Sociogram

Een sociogram is een grafische weergave van onderlinge relaties, bijvoorbeeld in de klas. Hierdoor kan een leerkracht zien hoe de sociale verbanden in een klas zijn.

Een sociogram is het resultaat van een sociometrisch onderzoek. Bij zo’n onderzoek krijgen alle kinderen uit de klas enkele vragen voorgelegd. Voorbeelden zijn: Met wie speel je graag? Naast wie zou je graag willen zitten in de klas?

Het is voor de uitkomst van belang dat alle vragen worden beantwoord. De uitkomsten worden verwerkt in een sociogram. Een sociogram maken kan helpen bij het onderkennen van hiërarchie, populaire kinderen in de klas en kinderen die sociaal geïsoleerd zijn.

Na afname van een sociogram kun je gerichte interventies plegen op groepsgedrag of op het gedrag van individuele leerlingen.

Er zijn verschillende soorten sociogrammen die je kunt afnemen. Elk soort heeft zijn eigen voor- en nadelen:

De nominatieprocedure; deze wordt het meest gebruikt; leerlingen noemen andere leerlingen, waarbij een ongelimiteerde nominatie de voorker heeft.
De ratingsprocedure; elke leerling beoordeelt zijn medeleerlingen op een schaal van 1 tot 5. Bij jonge leerlingen wordt gebruik gemaakt van smiley's. Vooral daarom voor jonge kinderen heel geschikt.
De paarsgewijze vergelijking; leerlingen krijgen alle mogelijke duo's van klasgenoten te zien en maken steeds een keuze op basis van een vraag.
De observatiemethode; de interacties tussen leerlingen worden geobserveerd aan de hand van een schema. Zowel positieve als negatieve interacties worden bijgehouden.