Het belang van aandacht voor de beleving van leerlingen bij hun werk

Machiel Karels

Directeur Wij-leren.nl | onderwijsadviseur bij Wij-leren.nl

Geplaatst op 12 februari 2024

In het onderwijs is het essentieel om de beleving van leerlingen bij hun werk te erkennen en te waarderen. Door leerlingen aan te moedigen om hun gedachten en gevoelens te verwoorden tijdens het werken aan opdrachten, creëer je een omgeving waarin hun stem gehoord wordt en hun perspectieven worden gerespecteerd. Dit bevordert niet alleen hun zelfexpressie, maar ook hun zelfbewustzijn en betrokkenheid bij het leerproces.

Door actief te luisteren naar wat leerlingen te zeggen hebben, kun je waardevolle inzichten verkrijgen in hun behoeften, uitdagingen en interesses. Dit stelt je in staat om je onderwijspraktijk aan te passen en te differentiëren. Zo kom je tegemoet aan de diversiteit en de behoeften van de leerlingen.

Bovendien draagt het aanmoedigen van zelfreflectie en het uiten van gedachten en gevoelens bij aan de ontwikkeling van emotionele intelligentie en sociale vaardigheden, wat cruciaal is voor het welzijn en succes van leerlingen in en buiten de klas.

Kortom, het erkennen en waarderen van de beleving van leerlingen bij hun werk draagt bij aan een inclusieve, empathische en effectieve leeromgeving waarin elk kind de kans krijgt om te groeien en te gedijen.

In dit artikel een aantal suggesties die je helpen om aandacht te hebben voor de beleving van de leerlingen bij hun werk en om eventuele negatieve gedachten hierover om te buigen naar helpende gedachten.

Verwoorden van gedachten en gevoelens bij werk

Moedig leerlingen aan om openlijk te communiceren, stel hen gerichte vragen, luister actief, stimuleer zelfreflectie, gebruik visuele hulpmiddelen, biedt ondersteuning en integreer emotionele intelligentie.

1. Moedig een open communicatie aan: Creëer een open en ondersteunende sfeer waarin kinderen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te delen over het werk dat ze doen. Moedig hen aan om vragen te stellen en hun ideeën te uiten.

2. Stel gerichte vragen: Stel vragen die kinderen aanmoedigen om dieper na te denken over hun werk en hun gevoelens daarbij. Vraag bijvoorbeeld: "Hoe voel je je over dit project?" of "Wat denk je dat goed ging en wat kan er beter?"

3. Luister actief: Neem de tijd om echt te luisteren naar wat kinderen te zeggen hebben en toon interesse in hun gedachten en gevoelens. Geef hen de ruimte om zich uit te drukken zonder oordeel.

4. Moedig zelfreflectie aan: Stimuleer kinderen om na te denken over hun werk en hoe het hen beïnvloedt. Moedig hen aan om te denken aan hun sterke punten, uitdagingen en groeimogelijkheden.

5. Gebruik visualisaties: Gebruik visuele hulpmiddelen zoals tekeningen of mindmaps om kinderen te helpen hun gedachten en gevoelens te uiten. Dit kan vooral nuttig zijn voor jongere kinderen die moeite hebben om zich mondeling uit te drukken.

6. Bied ondersteuning en feedback: Geef constructieve feedback en bied ondersteuning aan kinderen terwijl ze hun gedachten en gevoelens uiten. Moedig hen aan om te blijven reflecteren en groeien.

7. Integreer emotionele intelligentie: Leer kinderen over emoties en hoe ze hun gevoelens kunnen identificeren en uiten. Help hen te begrijpen dat het normaal is om verschillende emoties te ervaren tijdens het werken aan taken.

Een aantal concrete vragen als voorbeeld:

Hoe krijg je jezelf weer in de goede (leer)stand als je gaat balen of je vervelen?
Hoe kun je toch aan de slag gaan ook al vind je er niets aan?
Hoe zorg je dat in de goede modus begint met leren?
Wat heb je nodig om in de goede (leer)stand te komen?
En nou ben je aan de slag en het lukt niet, wat doe je dan?
Hoe zorg je ervoor dat je je concentratie op peil houdt?
Hoe zorg je ervoor dat je je nog beter gaat concentreren tijdens het werken?
Hoe kun jij jezelf herpakken?
Wat maakt jou zo gemotiveerd?

Door kinderen te helpen hun gedachten en gevoelens te verwoorden bij hun werk, kun je een omgeving creëren waarin kinderen zich gehoord en begrepen voelen, wat hun zelfbewustzijn en zelfvertrouwen kan vergroten.

Belemmerende naar helpende gedachten

Begeleid leerlingen om belemmerende gedachten te herkennen en om te buigen naar positieve alternatieven door bewustwording, reflectie, uitdaging van denkfouten, en het formuleren van helpende gedachten.

1. Stimuleer bewustwording: Moedig leerlingen aan om bewust te worden van hun gedachten en emoties. Help hen te herkennen wanneer ze negatieve denkpatronen ervaren, zoals zelftwijfel, angst of negatieve verwachtingen.

2. Moedig reflectie aan: Stimuleer leerlingen om hun gedachten te onderzoeken en te analyseren waarom ze zich zo voelen. Moedig hen aan om te zoeken naar bewijzen die hun belemmerende gedachten ondersteunen, en vraag hen om alternatieve perspectieven te overwegen.

3. Wijs leerlingen op denkfouten: Leer leerlingen over veelvoorkomende denkfouten, zoals overdrijven, het maken van algemene conclusies, of het personaliseren van gebeurtenissen. Help hen deze fouten te herkennen en uit te dagen.

4. Activeer op tegensprekend bewijs: Moedig leerlingen aan om belemmerende gedachten uit te dagen door bewijs te verzamelen dat deze tegenspreekt. Help hen om realistische en positieve alternatieven te formuleren.

5. Moedig helpende gedachten aan: Stimuleer leerlingen om helpende gedachten te formuleren die hen kracht en veerkracht geven. Moedig hen aan om affirmaties te gebruiken die hun zelfvertrouwen versterken en hen helpen om uitdagingen aan te gaan.

6. Biedt oefening en ondersteuning: Bied leerlingen regelmatig de mogelijkheid om te oefenen met het ombuigen van hun gedachten tijdens uitdagende situaties. Wees beschikbaar om ondersteuning te bieden en vragen te beantwoorden terwijl ze dit proces doormaken.

7. Zoek professionele hulp indien nodig: Wijs leerlingen op de mogelijkheid om professionele hulp te zoeken als ze moeite hebben met het omgaan met belemmerende gedachten. Moedig hen aan om met een vertrouwenspersoon te praten of door te verwijzen naar een schoolpsycholoog of counselor.

Door deze suggesties te gebruiken, kun je een ondersteunende leeromgeving creëren waarin leerlingen leren om hun belemmerende gedachten om te buigen naar helpende gedachten. Dit kan bijdragen aan hun welzijn en veerkracht en hun welbevinden op school.

Dit artikel is een uitwerking van enkele specifieke aspecten uit het artikel "Zo combineer je activerende didactiek met coachend leraargedrag".

Bronnen

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 49(3), 182–185.
Hattie, J. (2009). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.
Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 82–91.
Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. Harper & Row.
Dweck, C. S. (2006). Mindset: The new psychology of success. Ballantine Books.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books.
Lia Voerman en Frans Faber (2019), Didactisch Coachen

Didactisch Coachen

De op deze pagina weergegeven suggesties sluiten naadloos aan bij de inhoud van het boek 'Didactisch Coachen' van Lia Voerman en Frans Faber. Hoge verwachtingen concreet maken met behulp van feedback, vragen en aanwijzingen!