Is de klasopstelling in groep 3 van invloed op de mate waarin leerlingen spiegelend schrijven?

Geplaatst op 7 maart 2019

Samenvatting

Dat kinderen tot ongeveer 7 jaar soms spiegelend schrijven komt waarschijnlijk doordat bij hen het zogenoemde lateralisatieproces nog gaande is. Hersenen maken dan nog geen onderscheid tussen links en rechts. Dat betekent dat klasopstelling hier vermoedelijk geen invloed op heeft.

Leerlingen die leren schrijven hebben, minimaal af en toe, de neiging om sommige letters of cijfers in spiegelbeeld te schrijven. Tot het eind van de twintigste eeuw werd gedacht dat dit te maken had met of iemand rechts- of linkshandig is. Diverse onderzoeken laten echter zien dat dit niet met elkaar in verband staat. Spiegelend schrijven door kinderen tot ongeveer 7 jaar lijkt gerelateerd te zijn aan het lateralisatieproces. De hersenen maken nog geen onderscheid tussen links en rechts.

Invloed klasopstelling op het leren

Daarnaast zijn er diverse onderzoeken over de invloed van de klasopstelling op het leren van leerlingen. De klasopstelling heeft invloed op de taakgerichtheid en de werkhouding van leerlingen. Een opstelling in rijen zorgt voor een betere taakgerichtheid en een goede werkhouding van leerlingen die zelfstandig werken aan individuele taken. In een flexibel klaslokaal kan de leraar de leeractiviteiten, werkmethode en doelen beter op elkaar laten aansluiten.
Geen van deze onderzoeken zegt iets over de link tussen klasopstelling en spiegelend schrijven in groep 3. Een nadere raadpleging van deskundigen van diverse universiteiten heeft eveneens geen direct onderzoek hiernaar opgeleverd.

Uitgebreide beantwoording

Opgesteld door: Lisette Uiterwijk (Kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: intern begeleider basisschool
Referentie: Kennisrotonde. (2018). Is het waar dat de klasopstelling in groep 3 invloed heeft op de mate waarin leerlingen spiegelend schrijven en lezen? (KR. 460) Den Haag: Kennisrotonde.

Vraag

Is het waar dat de klasopstelling in groep 3 invloed heeft op de mate waarin leerlingen spiegelend schrijven en lezen?

Kort antwoord

Spiegelend schrijven door kinderen tot ongeveer 7 jaar lijkt gerelateerd te zijn aan het zogenaamde lateralisatieproces (hersenen maken nog geen onderscheid tussen links en rechts), dat betekent dat klasopstelling hier vermoedelijk geen rol in speelt.

Toelichting antwoord

In de literatuur zijn diverse onderzoeken te vinden over spiegelend schrijven en lezen. Leerlingen die leren schrijven hebben, minimaal af en toe, de neiging om sommige letters of cijfers in spiegelbeeld te schrijven. Tot het eind van de twintigste eeuw werd gedacht dat dit te maken had met of iemand rechts- of linkshandig is. Diverse onderzoeken laten echter zien dat dit niet met elkaar in verband staat (zie bijvoorbeeld Fischer & Koch, 2016). Spiegelend schrijven door kinderen tot ongeveer 7 jaar wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt doordat bij hen het zogenaamde lateralisatieproces nog gaande is. De hersenen maken nog geen onderscheid tussen links en rechts (Ahr, Houdé, & Borst, 2016; Fischer, 2017).

Daarnaast zijn in de literatuur diverse onderzoeken te vinden over de invloed van klasopstelling op het leren van leerlingen. De klasopstelling heeft invloed op de taakgerichtheid en de werkhouding van leerlingen. Een opstelling in rijen zorgt voor een betere taakgerichtheid en een goede werkhouding van leerlingen die zelfstandig werken aan individuele taken. In een flexibel klaslokaal kan de leraar de leeractiviteiten, werkmethode en doelen beter op elkaar aan laten sluiten. Meer hierover is te vinden in twee eerder door de Kennisrotonde beantwoorde vragen over de groepsopstelling in de klas.

In geen van deze onderzoeken wordt echter ingegaan op de link tussen klassenopstelling en spiegelend schrijven en lezen in groep 3. Een nadere raadpleging van deskundigen van diverse universiteiten heeft eveneens geen direct onderzoek naar de veronderstelde relatie tussen klasopstelling en spiegelend schrijven en lezen opgeleverd.

Op basis van huidige beschikbare kennis lijkt het erop dat spiegelend schrijven gerelateerd is aan het zogenaamde lateralisatieproces dat bij jonge kinderen (hersenen maken nog geen onderscheid tussen links en rechts), dat betekent dat klasopstelling hier vermoedelijk geen rol in speelt.

Geraadpleegde bronnen

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Gerelateerd

Congres
De hoek in!
De hoek in!
Doelgericht hoekenspel in groep 1 en 2
Medilex Onderwijs 
Scholing
Ontwikkeling
Ontwikkeling
Van kind naar volwassene, van beginner naar expert
oo.nl 
Dyslexie kenmerken
Dyslexie - kenmerken - tips aanpak
Arja Kerpel
Schrijfonderwijs verbeteren
Schrijfproducten verbeteren alleen door formatieve evaluatie op doelen!
Helèn de Jong
Schrijven en lezen
Lezenderwijs leren schrijven, en andersom
René Leverink
Letters leren
Letters leren: vandaag in staat, een leven lang paraat
Ewald Vervaet
Zo ontdek ik het lezen - spellingsrijpheid
Spellingonderwijs: pas als het kind er rijp voor is
Ewald Vervaet
Groep 3 Daltonproof
Groep 3 Daltonproof
Marleen Legemaat


Inschrijven nieuwsbrief

Inschrijven nieuwsbrief



Inschrijven nieuwsbrief

Animatie: Schrijven versus typen
Animatie: Schrijven versus typen
redactie
Effect van inrichting van schoolgebouw
Wat is het effect van de inrichting van schoolgebouwen?
Leren van scripts lees en schrijfonderwijs leerlingen laaggeletterd
Is het leren van verschillende scripts zwaar voor laaggeletterden?
Kleuters activiteiten vaardigheden leerkrachten
Kleuters die wel kunnen maar niet willen, hoe ga je daar mee om?
Effecten van opschrijven van geleerde woorden in digitaal woordenboek
Is opschrijven van woorden in een digitaal woordenboek effectief?
Talige factoren die bijdragen aan integratie van taalonderwijs
Wat draagt bij aan de integratie van taalonderwijs in alle vakken?
Versterken schrijfvaardigheid pabo studenten
Hoe leren pabo-studenten beter schrijven?
Effect van vakinhoudelijke aankleding van mbo-klaslokaal
Een mbo-lokaal vakinhoudelijk aankleden: wat is het effect?
Voorbereidend schrijven in groep 1 en 2
Wat doe je in groep 1 en 2 aan voorbereidend schrijven?
Ondersteuning van kleuterspel
Hoe stimuleer je kleuters bij stagnerend spel?
Invloed van fysieke omgeving op leren
Heeft de fysieke omgeving invloed op het leren?
Verbetering schrijven po
Verbetering van schrijven op de basisschool
Schrijfonderwijs basisschool
Beter schrijfonderwijs op de basisschool
Schrijfvaardigheid maatschappijvakken
Bevorderen schrijfvaardigheid in mens- en maatschappijvakken
Lezen en schrijven vmbo
De rol van de sociaal-culturele, educatieve en individuele variabelen in de ontwikkeling van geletterdheid van slecht prester...
Vmbo leerlingen
Lees- en schrijfontwikkeling van vmbo-leerlingen: de rol van betrokkenheid bij lezen en schrijven op school
[extra-breed-algemeen-kolom2]



dysgrafie
klasinrichting
schrijfontwikkeling

 

Mis geen bijdragen

Inschrijven nieuwsbrief

Volg wij-leren.nl

Volg ons op LinkedIn Volg ons op twitter Volg ons op facebook Volg ons op instagram Volg ons op pinterest