Herkansingsmogelijkheden bij tentamens: invloed op studiegedrag en resultaten in de lerarenopleiding

Geplaatst op 17 augustus 2024

Herkansingsmogelijkheden bij tentamens spelen een belangrijke rol in het studiegedrag en de academische resultaten van studenten, vooral binnen de lerarenopleiding. Dit artikel onderzoekt hoe herkansingsbeleid van invloed is op het studiegedrag van lerarenopleidingstudenten, de voordelen en nadelen van herkansingen, en hoe instellingen dit beleid effectief kunnen inzetten om zowel de leerervaring als de resultaten van studenten te verbeteren.

Het Belang van Herkansingsmogelijkheden

Herkansingen bieden studenten een tweede kans om tentamens te behalen en zijn een belangrijk aspect van academische programma's, inclusief lerarenopleidingen. Ze helpen niet alleen studenten die moeite hebben met het behalen van tentamens, maar dragen ook bij aan hun algehele leerervaring. De mogelijkheid om tentamens opnieuw te maken kan verschillende voordelen met zich meebrengen:

1. Verbeterde Leerresultaten

Herkansingen geven studenten de kans om beter voorbereid te zijn bij een tweede poging. Door feedback te ontvangen op hun eerste poging kunnen ze hun kennis en vaardigheden verbeteren, wat leidt tot een dieper begrip van de lesstof en uiteindelijk betere leerresultaten.

2. Verhoogd Studie-Inzicht

Wanneer studenten zien waar ze fouten hebben gemaakt en daarop hun studie aanpassen, krijgen ze waardevolle inzichten in hun leerproces. Dit kan hen helpen om effectievere studie- en leerstrategieën te ontwikkelen.

3. Verhoogde Motivatie

De mogelijkheid om opnieuw een tentamen te maken kan studenten motiveren om door te zetten, zelfs na een teleurstelling. Het biedt hen een kans om hun prestaties te verbeteren en de opleiding succesvol af te ronden.

Invloed van Herkansingen op Studiegedrag

De aanwezigheid van herkansingsmogelijkheden kan het studiegedrag van studenten op verschillende manieren beïnvloeden:

1. Uitstelgedrag

Hoewel herkansingen een kans bieden om tentamens opnieuw te maken, kunnen ze ook leiden tot uitstelgedrag. Studenten kunnen de herkansing als een "veiligheidsnet" zien, wat hen ertoe kan aanzetten om minder grondig voor te bereiden voor de eerste poging. Dit kan resulteren in onvoldoende voorbereiding en uiteindelijk een lagere academische prestatie.

2. Studieaanpak en Voorbereiding

Herkansingen kunnen studenten aansporen om hun studieaanpak te herzien. Na een mislukking zullen veel studenten hun leerstrategieën evalueren en verbeteren, zoals het effectiever plannen van studietijd, het zoeken naar extra hulp of het aanpassen van hun studiemethoden.

3. Zelfvertrouwen en Stress

Herkansingen kunnen zowel positieve als negatieve effecten hebben op het zelfvertrouwen en de stressniveaus van studenten. Aan de ene kant biedt de mogelijkheid om opnieuw te proberen een gevoel van opluchting en verhoogt het zelfvertrouwen. Aan de andere kant kan het ook leiden tot verhoogde stress en druk, vooral als studenten zich onzeker voelen over hun capaciteiten.

Voordelen en Nadelen van Herkansingsbeleid

Het beleid omtrent herkansingen heeft zowel voordelen als nadelen die de studie-ervaring en -resultaten van studenten beïnvloeden:

Voordelen

• Gelijke Kansen: Herkansingen bieden studenten die in hun eerste poging niet geslaagd zijn een eerlijke kans om hun cijfers te verbeteren, wat bijdraagt aan een gelijker speelveld en een hogere kans op succesvolle afronding van de opleiding.

• Bevordering van Doorzettingsvermogen: Het beleid moedigt studenten aan om door te zetten ondanks tegenslagen, wat een belangrijke eigenschap is voor toekomstige leraren, die ook met uitdagingen en onvoorziene omstandigheden te maken zullen krijgen.

• Inzicht en Verbetering: Studenten hebben de kans om te leren van hun fouten en verbeteringen door te voeren, wat bijdraagt aan een dieper begrip van de lesstof.

Nadelen

• Verlies van Motivatie: Sommige studenten kunnen afhankelijk worden van de mogelijkheid om opnieuw te proberen en minder gemotiveerd zijn om hard te werken voor de eerste poging, wat kan leiden tot een gebrek aan inzet en voorbereiding.

• Beperkte Tijd: Herkansingen kunnen leiden tot een verhoogde werkdruk voor zowel studenten als docenten, omdat extra tijd en middelen nodig zijn om herkansingen te organiseren en te beoordelen.

• Ongelijke Behandeling: Studenten die regelmatig herkansingen gebruiken kunnen mogelijk een voordeel behalen ten opzichte van diegenen die het niet nodig hebben, wat kan leiden tot een ongelijke behandeling van studenten binnen hetzelfde programma.

Strategieën voor Effectief Herkansingsbeleid

Om de voordelen van herkansingen te maximaliseren en de nadelen te minimaliseren, kunnen onderwijsinstellingen de volgende strategieën overwegen:

1. Duidelijke Richtlijnen en Communicatie

• Transparantie: Zorg ervoor dat studenten duidelijk geïnformeerd worden over de herkansingsregels en -procedures. Dit helpt hen om beter voorbereid te zijn en de regels te begrijpen, wat bijdraagt aan een eerlijk proces.

• Voorlichting: Geef studenten voorlichting over hoe ze zich het beste kunnen voorbereiden voor een herkansing, inclusief studietips en toegang tot aanvullende bronnen en ondersteuning.

2. Ondersteuning bij Studieplanning

• Studiebegeleiding: Bied ondersteuning aan bij het plannen van studietijd en het ontwikkelen van effectieve studie- en leermethoden. Dit kan helpen om uitstelgedrag te voorkomen en de voorbereiding voor de eerste poging te verbeteren.

• Tutoring en Hulpbronnen: Voorzie extra hulp en middelen, zoals tutoring en studiehulpmiddelen, om studenten te ondersteunen bij hun voorbereiding en om hen te helpen bij het overwinnen van moeilijkheden.

3. Evaluatie en Aanpassing van Beleid

• Beleidsevaluatie: Voer regelmatig evaluaties uit van het herkansingsbeleid om te beoordelen hoe effectief het is en of het de gewenste resultaten oplevert. Verzamel feedback van studenten en docenten om verbeteringen door te voeren.

• Flexibiliteit: Overweeg om flexibiliteit in het beleid te integreren, zoals het bieden van verschillende vormen van herkansingen (bijv. mondeling, schriftelijk, projectmatig), afhankelijk van het type vak en de leerdoelen.

Conclusie

Herkansingsmogelijkheden spelen een cruciale rol in het academische succes van studenten in de lerarenopleiding. Ze bieden studenten de kans om hun kennis en vaardigheden te verbeteren en dragen bij aan een eerlijke kans op academische voortgang. Echter, het beleid rond herkansingen moet zorgvuldig worden beheerd om te voorkomen dat het leidt tot uitstelgedrag en ongelijkheid. Door duidelijke richtlijnen te bieden, studieondersteuning te integreren en het beleid regelmatig te evalueren, kunnen onderwijsinstellingen ervoor zorgen dat herkansingen bijdragen aan een positieve leerervaring en succesvolle afronding van de opleiding. Dit draagt niet alleen bij aan de ontwikkeling van competente leraren, maar ook aan de verbetering van de algehele kwaliteit van het onderwijs.

Geraadpleegde bronnen

• Arnold, I. (2017) Resitting or compensating a failed examination: does it affect subsequent results?, Assessment & Evaluation in Higher Education, 42:7, 1103-1117,
• Burr, S., Morrison, J. & Salih, V. (2018). When another assessment attempt is bad for progress, MedEdPublish,
• Kickert, R., Meeuwisse, M., Stegers-Jager, K., Koppenol-Gonzalez, G. Arends, L. & Prinzie, P. (2019): Assessment policies and academic performance within a single course: the role of motivation and self-regulation, Assessment & Evaluation in Higher Education,
• Kooreman, P. (2013). Rational students and resit exams, Economic letters, 118, p. 213- 215.
• Millman, J. (1989). If at first you don’t succeed. Setting passing scores when more than one attempt is permitted. Educational Researcher, 18, p. 5-9.
• Nijenkamp, R., Nieuwenstein, M., de Jong, R. & Lorist, M. (2016) Do Resit Exams Promote Lower Investments of Study Time? Theory and Data from a LaboratoryStudy. PLoS ONE 11 (10): e0161708.
• Ostermaier, A., Beltz, P, & Link, S. (2013). Do university policies matter? Effects of Course Policies on Performance, Beiträge zur Jahrestagung des Vereins für Socialpolitik 2013: Wettbewerbspolitik und Regulierung in einer globalen Wirtschaftsordnung - Session: University Enrollment and Student Achievement, No. A07-V2, ZBW - Deutsche Zentralbibliothek für Wirtschaftswissenschaften, Leibniz-Informationszentrum Wirtschaft, Kiel und Hamburg
• Proud, S. (2015). ‘Resits in higher education: merely a bar to jump over, or do they give a pedagogical ‘leg up’?’ Assessment and Evaluation in Higher Education, 40(5), pp. 681- 697.