Duo-partner? Teach your talent!

Angela Kouwenhoven-de Waardt

trainer, coach, auteur, leraar PO en gedragsspecialist bij 2Be-Have

  

  Geplaatst op 1 juni 2016

De kracht en de zwakte van het werken als deeltijder in het onderwijs

In het onderwijs kun je het vandaag de dag bijna niet wegdenken, parttime werken en dus een duobaan voor de klas. Twee leerkrachten die samen de zorg dragen voor een groep leerlingen. Op sommige scholen is de fulltime leerkracht een uitstervend ras en nu ook steeds meer mannen parttime gaan werken als het vaderschap is aangebroken, zal het aantal fulltimers nog meer afnemen.

De meeste duobaners zijn te vinden in het onderwijs en de zakelijk dienstverlening1. Hierin wordt duidelijk een verschil aangegeven tussen parttime werken en een duobaan. ‘Een parttime baan. … Maar soms kan een functie eigenlijk niet in deeltijd worden uitgeoefend. Dan is er nog altijd de ‘duobaan’, waarin één functie door twee personen wordt vervuld.

Denk bijvoorbeeld aan twee leerkrachten die samen één klas hebben, of twee directiesecretaresses die op woensdag de taken aan elkaar overdragen.’

Eenheid en beleid

Bij één functie die door twee personen wordt vervuld, wordt verwacht dat er duidelijke overeenkomsten moeten zijn tussen die twee personen. Het is goed om de leerlingen te laten zien, dat je voor hen een eenheid bent, die voor hen zorgt.

Stichting OPONOA heeft een deeltijdbeleid opgesteld2 waarin een gelijke pedagogisch-didactische aanpak in de groep één van de vastgestelde afspraken is. Deze worden door de duo-partners en de directeur vastgesteld voor het begin van het schooljaar. Hierbij worden onder andere afspraken gemaakt over eenduidigheid van regels en afspraken met leerlingen; de wijze van beoordelen, belonen en corrigeren en het hanteren van werkwijzen, de leer- en hulpmiddelen.

Niet elke school heeft een deeltijdbeleid en in de praktijk kom je het vaker niet tegen dan wel. Dat is verrassend en zeker voor een beroep waar in 2010 58,9%3 van de medewerkers een parttimer was. De verbazing wordt alleen maar groter als we lezen dat er op veel scholen weinig over te zeggen valt en dat er op de PABO’s geen aandacht aan wordt besteed.

Hieruit krijg ik het idee dat er niet bewust wordt nagedacht over de voordelen die een functie verdelen over twee personen, kan hebben. Het blijkt dat er in het bedrijfsleven juist wel wordt nagedacht over de efficiëntie van duobanen en wat de voordelen en nadelen ervan kunnen zijn binnen een bedrijf.

Eenheid en verschillen

Wat kan de kracht zijn van duo-partnerschap?

  • Je leert van elkaar;
  • kunt gebruik maken van elkaars talenten;
  • je hebt een sparringpartner.

Je moet op elkaar lijken, maar ook op bepaalde gebieden verschillen. Je ziet helaas dat de praktijk niet altijd zo werkt. Er zijn succesverhalen te vertellen maar ook rampen te beleven uit de praktijk. Als je dan met een helikopterview kijkt naar al die verschillende situaties en combinaties draait het om de welbekende psychologische basisbehoeften:

  • autonomie;
  • competentie;
  • relatie.

Worden deze behoeften bij beide duo-partners voldoende vervuld, dan heb je een goede combinatie.4

Reflecteren en afwegen

Leraren zouden zelf aan mogen geven met welke collega’s zij een goede combinatie zouden zijn en welke niet. Als je deze vraag stelt, geeft het niet alleen een gevoel van autonomie maar vraagt het ook om zelfreflectie.

  • Wat doe ik, hoe doe ik het en waarom?
  • En waarom past dit juist wel of niet bij die ene collega?
  • En welke collega zou mij kunnen versterken in mijn vak en op welk gebied?

Ook door collegiale consultatie binnen het team, is de kennis over elkaars klassenmanagement en expertise beter bekend en zouden leraren over een duo-partner veel gerichter na kunnen denken. Hierdoor wordt het niet alleen een besluit op basis van het financiële plaatje maar vanuit de wens om samen te werken. De financiën en de organisatie zullen altijd wel een rol spelen in de formatie, maar het is beter dat die niet de doorslag geven.

Teach your talent!

Zelf weten waar je goed in bent, dat laten zien in je vak en gebruiken in je eigen klas, heerlijk! Maar iedereen heeft zo zijn eigen kwaliteiten. In ‘verslag duo-baan’ staat ook duidelijk als voorbeeld dat kinderen kunnen profiteren van de verschillende kwaliteiten van de betrokken leerkrachten.

De leerkrachten kunnen dat ook. Daarnaast is het ook efficiënter. Als jij geen creatieve vingers hebt en je bent een hele lange tijd bezig om een leuke creatieve opdracht te bedenken en deze voor te bereiden dan kan dat op den duur invloed hebben op jouw motivatie.

Hoe fijn is het dan voor jou èn de leerlingen als je duo-partner dat makkelijk oppakt en weinig moeite heeft. Jij kunt zelf deze tijd dan gebruiken in iets waar jij beter in bent, waar de leerlingen dan ook weer profijt van hebben.

Relatie en communicatie

De onderlinge relatie tussen twee duo-partners is van enorm belang. Die ‘klik’ die er moet zijn, samen de eenheid vormen, elkaar ondersteunen en versterken. Onderdeel van die relatie is communicatie. 

Het Overdrachtsboek is naar mijn idee een goed hulpmiddel om de knelpunten in de praktijk te overwinnen. Er is goed gekeken naar wat de behoeftes zijn van onze dagelijkse praktijk: goed gebruik van de beschikbare tijd, geen overbodige informatie en overzicht. Om dit in overleggen ook te versterken is de ‘Power of feedback’ heel sterk.

Je hebt een gezamenlijk doel, ten behoeve van dat doel wil je het beste uit elkaar halen. Elkaar aanspreken wordt zo vaak als negatief gezien, kritiek, commentaar, bemoeien. Juist de ‘Power of feedback’ richt zich meer op het proces dat niet vloeiend verloopt of de resultaten die niet bij de leerling worden behaald.

De oplossing (het positieve) is:

  • Wat ga jij daar aan veranderen?
  • Wat doe je nu al goed?
  • Waar ga je beter in worden?

Vrije tijd en werk

Tijdgebrek en tijdbesteding vormen de zwaktes van het deeltijdwerken. In bijna elk artikel lees je wat er allemaal tijd kost en waarom. Veel deeltijders zijn net zoals fulltimers ‘in hun vrije tijd aan het werk’. Terugkomen op school, werk mee naar huis, studiemiddagen op jouw ‘niet-werkdag’.

Het is goed om goed vast te stellen of je normjaartaak goed wordt geïnterpreteerd als er gevraagd wordt deel te nemen aan vergaderingen en studie(mid)dagen. Als ik workshops of trainingen geef is dit één van de meest besproken onderwerpen. Als er goede uitleg wordt gegeven bij de normjaartaak, en er is inzicht, dan krijgt het gesprek een andere wending.

Overdracht kost tijd, maar zoals eerder vermeld, een duobaan is één functie over twee personen verdeeld. Een werkbaar deeltijdbeleid op school kan ook een goede ondersteuning zijn bij het verdelen van de taken en het maken van afspraken. Een goede ‘onderlegger’ voor het gebruik van het Overdrachtsboek.

"Deeltijd werken is goed voor het onderwijs en voor jezelf. Wees een gepassioneerde leraar die in zijn kracht staat om de beste professional te worden die jij kan zijn."

Bronnen

1  volkskrant
2  Oponoa 
3  AVS 
4  Selfdeterminationtheory 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Cursus
Teamcoach
Teamcoach
Driedaagse cursus om een vaardigere teamcoach te worden
Medilex Onderwijs 
Gratis webinar
Mijn school kiest voor mijn talent
Mijn school kiest voor mijn talent
Elk kind & elke leraar laten schitteren!
Wij-leren.nl Academie 
Schoolorganisatie
Schoolorganisatie en teamwork op een basisschool - leiderschap.
Arja Kerpel
Deel 1: leren van elkaar
Collegiale visitatie op docentniveau. Deel 1: leren van en met elkaar..
Harm Klifman
Deel 2: consultatie
Collegiale visitatie op docentniveau. Deel 2: consultatie. .
Harm Klifman
Professionalisering
Leraar die zichzelf ontwikkelt: professionalisering onderwijs.
Luc Stevens
Werkdruk bespreekbaar maken (2)
Werkdruk bespreekbaar maken? Doe dit met kennis van de CAO PO. Deel 2
Marjolijn van Noord
Verantwoordelijkheid leren
Verantwoord verantwoordelijk leren zijn
Dolf Janson
Werkdruk werkplezier
Van werkdruk naar werkplezier: versterk brede professionele basis
Angela Kouwenhoven-de Waardt
Zzp-ers in het onderwijs en gevolgen van de uitspraak Hoge Raad
ZZP-ers in het onderwijs - gevolgen van de uitspraak van de Hoge Raad
Joost Karels
Zeggen wat je op je lever hebt, gesprekken met collegas
Gesprekken met collega's (2) - Zeggen wat je op je lever hebt
Adri van den Brand
Professionele leergemeenschap
De professionele leergemeenschap
Arja Kerpel


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Marco de Witte over de essentie van veranderen in organisaties
Marco de Witte over de essentie van veranderen in organisaties
redactie
Patronen doorbreken en beweging krijgen in organisaties
Patronen doorbreken en beweging krijgen in organisaties
redactie
Hoe kunnen organisaties spelend veranderen? Tjipcast 022
Hoe kunnen organisaties spelend veranderen? Tjipcast 022
redactie
Hoe kun je als professional regie nemen over innovatie? Tjipcast 037
Hoe kun je als professional regie nemen over innovatie? Tjipcast 037
redactie
Wat is een lerende organisatie? En hoe word je het? Tjipcast 019
Wat is een lerende organisatie? En hoe word je het? Tjipcast 019
redactie
Wat is professionaliteit? Tjipcast 015
Wat is professionaliteit? Tjipcast 015
redactie
Mindset in een video van één minuut uitgelegd
Mindset in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Grote innovatie in kleine stappen. Tjipcast 029
Grote innovatie in kleine stappen. Tjipcast 029
redactie
Hoe maak je van kleine stappen een grotere innovatie beweging?
Hoe maak je van kleine stappen een grotere innovatie beweging?
redactie
Hoe ontwerp je een goed leertraject? Tjipcast 013
Hoe ontwerp je een goed leertraject? Tjipcast 013
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



bekwaamheidsdossier
collegiale consultatie
deeltijd werken
kwaliteitszorg
lerende school
mindset
onderwijsontwikkeling
talent
teamleren
verantwoordelijkheid

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest