De kracht van buitenschools leren: hoe verbindende benaderingen de leerervaring verrijken

Geplaatst op 22 augustus 2024

Buitenschools leren, oftewel leren buiten de traditionele klasomgeving, biedt leerlingen unieke kansen om hun kennis en vaardigheden uit te breiden. Dit type leren kan variëren van excursies en buitenschoolse activiteiten tot vrijwilligerswerk en leerprojecten in de gemeenschap. Het stimuleert niet alleen academische groei, maar bevordert ook persoonlijke ontwikkeling en sociale betrokkenheid. Dit artikel onderzoekt hoe buitenschools leren kan worden gestimuleerd door verbindende benaderingen en welke voordelen dit met zich meebrengt voor leerlingen.

Wat is Buitenschools Leren?

Buitenschools leren omvat alle leermogelijkheden die plaatsvinden buiten de reguliere schooluren en -omgeving. Dit kan variëren van praktische leerervaringen, zoals stages en veldwerk, tot deelname aan clubs, sportactiviteiten en vrijwilligerswerk. Het doel is om leerlingen te betrekken bij leerervaringen die hen helpen om kennis op een meer praktische en contextuele manier toe te passen.

Voordelen van Buitenschools Leren:

1. Versterking van Academische Kennis: Door buitenschoolse activiteiten te koppelen aan de reguliere lesstof kunnen leerlingen hun academische kennis in een real-world context toepassen. Dit maakt de leerstof relevanter en bevordert een dieper begrip.

2. Ontwikkeling van Vaardigheden: Buitenschools leren biedt leerlingen de mogelijkheid om vaardigheden te ontwikkelen die vaak niet volledig aan bod komen in het reguliere curriculum, zoals probleemoplossende vaardigheden, teamwork, en leiderschap.

3. Persoonlijke Groei en Sociale Betrokkenheid: Deelname aan buitenschoolse activiteiten kan bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden. Het stimuleert ook betrokkenheid bij de gemeenschap en verantwoordelijkheid.

Verbindende Benaderingen voor Buitenschools Leren

Verbindende benaderingen richten zich op het integreren van buitenschools leren met de schoolse leerervaring en het creëren van een naadloze overgang tussen beide. Deze benaderingen zijn gericht op het versterken van de relatie tussen school, leerlingen, ouders en de gemeenschap.

1. Integratie van Curriculum en Buitenschoolse Activiteiten:

   Door buitenschoolse activiteiten te koppelen aan de reguliere leerdoelen kunnen scholen een meer geïntegreerde leerervaring bieden. Dit betekent dat buitenschools leren niet als apart, maar als aanvulling op het curriculum wordt beschouwd.

   Voorbeeld: Een school kan een project over milieuonderwijs combineren met excursies naar natuurreservaten, waarbij leerlingen praktische ervaringen opdoen die hun begrip van de lesstof verdiepen.

2. Samenwerking met Gemeenschapsorganisaties:

   Scholen kunnen samenwerkingen aangaan met lokale organisaties, bedrijven en instellingen om buitenschoolse leerervaringen te verrijken. Dit creëert mogelijkheden voor leerlingen om hun kennis en vaardigheden in een bredere context toe te passen.

   Voorbeeld: Een samenwerking met een lokale dierentuin kan leerlingen de gelegenheid geven om onderzoek te doen naar dieren, wat aansluit bij hun biologie-lessen, en kan tegelijkertijd bijdragen aan educatieve programma's van de dierentuin.

3. Ouder- en Gemeenschapsbetrokkenheid:

   Het betrekken van ouders en de bredere gemeenschap in buitenschoolse activiteiten kan de leerervaring van leerlingen versterken. Ouders kunnen een rol spelen als vrijwilligers, mentoren of sponsoren, terwijl de gemeenschap kan bijdragen door middelen en kansen te bieden.

   Voorbeeld: Organiseer evenementen waarbij ouders en lokale ondernemers workshops geven over hun vakgebied, zodat leerlingen kunnen leren over verschillende carrières en vaardigheden.

4. Gebruik van Technologie:

   Technologie kan buitenschools leren ondersteunen door virtuele excursies, online workshops en interactieve platforms te bieden. Dit maakt buitenschools leren toegankelijker en kan de betrokkenheid van leerlingen vergroten.

   Voorbeeld: Virtuele rondleidingen door musea of bedrijven kunnen een aanvulling zijn op fysieke excursies, waardoor leerlingen toegang krijgen tot ervaringen die anders moeilijk bereikbaar zouden zijn.

Implementatie en Strategieën

Om buitenschools leren effectief te stimuleren, moeten scholen doordachte strategieën ontwikkelen en implementeren. Hieronder volgen enkele aanbevelingen voor scholen die buitenschools leren willen integreren in hun onderwijsaanpak.

1. Creëer een Buitenschools Leren Plan:

   Ontwikkel een uitgebreid plan voor buitenschools leren dat de doelstellingen, activiteiten en evaluatiemethoden omvat. Dit plan moet afgestemd zijn op de onderwijsdoelen en de behoeften van de leerlingen.

   Voorbeeld: Een plan kan een overzicht bevatten van de soorten buitenschoolse activiteiten, de verwachte leerresultaten en de manieren waarop deze activiteiten worden geïntegreerd met de reguliere lesstof.

2. Versterk de Samenwerking met Partners:

   Identificeer en onderhoud relaties met lokale organisaties en gemeenschapsleden die kunnen bijdragen aan buitenschools leren. Dit kan scholen helpen om een breed scala aan leerervaringen te bieden en kan tegelijkertijd de betrokkenheid van de gemeenschap bevorderen.

   Voorbeeld: Bouw partnerschappen op met lokale musea, universiteiten en bedrijven om gezamenlijke leerprojecten en stages te organiseren voor leerlingen.

3. Zorg voor Professionele Ontwikkeling:

   Zorg ervoor dat leraren en schoolpersoneel worden opgeleid in de beste praktijken voor buitenschools leren. Dit kan hen helpen om buitenschoolse activiteiten effectief te integreren in het curriculum en om leerlingen te begeleiden in hun leerervaringen.

   Voorbeeld: Bied trainingen aan over het ontwerpen en begeleiden van buitenschoolse projecten, en over het gebruik van technologie om leerervaringen te verrijken.

4. Evalueer en Reflecteer:

   Voer regelmatige evaluaties uit van buitenschoolse leeractiviteiten om te bepalen wat werkt en wat verbeterd kan worden. Verzamel feedback van leerlingen, ouders en partners om het aanbod van buitenschools leren voortdurend te verbeteren.

   Voorbeeld: Gebruik enquêtes en focusgroepen om feedback te verzamelen over de impact van buitenschoolse activiteiten op het leerproces en de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen.

Voorbeelden van Succesvolle Buitenschoolse Leeractiviteiten

1. Projectgebaseerd Leren:

   Projectgebaseerd leren waarbij leerlingen werken aan real-life vraagstukken kan hen helpen om hun academische kennis toe te passen en tegelijkertijd waardevolle vaardigheden te ontwikkelen.

   Voorbeeld: Leerlingen kunnen een project uitvoeren waarbij ze een community service-initiatief opzetten, zoals een schooltuin, en de impact daarvan op de gemeenschap evalueren.

2. Stageprogramma’s:

   Stages en werkervaringen bieden leerlingen de kans om hun kennis en vaardigheden in een professionele omgeving toe te passen en kunnen hen helpen bij het verkennen van mogelijke carrières.

   Voorbeeld: Een stage bij een lokaal bedrijf kan leerlingen de mogelijkheid geven om praktische ervaring op te doen en te leren van professionals in hun interessegebied.

3. Culturele Excursies:

   Excursies naar historische sites, musea of culturele evenementen kunnen leerlingen een dieper inzicht geven in hun leerstof en hen inspireren door praktische en visuele ervaringen.

   Voorbeeld: Een bezoek aan een historisch monument kan leerlingen helpen om meer te leren over een bepaald tijdperk in de geschiedenis en de relevantie ervan in de huidige tijd.

Conclusie

Buitenschools leren biedt een rijke aanvulling op de traditionele onderwijservaring door leerlingen praktische en contextuele leermogelijkheden te bieden. Het loslaten van traditionele grenzen en het stimuleren van verbindende benaderingen, zoals curriculum-integratie, gemeenschapsbetrokkenheid en technologische ondersteuning, kan de effectiviteit van buitenschools leren aanzienlijk vergroten. Door strategisch buitenschools leren te integreren, kunnen scholen niet alleen academische kennis verdiepen, maar ook de persoonlijke en sociale ontwikkeling van leerlingen bevorderen. Een doordachte aanpak van buitenschools leren kan leiden tot een meer betrokken, gemotiveerde en goed voorbereide leerling.

Geraadpleegde bronnen 

• Bakker, J., Denessen, E., Dennissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit.
• Bronkhorst, L. H., & Akkerman, S. F. (2016). At the boundary of school: Continuity and discontinuity in learning across contexts. Educational Research Review, 19, 18-35. doi:10.1016/j.edurev.2016.04.001
• Colardyn, D., & Bjornavold, J. (2004). Validation of formal, non-formal and informal learning: Policy and practices in EU member states. European Journal of Education, 39(1), 69-89.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171-190.
• Hung, D., Lee, S. S., & Lim, K. Y. (2012). Authenticity in learning for the twenty-first century: Bridging the formal and the informal. Educational Technology Research and Development, 60(6), 1071-1091.
• Kennisrotonde (2019). Welke interventies en condities dragen bij aan nonformeel en informeel leren van docenten in het mbo en hoe kunnen opbrengsten daarvan zichtbaar gemaakt worden? (KR.533). Den Haag: Kennisrotonde.
• Kennisrotonde (2020a).  Welke interventies van docenten NT2 kunnen anderstaligen stimuleren en motiveren om buiten de les en buiten de school aan hun taalontwikkeling te werken? (KR.774). Den Haag: Kennisrotonde.
• Kennisrotonde (2020b). Hoe kan het leren na de initiële schoolloopbaan gestimuleerd worden? (KR.825). Den Haag: Kennisrotonde.
• Kliman, M. (2006). Math out of school: families' math game playing at home. School Community Journal, 16(2), 69-90.
• Kruiter, J., Fettelaar, D., Beehoven, S. (2013). De brede school in een veranderend tijdsgewricht. Utrecht: Oberon.
• Lindeman, H., & van Woudenberg, H. (2011). Verbinden van buitenschools leren met binnenschools leren. Meppel: Drukkerij Ten Brink
• Norqvist, L., & Leffler, E. (2017). Learning in non-formal education: Is it “youthful” for youth in action?. International Review of Education, 63, 235-256. doi:10.1007/s11159-017-9631-8
• Rajala, A., Kumpulainen, K., Hilppö, J., Paananen, M., & Lipponen, L. (2016). Connecting learning across school and out-of-school contexts: A review of pedagogical approaches (pp. 15-35). In O. Erstad, K. Kumpulainen, Å. Mäkitalo, K., P. Pruulmann-Vengerfeldt & T. Jóhannsdóttir (Eds.), Learning across contexts in the knowledge society. Sense publishers: Rotterdam.
• Rogoff, B., Callanan, M., Gutierrez, K. D., & Erickson, F. (2016). The organization of informal learning. Review of Research in Education, 40, 356-401. doi:10.3102/0091732X16680994
• Takeuchi, L., Vaala, S., & Ahn, J. (2019). Learning across Boundaries: How Parents and Teachers Are Bridging Children's Interests. New York: Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop.
• Tudor, S. L. (2013). Formal–non-formal–informal in education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 76, 821-826. doi:10.1016/j.sbspro.2013.04.213
• Walan, S., & Gericke, N. (2019). Factors from informal learning contributing to the children’s interest in STEM–experiences from the out-of-school activity called Children’s University. Research in Science & Technological Education, 1-21. doi:10.1080/02635143.2019.1667321
• Xiao, L., & Carroll, J. M. (2007). Fostering an informal learning community of computer technologies at school. Behaviour & Information Technology, 26,