Wat zijn de effecten op de leerprestaties van leerlingen als er twee leraren in een duobaan voor de klas staan?

Geplaatst op 10 september 2019

Samenvatting

Over de effectiviteit van verschillende typen co-teaching op de leerresultaten, betrokkenheid en sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen is wel een en ander bekend. Maar juist over effecten van de variant duobaan ontbreken onderzoeksgegevens. De andere vormen van co-teaching verschillen wezenlijk op het punt van de verhouding tussen aantallen leraren en leerlingen. Daarom vallen de onderzoeksuitkomsten van die vormen niet te vertalen naar de variant duobaan.

Bij co-teaching (collaborative teaching) zijn twee of meer leraren samen verantwoordelijk voor een groep. Daarbij kunnen ze taken als lesgeven, ondersteuning bieden, plannen en organiseren op verschillende manieren verdelen. Er zijn grofweg zeven varianten van co-teaching, meestal combinaties van twee leraren. Bij zes varianten zijn beide leraren op hetzelfde moment in de klas aanwezig met een bepaalde taakverdeling. De een geeft bijvoorbeeld les terwijl de ander observeert, of de een geeft les en de ander helpt leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Of beide leraren bemensen elk een ‘hoek van de klas’ die leerlingen afwisselend bezoeken.

Samen verantwoordelijk voor de groep

Bij één variant, sequential teaching genoemd, geven twee leraren aan dezelfde groep les, maar elk op een ander moment (een duobaan dus). Samen dragen ze verantwoordelijkheid voor de groep. Kenmerkend aan sequential teaching is dat het aantal leerlingen per leraar gelijk is aan de fulltime leraar die de hele week voor die groep staat. Twee halve leraren ten opzichte van een groep is vergelijkbaar met één hele op die groep. Bij de andere vormen van co-teaching ligt het aantal leerlingen per leraar lager. Dat betekent dat de aandacht per leerling in die modellen hoger ligt ten opzichte van sequential teaching en ook ten opzichte van solo-teaching.

Meer weten?

Lees het volledige rapport opgesteld als antwoord op deze vraag, inclusief geraadpleegde bronnen.

Andere relevante Kennisrotonde-antwoorden:

Uitgebreide bantwoording

Opgesteld door: Svenja Büttner (antwoordspecialist) & Sjerp van der Ploeg (Kennismakelaar Kennisrotonde). Vraagsteller: onderwijsstichting - opleidingscoördinator

Vraag

Zijn er verschillen tussen leerprestaties van leerlingen in het primair onderwijs bij leerkrachten met een eigen groepsverantwoordelijkheid (in een voltijdbaan) en leerlingen bij leerkrachten met gedeelde groepsverantwoordelijkheid (via een duobaan)?

Antwoord

Een duobaan waarin twee leerkrachten elk een deel van de week verantwoordelijk zijn voor een groep is een specifieke vorm van collaborative teaching (co-teaching). Bij co- teaching zijn twee of meer leraren samen verantwoordelijk voor een groep, waarbij de taken op het gebied van lesgeven, ondersteuning, planning, organisatie, e.d. op verschillende manieren kunnen worden verdeeld. Er zijn verschillende vormen van co- teaching, en ook verschillende typologieën daarvan. Meirsschaut e.a. (2017) bijvoorbeeld, die recent de literatuur rondom dit onderwerp in kaart hebben gebracht, onderscheiden 7 varianten van co-teaching (meestal combinaties van twee leraren).

Daarvan kenmerken zich 6 erdoor dat de beide leraren op hetzelfde moment in de klas/groep aanwezig zijn en daar een bepaalde taakverdeling hebben, bijvoorbeeld de ene geeft les terwijl de andere observeert, of de ene geeft les en de andere helpt in de klas leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, of beide bemensen elk een ‘hoek’ die leerlingen afwisselend bezoek.

De zevende variant, die aangeduid wordt met ‘sequential teaching’, heeft betrekking op de vraag die hier centraal staat: twee leraren die aan dezelfde klas/groep lesgeven, maar elk op een ander moment, en samen verantwoordelijk zijn. Kenmerkend aan sequential teaching is dat het aantal leerlingen per leraar vergelijkbaar is met een leraar die zelfstandig een groep draait: twee halve leraren ten opzichte van een groep is vergelijkbaar met één hele op die groep. Bij de andere vormen van co-teaching ligt het aantal leerlingen per leraar lager. Dat betekent dat de aandacht per leerling in die modellen dus hoger ligt ten opzichte van sequential en ook ten opzichte van solo- teaching.

Op basis van beschikbaar onderzoek is wel het een en ander bekend over de effectiviteit van verschillende typen co-teaching op de leerresultaten, betrokkenheid en sociaal- emotionele ontwikkeling van leerlingen. Maar juist over effecten van sequential teaching (duo-baan) levert beschikbaar onderzoek geen nadere inzichten. Omdat de andere vormen van co-teaching wezenlijk verschillen van sequential teaching op het punt van de verhouding tussen aantallen leraren en leerlingen, kunnen we de beschikbare onderzoeksuitkomsten van de andere vormen van co-teaching ook niet vertalen naar (of van toepassing verklaren op) sequential teaching.

Geraadpleegde bronnen

Baeten, M. & Simons, M. (2014). Student teachers’ team teaching: Models, effects, and conditions for implementation. Teaching and Teacher Education, 41, 92-110. Meirsschaut, M., Ruys, I., Delrue, K. & Devos, G. (2017). Team teaching: Wat, waarom, hoe en met welke resultaten? Een verkenning van de literatuur. Gent: Sono Steunpunt Onderwijs Onderzoek. http://steunpuntsono.be/wp-content/uploads/2017/10/SONO 2017.OL2 .2 2 vrijgegeven.pdf

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!