Bevordering van zelfcontrole en zelfregulering in het leren van talen

Geplaatst op 1 juni 2016

In onze multimediale samenleving die meer en meer gericht is op zelfgestuurd leren, is het van steeds groter wordend belang dat leerlingen in staat zijn hun eigen kennis en leren te beoordelen. Dit stelt hen in staat om effectiever nieuwe leertaken te kiezen en zodoende het leerresultaat te optimaliseren. Oftewel, accurate zelfbeoordeling leidt tot goede zelfregulatie. Herhaaldelijk is echter gebleken dat leerlingen zichzelf niet accuraat kunnen beoordelen en vervolgens niet weten wat nog verder bestudeerd moet worden. De doelstelling van dit deelproject is te onderzoeken welke instructies zelfbeoordeling en zelfregulatie van basisscholieren en middelbare scholieren kunnen verbeteren wanneer zij taalgerelateerde taken (bv. spreekwoorden, tekst) bestuderen. Onderzoeker Mariette van Loon deed empirisch onderzoek op scholen.

Veel leerlingen overschatten tijdens het leren de mate waarin ze de leerstof al beheersen. Als ze zichzelf daarin beter kunnen beoordelen, leren ze effectiever en dit heeft een positief effect op leeruitkomsten. Docenten kunnen op verschillende manieren helpen de ‘metacognitieve vaardigheden’ van leerlingen te optimaliseren. Om goed te kunnen leren, moeten leerlingen weten wat ze al wel en wat ze nog niet kennen en begrijpen. Tot nu toe was er nog weinig bekend over de manier waarop leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs geholpen kunnen worden bij het maken van accurate zelfbeoordelingen en effectieve zelfregulatie.

Van Loon: ‘De illusie van kennis is een groter obstakel voor zelfgestuurd leren dan het ontbreken van kennis. Voordat leerlingen informatie gaan bestuderen, is het daarom belangrijk om te bepalen of hun voorkennis over het onderwerp correct is. Zo niet, dan moet dat eerst rechtgezet worden met accurate informatie.’

Het onderzoek van Van Loon laat zien dat leraren hun leerlingen het best kunnen adviseren om taken waarin de geleerde kennis moet worden toegepast pas na het leren te maken en niet tijdens het leren. ‘Op deze manier krijgen leerlingen de kans om hun begrip van bestudeerde informatie te toetsen.’ Tot slot is het belangrijk dat leerlingen de mogelijkheid hebben om hun eigen leren beoordelen en aan de hand daarvan te besluiten welke informatie ze nog verder moeten bestuderen.

Verder vergeleek Van Loon in haar onderzoek het effect van het maken van toepassingstaken met het doen van reflectieopdrachten. ‘Leerlingen die een toepassingstaak hadden gemaakt, konden zichzelf snel en accuraat beoordelen, ook als ze aangaven dat ze de bestudeerde stof nog niet hadden begrepen. Ze kregen door het maken van een toepassingstaak dus al inzicht in hun eigen begrip. De toepassingstaken bleken effectiever te zijn dan reflectietaken om de zelfbeoordelingen en zelfregulatie te verbeteren.’

Leeftijd speelt ook een rol, aldus Van Loon. ‘De meeste leerlingen overschatten zichzelf, maar de oudere leerlingen overschatten zichzelf in mindere mate en selecteren effectiever welke informatie ze nogmaals willen bestuderen.’

Heb je vragen over dit thema? Stel ze in de onderwijs community binnen de Wij-leren.nl Academie!

Details van het onderzoek

NWO-projectnummer:	411-07-151
Titel onderzoeksproject:	Fostering self-monitoring and self-regulation in language learning
Looptijd:	01-11-2009 tot 01-11-2013