Gedrag is te voorspellen. Bepaald gedrag roept een bepaalde reactie op. De manier waarop mensen reageren is in veel gevallen te voorspellen en te beïnvloeden. Dat ontdekte de Amerikaanse psycholoog Timothy Leary na veel onderzoek.
Hij heeft de verschillende gedragsmogelijkheden weergegeven in een model: De Roos van Leary. Dit communicatiemodel helpt bij het analyseren van gedrag en het begrijpen van interacties tussen mensen. De Roos van Leary bestaat uit twee assen: Boven - Onder en Tegen - Samen. Deze gedragsdimensies geven inzicht in hoe gedrag reacties oproept bij anderen.
De Boven - Onder as roept tegengesteld gedrag op. Wanneer iemand zich onderdanig opstelt, zal de ander vaak dominant reageren. Andersom geldt: als iemand zich dominant gedraagt, zal de ander eerder onderdanig reageren.
De Tegen - Samen as roept juist gelijksoortig gedrag op. Als iemand samenwerkend gedrag vertoont, zal de ander dit eerder ook doen. Gedraagt iemand zich tegenwerkend, dan zal de ander geneigd zijn om zich eveneens af te zetten.
De Roos van Leary helpt bij het analyseren van gedrag en het inspelen op interacties. Dit model wordt veel toegepast in het onderwijs, management en therapie. Het kan helpen om gedragsproblemen beter te begrijpen en communicatie te verbeteren.
Bij het sturen van gedrag kan je invloed uitoefenen op wat je zegt, maar vooral op hoe je het zegt. De Roos van Leary is een nuttig hulpmiddel wanneer de communicatie moeizaam verloopt of wanneer vastgeroeste gedragspatronen doorbroken moeten worden. Het model geeft geen waardeoordeel over gedrag, maar laat zien hoe gedrag reacties uitlokt en hoe je deze bewust kunt beïnvloeden.
Dit is een grafische weergave van de Roos van Leary:
Klik op de afbeelding voor een vergroting in een nieuw venster.
Bestel een boek over de Roos van Leary
In de 2e druk van Werken met de Roos van Leary en op de bijbehorende website www.werkenmetderoosvanleary.nl wordt het communicatiemodel gebruikt om de wisselwerking binnen interpersoonlijke communicatie te verduidelijken. Studenten worden ertoe aangezet hun eigen communicatieve stijl te leren kennen en vervolgens verder te ontwikkelen.
Er worden voorbeelden gegeven van situatiegerichte interventies die de interactie bevorderen. Kennis van het model van Leary geeft handvatten voor een effectieve communicatieve stijl binnen het beroepsmatig handelen. Wijzigingen t.o.v. de eerste druk De CD-ROM die bij de eerste druk zat, is vervangen door een interactieve website. Op de website zijn videofragmenten opgenomen met vragen en tests. Verder is in het boek een stuk opgenomen over nonverbale communicatie.
Laatst geactualiseerd op 10 februari 2025
Preventie van gedragsproblemen: wat is de basis van je aanpak?
Mijn school kiest voor mijn talent
