Van parentificatie is sprake wanneer een kind langdurig taken of de rol van een ouder op zich neemt, zonder dat hij daar emotioneel toe in staat is. Meestal ontstaat deze situatie als één van beide ouders incapabel, depressief, ziek of afwezig is.
Het begrip is afgeleid van het engelse woord parents.
Parentificatie kan zich uiten in diverse uiteenlopende vormen van gedrag:
- Het zorgende kind; zij doen veel in het huishouden, zorgen voor broertjes en zusjes;
- Het kind dat onvolwassen blijft omdat het aanvoelt dat ouder(s) niet zonder hun zorgtaken kunnen; het vervult zo een emotionele behoefte van de ouder(s);
- Het weerspannige kind; dit kind werpt zich op als bliksemafleider voor spanningen in de relatie tussen de ouders of in het gezin;
- Het brave kind: Dit kind probeert altijd te voldoen aan de verwachtingen en emotionele behoeften van de ouder(s).
Er is sprake van constructieve parentificatie wanneer de parentificatie tijdelijk is en het niet ten koste gaat van de ontwikkeling van het kind, en er bovendien voldoende erkenning is voor zijn geven vanuit de kindpositie.
Bij destructieve parentificatie wordt de eigen ontwikkeling van het kind belemmerd en staat het kind langdurig of veelvuldig op de positie van de ouder waardoor verwarring en verstrikking ontstaat. Het kind ontwikkelt schuldgevoelens omdat het zich in de niet-passende ouderrol voortdurend tekort voelt schieten. Bovendien kunnen onderhuids boosheidsgevoelens ontstaan omdat het kind niet voldoende aandacht en zorg krijgt die passen bij zijn kind-zijn.
Laatst geactualiseerd op 13 december 2022
Gedragsbeïnvloeding in groep 7 en 8
Roos van Leary in de klas
