In hoeverre draagt een intensieve toetsweek bij aan examensucces in het vmbo?

Geplaatst op 6 november 2018

Samenvatting

Een intensieve toetsweek in het vmbo, waarbij leerlingen meerdere toetsen op een dag moeten maken, draagt niet zonder meer bij aan betere examenresultaten. Onderzoek naar het effect van de intensieve toetsweek in het vmbo is niet voorhanden, maar in andere sectoren is gezien dat leerlingen laat beginnen met voorbereiden, waardoor ze vlak voor de toetsweek keuzes maken welke examenstof ze gaan leren. Het herhaald, cumulatief toetsen van de examenstof (waar een toetsweek onderdeel van zou kunnen zijn) kan wel helpen voor leerlingen om zich beter voor te bereiden op het examen. Door het herhaald toetsen slaan de leerlingen de stof beter op in hun geheugen.

Bij toetsen gaat het in principe om meten en beoordelen en niet om oefenen. Toch kunnen toetsen ook gebruikt worden als instrument om te leren. Het ophalen van informatie uit het geheugen, zoals bij een toets, kan zelfs effectiever zijn dan herhalen van het lesmateriaal. Het kan bij leerlingen leiden tot beter geheugen voor de examenstof en minder snel vergeten. Tevens kan het leiden tot betere generalisaties en het toepassen van het geleerde in nieuwe situaties. Leerlingen ervaren daarnaast minder verwarring over de lesstof.

Een toets brengt scheiding aan in de lesstof, en vermindert inmenging van informatie van voor en na de toets. Foute antwoorden brengen foutieve informatie aan het licht, en leiden tot beter geheugen voor het goede antwoord. De docent krijgt bovendien meer kennis over wat de leerling wel of niet weet.

Voorbereiding op het examen

De belangrijkste voorbereiding op het examen is dat de examenstof behandeld is in de les. Als de lesstof het uitgangspunt is, en niet de toetsopgaven, zullen studenten waarschijnlijk eerder hun kennis toepassen. Het principe van gespreid leren is een effectieve leerstrategie. Hierbij wordt de lesstof opgedeeld in een aantal korte sessies, zodat leerlingen de stof beter opslaan in het geheugen. Verder hebben leerlingen baat bij tussentijdse (oefen)toetsen. Leerlingen hoeven dan niet ‘alle stof in een keer op het laatste moment’ te leren. Daarnaast krijgen ze inzicht in wat ze al kennen en wat nog niet. Op deze manier zijn toetsen dus een instrument om te leren.

Wat betreft de voorbereiding op de vorm van examens, is volgens docenten en leerlingen het maken van complete examens belangrijk om vertrouwd te raken met de vragen en opdrachten. Verder noemen docenten en leerlingen begeleiding in leren leren van belang, evenals het ordenen van de gegevens uit de vraag en het verwerken en beantwoorden van de vraag. Leerlingen die examentrainingen hebben gevolgd, zeggen dat ze een goed overzicht van de stof krijgen. Verder waarderen ze de extra aandacht die ze krijgen en het oefenen met examenopgaven.

Niet alle soorten examenvoorbereidingen zijn in het belang van de leerlingen. Wanneer het examen de inhoud van het onderwijs gaat beïnvloeden, is sprake van het zogenaamde backwash of washback effect. Als alleen onderwerpen in het onderwijs aan bod komen die in het examen terugkomen, is sprake van gereduceerd leren. De leerlingen worden dan specifiek getraind op het behalen van een hoge score op de toets. De toets zegt dan niets over de feitelijke beheersing van de stof.

Toetsweek

Indien het bij een toetsweek gaat om stof die al eerder is geëxamineerd, is er sprake van herhaald ofwel cumulatief toetsen van de examenstof. Alle stof van de voorgaande toetsen worden gevoegd bij de nieuwe, uitgebreidere toets. Herhaald toetsen verbetert het geheugen voor de examenstof. Belangrijk is wel dat leerlingen tussentijds feedback krijgen op hun eerder gemaakte toetsen. Maar, meerdere examens op een dag gedurende een week, is niet effectief als het gaat om het verwerven van de examenstof. Leerlingen beginnen te laat en maken door tijdgebrek altijd keuzes, waarbij ze zich concentreren op die vakken waar ze niet goed voor staan. Toetsen in een toetsweek worden zo elkaars concurrent.

In die zin is het effectiever om leerlingen vaker een (korte) toets voor te leggen. Mogelijk draagt ervaring in een toetsweek bij aan het leren plannen en leren omgaan met stress die met een examenperiode gepaard kunnen gaan, maar gericht onderzoek hiernaar ontbreekt.

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Webinar
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Wat kun je wel en niet met toetsen in het onderwijs?
Gratis webinar met Karen Heij
Wij-leren.nl Academie 
Congres
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong
Begeleiden van kiene kleuters in de klas
Medilex Onderwijs 
Leren van toetsen
Effectief formatief toetsen - vijf strategiën met voorbeelden
Gerdineke van Silfhout
Faalangst begeleiden
We moeten af van het idee dat faalangst iets abnormaals is!
Ivo Mijland
Toetsuitslag interpreteren
Leren van de toetsuitslag
Eveline van Baalen
Examenvrees
Eindexamenvrees: Een mislukking is nog geen ramp!
Ivo Mijland
Naar een goede toets
Toetsen die recht doen aan de leerling: 5 stappen naar een goede toets
Eveline van Baalen
Examenpraktijk VO
Eindexamen Anders. Verbetering van de huidige vo-eindexamenpraktijk
Dick van der Wateren
Wegcijferen door toetsen
Laat je niet wegcijferen
Paul Filipiak


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
Toetsen in een video van één minuut uitgelegd
redactie
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
Is het tijd om ons onderwijs anders vorm te geven? Tjipcast 011
redactie
[extra-breed-algemeen-kolom2]



cito
examencommissie
slaagpercentage
toetsen

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest