Componeren in de klas

Vera Meewis

Medewerker kennisinstituut bij LKCA

 

  Geplaatst op 1 juni 2015

Is er een verschil in effecten op muzikale leeropbrengsten en op andere schoolprestaties tussen een productieve aanpak van muziekonderwijs waarbij leerlingen zelf muziek componeren, en een meer reproductieve aanpak, met een grotere rol voor de leerkracht? En wat doet componeren met de betrokkenheid van leerlingen bij muziekonderwijs? Deze vragen zijn onderzocht op basisschool De Vijver, een Dalton school in Den Haag.

Drie groepen 5 en 6 - de experimentele groep - volgden een muziekprogramma waarbij leerlingen zelf gezamenlijk muziek componeerden in de klas en reflecteerden op proces en uitkomst. In drie andere groepen 5 en 6 - de controle groep - zongen, speelden en bewogen leerlingen op bestaande liedjes van songwriters en componisten. Beide programma's bestonden uit 18 wekelijkse lessen van 45 minuten, en werden gegeven door dezelfde vakdocent. Met een aantal tests zijn de verschillende leeropbrengsten gemeten. Voor taal en rekenen werden cito-resultaten gebruikt.

Betrokkenheid

Uit de tests bleek dat leerlingen die componeerden met een drie-traps-model (waaronder ideeën creëren, schrijven en reviseren) meer betrokken waren bij de activiteiten dan leerlingen uit de controle groep. Betrokkenheid houdt in dat leerlingen gemotiveerd zijn om deel te nemen aan muziekactiviteiten en daar ook toe in staat zijn. Om betrokkenheid te creëren moet een probleem betekenisvol voor hen zijn, en passen bij de manier waarop zij de wereld interpreteren. Het moet hun denken uitdagen, maar nog wel te begrijpen zijn.

Geen verschil of geen effecten

Beide vormen van muziekonderwijs bleken geen effect te hebben op intelligentie. Ook werden er geen effecten gevonden op spelling en rekenen. Beide groepen gingen evenveel vooruit op het gebied van zingen, ook al zong de controle groep meer dan de andere groep. Melodie, ritme, expressie en begrip kunnen blijkbaar ook vergroot worden door andere muzikale activiteiten dan zingen. 

Effect op leesvaardigheid

De leerlingen die componeerden bleken beter te scoren op leesvaardigheid. Dit verschil zou veroorzaakt kunnen doordat een compositie elementen heeft die voor een deel hetzelfde zijn als een tekst. Leerlingen moeten ideeën uitdrukken, volgordes bepalen en classificeren. Ze maakten bij het componeren uitgebreid gebruik van muzieknotatie.

Kansen voor componeren

Uit de studie blijkt dat componeren een geschikte en bruikbare vorm van muziekonderwijs is om te gebruiken in de klas, die bovendien bijdraagt aan bredere ontwikkeling van kinderen. Liedjes componeren vanuit de eigen muzikale verbeelding is een vorm van authentiek leren. Met de hulp van een expert en hun medeleerlingen kunnen leerlingen dit.

Muziek componeren vraagt wel iets anders van de leerkracht; meer gedifferentieerde instructie, het kunnen toepassen van vormen van samenwerkend leren, feedback geven aan individuele leerlingen en groepjes van leerlingen. Dit alles leidt tot grotere betrokkenheid van de kinderen dan alleen maar muziek van anderen reproduceren.

 

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Cursus & Materiaal
Kennis & vaardigheden m.b.t. de meldcode
Kennis & vaardigheden m.b.t. de meldcode
Wil jij als leerkracht het verschil maken bij kinderen die thuis onveilig opgroeien? Kijk hoe Augeo daarbij helpt.
Augeo 
E- learning module
Motivatie - theorie in de lespraktijk (VO)
Motivatie - theorie in de lespraktijk (VO)
Leer hoe motivatie bij je leerlingen werkt
Medilex Onderwijs 
Lespakket
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Veilig van A naar B met Streetwise Digitaal
Probeer de nieuwe digitale leerlijn van de ANWB schooljaar 2023-2024 gratis uit. Meld je nu aan!
ANWB 
Lessenserie
Start met online lessen 'Weet wat je eet?'
Start met online lessen 'Weet wat je eet?'
Ga aan de slag met hét gratis online lespakket over gezond, veilig en duurzaam eten voor vo en mbo.
Voedingscentrum 
Kennis & vaardigheden m.b.t. de meldcodeZelfvertrouwen
Vertrouwen en zelfvertrouwen als kwaliteiten van ontwikkeling en leren.
Luc Stevens
Leren met kunst
Beter leren en onthouden met kunst
Vera Meewis
Kunst in de les
Hoe kunst helpt leren
Vera Meewis
Dalton kernwaarden
Kernwaarden zijn niet los verkrijgbaar - consequenties voor het Daltononderwijs
Dolf Janson
Muziekeducatie
Iedereen kan muzikant zijn
Vera Meewis
Tekenles
Tekenen als omgaan met de visuele wereld - creativiteit
Vera Meewis
Kunstonderwijs
Kunstonderwijs en 21st century skills
Vera Meewis
Tien effecten van kunst
Wat leer je van kunst? - Tien positieve effecten
Vera Meewis


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
Zelfregulatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Activerend onderwijs in een video van één minuut uitgelegd
Activerend onderwijs in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Creativiteit in een video van één minuut uitgelegd
Creativiteit in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Omix Webtalks met Sjef Drummen - De match tussen kunst en onderwijs
Omix Webtalks met Sjef Drummen - De match tussen kunst en onderwijs
redactie
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
Motivatie in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020
Het belang van maakonderwijs op de basisschool. Tjipcast 020
redactie
Is creativiteit te leren? Tjipcast 009
Is creativiteit te leren? Tjipcast 009
redactie
Lage toetsresultaten in vo en motivatiegebrek
Zijn nederlandse leerlingen nog gemotiveerd?
Effecten leerlinggestuurd onderwijs motivatie
Vergroot leerlinggestuurd onderwijs de motivatie van leerlingen?
Muziekonderwijs en onderwijsprestaties achterstandsleerlingen
Heeft muziekonderwijs positieve invloed op onderwijsprestaties?
Effect van leesmethodes op leesvaardigheid
Welk effect hebben leesmethodes?
leren van leerlingen basis-kader-beroepsgerichte leerweg
Leren leerlingen van het vmbo anders?
Loopbaanbegeleider van invloed op welbevinden mbo-er
Heeft een vaste LOB-begeleider meerwaarde voor studenten?
Persoonlijke competenties entreestudent opleiding mbo2
Wanneer ben je een goede entreestudent voor mbo-niveau 2?
Welk docentgedrag bevordert online peerfeedback tussen studenten?
Hoe zorg je voor een goede online feedback tussen studenten?
Zelfreflectie mbo 4 studiesucces
Zelfreflectie: is dat helpend bij studiesucces op het mbo?
Driehoeksgesprek tussen leerkracht, leerling en ouders
Een driehoeksgesprek: hoe bevorder je actieve deelname van ouders?
Intrinsieke motivatie
Het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en achtergrondkenmerken
Studiemotivatie VWO plus
Studiemotivatie hoogbegaafde leerlingen in VWO-plus
Falen en succes
Van faalervaring naar leerervaring: Zijn reacties van leerlingen op lage cijfers te beïnvloeden?
Motivationele differentiatie
Invloed van cognitieve en motivationele differentiatie bij hoogbegaafde en getalenteerde leerlingen
Invloed leeromgeving vo
Invloed van leeromgeving op motivatie, zelfregulering en prestaties van potentieel excellente studenten
[extra-breed-algemeen-kolom2]



activerend onderwijs
creativiteit
kunstonderwijs
motivatie

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest