Effecten van educatieve televisieprogramma's op de cognitieve ontwikkeling van kinderen van vier tot zes Jaar

Geplaatst op 11 juli 2024

Educatieve televisieprogramma's zijn al decennia lang een onderwerp van onderzoek naar hun invloed op de cognitieve ontwikkeling van jonge kinderen. Met name programma's zoals Sesamstraat hebben aantoonbare positieve effecten opgebouwd op gebieden zoals woordenschat, rekenvaardigheden en leesgedrag, die ook op langere termijn waarneembaar zijn.

Onderzoek en Resultaten

Het meest prominente voorbeeld, Sesamstraat, werd al in de jaren zeventig uitgebreid onderzocht. Studies, zoals die van Ball en Bogatz (1970, 1971), benadrukten significante verbeteringen in cognitieve vaardigheden bij jonge kijkers, inclusief alfabetkennis, cijferherkenning, en het begrijpen van vormen en lichaamsdelen. Deze verbeteringen waren het meest merkbaar bij onderwerpen die frequent behandeld werden in het programma. Recentere studies, zoals die van Lillard et al. (2015) en Penuel et al. (2012), bevestigen eveneens de positieve correlatie tussen educatieve tv-programma's en cognitieve ontwikkeling.

Kenmerken van Effectieve Programma's

De effectiviteit van educatieve televisie hangt af van verschillende factoren:

Programmakenmerken: De inhoud en complexiteit van het programma zijn cruciaal. Programma's moeten informatief zijn maar ook aansluiten bij de begripsniveaus van jonge kinderen. Duidelijke en herhaalde educatieve boodschappen, ingebed in een boeiende verhaallijn, blijken het meest effectief.
Kijkerskenmerken: Individuele verschillen, zoals voorkennis en verbale vaardigheden van kinderen, spelen een rol bij hoe goed zij educatieve content begrijpen en absorberen.

Betrokkenheid van Ouders en Leerkrachten

Het positieve effect van educatieve programma's kan worden versterkt door actieve betrokkenheid van ouders en leerkrachten. Deze volwassenen kunnen de inhoud van het programma verbinden met de ervaringen en kennis die kinderen al hebben, en kunnen helpen bij het oplossen van eventuele moeilijkheden die kinderen ondervinden bij het begrijpen van de inhoud.

Toepassing in Scholen

Op school kunnen educatieve tv-programma's dienen als:

Introductie of illustratie: Leerkrachten kunnen programma's gebruiken om een nieuw onderwerp te introduceren of om een eerder behandelde lesstof samen te vatten.
Stimulans voor discussie en activiteit: Interactieve sessies na het bekijken van een programma kunnen de begripsvorming verdiepen en het leren versterken.

Studies geven aan dat programma's het meest effectief zijn wanneer ze direct na een klassikale uitleg worden gebruikt, waardoor de bekendheid met het onderwerp wordt versterkt en de leerlingen gemotiveerd blijven. De ideale lengte van een educatief programma op school varieert tussen de 10 en 15 minuten, met een totale tijdsinvestering van maximaal 30 minuten per sessie.

Conclusie

Educatieve televisieprogramma's, zoals Sesamstraat, hebben bewezen voordelen voor de cognitieve ontwikkeling van kinderen van vier tot zes jaar. Hun impact strekt zich uit tot de verrijking van woordenschat, verbetering van rekenvaardigheden en het aanmoedigen van leesgedrag, zowel op korte als op lange termijn. De sleutel tot maximalisatie van deze voordelen ligt in het zorgvuldig ontwerpen van programma's die aansluiten bij de ontwikkelingsfase en interesses van jonge kinderen, en het stimuleren van betrokkenheid van volwassenen om het leerproces te optimaliseren.

Geraadpleegde bronnen

Aladé, F. & Nathanson, A.I. (2016): What Preschoolers Bring to the Show: The Relation Between Viewer Characteristics and Children’s Learning from Educational Television. Media Psychology. Vol 19(3): 406-430. DOI: 10.1080/15213269.2015.1054945
Ball, S., & Bogatz, G.A. (1970). The First Year of Sesame Street: An Evaluation. Princeton, NJ: Educational Testing Service.
Ball, S., & Bogatz, G.A. (1971). The Second Year of Sesame Street: A Continuing Evaluation. Princeton, NJ: Educational Testing Service. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED122800.pdf
Chavallier, E. & Mansour, S. (1993). Children and Television. Children in the Tropics, No. 206. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED366447.pdf
Fisch, S.M. (2004). Children’s Learning From Educational Television: Sesame Street and Beyond. Mahwah, N.J.: Routledge.
Fisch, S.M. (2005). Children’s Learning From Television. TELEVIZION, No. 18/2005/E, 10- 14. http://www.andi.org.br/sites/default/files/legislacao/60.%20Children's%20Learning%20fr om%20T elevision.pdf
Fisch, S.M. (2013). Cross-platform learning: On the nature of children’s learning from multiple media platforms. In F.C. Blumberg & S.M. Fisch (Eds.), Digital Games: A Context for Cognitive Development. New Directions for Child and Adolescent Development, pp.59- 70.
Huston, A.C., Anderson, D.R., Wright, J.C., Lineborger, D.L. & Schmitt, K.L. (2001). Sesame Street Viewers as Adolescents: The Recontact Study. In S.M. Fisch & R.T. Truglio (eds.), “G” is for “growing”: Thirty Years of Research on Children and Sesame Street, pp. 131-144. https://content.taylorfrancis.com/books/e/download
Lillard, A.S., Drell, M.B., Richey, E.M., Boguszewski, K., & Smith, E.D. (2015). Further Examination of the Immediate Impact of Television on Children’s Executive Function. Developmental Psychology, Vol 51(6): 792-805. http://dx.doi.org/10.1037/a0039097
Penuel, W.R., Bates, L., Gallagher, P.L., Pasnik, S., Llorente, C., Townsend, E., Hupert, N., Domínguez, X. & VanderBorght, M. (2012). Supplementing literacy instruction with a media-rich intervention: Results of a randomized controlled trial. Early Childhood Research Quarterly. Vol. 27: 115-127. DOI: 10.1016/j.ecresq.2011.07.002
Rice, M.L., Huston, A.C. & Wright, J.C. (1982). The Forms of Television: Effects on Children’s Attention, Comprehension, and Social Behavior. Television and behavior, 24- 38.
Speck-Hamdan, A. (2005). How Children Learn. TELEVIZION, No. 18/2005/E, 4-9. http://www.br-online.de/jugend/izi/english/publication/televizion/18_2005_E/speck.pdf