wat ze moeten doen of ze durven niets te doen. Bij deze (doorgaans grootste) groep valt veel winst te behalen. In deze lessenserie ligt de nadruk op de omstanders.
 
Door het thema pesten te bespreken, beseffen de kinderen dat ze met elkaar het pesten kunnen aanpakken. Als ze er samen niet uitkomen, kunnen zij derden inschakelen. Uitgangspunt is dat praten over pesten geen klikken is, maar dat het juist een goede sfeer in de klas bevordert.

Het omstandereffect

Het omstandereffect wil zeggen dat de omstanders niet ingrijpen, terwijl ze wel toekijken. Dit draagt bij aan het ontstaan en in stand houden van pestgedrag. Als de omstanders niet ingrijpen, geven ze –al dan niet bewust- goedkeuring aan de pester. 

De rollen van de omstanders

Bij het pesten is er een pester, een gepeste en omstanders. Maar omstanders kunnen verschillende rollen innemen:
  • De meepester. Dit kind doet mee omdat hij erbij wil horen of bang is om anders zelf gepest te worden. Hij/zij voelt zich stoer.
  • De helper. Dit kind vindt pesten zielig en komt op voor de gepeste. 
  • De stille. Dit kind vindt pesten wel gemeen, maar durft niet in te grijpen uit angst om zelf gepest te worden.
  • De stiekemerd. Dit kind vindt pesten ook niet goed, maar moedigt het stiekem aan. Bijvoorbeeld door anderen erbij te halen. 
  • De buitenstaander. Dit kind is onverschillig, bemoeit zich nergens mee en wil ook nergens last van hebben.

De lessenserie

In de lessenserie Pesten aanpakken komen in vijf lesdagen alle rollen bij het pesten aan bod. Het boekje bevat vijf lessen voor de middenbouw en vijf voor de bovenbouw. Het sluit af met drama-inzet bij pesten.
De lessenserie behandelt het thema pesten aan de hand van diverse activerende werkvormen. Het uitgangspunt is ‘action learning’, leren door te doen. Kinderen leren het beste door het zelf te ervaren en daarop te reflecteren. De lessenserie is duidelijk beschreven.

Bestellen

N.a.v. Kirsten Barkmeijer en Johan Brokken, Pesten aanpakken, Van Gorcum Assen 2013, 83 blz, ISBN 978 90 232 5152 1, € 19, 95.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Bestellen

Het boek Pesten aanpakken is te bestellen via:

Gerelateerd

Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB 
Scholing
Taken en rollen
Taken en rollen
Welke rol wil jij spelen in het onderwijs op jouw school?
oo.nl 
Lessenserie
Start met online lessen 'Weet wat je eet?'
Start met online lessen 'Weet wat je eet?'
Ga aan de slag met hét gratis online lespakket over gezond, veilig en duurzaam eten voor vo en mbo.
Voedingscentrum 
E- learning module
Cyberpesten in het voortgezet onderwijs
Cyberpesten in het voortgezet onderwijs
Interactieve module over de kenmerken, signalen en aanpak van cyberpesten
Medilex Onderwijs 
Cursus & Materiaal
Kennis & vaardigheden m.b.t. de meldcode
Kennis & vaardigheden m.b.t. de meldcode
Wil jij als leerkracht het verschil maken bij kinderen die thuis onveilig opgroeien? Kijk hoe Augeo daarbij helpt.
Augeo 
Veilig van A naar B met Streetwise DigitaalPedagogisch klimaat
Pedagogisch klimaat - leidinggeven - veiligheid - orde in de klas
Arja Kerpel
5 redenen waarom pesten niet stopt
Vijf redenen waarom pesten niet stopt
Ivo Mijland
Weerbaarheid in gymles
Weerbaar worden vanuit de gymzaal
Ernst van Grol
Mindfulness oefeningen
Mindfulness in de Klas
Hélène van Oudheusden
Pesten tips
Pesten: wat kun je doen in de klas?
Anton Horeweg
Cyberpesten
Cyberpesten: hoeveel komt het voor en wat kunnen scholen ertegen doen?
redactie
Positive Behavior Support
Schoolwide Positive Behavior Support (SWPBS)
Monique Baard
Vijfsporenaanpak pesten
De vijfsporenaanpak bij pesten
Bob van der Meer
Pesterijen op school
Pesterijen op school - oorzaken - profielen van betrokkenen
Machiel Karels
Gevolgen van pesten
Pesten op school - gevolgen en aanpak
Machiel Karels
Pesten groepsaanpak
Pesten vraagt om een positieve groepsaanpak
Kees van Overveld
Groepsprocessen
Groepsprocessen in de klas
Anton Horeweg
Steungroepaanpak
Steungroepaanpak van pesten. Toeschouwers en pesters in gesprek.
Dirk van der Wulp
Angst en agressie in school
Angst en agressie in de school
Kees van Overveld
Meidenvenijn
Meidenvenijn in het basisonderwijs - Preventie en aanpak
Arja Kerpel
Grip op de groep
Grip op de groep - Hoe vorm je een positieve groep?
Arja Kerpel
Alles over pesten
Alles over pesten
Helèn de Jong
Gedragsproblemen in de klas
Gedragsproblemen in de klas
Arja Kerpel
Groepsklimaat
Gelukkige kinderen in een gelukkige klas
Arja Kerpel


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Groepsdynamica in een video van één minuut uitgelegd
Groepsdynamica in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Pedagogisch klimaat in een video van één minuut uitgelegd
Pedagogisch klimaat in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Belonen gewenst gedrag blijvend effect op gedragsontwikkeling
Heeft belonen van gewenst gedrag een blijvend effect?
Inzet en inzicht door sociogrammen
Hoe zet je sociogrammen bruikbaar in?
Criteria voor keuze van een middelbare school
Hoe kies je een middelbare school?
Voelen leerlingen zich veiliger op vo in een kleine klas?
Voelen kleine klassen veiliger voor onderbouwleerlingen voortgezet onderwijs?
Leerprestaties in het vo in grotere klassen met of zonder klassenassistent
Beter grote klas met of kleine klas zonder klassenassistent?
Zorgen kleine klassen voor minder probleemgedrag?
Zorgen kleine klassen voor minder probleemgedrag?
Effectieve interventies bij gedragsproblemen
Wat zijn effectieve interventies bij gedragsproblemen?
Inburgeraars en het nut van het vut-model
Volwassen inburgeraars en het nut van het vut-model
Het waarnemen van pestgedrag door leerkrachten
Pestgedrag: heeft elke leerkracht dezelfde opmerkingsgave?
Toename ongewenst gedrag sinds 2010
Neemt ongewenst en lastig gedrag toe in het basisonderwijs?
Emotionele processen leraren
Lesgeven en emotionele processen bij leraren: transactionele verbanden met welzijn van leraren en functioneren van leerlingen
Gedrag en schoolprestaties
Invloed van antisociaal gedrag en prosociaal gedrag op schoolprestaties
Toetsing anti pestprogramma
Toetsing anti-pestprogramma’s in Nederlandse schoolpraktijk
Sociaal klimaat po
Invloed sociaal klimaat op ontwikkeling van sociale competenties in het basisonderwijs
Pedagogisch didactisch handelen
Pedagogisch-didactisch handelen en Passend Onderwijs
[extra-breed-algemeen-kolom2]



contactpersoon
klachtencommissie
pedagogisch klimaat
pesten
positive behavior support (pbs)
veiligheid
vertrouwenspersoon

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest