Is er een verband tussen het wereldbeeld van de post 9/11-generatie en hun gebrek aan motivatie voor school?

Geplaatst op 31 maart 2017

Samenvatting

De huidige generatie middelbare scholieren heeft zorgen over de maatschappij en soms minder vertrouwen in hun toekomst. Nederlandse jongeren zijn wel gelukkig met hun leven en in het algemeen tevreden met het onderwijs. Technologische ontwikkelingen hebben een digitaal vaardige generatie voortgebracht die altijd online is, autonoom en geïnformeerd is en dingen samen doet.

De motivatie van leerlingen op school schiet vaak tekort. Volgens leerlingen sluiten lessen niet aan op actuele gebeurtenissen en weten leraren hen niet goed te motiveren. Meer bespreken wat leerlingen zelf aan informatie tegenkomen, en hen daarin als autonome individuen beschouwen, kan een stap in de goede richting zijn. Leerlingen verwachten context en structuur van de leraar binnen deze vrijheid.

De ‘post 9/11-generatie’ is de generatie middelbare scholieren die geboren is tussen 1998 en 2006. Deze leerlingen zijn tussen de 11 en 19 jaar oud en hebben ook andere bijnamen, die meerdere ontwikkelingen in de samenleving weerspiegelen, zoals ‘digital natives’ en ‘generatie z’. Deze generatie is geboren in de digitale eeuw en is opgegroeid met internet en sociale media. Daarnaast zijn deze jongeren opgegroeid in een tijd van economische crisis en in een samenleving die te maken heeft met terroristische aanvallen.

Toekomstbeeld

De huidige generatie middelbare scholieren heeft zorgen over de maatschappij en soms minder vertrouwen in hun toekomst. Kanttekening hierbij is dat er op dit gebied niet veel informatie beschikbaar is over de Nederlandse jongeren onder de 18 jaar. Uit onderzoek onder Britse en Amerikaanse jongeren blijkt dat 79 procent zich (mede) door de economische crisis zorgen maakt over het verkrijgen van een baan. Van de ondervraagde jongeren maakt 72 procent zich zorgen over schulden en 70 procent over terrorisme.

Nederlandse jongeren zijn wel gelukkig met hun leven en in het algemeen tevreden met het onderwijs dat zij volgen. Jongeren lijken ook maatschappelijk geëngageerd te zijn. Ze zijn meer bereid vrijwilligerswerk te doen, betrokken te zijn bij maatschappelijke kwesties of hun politieke opinie te uiten dan oudere generaties.

Motivatie

Technologische ontwikkelingen hebben een digitaal vaardige generatie voortgebracht die altijd online is, autonoom en geïnformeerd is en dingen samen doet. Dit vergroot ook hun wens naar autonomie en ondernemerschap.
Of er een directe relatie is tussen het wereldbeeld van jongeren en hun motivatie voor school is niet bekend. Wel kunnen we vanuit onze kennis over motivatie een link leggen met de huidige generatie jongeren. Drie psychologische basisbehoeften zijn belangrijk voor motivatie: autonomie, verbondenheid en competentie. Daarnaast is structuur een voorwaarde om gemotiveerd te leren. De leraar moet daarvoor autonomie-ondersteunend te werk gaan, zodat leerlingen zich binnen duidelijke kaders zelf kunnen ontwikkelen.

De motivatie van leerlingen op school schiet volgens de Inspectie van het onderwijs vaak tekort. Volgens surveys onder leerlingen missen zij aansluiting op actuele gebeurtenissen. Ook weten leraren hen niet altijd op de juiste manier te motiveren. Als lessen aansluiten bij gebeurtenissen uit het nieuws zouden ze meer motiveren. Leerlingen ervaren dan meer autonomie bij het bepalen van de lesstof en voelen zich meer verbonden met de leraar en de klas. Daarnaast wordt duidelijk welk doel het leren heeft en welke competenties gebruikt worden om de lesstof toe te passen.

Belevingswereld

Jongeren kunnen overal van leren, offline en online. Leerlingen geven aan op school te willen leren hoe je de informatie filtert en verwerkt. Dat sluit meer aan bij hun belevingswereld dan enkel informatie aanbieden. Leraren kunnen hun professionele autoriteit inzetten om jongeren bewust te maken van verschillende manieren en bronnen om te leren. Context bieden en uitleggen waarom iets wordt geleerd, is belangrijk voor de generatie die zelf informatie zoekt en inspraak wil hebben.

Uitgebreide beantwoording

Opgesteld door: Ruud van der Aa (kennismakelaar) en Marleen Kools (CAOP)
Vraagsteller: Docent Engels vo-instelling

Vraag

Is er een verband tussen het wereldbeeld van de post 9/11-generatie en hun gebrek aan motivatie voor school?

Kort antwoord

De huidige generatie middelbare scholieren heeft zorgen over de eigen economische toekomst wat betreft kansen op een baan en het maken van schulden. Ook zijn er zorgen over de samenleving op gebied van terrorisme en geweld en over het vertrouwen in grote bedrijven. Nederlandse jongeren zijn in het algemeen wel gelukkig met hun leven en tevreden met het onderwijs dat zij volgen. Technologische ontwikkelingen hebben een digitaal vaardige generatie voortgebracht die altijd online is, autonoom en geïnformeerd is en dingen samen doet.

De Inspectie van het Onderwijs is kritisch over de motivatie van veel jongeren. Volgens surveys onder leerlingen is dit voornamelijk door het gevolg van een gebrek aan aansluiting op actuele gebeurtenissen en de manier van motiveren door de leraar. De autonomie van de leerling centraal stellen en bespreken wat leerlingen zelf aan informatie tegenkomen kan een stap in de goede richting zijn. De rol van de leraar bestaat daarbij vooral uit het bieden van context en structuur. Een directe relatie tussen het wereldbeeld van leerling en hun motivatie voor school kan op basis van de bestudeerde literatuur niet worden aangetoond.

Toelichting antwoord

Post 9/11 generatie en toekomstbeeld

De ‘post 9/11-generatie’ is de huidige generatie middelbare scholieren die geboren is tussen 1998 en 2006. Deze generatie is tussen de 11 en 19 jaar oud en heeft ook andere bijnamen, die meerdere ontwikkelingen in de samenleving weerspiegelen, zoals ‘digital natives’ (Kennisnet, 2013) en ‘generatie z’ (Ahlers & Boender, 2011). Deze generatie is geboren in de digitale eeuw en is opgegroeid met internet en sociale media. Daarnaast zijn deze jongeren opgegroeid in een tijd van economische crisis en in een samenleving die te maken heeft gehad met terroristische aanvallen (Ipsos ,2014) (WHO, 2016).

Het toekomstbeeld van de post 9/11 generatie

Er zijn weinig recente onderzoeken over de wereldbeelden van de huidige leerlingen in het voortgezet onderwijs. Dit geldt voor zowel Nederlands als internationaal onderzoek. Daarom betrekken we ook onderzoeken over het toekomstbeeld en de belevingswereld van deze generatie bij het antwoord. Professor N. Hertz, verbonden aan University College Londen heeft in 2015 2.000 Britse en Amerikaanse jongeren tussen de 14 en 21 jaar bevraagd over hun wereldbeeld.

De invloed van de economische crisis blijkt uit het percentage van 79 procent dat zich zorgen maakt over het verkrijgen van een baan. 72 procent maakt zich zorgen over schulden; 70 procent van de ondervraagde jongeren maakt zich zorgen over terrorisme. Daarnaast antwoordt 60 procent negatief op de vraag: ’Vertrouw je grote organisaties om het juiste te doen?’. Uit onderzoek van Ipsos (2014) blijkt dat een meerderheid van de bevolking (54%) in het Verenigd Koninkrijk overtuigd is dat de kwaliteit van het leven van de jeugd van nu lager zal zijn dan van hun ouders. Dit aandeel is sinds 2011 met 19 procentpunten gestegen. In 2003 was dit percentage 12%.

De Nederlandse jeugd vindt school in vergelijking met andere landen relatief leuk en voelt zich niet vaak onder druk gezet (World Health Organization, 2016). Ook scoort de Nederlandse jeugd positief op psychosociaal welbevinden in vergelijking met andere landen (HBSC Nederland, 2014). Het CBS schrijft in de Jeugdmonitor (2016) dat de Nederlandse jongere gelukkig is: negen op de tien jongeren is gelukkig en tevreden met het leven. Jongeren lijken ook maatschappelijk geëngageerd te zijn; zij zijn meer bereid om vrijwilligerswerk te doen, betrokken te zijn bij maatschappelijke kwesties of hun politieke opinie te uiten dan oudere generaties (Van Gent et al, 2013).

Naast de maatschappelijke ontwikkelingen hebben er ook technologische ontwikkelingen plaatsgevonden die impact hebben op hoe we in de wereld staan, communiceren en onszelf informeren. De nieuwe generatie kent geen wereld zonder internet (Kennisnet, 2015). Internet is de plek om dingen te delen. De huidige generatie is daardoor snel op de hoogte en in staat veel informatie te verzamelen. Deze mogelijkheden vergroten de wens naar autonomie en ondernemerschap (Kennisnet, 2013). Internet en andere technologie worden gebruikt om dat te bereiken, om er betekenis aan te geven en om te delen.

Toekomstbeeld en motivatie

Het tweede deel van de vraag betreft de motivatie van de post 9-11-generatie. Hoe komt leermotivatie tot stand? De self determination theory (Deci & Ryan, 2000) over motivatie geeft aan dat intrinsieke motivatie betere leerresultaten geeft dan amotivatie of extrinsieke motivatie. Als men niet of enkel door externe regulatie (straffen, nadelige gevolgen) gemotiveerd is, ervaart men geen actiegerichtheid en autonomie. Motivatie van leerlingen neemt toe als voldaan wordt aan drie psychologische basisbehoeften: (1) autonomie: waarbij leerlingen zelf inspraak hebben en ook zelf hun succes hebben bereikt; (2) verbondenheid: je onderdeel voelen van de school en de klas, gezien door de leraar; (3) competentie: ergens goed in zijn: aanpassen aan niveau van individu en positieve feedback geven. Daarnaast is structuur een voorwaarde om gemotiveerd te leren. De leraar moet daarvoor autonomie-ondersteunend te werk gaan, zodat er binnen duidelijke kaders eigen ontwikkeling kan plaatsvinden. Reeve en Jang (2006) hebben het autonomie-ondersteunend lerarengedrag opgedeeld in drie componenten: identificeren, voeden en ondersteunen, en opbouwen van persoonlijke interesses en waarden.

In De staat van het Onderwijs (Inspectie van het Onderwijs, 2014) over het jaar 2012-2013 stelt de onderwijsinspectie dat het beter kan met de motivatie van middelbare schoolleerlingen. Dit geldt zowel voor de intrinsieke (interesse en plezier) als de instrumentale (leren voor een doel) motivatie. De inspectie stelt vast dat in een vijfde van de lessen op het voortgezet onderwijs leerlingen onvoldoende betrokken zijn. Het rapport gaat niet in op het aandeel leerlingen dat niet voldoende gemotiveerd is. Wel zijn er rapporten die ingaan op de visie van leerlingen zelf. Uit Pisa (2013) blijkt dat slechts een vijfde van de Nederlandse vijftienjarigen uitziet naar de volgende wiskundeles. Slechts 58 procent ziet het nut van wiskunde voor later, vergeleken met een OECD-gemiddelde van 75%.

Uit de LAKS-monitor (2016) blijkt dat in 2016 een kwart van de leerlingen ontevreden was over de mate waarin leraren hen motiveren. Ook vinden leerlingen regelmatig (41%) dat de lessen niet aansluiten bij gebeurtenissen uit het nieuws. Leerlingen zien wel het nut van onderwijs en zijn in het algemeen tevreden over school (Kennisnet, 2015). Lessen met meer aansluiting bij gebeurtenissen uit het nieuws dragen bij aan motivatie doordat leerlingen meer autonomie ervaren bij het bepalen van de lesstof, zich meer verbonden voelen met de leraar en de klas. Daarnaast wordt het duidelijk welk doel het leren heeft en welke competenties gebruikt worden via de toepasbaarheid van de lesstof.

Jongeren kunnen overal van leren. Offline en online, van mensen die ze kennen of niet, bewust of onbewust. Jongeren laten hun toekomst beïnvloeden door wat ze in de media horen (Hicks en Holden, 2007). Leerlingen geven aan op school te willen leren hoe je de informatie filtert en verwerkt (Kennisnet, 2015). Dat sluit meer aan bij de belevingswereld dan enkel informatie aanbieden. Leraren zijn niet meer de enige kennisbron, maar kunnen hun professionele autoriteit wel inzetten om jongeren bewust te maken van verschillende manieren en bronnen om te leren. Het bieden van context en uitleggen waarom iets geleerd wordt is belangrijk voor de generatie die zelf informatie zoekt en inspraak wil hebben.

Conclusie

Samenvattend heeft de huidige generatie middelbare scholieren zorgen over de maatschappij en soms minder vertrouwen in hun toekomst. Kanttekening hierbij is dat er op dit gebied niet veel informatie beschikbaar is over de Nederlandse jongeren onder de 18 jaar. Nederlandse jongeren zijn wel gelukkig met hun leven en in het algemeen tevreden met het onderwijs dat zij volgen. Technologische ontwikkelingen hebben een digitaal vaardige generatie voortgebracht die altijd online is, autonoom en geïnformeerd is en dingen samen doet. De motivatie van leerlingen op school schiet volgens de Inspectie van het onderwijs vaak tekort.

Volgens surveys onder leerlingen komt dit voornamelijk door een gebrek aan aansluiting op huidige gebeurtenissen en de manier van motiveren door de leraar. Meer bespreken wat leerlingen zelf aan informatie tegenkomen, en hen daarin als autonome individuen beschouwen, kan een stap in de goede richting zijn. Leerlingen verwachten context en structuur van de leraar binnen deze vrijheid. Een directe relatie tussen het wereldbeeld van leerling en hun motivatie voor school kan op basis van de bestudeerde literatuur niet worden aangetoond.

Geraadpleegde bronnen

Ahlers, J. & Boender, R.C.W. (2011). Generatie Z: Ken ze, begrijp ze en inspireer ze voor een beter leven. Amsterdam: Bertram+de Leeuw uitgevers.
Cammaerts, B., et al. (2013). The Myth of Youth Apathy: Young Europeans’ Critical Attitudes Toward Democratic Life. American behavioral Scientist, 58, 654-664. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0002764213515992.
Deci, E.L. & Ryan, R.M. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55, 68-78. https://selfdeterminationtheory.org/SDT/documents/2000_RyanDeci_SDT.pdf.
Hicks, D., & Holden. C. (2007). Remembering the Future: what do children think? Environmental Education Research, 13 , 501-521. http://teaching4abetterworld.co.uk/docs/download8.pdf.
HSBC Nederland (2014). Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland. Universiteit Utrecht: Utrecht. https://hbsc-nederland.nl/uploads/publicaties/openbaar/HBSC_Rapport_2013.pdf.
Ipsos Mori (2014). Global trends survey. http://www.ipsosglobaltrends.com/.
Inspectie van het Onderwijs (2014). Staat van het onderwijs, Den Haag: Ministerie van OCW. https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2014/04/16/de-staat-van-het-onderwijs-onderwijsverslag-2012-2013/de-staat-van-het-onderwijs-onderwijsverslag-2012-2013.pdf
Kennisnet (2013). Samen leren, het onderwijs volgens generatie Z. Zoetermeer: Kennisnet. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/Samen_leren_het_onderwijs_volgens-generatie_Z.pdf.
Kennisnet (2016). Technologiekompas voor het onderwijs. Trendrapport 2016-2017. Hoe slimme ict onze leerlingen voorbereidt op de toekomst. Zoetermeer: Kennisnet. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/trendrapport/Technologiekompas_voor_het_onderwijs_Kennisnet_Trendrapport_2016_2017.pdf.
Kennisnet (2015). Monitor Jeugd en Media. Zoetermeer: Kennisnet. https://www.kennisnet.nl/fileadmin/kennisnet/publicatie/jeugd_media/Kennisnet_Monitor_Jeugd_en_media_2015.pdf.
Ministerie van OCW (2016). Jaarrapport landelijke jeugdmonitor. Den Haag: CBS. http://jeugdmonitor.cbs.nl/media/215073/Landelijke_Jeugdmonitor_2016_web.pdf.
OECD (2013). PISA 2012 Results: Ready to Learn: Students’ Engagement, Drive and Self-Beliefs. Parijs: OECD. https://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-volume-III.pdf.
Ono, R. (2003). Learning from young people’s image of the future: a case study in Taiwan and the US. Futures, 35, 737-758.
Reeve, J. & Jang, H. (2006). What Teachers Say and Do to Support Students’ autonomy during a Learning Activity. Journal of Educational Psychology. Vol. 98. 209–218.
ResearchNed (2016). Laksmonitor. Nijmegen. http://www.laks-monitor.nl/uploads/pdf/LAKSrapport_2016-web-pages.pdf.
Schuit, H., De Vrieze, I., & Sleegers, P. (2011). Leerlingen motiveren: een onderzoek naar de rol van leraren. Heerlen: Ruud de Moor Centrum.
Van Beuningen, J. & De Witt, S. (2016). Welzijn van jongeren: geluk en tevredenheid met het leven onder jongeren van 12 tot 25 jaar. Bevolkingstrends 2016/17.Den Haag/Heerlen: CBS. https://www.cbs.nl/-/media/_pdf/2016/32/welzijn-van-jongeren.pdf.
Van der Veen, I., Weijers, D., Dikkers, L., Hornstra, L., & Peetsma, T. (2014). Een praktijkreviewstudie naar het motiveren van leerlingen met verschillende prestatieniveaus en sociale en etnische achtergrond. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2014/09/Een-praktijkstudie-naar-het-motiveren-van-leerlingen-met-verschillende-prestatieniveaus-en-sociale-en-etnische-achtergrond.pdf.
Van Gent, M.J., Carabain, C.L., De Goede, I.H.A, Boonstoppel, E., & Hogeling, L. (2013) The Development of the Global Citizenship Inventory for Adolescents. Amsterdam: NCDO.
Verdurmen, J., et al. (2014). HSBC 2013, Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland, Utrecht: Universiteit Utrecht. https://hbsc-nederland.nl/uploads/publicaties/openbaar/HBSC_Rapport_2013.pdf.
World Health Organization (2016). Growing up unequal: Gender and socioeconomic Differences in young peoples Health and well-being. Health behaviour in school-aged children (hbsc) study: international report from the 2013/2014 survey . Copenhagen: World Health Organization.http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/303438/HSBC-No.7-Growing-up-unequal-Full-Report.pdf.
Zhilavskayaa, I., et al. (2016). Youth Foresight: We Will All Be Media in 2035. International journal of environmental & science education. 11, 12245-12252.
Internetbronnen:
The Guardian (2016). Think millennials have it tough, for generation K life is even harsher. https://www.theguardian.com/world/2016/mar/19/think-millennials-have-it-tough-for-generation-k-life-is-even-harsher.
The Guardian (2016). We’ve grown up with some frightening events’: UK teenagers' hopes and fears. https://www.theguardian.com/world/2016/mar/19/weve-grown-up-with-some-frightening-events-teenagers-generation-k
Hertz, N. (2015). Noreena Hertz at Google Zeitgeist. http://www.noreena.com/noreena-hertz-at-google-zeitgeist-2015/