Wat gaat er verloren als we kinderen door de kindertijd jagen?

Emily Kaplan

Freelance journalist en redacteur bij emilykaplan.net

Geplaatst op 18 september 2023

Over de kosten van ons collectief falen om de wereld door de ogen van kinderen te zien.

Erika Christakis is een voormalig faculteitslid van het Yale Child Study Center en de auteur van het bestseller boek The Importance of Being Little: What Young Children Really Need From Grownups.

Christakis zegt dat we een gevaarlijk moment hebben bereikt voor zeer jonge kinderen: in toenemende mate behandelen we ze als handelswaar en lopen we het gevaar het kind in de kindertijd te verliezen. In plaats van volwassen verwachtingen op te leggen, betoogt ze, zouden ouders en leraren moeten proberen "hun oogkleppen af te doen" en de wereld te zien door de ogen van jonge kinderen. Deze verandering in perspectief zou ons in staat kunnen stellen hun unieke vaardigheden beter te begrijpen en te ontwikkelen.

Ik had onlangs de gelegenheid om haar te vragen over onze veranderende culturele waarden rond de kindertijd. De volgende vragen kwamen aan bod:

Hoe zien goede vroege educatieve omgevingen eruit?
Hoe kunnen we de neiging weerstaan om jonge kinderen te "adultiseren"?

Het interview is bewerkt qua lengte en leesbaarheid.

Uw boek over voor- en vroegschoolse educatie heet 'Het belang van klein zijn'. Waarom is 'klein zijn' zo belangrijk? Wat wilt u dat ouders, opvoeders en beleidsmakers weten over deze ontwikkelingsfase?

Door het reizen door het land, lesgeven en het praten met ouders en opvoeders met verschillende achtergronden en omgevingen, ben ik ervan overtuigd geraakt dat we het kind in de kindertijd dreigen te verliezen. Het idee dat er waarde zit in het zijn van een klein kind - met kleine kinderwensen en vooral behoeften - lijkt in ongenade te zijn gevallen. Steeds vaker spreken we over jonge kinderen als grondstoffen om in te "investeren" voor toekomstige uitbetalingen. Ouders uiten enorme bezorgdheid over de toekomst van hun kinderen en lijken de levenservaringen van hun kinderen te bewerken op een manier die voor vorige generaties heel onnatuurlijk en zelfs nogal vreugdeloos zou zijn.

Er lijkt een vreemde paradox te bestaan in de vroege kindertijd, namelijk dat het zowel veilig als stressvol kan zijn. Aan de ene kant zijn voor de meeste kinderen, vooral in de geïndustrialiseerde wereld, de eerste jaren veiliger dan ooit in de menselijke geschiedenis. Dodelijke ongevallen en slopende ziekten komen minder vaak voor en we sturen geen kinderen naar kolenmijnen om te werken. Natuurlijk bestaat er armoede, stress en trauma - en sommige van deze problemen treffen zeer grote aantallen kinderen - maar over het algemeen zijn veel van de grootste 'moordenaars' van de kindertijd overwonnen.

Aan de andere kant brengt de moderne samenleving van de 21e eeuw ook veel uitdagingen met zich mee voor jonge kinderen. Technologie is niet altijd een vriend voor de jeugd en er zijn nieuwe en verontrustende spanningen. We hebben bijvoorbeeld te maken met een echte epidemie van voorschoolse uitzettingen (die onevenredig veel kinderen van kleur en jongens treffen) en een toenemend aantal kinderen met geestelijke gezondheids- en gedragsproblemen.

Het is van cruciaal belang dat kinderen "klein zijn", omdat we de kenmerken van de vroege kinderervaring letterlijk in het lichaam van mensen zien: hun levensverwachting is langer en hun sociaal-emotionele vermogens zijn sterker wanneer ze de kans krijgen om te leren door te spelen en door diepe relaties op te bouwen. Bovendien groeien hun ontwikkelende hersenen beter in een verzorgende, taalrijke en relatief ongehaaste omgeving. Het is duidelijker dan ooit tevoren dat jonge kinderen niet zomaar mini-volwassenen zijn.

Juist, en u gebruikt de term "adultificatie" in uw schrijven. Hoe definieert u adultificatie en wat zegt het over hoe we over de kindertijd denken?

Adultificatie is het falen om de wereld te bekijken vanuit het perspectief van een kind.

Ik vraag leraren soms om op de vloer van hun klaslokaal te gaan zitten en simpelweg rond te kijken vanuit het standpunt van een 4-jarige, of om te proberen een sneeuwpak aan te trekken met de motoriek van een jong kind. Het is onthullend om na te denken over de talloze manieren waarop volwassenen volwassen tempo, verwachtingen en schema's aan jonge kinderen opleggen. En waarom? Jonge kinderen slapen minder en hebben veel meer overgangen in hun dagen dan vorige generaties - en ik denk dat de meeste opvoeders en ouders het erover eens zijn dat hun ontwikkelende hersenen niet echt zijn ontworpen om om te gaan met volwassen schema's en het volwassen tempo.

We weten eigenlijk allemaal dat dit een probleem is, maar het is moeilijk om de cyclus te doorbreken. We moeten een stap terug doen en de wereld bekijken vanuit het oogpunt van een kind. We zien hun ontwikkeling door de ogen van een volwassene en stellen ons voor dat we niets kunnen leren van een uur graven in een bak met modder, dus het moet tijd zijn om het wiskunde werkblad erbij te pakken! Het is verbazingwekkend hoe weinig buitenspeeltijd en grof motorisch spel veel jonge kinderen in hun dagelijkse routine hebben.

Een deel van deze volwassenwording komt voort uit onoplettendheid voor wat kleine kinderen drijft en een diep gebrek aan geloof in wat jonge kinderen kunnen.

Hoe ziet kwalitatief hoogstaand voorschools onderwijs eruit? Als je een kleuterschool zou binnenlopen die best practices gebruikt, wat zou je dan zien en horen?

Kwaliteitsonderwijs gaat over relaties. Zorgzame leraren die de ontwikkeling van kinderen begrijpen en die de kinderen kennen en erop zijn afgestemd, zijn veel belangrijker dan veel van de kwaliteitsmaatstaven die we vandaag gebruiken, zoals klassengrootte, fysieke omgevingen of een specifiek curriculum.

Rijke, open gesprekken zijn van cruciaal belang en kinderen hebben tijd nodig om warme, empathische mondelinge taal te ervaren - om spelenderwijs met elkaar te praten, een breedvoerig verhaal aan een volwassene te vertellen, naar hoogwaardige literatuur te luisteren en zinvolle vragen te stellen.

Het onderzoek toont aan dat kwaliteitsverzorgers niet alleen de brede parameters van de ontwikkeling van een kind begrijpen ("Dit is hoe een 3-jarige zich ontwikkelt"), maar ook hun kinderen als individuen kennen ("Dit is hoe dit specifieke kind zich ontwikkelt").

Het is echter van cruciaal belang om te onthouden dat doelgericht en afgestemd onderwijs het tegenovergestelde is van een free-for-all waar kinderen de leiding hebben. Kwaliteitsvolle kleuterleidsters zijn doelgericht in alles wat ze doen: de klasroutines, de fysieke omgeving, het schema en de soorten materialen die beschikbaar zijn voor kinderen om te verkennen en te manipuleren. Deze leraren doen een buitengewone hoeveelheid observatie en reflectie - en het is bijna onmogelijk om dit in een vacuüm te doen: de beste kleuterscholen hebben een collegiale, op onderzoek gebaseerde cultuur, zodat ze voortdurend kunnen experimenteren met en hun leeromgevingen kunnen aanpassen om te profiteren van de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen.

Dit geldt vooral voor de vele jonge kinderen met een achtergrond van trauma en negatieve jeugdervaringen. Als een kind de deur binnenkomt zonder de avond ervoor te hebben gegeten - of misschien verwerken ze iets positiefs, zoals het verwelkomen van een nieuwe broer of zus of een grootouder - zal de hoogwaardige kleuterklas een mechanisme hebben om op die ervaringen te reageren en deze te kanaliseren in cognitieve en sociaal-emotionele groei.

Opvoeders in deze omgevingen nemen als uitgangspunt dat kinderen volledig in staat zijn om te leren, en ze weigeren om school- of staat mandaten te laten dicteren hoe kinderen leren.

Je schrijft veel over het belang van spelen. Hoe definieer je spel en waarom is het zo cruciaal?

Spelen is het bepalende kenmerk van de ontwikkeling van zoogdieren: de impuls is in ons verankerd en kan niet worden onderdrukt. Het is echter cruciaal dat we erkennen dat hoewel de spelimpuls één ding is, de kennis van het spelen - de moeren en bouten van het spel - niet altijd even natuurlijk is en zorgvuldige cultivatie vereist.

We zien in moderne geïndustrialiseerde samenlevingen meer disfunctioneel spel. Kinderen spelen minder in gemengde leeftijdsgroepen, waar jongere kinderen kunnen leren van oudere kinderen en de oudere kinderen op hun beurt moeten leren om zachtaardig en eerlijk te zijn met hun jongere medespelers. Kinderen hebben minder vrije tijd om te rommelen en hun eigen regels te maken. Ze hebben tijd en ruimte nodig om effectief te leren spelen en een cultuur die spel waardeert. In toenemende mate lijkt het erop dat we niet zo'n vroege kindercultuur hebben.

Dus als je plotseling tegen een kind zegt dat het "een fort moet maken van een kartonnen doos" terwijl ze geen vast dieet van vrije, ongestructureerde tijd en toegang tot open materialen hebben gehad, dan zie je waarschijnlijk een chagrijnig en mogelijk ongelovig kind.

Je hebt gezegd: "Het authentieke curriculum voor jonge kinderen is niet noodzakelijkerwijs vervat in het woord dat we reflexief 'kleuterschool' noemen. Het hoeft helemaal niet op een school te zijn." Kunt u uitleggen wat u daarmee bedoelt?

Iedereen die de verwondering op het gezicht van een kind heeft gezien wanneer het een vlinder op een bloem ziet landen, begrijpt dat leren veel verder gaat dan alleen het klaslokaal.

Het goede nieuws is dat kinderen zijn bedraad met het vermogen om in bijna elke omgeving te leren. Met liefdevolle steun van responsieve volwassenen kunnen ze leren zonder de toeters en bellen van wat we de kleuterschool noemen.

Zoveel leren komt op natuurlijke wijze voort uit wat wetenschappers de serve-and-return-stijl van communicatie tussen een volwassene en een jong kind noemen, die anderen hebben genoemd als een conversationeel 'duet'. Er is veel bewijs dat we enkele van de kloven tussen de academische trajecten van kinderen met een lager inkomen en die van gezinnen met een hoger inkomen kunnen dichten door ouders en opvoeders te coachen om deze aanpak te gebruiken in hun dagelijkse interacties met kinderen. Ik coach leraren vaak om open vragen te stellen, zoals "Vertel me eens over je tekening", in plaats van "controlerende" vragen zoals "Welke kleur heeft de appel?" of "Wat teken je?" De open vraagstelling biedt echt enorme ruimte voor spontaan en diep leren.

Dit artikel is eerder verschenen op Edutopia.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!