Het Effect van Mindfulness Training op Gedrag en Leerprestaties bij Basisschoolleerlingen

Het Effect van Mindfulness Training op Gedrag en Leerprestaties bij Leerlingen in het Primair Onderwijs

Mindfulness, een techniek voortkomend uit de boeddhistische tradities, richt zich op aandachtregulatie en een niet-oordelende houding. Het is populair geworden in scholen vanwege zijn potentieel om stress te verminderen en het sociaal-emotioneel welbevinden te verbeteren. Hoewel mindfulness gunstige effecten heeft aangetoond bij volwassenen, zoals stressvermindering en verhoogd welbevinden, zijn de resultaten bij kinderen gemengd en niet altijd overtuigend.

Wat is Mindfulness?

Mindfulness betekent bewust aanwezig zijn in het hier en nu zonder te oordelen. Het draait om aandachtregulatie en een open, niet-oordelende houding. Onderzoek onder volwassenen heeft positieve effecten aangetoond, zoals stressvermindering en een verhoogd immuunsysteem. Deze resultaten hebben geleid tot een toenemende interesse in het toepassen van mindfulness bij kinderen in het onderwijs.

Mindfulness in het Onderwijs

Mindfulness wordt steeds vaker geïmplementeerd in scholen, met verschillende programma’s en methodes. Recente buitenlandse onderzoeken wijzen op mogelijke voordelen zoals verbeterde aandacht, vermindering van angst en stress, en verbeterde sociale vaardigheden. Toch is er geen consistent bewijs dat deze voordelen leiden tot betere leerprestaties en gedragsverbeteringen bij leerlingen.

Nederlands Onderzoek naar Mindfulnessprogramma’s

In Nederland zijn er ook programma’s zoals MindfulKids en Aandacht werkt, die gericht zijn op kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. MindfulKids toont een klein positief effect op stress en sociaal-emotioneel welbevinden, terwijl de effecten van Aandacht werkt momenteel nog onderzocht worden.

MindfulKids

MindfulKids biedt een reeks van 12 lessen van 30 minuten aan leerlingen van 8 tot 12 jaar. Onderzoek toont aan dat deze training een klein positief effect heeft op stress en sociaal-emotioneel welbevinden, hoewel deze effecten vooral merkbaar zijn in follow-up metingen, niet direct na de training.

Aandacht werkt

Het programma Aandacht werkt, ontwikkeld door Eline Snel, biedt een achtweekse training aan kinderen van 4 tot 12 jaar, met wekelijkse sessies van een half uur en dagelijkse tienminutenlessen voor herhaling en verdieping. Dit programma richt zich op het kalmeren en richten van de aandacht van kinderen en hen te helpen omgaan met rust en onrust.

Wetenschappelijke Reviews en Meta-Analyses

Internationale studies, zoals die van Zenner et al. (2014) en Maynard et al. (2017), laten gemengde resultaten zien. Hoewel mindfulness interventies kleine positieve effecten hebben op cognitieve en sociaal-emotionele processen, is er geen bewijs dat deze effecten leiden tot verbeterde leerprestaties en gedragsveranderingen. Bovendien wordt de kwaliteit van veel studies bekritiseerd vanwege methodologische tekortkomingen en mogelijke belangenverstrengeling.

Conclusies en Aanbevelingen

Hoewel mindfulness op school veelbelovend lijkt in het verminderen van stress en het verbeteren van sociaal-emotioneel welbevinden bij leerlingen, is er geen sterk bewijs voor verbeteringen in leerprestaties en gedrag. De kwaliteit van het bestaande onderzoek is vaak onvoldoende om definitieve conclusies te trekken. Daarom is er behoefte aan meer en beter opgezet onderzoek om de effectiviteit van mindfulness in het onderwijs volledig te kunnen beoordelen.

Aanvullende Overwegingen

Onderzoekers raden voorzichtigheid aan bij het implementeren van mindfulnessprogramma’s in scholen. Het is belangrijk om niet te snel conclusies te trekken op basis van de huidige, vaak methodologisch zwakke, studies. Toekomstig onderzoek moet zich richten op grootschalige, goed gecontroleerde studies om de werkelijke effecten van mindfulness op kinderen in het onderwijs te bepalen.

Conclusie

Mindfulness heeft potentieel als een waardevol hulpmiddel om stress te verminderen en sociaal-emotioneel welbevinden te verbeteren bij leerlingen. Echter, zonder solide bewijs van verbeteringen in leerprestaties en gedrag, moeten scholen voorzichtig zijn met de wijdverspreide toepassing ervan. Verdere onderzoek is noodzakelijk om de langetermijneffecten en de effectiviteit van mindfulness interventies in het onderwijs te valideren.

Voor meer gedetailleerde informatie en onderzoek naar mindfulness in het onderwijs, zie het volledige artikel op wij-leren.nl.